tiiiF.Rii:vn[iii.tfi.
VERGETEN.
-ïv Jaargang.
Maandag 21 September 1885.
Een Manifestatie.
FEUILLETON.
populair mm
ABONNEMENTSPRIJS:
Yoor Haarlem per maand40 Cents.
Franco door geheel het Rijk p. maand 55
Afzonderlijke Nommers 5
Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zen- en aigemeene feestdagen.
Brieven, geiden, advertentiën enz. franco te adresseeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9.
Hoofdagenten voor het .Buitenland-. ompaanie Générale de lublicite Etrangère G. L.
DATJBE 2f Co., JOH. F. JONES. Sucr., Parijs, 3ibis Faubourg Montmartre.
ADVERTENTIËN:
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cents.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uur.
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM.
Koloniaal museum op het Baviljoen. Ingang aan de Breefzijde 2e deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents per persoon. Donateurs en leden der Nederlandsclie Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op
rertoon van diploma vrijen toegang, donateurs reet gezelschap, leden met I dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 uur. Toegang 25 cents" per persoon. Donateur» en
eden de» Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op vertoon van diploma vrijen toegang, donateurs met gezelschap, leden met 1 dame. BisschoppeHjk museum voor kerkelijke "oudheid, kunst en geschiedenis, vooral
van Nederland en meer bijzonder van het llaarlemsche Bisdom, Kruisweg No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en l'eestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jaar
1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—S uur tegen betaling van 25 cents per persoon, alleen op
Sondagen kosteloos van 12—4 uur, de overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden iu het geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot 14 jaren niet dan ondor behoorlijk geleide.—
Teylers museum in de Damstraat. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 11—3 uur. Tet/lers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag van 1—4 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopend
Woensdag en Zaterdag van 24 uur. Org el-bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 12 en Donderdag van 23 uur. Toegang (deur Oudegroenmarkt) vrij. 1
De derde Maandag van Septem
ber is voor Den Haag ieder jaar een
belangwekkende dagnaar het voor
schrift der Grondwet wordt dan de
gewone vergadering der Staten Ge
neraal in vereenigde zitting der beide
Kamers door den Koning of door
een commissie van zijnentwege ge
opend. Tal van vreemdelingen stroo
men op dien dag naar de residentie,
om den tocht van den Koning naar
't Binnenhof te aanschouwen, en
werkelijk loont de luister, die bij
dergelijke gelegenheid ten toon ge
spreid wordt, de moeite van den
belangstellenden of nieuwsgierigen
toeschouwer. Doch ook hetgansche
land neemt in den geest deel aan
die plechtigheid, omdat in de ge
bruikelijke troonrede het volk en
zijn vertegenwoordigers in kennis
gesteld worden met de plannen der
Regeering voor het bestuur des lands
in het volgende zittingsjaar.
Daags voor dien gewiebtigen Sep
temberdag zal de hofstad getuige
zijn van een ongewoon schouwspel,
en niet te verwonderen is het, dat
aller blikken zicli er dus heden heen
richten. Uit verschillende streken
des lands, voornamelijk uit de volk
rijke steden, zijn thans afgevaardig
den bijeengekomen, om een manifes
tatie te houden ten gunste van het
algemeen stemrecht. De mannen,
met dit doel daar verzameld, noemen
zich de vertegenwoordigers van het
eigenlijke volk, ofschoon we dade
lijk zullen zien, dat er op dien titel
zeer veel valt af te dingen. Juist
deze dag is gekozen, omdat de meeste
leden van de Staten-Generaal, even
zeer als Z. M. de Koning en de
Ministers, in Den Haag aanwezig
zijn en ook zij dus kunnen kennis
nemen van de wenschen dier man
nen, welke voor zich en huns ge
lijken het mandaat van kiezer be-
geeren.
Waren het alleen sociaal-demo
craten, die aan deze beweging deel
namen, we zouden er van zwijgen,
maar een groot aantal werklieden
verenigingen, op wier ordelievend
heid nooit iets te zeggen viel, laten
zich evenzeer vertegenwoordigen.
