POPULAIR HUIS-1
3e Jaargrano.
Maandag 20 Juli 1885.
No. 623.
ABONNEMENTSPRIJS:
Verschijnt ösgsiijks uitgenomen Zon- en alpmeene Feestdagen.
ADVERTENT! ËN:
Wie kiezen wij?
FEUILLETON.
Afstand van zijne wouw pdaan,
Voor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adreBseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenland(ompaguie Générale de xtiblidte .Etrangère G. L.
DA UB F Co., JOH. F. J OSES. Stier., Carijs, 31bis Faubourg Montviartre.
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uur.
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Koloniaal museum op hel Paviljoen. Ingang aan Je Dreefzijde 2e deur. Geopend dagelijks van ]0 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
11 11 e. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde lc deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cent"
vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dann
eden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met I dame. Bisschoppelijk mitsen
i i j it .i\t.. ko r? „„..„„.i <7„< vin 'i>or
n Nederland en meer bijzonder van liet ITaarlemsehe Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorlc
1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October t.ot 14 April op die dagen van 103 uur tegen
„indagen kosteloos van J24 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot.
°Teylers museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van li8 uur. Teylers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag e» Zaterdag
Woensdag en Zaterdag van 24 uur. Orgel-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van I2 en Donderdag van 23 uur. Toegang (deur Oudegroenmarkt) vrij.
per persoon. Donateur» en
oor kerkelijke oudheid, kunst en geschiedenis, voo'sl
loopende toegangskaarten voor een geiieel jnat
betaling van 25 cents per. persoon, alleen op
14 jaren niet dan onder behoorlijk geleide.
14 uur. Stadsbibliotheek Vrinsenhof. Geopend
De dag voor de gemeenteraads
verkiezingen aangewezen, staat voor
de deur, en allerwegen maakt men
zich in het land gereed, om een
derde deel der leden voor den tijd
van zes jaar te kiezen of te herkie
zen. Op vele plaatsen komen de
kiezers, meer dan bij eenige andere
gelegenheid, trouw ter stembus en
niet zonder reden, want eigenbe
lang komt hierbij eenigszins in het
spel, en waar dat spreekt, wordt
zelfs de slaperigste wakker, de
traagste vlug. Immers, de welvaart
eener gemeente haugt voor eeu groot
deel af van de maatregelen door den
Raad genomen, om de belangen der
burgers te behartigen. Door te zor
gen voor goede gelegenheden, waar
markt kan gehouden worden, door
het uitloven van prijzen aan hen,
die gedurende een bepaalden tijd de
meeste koopwaren, zooals vee, boter,
kaas, op de markt brengeu, doet zij
de belaugrijkheid er van toenemen,
lokt de ingezetenen der omliggende
gemeenten er been, die in de maga
zijnen en winkels van allerlei aard
veel geld besteden, wat den burgers
ten goede komt. Hoe een gemeente
raad in dit opzicht ten zeerste de
welvaart kan doen toenemen, ligt
voor de hand; daarentegen kan hij
evenzeer ten nadeele van den handel
besluiten nemen; in een stad van
Noord-Holland b. v., die eerst on
langs door den spoorweg aan het
groote net verbonden is, heeft de
Raad tegen het verlangen en de
waarschuwing der burgers in, de
markt naar de grenzen der gemeente
overgebracht en daar kostbare over
dekte vee- en botermarkten doen
bouwen; de gevolgen zijn niet uit-
VAN
GEORG HARTWIG.
78) IV.
Door kommer en berouw overwel
digd, wendde hij zich om en ging
eenige malen de kleine ruimte van
het prieel op en neder. De zwaar
ste bekentenis had hij nog niet af
gelegd hoe zwaar zij hem ook
op de tong lag, hij moest ze op
biechten, hij moest trachten daar
voor verzoening te krijgen.
