2e Jaargang:.
Woensdag 17 September 1884.
No. 367.
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zen- en algemeene Feestdagen.
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresseer en
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L.
BA VBE fy" Co., J OU. F. J ONES, Snor., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middag 12 uur.
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Rijksmuseum van Schilderijen op het Paviljoen. Geojicnd op werkdagen van 10 tot 4 uur; op Zon- en Feestdagen van 12} tot 4 uur. Kinderen beneden de 8 jaar hebbon geen toegang, kinderen van 8 tot 12 jaar alleen onder geleide.
Toegang vrij. Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde 2e deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandscbe Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. Museum van kunstnijverheid op hel Paviljoen. Ingang Dreefzijde le denr. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en
leden der Ncderlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met, 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, knnst en geschiedenis, vooral
van Nederland en meer hijzonder van het Haarlcmsehe Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag. Zon- en Feestdagen, van 10—5 nur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jaar
l 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 Oetober alle werkdagen van 104 nur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—3 uur tegen betaling van 25 cents per persoon, alleen op
to i Urrnn Ka+oUtkt vnri 9.S pp.nh tipt npraoon Kirwlprpn lipnpdpn itp 8 iarpu wnrrlpn in bet crpbppl nipt tnpcplntpw - kinderen T*"" 1 J J-_ - - i v .1
1 Zaterdag
Zondagen kosteloos van 124 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling
Teylers museum in de Ramstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- eu Feestdagi
"Woensdag en Zaterdag van 24 uur. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 1-
:nts per persoon. Kinderen heneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelatc
n 113 uur. Teylers bibliotheek. Geopend "Woensdag, Donderdag, Vrijdag
Donderdag van 2—3 uur. Toegang (deur Oudegroenmarkt) vrij.
8 tot 14 jaren niet dan onder behoorlijk geleide.
14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
De Administratie van
mHaarlem"s Dagblad heeft
het voornemen opgevat
om 5 December a. s. weder twee
Premiën te verloten.
Deze zullen zijnle premie, een
keurige mahoniehouten tafel;
2de premie, een zestal keurige
stoelen.
Deze voorwerpen zullen in een
nader aan te kondigen meubelma
gazijn of op eene andere voor ieder
zichtbare plaats worden tentoonge
steld.
Ieder, die zich abonneert, ont
vangt een lot, henevens, zoolang de
voorraad strekt, een exemplaar van
een boeienden Roman cadeau.
DE ADMINISTRATIE.
De beplanting van onze open
bare wegen en van de plei
nen, straten en grachten
onzer steden en dor
pen met vrucht- en
andere boomen.
Slot.
Onze gemeentebesturen liebben in de
laatste jaren veel gedaan, om den aanplant
van boomen te bevorderen. Vooral die
van Amsterdam, Utrecht, Arnhem en Nij
megen gaven te dien opzichte een navol
genswaardig voorbeeld.
Nochtans is op dat gebied in ons land
nog in de verste verte niet verricht, wat
wenschelijk en uitvoerbaar is.
Vooral onze provinciale besturen zouden
meer werkzaamheid kunnen ontwikkelen.
Er schijnt bij ons te lande nog jiltijd
bedenking te bestaan tegen het planten
van vruchtboomen op openbare, wegen, in
weerwil van de gunstige financiëele uit
komsten, die daarmede in enkele streken
van het naburige Duitschland verkregen
zijn. Men vreest de balddadigheid onzer
jongens en de roofzucht der meer bejaar
den. Wij deelen die vrees niet, althans
niet in die mate, als zij hij onze gemeente
en gewestelijke autoriteiten schijnt te heer-
schen. Vooreerst gelooven wij niet, dat
„DE UITDRAGER".
Roman uit het alledaagsche leven.