Toch kan die deputatie zich niet be
roemen een eigenlijke volksbewe
ging te zijn, want letten we op het
groot aantal gemeenten in ons land,
(1125) dan zijn er betrekkelijk slechts
weinige uit wier midden die mannen
gezonden zijn; bijna geen enkel
dorp is vertegenwoordigd en zelfs
door vele werklieden-vereenigiDgen
in de steden is geen afgevaardigde
benoemd om mede te manifesteeren,
zoodat slechts een kleine minder
heid daar zijn rechten en eischen
wil kenbaar maken. Toch is die de
putatie merkwaardig genoeg, om er
een oogenblik de aandacht op te ves
tigen, en wel, omdat het een be
weging is tegen de bestaande kies
wet, die ook in ons oog niet meer
geschikt is voor den tegenwoordigen
tijd en tevens, omdat ook de zooge
naamde vierde stand, de stand der
arbeiders en der niet-bezitters, deel
wenscht te krijgen aan het bestuur
des lands. Gelijk in 1789 bij monde
van Miraheau de derde stand zijn
eischen deed hooren en teger. eiken
prijs deel aan de Regeering en op
heffing van vele bestaande grieven
wenschte, zoo openbaart zich nu in
bijna alle beschaafde landen een
beweging ten gunste van den vier
den stand en de manifestatie van
heden kan het begin er van genoemd
worden voor ons land.
Algemeen Stemrecht, zietdaar de
niets tegen, dat deze eene der lie
deren, die zij gewoon was te zin
gen, eens probeerde; zij haalde er
haar zelfs toe over. Clarita doorzag
haar. Doch om het evenzij voldeed
gelaten aan het verzoek en nam
mevrouw v. Ornatoffs muziek. Zacht,
bijna aarzelend begon zij, om daarna
krachtig en aandoenlijk, vloeiend en
weemoedig, geheel in overeenstem
ming met het zwaarmoedige ka
rakter der volkswijze, de Klaagto
nen van een treurend hart in zuivere
tonen weer te geven.
Met aandoening luisterde men naar
Clarita; nooit had Wera Sergewna
dit lied zoo gezongen! Hare stem
was misschien omvangrijker, maar
de bezielende toon, waarmede Cla
rita nu besloot, ontbrak aan de voor
dracht: «On menia raslubil!» (Hij
bemint mij niet meer!)
Datzelfde lied had zij reeds eens
gezongen voor Alexis, waarop deze
haar verzekerd had, dat hij haar
leus, die zij in hun banier geschre
ven hebbenen de poging, die zij
heden doen, om hun wensch aan de
Regeering des lands kenbaar te rna-
ken en bij de leden der Kamers in
stemming er mede te verkrijgen, is
voorzeker geoorloofd.
Of zij echter door die manifesta
tie nader bij hun doel zullen komen,
is een andere vraag, want velen zien
in het zenden van die deputatie naar
Den Haag, juist vóór de opening der
Staten-Generaal, meer een «bang
makerij» dan een ordelievende po
ging-
Volmondig moeten we het be
kennen: de tegenwoordige kieswet
bevat vele en groote gebreken en
met recht kan men beweren, dat
onze volksvertegenwoordigers niet
door het gansche volk, maar slechts
door een klein gedeelte en naar een
zeer ongelijkeu maatstaf gekozen
zijn. Immers, alleen diegenen, welke
een bepaalde som in de directe
belastingen bepalen, zijn kiezers;
het minimum dier som is zeer ver
schillend tusschen een groote en een
kleine plaats en wisselt af tusschen
112 en f 20; in sommige dis
tricten kan een kiezer zijn stem
uitbrengen op slechts éen afgevaar
digde, in andere kan hij er drie,
vier of meer kiezen. Daarenboven
is het eigenlijke volk, dat slechts
zeer weinig belasting betaalt, ge
heel van de verkiezing uitgesloten,
terwijl in de steden een groot aan
tal zeer ontwikkelde mannen, als
leeraars, onderwijzers en ambtena
ren van allerlei aard, evenmin kie
zers zijn. Deze gebreken en nog een
groot aantal andere, welke de kies
wet aankleven, maken herziening
dringend noodzakelijk.