Daarboven zongen en floten de
licht gewiekte zangers; lustig
zweefden zij van tak tot tak of
huppelden sjilpend op de kiezelpa
den van den tuin. Zelfs tot vlak
voor het prieeltje voeide heD de
gebleven, de stad, reeds een der vil
les mortes (doode steden) genoemd,
wordt het nu inderdaad, daar de
vroeger belangrijke handel thans
geheel verloopt.
Niet alleen voor den handel is
een goede gemeenteraad alleszins
noodig; voor alles, wat de gemeente
betreft, moet hij optreden, de zorg
voor het onderwijs, het benoemen
van de gemeenteambtenaren, het be
heer der financiën, net instellen van
verordeningen en wetten voor de
veiligheid, de inrichting van het
brandwezen, het heffen van belas
tingen en opcenten op sommige rijks
belastingen, dit alles en nog veel
meer is aan den zorg van den Raad
opgedragen.
Behoeft het dan nog gezegd te
worden, hoe de raad en de gemeen
tenaren met elkander op het nauwst
in betrekking staan? De wet zelve
erkent dit, daar alleen inwoners der
gemeente lid van den Raad kuunen
wezen, omdat verondersteld mag
worden, dat zij het best op de hoogte
kunnen zijn van de belangen der
gemeente en hare bevolking, en dus
ook de doeltreffendste middelen kun
nen kiezen en gebruiken, om de plaats
in welvaart te doen toenemen.
Toch wordt door sommige gemeen
teraden wonderlijk met het geld van
de belastingschuldigen omgespron
gen, en och, we behoeven het niet
te verzwijgen, is dit ook soms hier
niet het geval? Worden de belas
tingpenningen altijd doelmatig be
steed en nooit roekeloos verspild?
Zijn alle nieuwe stadsgebouwen zoo
ingericht, dat zij aan liet doel be
antwoorden en is dit het geval, zijn
er dan ook geene, waarhij verkwis
tingen van allerlei aard hebben
plaats gehad? En toch, watdehee-
ren wijzen, moeten de burgers prij
zen, en wat zij op kosten der ge
meente doen bouwen, moeten de in-
woners betalen, dikwijls peperduur
:en zoowel door gemeentelasten als
door opcenten op de rijksbelastingen,
wordt het in vele gemeenten den
burgers ingepeperd, dat zij een kunst
lievende», maar duren Raad hebben.
Hoe is het hier gesteld Aan de le
zers en de kiezers laten we de over
denking en de beantwoording dezer
vragen over.
Is dus een goede gemeenteraad
van zooveel gewicht voor iedere
plaats, dan dienen de kiezers zich
wel degelijk af te vragen, wie zij
zullen kiezen. In het algemeen loo-
pen de meesten hunnei te veel aan
den leiband der kiesvereenigingen,
die, wel is waar, bestaan uit vele
deftige, rijke of invloedrijke perso-
neD, maar zich daarvoor dan ook
het recht aanmatigen voor andereu
te oordeelen en te kiezenzij wijzen
de kandidaten aan, ofschoon zij te
genover het groot aantal kiezers
slechts een kleine minderheid vor
men; zij bepalen, wie geschikt zijn,
en die door hen niet aanbevelen
worden zijn van nul en geener
waarde. Men dient te geiooven op
gezag, zoo verlangen zij althans, en
het leekedicht van de Genestet
«Theorie en praktijk» is op hen van
toepassing:
«Geloof niet op gezag, Meneer!
Onthou dit wel ter degen.
Geloof alleen, wat ik u leer,
En spreek iuij nimmer tegen."
Al zeggen zij het niet, zij han
delen er toch naar I
Bij geen enkele verkiezing komt de
kleingeestigheid van den mensch zoo
zeer aan het licht als bij die voor den
gemeenteraad. Ofschoon de stemming
met gesloten briefjes geschiedt en
dus geheim blijft, worden een
groot aantal kiezers door allerlei
nietswaardige redenen geleid, om
lentevreugde en nieuwsgierig zagen
zij met hunne lieve zwarte oogjes
den ernstigen man aan, dien het
noodlot dwong, de edele vrouw te
genover welke hij zich bevond, zijn
liefdeloos verraad te bekennen.
