2e Jaargang-.
Dinsdag 16 September 1881.
No. 366.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIËN:
FEUILLETON.
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zon- en algemeene Feestdagen.
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan liet Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor hel Buitenland: Compagnie Générale de Publicilé Etrangére G. L.
BA TJBE Co., J OH. F. J ONES, Snor., Parijs, 31bis Faubourg Monlmartre.
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
Rijksmuseum
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLE
Schilderijen op het Paviljoen. Geopend op werkdag)
i 10 tot 4 uurop Zon- en Feestdagen van 12f tot
M.
Toegang vrij. Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang Dreefryde 2e deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der f u T 12 Jaar 8llccn onder £eleid*-
vertoon van diploma vrycn toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Drccfzijde le deur Geonen.1 L2«f n t i PP^ bevordering van Nijverheid hebben op
leden der Nederlandsclie Muatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon vau diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap leden met 1 dame j0^^' 25 ccnts ')cr Fersoon- "onatears en
van Nederland en meer bijzonder van liet Haarlcmsehe Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zuterda». Zon- en Feestdagen' van 10—5 uur IWam, f/ -' museum voor kerkelijke oudheid, kuust en geschiedenis, vooral
i 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend vau 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur van 15° October tot 14 Anril A f l>er persoou. Doorloopendc toegangskaarten voor een geheel jaar
Zondagen kosteloos van 12-4 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten Vkinderen'tan'S^tot" u'^"8 "1 f I1"900». allte» op
Teglers museum m de Bamstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 11-3 uur. Teglers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag Vildae cn zlterdn* «n l_!? J'of'°"dCr beho0fHjkgeleid«-
Woensdag en Zaterdag van 2-4 uur. Orgel-bespeltng in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 en Donderdag van 2—3 uur. Toegang (deur Oudegroenmurkt) vrij Saterdag van 1—4 uur.
Stadsbibliotheek Prinsenhof Geopend
De Administratie vau
Haarlem's Dagblad heeft
het voornemen opgevat
om 5 December a. s. weder twee
Premiën te verloten.
Deze zullen zijnle premie, een
keurige mahoniehouten tafel
2de premie, een zestal keurige
stoelen.
Deze voorwerpen zullen in een
nader aan te kondigen meubelma
gazijn of op eene andere voor ieder
zichtbare plaats worden tentoonge
steld.
Ieder, die zich abonneert, ont
vangt een lot, henevens, zoolang de
voorraad strekt, een exemplaar van
een boeienden Roman cadeau.
DE ADMINISTRATIE.
De beplanting van onze open
bare wegen en van de plei
nen, straten en grachten
onzer steden en dor
pen met vrucht- en
andere boomen.
In 1879 schreef men:
/Sedert jaren heeft de wetenschap ge
leerd en de ervaring bewezen, dat doel
matige aanleg va a bosschen, plantsoenen,
parken en dreven niet alleen een middel
is tot vermeerdering van het nationaal
vermogen en tot verfraaiing van steden,
dorpen en openbare wegen, maar bovenal
tot zuivering van den dampkring en tot
verbetering van den gezondheidstoestand."
//Men zou dus mogen veronderstellen,
dat alle daartoe bevoegde autoriteiten met
elkander zouden wedijveren, om dien uan-
leg te bevorderen en dat geen verslag van
onze gezondheidsraden het licht zou zien,
waarin niet met kracht op dien aanleg
werd aangedrongen."
«Op enkele uitzonderingen na is echter
hier te lande van dien wedijver weinig te
bespeuren."
z/Voor zoo ver ons bekend, zijn de
Weldadi
uitgebreide schaal, met wetenschappelijke halen, dan met iedere andere cultuur. De
boschcultuur bezighouden.1
«De steden en dorpen, waar plantsoe
nen, parken of dreven zijn of worden aan
gelegd, zijntetellen. Onzepubliekewegeuzijn
niet zoo algemeen met opgaand geboomte
beplant, als zulks zou kunnen en moeten
wezen; terwijl de bermen onzer spoorwe
gen, die zich zoo uitmuntend voor de"
planting met vruchtboomen zouden leenen,
op een paar uitzonderingen na, slechts een
zandwoestijn aanbieden."