Wat het algemeen stemrecht be
treft, het is te voorzien, dat ook
dit niet het gewenschte middel ter
eeuwig zou beminnen. Deze herin
nering stond nu voor haren geest.
Daarbij vergat zij mevrouw Wera
en Nikolai Pawlowitsch; om die re
den had de eerstgenoemde dat lied
met opzet voor zich gekozen. Het
was Clarita onverschillig of haar
gezang hun bevallen was; zij maakte
er ook niets uit. dat men tamelijk
gauw nadat zij gezongen had, weer
op een ander thema overging en
binnen in het boudoir hard praatte.
Zij was er eerder verheugd over;
zij zat nog steeds voor de piano en
speelde zacht voor zichzelve van
die lieve melodieën, die in eene der
verrukkelijke scheppingen van Hay dn
overgingen. Het babbelende gezel
schap luisterde er niet naar, Clarita
speelde voor zich; inwendig- her
haalde zij de vrome gedachten van
Haydn, toen plotseling een teere
kinderarm zich om haar schouders
sloeg en Teodoor's blozend gelaat
daarover zichtbaar werd; zijne glin-
verbetering is, en we willen onze
meening met redenen staven. Hoe
zeer we aan den zoogenaamden
vierden stand gaarne zijn eigen af
gevaardigde naar de Tweede Kamer
gunnen, opdat daardoor zijn wen
schen op de juiste plaats kenbaar
kunnen gemaakt worden, kan alge
meen stemrecht voor ons land niet
anders dan gevaarlijke gevolgen
hebben. Ondersteld, dat het 'werd
ingevoerd, dan zou iedere manne
lijke ingezetene, die meerderjarig
was, het recht hebben te mogen
kiezen, mits hij namelijk geen mis
drijf tegen 's lands wetten te zijnen
laste had; dan zouden ook alle dor
pelingen daartoe bevoegd zijn; wie
echter in plattelandsgemeenten
eenigszins bekend is, weet hoevelen
er onder de bewoners er van ziju,
die op verre na niet voor die taak
berekend zijn; eensdeels zijn zij
daarvoor te onverschillig, ander
deels op vele dorpen te onwetend,
en wie de statistiek der laatste tien
jaren omtrent de lotelingen gevolgd
heeft, weet hoevelen er nog zijn, die
noch lezen, noch schrijven kunnen
en dat zijn dan nog de jongere
mannenonder de ouderen van da
gen is het aantal ongeletterden en
onwetenden nog veel grooter; aan
dezulken zou nu opgedragen wor
den 's lands afgevaardigden, die
over allerlei gewichtige zaken be
slissen moeten, te kiezen. Onder de
niet-bezitters en arbeiders in de
steden laat de kennis ook zeer veel
te wenschen over, en rog niet de
helft van hen zijn in staat over de
behceften des lands en de geschikt
heid van de candidaten voor een
Kamerzetel te oordeelen. Het alge
meen stemrecht zou dus aan poli
tiële- onmondigen en onbevoegden
het wapen in handen geven om de
maatschappelijke toestanden het
sterende oogen schitterden en alle
vreesachtigheid was uit zijne spre
kende trekken verdwenen. Hij was
nog geheel ouder den indruk, dien
het Russische lied op hem uitge
oefend had; nog steeds hoorde hij
de stille klacht van de lieve, ver
latene vreemdelingeOn menia ras
lubil hij bemint mij niet meer!
Zijn kinderhart was daardoor ge
troffen en zijn ridderlijke jongens
geest opgewekt geworden.