Toen hij opgehouden had met
heen en weer gaau, bleef Erwin
niet even als te voren voor Irene
staan, neen, zoover mogelijk van
haar verwijderd nam hij aan den
ingang van het bladerenhuisje plaats,
en als ontbrak hem de kracht haren
vorschenden blik langer te verdragen,
bedekte hij zijne oogen met de hand
en begon zachtjes: Dat ik arm
e:i ontbloot van aardsche goederen
was, weet gij reeds. De Voorzienig
heid echter, welke zoo menige te
genspraak in het leven tot vergelijk
bracht, had mij, bij alle ontbeeriu-
gen, een schat verleend, een klei
nood van zeldzaam hoóge waarde,
een juweel waaraan de natuur uiets
spaard had, dan het geluk, te
worden toegewezen aan iemand
haar waardiger en die haar onschat
baarheid beter begreep dan ik. Mijn
gemoed was door de overdreven
hartelijkheid van mijne moeder en
de overschilligheid mijns vaders
verweekt en tegelijk verbitterd. Een
zwaaiend roer gelijk, had men mij
door het leven laten drijven, zonder
mij den steun der zelf beheersching,
het anker van daadkrachtige ener
gie op mijne levensreize mede te
geven. Geen wonder, dat mijn ka
rakter dientengevolge slecht ge
vormd werd en ik naar grootheid
en rijkdom haakte, al moest ik
daarvoor ook wat mij het liefste was
opofferen. Zoo onklaar naar geest
en lichaam, een hartstochtelijk aan
hanger van het vluchtige oogen-
biik, een ongelukkige, die geplaatst
was tusschen willen en niet kun
nen. schonk de Voorzienigheid mij
haar lievelingskind, doch over
schatte mijne voorzorgen, mijne
dezen ot genen te kiezen. In de eer
ste plaats wordt bijna overal ge
vraagd, welk geloof de candidaat
belijdt en wee hem, zoo hij niet met
de meerderheid der bevolking naar
dezelfde kerk gaat. Alsof het ziele-
heil der gemeente er van afhangt,
worden dikwijls zeer geschikte en
uiterst bekwame en nauwgezette
mannen voorbijgegaan en anderen,die
wat kennis en degelijkheid betreft,
niet in de verte met hen te verge
lijken zijn, gekozen, omdat ze een
met die der kiezers verschillende
geloofsrichting zijn toegedaan; hoe
dit te rijmen met de bewering, dat
wij een verdraagzaam volk zijn
Zullen ons de oogen dan eindelijk
voor dergelijke kinderachtigheden
opengaan en zullen we er toekun
nen besluiten om mannen van wel
ken godsdienst ook, mits zij de be
kwaamste zijn, als lid van den ge
meenteraad te kiezen.
Doch er is meer: Op mijnheer A.