Ik? ik heb de engelen vreugde,
dat de overleden Arnold in den He
mel voor de eerste maal verrukt zal
zijn over zijn kind. De oude heeft
mij geholpen; ik wil den zoon niet
verlaten. Eerst moest hij ellendig
worden, tot bekentenis komen dat
hij ellendig werd door eigen toe
doen. Er zijn maar twee opvoeders
in het leven, Excellentiede ouders
en het ongeluk. En waar de eersten
zijn heengegaan en hunnen plicht
hebben verzuimd, daar komt de an
dere en reinigt ons leven. Ook mij
heeft het ongeluk vroegtijdig ver-
standig moeten maken, Excellentie
onze Nederlandscbe jongens zooveel bald-
dadiger zijn, dan hunne Duitsche stamver
wanten, en er hier meer zucht tot roof zou
wezen dan aan gene zijde onzer grenzen,
maar ten anderen heeft de ervaring, hier
te lande opgedaan, reeds geleerd, dat bij
eenig toezicht, de eigendom van anderen,
al heeft deze de verleidelijke eigenschap
pen eener saprijke vrucht, wel degelijk
door het publiek wordt geëerbiedigd.
De Maasdijk, van Heusden tot Woud-
richem, waaraan de dorpen Aalburg, Wijk.
Veen, Aiulel, Giessen en Eijswijk liggen,
prijkt met tal van fraaie vruchtboomen,
en, voor zoover ons bekend, is daar nog
nooit een geval voorgekomen van eenigs-
zins noemenswaardige ontvreemding. Ook
de Maatschappij, „een nationaal be-
1 a n g", die toch evenzeer aan wegen bouwt,
welke op sommige punten gemakkelijk
door het publiek te bereiken zijn, heeft
zich tot dusver over geen diefstal of be
schadiging te beklagen.
Daarboven, wanneer de vruchten aan de
boomen tijdig worden verkocht (zooals
dat bijna overal geschiedt) dan zorgen de
koopers (die doorgaans in de nabijheid
wonen) wel, dat hun eigendom onverlet blijft.
Wij vinden daarom vrijheid onze pro
vinciale besturen aan te bevelen met
het planten van vruchtboomen de proef te
nemen: zij kunnen verzekerd zijn, dat als
de proef gelukt (waaraan wij niet twijfelen,
indien ervaren vruchtboomkweekers de
uitvoering er van wordt opgedragen) zij
voor hun gewest een bron van inkomsten
zullen hebben in het leven geroepen, die
belangrijker zal blijken te zijn, dan zij nu
wellicht meeuen.
Ook de besturen onzer dorpen bevalen
wij dit zeer ter overweging aan, evenals
aan diaconieën en andere instellingen, die
landwegen in eigendom hebben.
Het spreekt intusschen van zelf, dat voor
de beplanting van openbare wegen geen
fijne vruchtsoorten mogen worden gekozen,
niet alleen omdat deze moeilijker te bewa
ken zijn, wijl de tijd tusscken rijp worden
en rijp zijn te verschillend wordt beoor
deeld, maar bovenal omdat die soort van
vruchten bijzondere zorgen vereisckcn, die
er alleen aan kunnen worden gewijd, wan
neer zij iu een boomgaard bij elkander
Alleen hij, wie dien jammer heeft
moeten ondervinden, weet, waartoe
de lieve God ons dien toezendt. En
nu, geef hem de betrekking, en neem
de platen.
Schalm! de jonge man zal eene
plaats hebben; mijn woord daarop.
Maar de platen blijven de uwe;gij
zijt een man van eer, een juweel
onder de menschen.
Niets, niets daarvan. De gra
vures zend ik u; ik ben geen juweel,
ik ben een uitdrager, Excellentie!
Maar een door en door geslepen
uitdragerik weet te handelen.
IX.
De verkoop van «Koude-Steen»,
door van Aken aan Schalm, was
door den notaris bewerkt en iedere
formaliteit naar de wet nagekomen,
om den uitdrager den vollen eigen-
doms-titel over te dragen. Schalm
had van Aken door notaris Leks vrije
staan en daar de beschutting en bescher
ming vinden, die zij niet kunnen ontberen.
Voor de beplanting onzer openbare we
gen veroorloven wij ons de aandacht te
vestigen op de volgende vruchtsoorten: a.
appelen (goude reinet, Lord Suffield, zoete
Ermgaard, Godlin Keswick, zoete Veentje,
Court Pendu, zoete pippeling)b. p e e r e n
(winterjannen of kleipeeren, Gieser Wilde
man, rietpeeren, dubbele kandij); c. wilde
of varkenspruimen en kwetsen; d.
noten.
Wij veroorloven ons deze aanwijzing,
omdat wij van zeer bekwame deskundigen
weten, dat deze vruchtsoorten betrekkelijk
weinig zorg behoeven en uit dien hoofde
voor de beplanting van wegen het meest
geschikt zijn te achten.