In dezen toestand is sedert intusschen
aanmerkelijk verbetering gekomen.
De Maatschappij //een nationaal be
lang", welke den 22 November 1879, op
eene te Utrecht gehouden bijeenkomst van
belangstellenden, tot stand kwam, wijdt
zich met ijver en zaakkennis aan haar
taak, om de bermen onzer spoorwegen met
verschillende soorten van vruchtboomen te
beplanten. Door hare bemoeiingen zijnde
daarvoor geschikte bermen van de door
de Exploitatie-maatschappij geëxploiteerde
spoorwegen reeds voor een goed deel be
plant, en dat dit met veel zorg is ge
schied, dat er aanvankelijk goede uitkom
sten zijn verkregen en de toekomst nog
betere belooft, daarvan kan ieder deskun
dige zich overtuigen, die de beplantingen
gaat bezichtigen, o. a. aan de stations
Kuilenburg en Zwijndrecht, welke het
eerst aangelegd, en bijgevolg het verst ge
vorderd en meest ontwikkeld zijn.
Het voorbeeld dezer Maatschappij heeft
vele particulieren tot navolging bewogen;
er zijn in verschillende streken van ons
land groote vruc.htboomgaardeu aangelegd,
die (voor zoover wij hebben kunnen ver
nemen) goed aanslaan en niet onaanzien
lijke voordeelen belooven, althans daar,
waar het planten met zorg is geschied en
bij de keuze der vruchtsoorten rekening is
gehouden met grond en klimaat.
Toch is op dit gebied nog oneindig veel
meer te doen en dringen wij daarom bij
al onze landgenooten, die daartoe iu de
gelegenheid zijn, met nadruk aan, een
deel van hunne landerijen en tuinen in te
richten voor het kweeken van fijue vrucht-
Maatsc-happij van Weldadigheid
en enkele partikulieren (o. a. de heer S c h o- so°rten zij kunnen verzekerd zijn, daar-
ber) de eeuigen, die zich, op eenigszins me<ie op den duur meer winsten te be-
„DE UITDRAGER,".
Roman uit het alledaagsche leven.
Eduard, juist van een vergeef-
schen weg teruggekeerd, schrikte
op. Binnen!
Jonas kwam binnen. Eduard werd
bleek, doch bij stond op, en knikte
zacht: goeden avond, mijnheer
Schalm
Goeden avondDe notaris Leks
heeft mij gezegd dat ge de intresten
niet meer betalen kunt, en mij het
huis wilt afstaan; is dat zoo?
Het is zoo.
Hm, hm! Ge hebt dus in 't
geheel niets meer? Volstrekt niets?
Wat vraagt u, mijnheerDoet
het u ook pleizier als ik u zeg
neen, ik heb niets meer? Toevallig
evenwel, mijnheer Schalm! hen ik
nog zulk een schooier niet, die moet
bedelen gaan. Hoe weinig ik ook
moge gered hebben, zoo wil ik dat
beetje toch bij elkaar houden, en
niet boven alles nog u intresten be
talen. Ja bij elkaar houden, om u
te trotseeren, zal ik dat; ik zal eene
plaats zoeken, een beroep vinden, en
al zou ik ook werken moeten, dat
men er schande van sprak, dan zal
zich toch niemand beroemen kun
nen, den zoon van den overleden Ar
nold een penning uit medelijden ge
reikt te hebben.
Zult gij dat willen doen? Ge
wilt bet laatste te zamen rapen en
bewaren? Ge wilt arbeiden? een
wezenlijke betrekking zoeken Ik
geloof het niet! Dat zoudt ge niet
kunnen.
Ik zal u het bewijs geven, wat
de wanhoop, wat de vaste wil, wat
het aandenken aan mijn vader ver- j
peren en appelen, op onzen bodem ge
kweekt, zijn in den regel veel smakelijker,
saprijker, geuriger, dan die, welke o. a.
uit Duitscliland worden aangevoerd. Daar
om zijn zij overal meer gezocht en kunnen
zij tamelijk kooge prijzen bedingen; er
kunnen dan ook in ons land nog heel wat
vruclitbooragaarden worden aangelegd
voordat de opbrengst ervan van invloed
zal zijn op de markt en de prijzen doen
dalen.