Mejuffrouw Clarita, fluis
terde hij haar liefelijk toe, ik zal
u altijd liefhebben; nu ben ik uw
kleine vriend en zal het eerst recht
zijn, als ik volwassen ben
Clarita was zoodanig verrast, dat
zij haast niet kon antwoorden. On
uitsprekelijk zoet klonk haar dat
innige, kinderlijke woord toe, dat
voor haar grooter beteekenis had,
dan de knaap begrijpen kon.
Ja, Teodoor Iwanoïwitsch, blijf
gij altijd mijn vriendDe arme Cia-
onderste boven te werpen, en dat
moet vermeden worden.
Waarom de leiders der sociaal
democraten het dan verlangen? De
werkende stand en de klasse der
onvermogenden maakt de meerder
heid des volks uit; was ieder man
dus kiezer, dan zonden deze de
meeste afgevaardigden kunnen kie
zen gelijkheid van bezit en andere
hersenschimmen zouden dan op den
voorgrond geplaatstkunnen worden,
en de geheele maatschappelijke toe
stand zou tot schade der maat
schappij zelve, gewijzigd worden.
Zoovelen, die thans algemeen stem
recht eischen, zijn in werkelijkheid
daarvoor geheel onverschillig en zij
vragen er slechts om, dewijl zij
meenen dat de vervulling er van
hen van den arbeid zal ontheffen of,
ten minste, hun arbeid en daardoor
brood zal geven, maar ook dat is
niet waarBij de aanstaande Grond
wetsherziening is de kiesbevoegd
heid ten zeerste uitgebreid en zul
len er vele duizenden nieuwe kie
zers, wegens verlaging van den'
census, optreden. Beter echter nog
dan hierdoor, komt de kieswet o.i.
in België tot haar recht; sinds een
paar jaar worden de leden der volks
vertegenwoordiging daar gekozen
door de z. g. capaciteits- of, zooals
we in de Vlaamscbe bladen lezen,
bekwaamheidskiezers. Ieder, rijk of
arm, edelman of arbeider kan daar
kiezer worden, mits hij toont een
zekere mate van kennis te bezitten,
die een waarborg geeftdat de
genen, die kiezen, genoeg belang
stelling toonen in den bloei des
lands en genoeg geleerd hebben
om met oordeel een keus te doen.
Wat zouden er onder de voorstan
ders van algemeen stemrecht hier
te lande een groot aantal te huis
moeten blijven als het op het geven
van dergelijke bewijzen van be
kwaamheid aankwam! Sw.
rita heeft er een noodigant
woordde zij even zacht en liefelijk,
er bijna onwillekeurig bijvoegend:
Er kan eens een dag komen,
waarop ik u aan deze belofte her
inneren zal, Teodoor Iwanoïwitsch!
De knaap zag haar met trotsche
bevrediging aan; zij echter knikte
hem beteekenisvol toe en keek in
het vertrek rond, om zich te over
tuigen, dat men hun zacht gesprek
niet bemerkte.
Neen, in 't algemeen was men
met andere dingen bezig, slechts
één werkelooze, één peinzende werd
door Clarita waargenomen Ni
kolai Karin. Eenigszins door een
der zijden gordijnen bedekt, stond
hij stil en in gedachten verdiept
naast eene bloemtafel.
Wordt vervolgd
XIII.
Een vriend.
28)
Clarita had tot hiertoe hare, door
Alexis verkregene, kennis der Rus
sische taal als haar eigen geheim
bewaard in de vergeefsche hoop,
misschien eens nut daaruit te kun
nen trekkennu zij een maand te
Petersburg was, hield men het er
voor, dat zij de taal machtig was;
hare stem moest heerlijk zijn voor
den droefgeestigen tooD, die aan de
Russische volksliederen eigen is. Me
vrouw Wera zelve geloofde dit niet;
volgens hare meening moest daarbij
Ciarita's voordracht alsook haar ge
zang verliezen. Zij had er daarom