Ook de beplanting van de pleinen, stra
ten en grachten onzer steden en dorpen
laat nog veel te wenschen over, terwijl
daarbij buitendien niet altijd met het over
leg en de zorg wordt gehandeld, welke
noodig zijn, niet alleen, om den groei der
boomen te verzekeren en ziekten te voor
komen, maar ook om den aanleg te doen
strekken, als een middel tot verfraaiing.
Gemakshalve of uit onbekendheid wor
den overal ongeveer dezelfde soorten ge
plant, iepen en linden en linden en
iepen. Dat veroorzaakt eene eentonig
heid, die moet vermeden worden, wil men,
bij den aanleg van lanen, het publiek, dat
meer schoonheidsgevoel bezit, dan sommi
gen meenen, daarvoor winnen.
Enkele opmerkingen, omtrent de soort
van boomen, die meer of minder geschikt
zijn te achten, laten wijhier volgen:
Linden. Deze beginnen te vroeg met
hunne bladeren te laten vallen en krijgen
daardoor te spoedig een dor aanzien, voor
al op drooge gronden en bij heete zomers.
Kastanjes. Deze bloeien, wel is waar,
in het voorjaar zeer fraai en rijk, doch
verliezen, evenals de linden, zeer vroeg hun
bladertooi. Buitendien, als de vruchten
rijp beginnen te worden, werpen de jongens
met steenen en andere voorwerpen naar
die vruchten, hetgeen voor de voorbijgan
gers soms niet zonder gevaar is. Men be
weert intusscheD, dat kastanjes het best
bewoning van twee kamers op de
derde verdieping laten aanbieden.
Maar daar Eduard in zijn geluk
kigen staat de nabijheid der uit
dragers-familie niet bad kunnen ver
dragen, en hij toen reeds Mathilda
was ontweken, omdat zijn gewe
ten hem verwijtingen deed, telkens
als hij haar in de verte ontdekte,
zoo was thans zijn verblijf aldaar
des te meer onhoudbaar, nu hij ver
acht, bijna verarmd, in 't huis zijns
vaders een vreemdeling was, en het
drukkende bewustzijn van eigen
schuld hem pijnigde.
Juist toen hij zich bezon om een
geschikten vorm te vinden, het aan
bod van Schalm van de hand te
wijzen, zonder de familie te kwet
sen, en hij bedroefd, stomp, als een
schipbreukeling het verstrooide, met
zooveel moeite geredde overschot
zijner bezitting beschouwde, dat de
orkaan zijns levens, de verslindende
vloed zijner eigene hartstochten, hem
tegen den invloed van het gas bestand
zijn. (1)
Iepen. Deze zijn zeer onderhevig aan
de verwoestingen van den iepen-spin t-
kever en daarbij erg gevoelig voor gas.
Eiken en beuken zijn, om hun tra
gen groei, hunne langzame ontwikkeling,
minder gewenscht, terwijl buitendien hunne
wortels moeilijk het voordurend dreunen
van den grond kannen verdragen, dat in
de steden door het rijden van karren en
rijtuigen veroorzaakt wordt.
Aanbeveling daarentegen verdienen
de volgende boomsoorten
Platanen, als zeer krachtige boomen,
die- snel en voordeelig opgroeien.
Bood- en dubbelbloemige kas
tanjes, omdat deze soorten geen of wei
nig vruchten voortbrengen en het werpen
met steenen daarentegen dus geen beden
king oplevert.
Acer platanoides. Een plataanbla-
(lige eschdoorn; eene zeer fraaie, snel
groeiende boomsoort, die eene breede en
dichte kroon vormt.
Acer dasijcarpum. De Virginische
of ruige eschdoorn; eene fraaie, zich
zeer snel ontwikkelende boomsoortde
onderzijde der bladeren is wit gekleurd, zij
heeft een sierlijken bladvorm en maakt
spoedig breede kronen.
Acacia Bess on ia na. Eene zeer
schoone Acaciasoort, met stevige, compacte
groeiwijze, niet zoo stijf en dicht als de
bekende, iu Duitschland zooveel geplant
wordende bol-acacia, maar ook niet. zoo ijl
en slenterig groeiende, als de gewone acacia.