Wil men echter, bij den aanleg van
vruchtboomgaarden, kans op welslagen
hebben, dan moet daarbij vooral niet eigen
machtig te werk gegaan worden, maar
vooraf den raad en zoo mogelijk ook den
bijstand worden ingewonnen van bekwame
en ervaren vruchtboomkweekers (zooals er
hier te land eversckeidenen zijn) en dit zoo
wel ten opzichte van de inrichting der
boomgaarden, als van de keuze der vrucht
soorten (in verband met klimaat en grond)
de bereiding en bemesting van den grond,
de wijze van planteu en wat verder de
wetenschap en de praktijk der laatste ja
ren hebben geleerd, om de vruchtboomen
;oed te doen groeien, de vruchten te ver
edelen en den eigenaar in staat te stellen,
deze rijp en gaaf aan de markt te brengen.
Voor het kweeken van druiven op
groote schaal is het b. v. zoo goed als
onmisbaar, om het stelsel aan te nemen,
dat sedert tal van jaren in het zooge
naamde //W'estland" van Zuidholland wordt
gevolgd, het bouwen nl. van muren, waar
langs de druiven opgroeien en bescherming
vinden tegen de gure noorden- en oosten
winden (1).
De W e s 11 a n d s c h e druiven (de
echte natuurlijk, niet die, ter kwader
trouw, als zoodanig worden gevent) worden
nog immer (en o. i. volkomen te recht)
beschouwd, als te behooren tot de beste
en smakelijkste soort, die in Europa wordt
gekweekt. Zij worden dan ook niet alleen
hier, maar overal in het buitenland bij
voorkeur gekocht.
Het terrein voorden verkoop van drui
ven is uit dien hoofde ongemeen groot;
wij bevelen daarom met ;iandrang aan,
ook in andere provinciën dan Zuidholland,
op daarvoor geschikte gronden, naar de
zelfde methode, dezelfde soort druiven
te kweeken, als die, in het Westland wor
den voortgebracht. Er behoeft geen vrees
te bestaan, dat aan de Westlandsche kwee
kers daardoor schade zal worden berok
kend; het terrein voor den verkoop is
daartoe veel te uitgestrekt. Men doet aan
die kweekers alleen dan nadeel, wanneer
men blijlt handelen, zoo als thans velen
doen, door slecht gekweekte Hollandsche
druiven, als Westlandsche op de markt
te brengen.
(Slot volgt.)
1) Buitendien worden in liet laatst van Fe*
bruari voor do druiven glasramen geplaatst, die
ïen iu Juni, als de vrucht zich heeft gezet,
eder wegneemt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
mag, en de gedachten aan een we
zen dat te heilig is om zich uwe
dochter te noemen! Maar, o mijn
God! Gij zult mij helpen? Verhef,
mij weder uit het stof en geef mij
kracht en moed! Zal deze valsche
man recht verkrijgen? Neen, neen,
met stervende hand wil ik strijden
in eere om mijn dagelijksch brood!
Hebt ge al poging daartoe ge
daan? Wat?
Dat heb ik.
Wel, wat hebt ge dan voor'n
plaats?
O. ik zal er een krijgen. Al
zoude ik nog zoo dikwijls te ver
geef gaan, ik zal, mijnheer! een
plaats vinden in de maatschappij.
Nu, we zullen 't zien! Wan
neer wilt ge mij het huis overschrij
ven
Morgen ochtend hij Leks, en
zoo zult ge eindelijk uw doel be
reikt hebben; de notaris heeft alles
klaar
De étoile Beige zegt, in tegen
spraak met de Vrijdag in den Bel
gischen. Senaat verspreide geruch
ten, dat de koning, volgens de ver
zekering van wel ingerichte kringen
de onderwijswet heeft goedgekeurd
en dat deze wet weldra in den Mo-
niteur zal worden opgenomen. Met
het oog op deze belangrijke gebeur
tenis is de reserve der troepen op
geroepen. Het departement van oor
log heeft de bevelen gereed gemaakt,
door welke, zoo noodig, zesduizend
man van de troepen uit de provincie
in Brussel kunnen worden samenge
trokken, om de orde te helpen hand
haven. Het leger en de burgerwacht
zouden worden geplaatst onder bevel
van generaal Van der Smissen. De
Etoile staat borg voor de juistheid
dezer mededeelingen.