wordt gestemd, omdat zijn vader en
grootvader reeds in den Raad geze
ten hebben, of omdat hij zich zoo
deftig voordoet, zulk een groot huis
bewoont en zulke prachtige feesten
geeft, waarvoor men het geluk ge
had heeft eenige leveranciën te doen
of de eer er als een vijfde wiel van
den wagen tegenwoordig te zijn;
mijnheer B. wordt niet gestemd, om
dat hij van zoo'n burgerlijke «kom
af» en eigenlijk een parvenu is, die
door hard werken, een helder hoofd
en gelukkig geslaagde ondernemin
gen fortuin verworven heeft; de
voornamen kiezea hem r.iet, omdat
zij voor hem den Deus ophalen, zijn
vroegere stand- en lotgenooten niet,
omdat zij het hem niet vergeven
kunnen, dat hij hen door zijn schran
derheid boven het hoofd gewassen
is, en dat niettegenstaande A een
jabroer en B. een heldere kop is,
liefde.... Hij zweeg een oogenblik
en liet een zeer zwaren zucht
liooren
Wat zal ik hooren, zeide
Irene, wier deelneming met den on-
van minuut tot minuut
Mijne vrouw,vervolgde Er-
win, bijna onhoorbaarmijne
schoone, zachte vrouw kon den boo-
zen duivel der ontevredenheid en
genotzucht niet uit mijn borst ver
bannen, lioe onuitsprekelijk goedig
zij ook den rijkdom van haar ziels
gevoel openlegde en mij met een
edel voorbeeld van tevredenheid en
kracht tot ontbering voorging. Er
vlood te veel Merfeldtsch bloed door
mijne aderen, dan dat ik mijn ge
luk in zelf verkregen, bescheiden
vreugde had kunnen vinden. Ik
haatte de nederigheid van mijn be
roep en in plaats van hetzelve ais
een man, uit plichtsgevoel, flink te
vervullen, daar het ons al meer en
die de belangen der gemeente be
grijpt en moed genoeg lieeft om ze
voor te staan en de middelen ter
welvaart door te drijven. C. wordt
candidaat, omdat hij toevallig een
neef of vriend van den president of
van een bestuurslid eener kiesver-
eeniging is, en hemel en aarde wordt
bewogen om zijn verkiezing te ver
zekeren omdat een bloedverwant van
dat bestuurslid zeker de reebte man
op de reebte plaats zal zijn, of om
dat hij in de club zulk een aange
naam prater is en bij feestelijke
gelegenheden zoo goed de funct'iën
van ceremoniemeester kan waarne
men. D. eindelijk wordt wel en E.
niet gekozen, omdat de eerste advo-
kaat is en Mr. voor zijn naam heeft
en de tweede wel alles beter inziet
en niet zoo oppervlakkig is, maar
op het punt van welbespraaktheid
en woordengoochelarij moet onder
doen voor mijnheer D. Waar zou
den we eindigen, als we alle klein
geestige, kieinsteedsche, kinderach
tige en onbeduidende redenen wil
den opsommen, die de overwinning
van den een, de nederlaag van den
ander veroorzaken?
Kiezers, ieder uwer is verplicht
ter stembus te gaan, om, zooveel dit
mogelijk is en naar zijn beste we
ten, Dinsdag maDnenin den Raad te
brengen, die dit om hun burger
deugden verdienen. Vraagt u zelveu
af, of de candidaten uwer partij de
uitmuntendste mannen zijn, die ge
voor dezen eerepost kentis uw ant
woord bevestigend, zijt ge zeker,
dat geen nevenbedoelingen u en uw
keus geleiden, bewerkt dan met al
uw invloed, maar met eerlijke mid
delen, dat zij bij de stembus de ze
gepraal behalenzijt ge daarentegen
overtuigd, dat er anderen en bete
ren zijn, laat u dan niet door k:™
vereenigiugen, of strooibiljetten rard
meer opbrachtwerd ik als een
schooljongen voortdurend wederspan-
niger en krenkte mijn vrouw door
ongegronde klachten over moeilijk
heden, die zij als 't ware spelende
overwon. En desniettegenstaande gaf
zij toch de hoop en den moed niet
verloren, mij van mijne dwaze mee-
niDgen te zullen terugbrengen
Voeldet gij niet, dat haar hart
vol liefde voor u was, dat zij slechts
uw geluk beoogde? vroeg Irene
belangstellend.
Erwin schudde het hoofd.Mijn
hart evenals mijn karakter,geleek eea
steenachtigen, onbebouwden grond,
waarin geen edel gevoel tot rijpheid
kon komen. Was dat mijne schuld?
"1; weet het niet, ik herinner mij ech
ter, dat ik in hetere uren de handen
van mijne vrouw kuste enmijzelven
van de snoodste ondankbaarheid be -
schuldigde, om in liet volgend uur
weder in mijne oude gebreken te
vervallen. Gij kunt u thans zeker