Deze soort wordt in den laatsten tijd, zoo
wel te Londen als te Parijs, op vele boule
vards bij voorkeur geplant.
Tilia alba spectabilis. Zilver
linde, ver boven de gewone linde te ver
kiezen. De bladeren blijven veel fraaier en
gaver dan die der gewone linde; zij zijn
zeer groot en vau onder zilverwit be
haard. De boomen zijn nog frisch groen,
wanneer de gewone linde reeds lang dor is.
Tilia dasystvla. Krimi in de; dit
is de linde der toekomst. De vrij groote
(1) In Brussel worden de vruchten met een
daarvoor ingerich' e snoeischaar in tijde verwijderd
Zoo noodig, zou dat ook hier kunnen geschieden.
nog* overgelaten had, verscheen een
bode van het ministerie met een
grooten, verzegelden brief.
Dat kan onmogelijk voor mij
wezen
Het is aan u, mijnheer! Aan
den heer plaatsvervangend kanton
rechter huiten dienst, advokaat Edu
ard van Aken, alhier, Schragen no. 1,
«Koude-Steen». Ik ben hier goed
terecht, en beveel mij in uwe be
leefdheid.
Eduard opende verwonderd dat
papier.
Geachte Heer!
Ik, ondergeteekende, neem deel
in uw lot, dat wellicht niet in al
zijn omvang verdiend loon mag
wezenzoo als het u getroffen
heeft. Het is zeer te bejammeren
dat een jong mensch van goeden
aanleg en kundigheid als gij, van
alle hoop op de toekomst beroofd,
bladeren zijn glanzend groendeze heerlijk
frissche kleur behouden de boomen tot
laat in den herfst. De boomen ontwikke
len zich snel en sierlijk, zonder dat het
snoeimes veel behoeft te worden gebezigd.
Catalpa syringaefolia. Vormtéén
fraaie, breede kroon van blinkend groene
bladeren, met lange bloemtrossen, die ge
durende de maand Augustus welig bloeien.
Hij is echter gevoelig voor strenge winters
en moet daarom zoodanig worden geplaatst,
dat hij zoo weinig mogelijk aan noorden
wind is blootgesteld.
De Lijsterbes. Deze wordt vooral in
Duitschland veel aangetroffen en is daar,
met zijne roode vruchten, een sieraad van
de wegen,
Na- en voorjaar zijn de tijdperken
voor het planten van boomen, hoewel voor
vele het najaar te verkiezen is boven het
voorjaar.
Het najaar is in aantocht; zullen onze
gemeente- en gewestelijke besturen, zul
len vele particulieren dit najaar weder laten
voorbijgaan, zonder iets te doen, tot ver
rijking van onzen bodem en tot verfraaiing
onzer openbare wegen, onzer steden en
dorpen.
Wij hopen het tegendeel!
ALGEMEEN OVERZICHT.
In de zitting van den gemeente
raad van Brussel heelt de burge
meester een volledig overzicht ge
geven van al de openbaar gemaakte
documenten, die tusschen het ge
meentebestuur, de ministers en den
Goeverneur van Brabant zijn gewis
seld, en van de maatregelen, die
genomen zijn tengevolge van de
ongeregeldheden hij de manifestatiën.
Hij tracht met behulp dezer docu
menten uitvoerig te bewijzen, dat
de genomen maatregelen, met name
die op 7 September, alles omvatten
wat men doen koü, om de orde te
handhaven.
De gemeenteraad nam met alge-
en ieder uitzicht om zich dooi
eigen kracht op te lichten, afge
sneden zou zijn. Daar gij, zooals
ik weet, eene betrekking zoekt,
en de post van adjunct-schrijver
in 't geheim burger-kabinet van
Zijne Majesteit vacant is geko
men, zoo noodig ik u uit, van de
noodige actes, getuigschriften en
dienstpapieren voorzien, persoon
lijk bij mij te komen, om tot die
betrekking u aan te melden. Ik
ben heden namiddag voor u in
mijn woonhuis te spreken.
De Staatsraad-Directeur
van Boekhoven.
De brief viel Eduard uit de han
den. Zijn geluk deed hem verstomd
staandat beschaamde hem dieper
dan alles, wat hem tot dusverre was
overkomen.
Verdien ik, ellendige, dan nog
zulk een straal van hoop, zulk een