De Gazette bevestigt de mededee-
ling, dat de schoolwet door den Bel
gischen koning onderteekend is; de
troepen, de politie en de gendarmerie
zijn in de kazernes geconsigneerd.
Brigades gendarmerie zijn naar
verscheiden dorpen gezonden, waar
men onlusten vreest.
Te Aalst heeft men aan rondrei
zende kooplieden uit Brussel, die
hunne koopwaren op de markt had
den uitgestald, een geweldige dracht
slagen toegedeeld. De burgemeester
heeft de hulp der gendarmerie en
der politie ingeroepen.
De Belgische Senaat heeft de ver
hoogde rechten op de buitenland-
sche suiker met 46 tegen 4 stem
men aangenomen5 leden bleven
buiten stemming. De Tweede Kamer
nam de wet aan met 63 tegen 10
stemmen. In den Senaat wees de
ond-minister Graux op de kans, dat
de vreemde mogendheden weerwraak
zouden uitoefenen, wanneer België
de rechten van invoer verhoogde,
waartegen werd aangevoerd dat
Duitschland zulks reeds gedaan
heeft. Nog werd gewezen op de zon
derlinge wijze waarop de regeering
haar belofte tot bezuiniging verwe
zenlijkte, terwijl de oud-minister
Graux ten sterkste opkwam tegen
de bewering van den minister Ma-
lou, dat door de financieële politiek
der vorige regeering een tekort van
de middelen was ontstaan.
Officiëel wordt gemeld, dat de
samenkomst van het Engelsche Par
lement op 23 October is bepaald.
Zaterdagmorgen is te Parijs een
ministerraad gehouden onder voor
zitterschap van den heer Ferry Al
le ministers waren aanwezig, behalve
de heer Waldeck-Rousseau. Ferry
bevestigde de mededeeling, dat geen
oorlogsverklaring van China was ont
vangen. De minister van marine,
Peyron, deelde mede, dat admiraai
Courbet zijne proviandeering had ten
einde gebracht. Hij wacht verster
king uit Cochin-China af, en eerst
Goed, jonge man, heel goed.
De oude groette even en ging heen.
Eduard staarde hem na; toen
richtte hij zijne verwarde oogen op
de vertrekken, waarin zijn vader
zoo lang gewoond had, sloeg zijne
blikken naar boven in de blauwe
lucht, door de ondergaande zon met
goud omzoomd, de dwarlende, lichte
wolken achterna, en.... zijne lippen
bewogen zich in 't gebed!
Omtrent dezen tijd zat de direc
teur van het kabinet des konings,
staatsraad van Boekhoven, in zijne
kamer actes te lezen. Kostbare vazen
van antieke vorm versierden de ka
mer. Beelden en wapens, schilde
rijen en aquarellen, getuigden van
zijne ijverige kunstmin. Hij was
schijnbaar in een hoogst moeilijke
vraag van zijn ambt verdiept, toen de
lakei binnenkwam en aan de deur
wachtte.
Wat is er, Gunther?
De uitdrager Schalm verzoekt
binnen gelaten te worden, U we Ex
cellentie
- De uitdrager? Zoo op eens? Ik
heb geen tijd. Hij moet eerst schrij
ven, als hij wat wil.
Excellentiede oude man ver
zoekt dringend, toegelaten te wor
den, hij heeft u iets gewichtigs aan
te bieden.
Aan te bieden? van Boek
hoven wendde zijn oogen van zij*
werk af en bezon zich. Hij scheen
te aarzelen. Toen liep hij de kamer
op en neer. Al is die kerel ook
een schelm, koopen kan ik die pla
ten tochLaat hem binnen komen!
Schalm verscheen met gebogen
hoofd. Voor de eerste keervertoon
den zich in zijne trekken ongerust
heid en angsthij had zijne gewone
vastheid en scherpte verloren.
Van Boekhoven keek hem van
onder tot boven aan, zonder te spre
ken. Eindelijk: nu, wat wilt ge
