Moeder en Zoon. 3e Jaargang. Woensdag 30 December 1885. No. 761. ABONNEMENTSPRIJS: Verschijnt Dagelijks uitgenomen Zen- en aignmeene Feestdagen. AD VERTEN TI N Populariteit. FEUILLETON. Voor Haarlem per maand40 Cent». Franco door geheel het Rijk p. m&and 55 Afzonderlijke Hommer* 5 Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adreBBeeren aan het Bureau, Kleine Houtstraat No. 9. Hoofdaaenten voor het Unit onland- l omv.nini, DA VB F A Co.. JOH. F. JONFS. Stier.. Générale de i ublieite Etrangère G. L. ''»,ry>s. 3 Ibis Faubourg Montma-rire. Tan 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 cent*. Groote letters naar Plaatsruimte. Advertentiën worden aangenomen tot 'a middags 12 uur. MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN HAARLEM. Koloniaal museum op het Paviljoen. Ingang aan tie Dreefzijde 2e deur. Geopend dagelijks van iG tot 4 uur. toegang 25 cents per persoon. Donateurs en ledeu der Nedorlandacho Maats. rertooB van diploma vrijen toegang, dossteurs met gezelschap, leden met i -3--: - kT-"-'~-rheid hebben '58. dame. iden der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid hebben op ich&ppij Ier bevui.iciiug «au Nijverheid hebben op Museum van kunstnijverheid op her Paviljoen. Ingang Dreefzijde le deur. Geopend dagelijks van 10 tot 4 nar. Toegang 25 ceuls por persoon. Duaateur» er toon van diploma rijen toegang, donate ars reet gezelschap, leden niet 1 dame. Bisschoppelijk museum roor kerkelijke oudheid, Kinml en geschiedenis, vooral ran Nederland en meer bijsonder vau hot Haariemaclie Bisdom, Kruisweg No. 58. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 105 uur. Toegang 25 cent» per persoon. Doorloopeude toegnngsknarioii voor een geiiecl jabl i 1 gulden. Museum der stad Haarlem op het Raadhuis. Geopend van 15 April tot 14 October alle werkdagen van 104 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen vau 10—5 uur tegen betaling van 25 cent,8 per pesoou, alleen op ïondagen koatolooB van J2—-4 uur, da overige Christelijke feestdagen tegen betaling van 25 cents per po ao»u. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelateu; kinderen van S tot 14 jaren niet dan «rider behoorlijk geleide. Tevlers museum in de Damt/raai. Geopend dagelijks uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen van 11uur. Tevhrs bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrijdag en Zaterdag; van 14 uur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geopas.4 Woensdag en Zaterdag van 2—4 uur. Orgel bespeling in de Groote Kerk. Dinsdag van 1—2 cn Donderdag 0 9 2—8 opgang (deur Oiidcgroeuinarkt) vr\j. Populair te zijn. zich te verheu gen in de gunst des volks, was en is het droombeeld geweest van ve len in vroeger en later tijd, en niet ten onrechte, waut het leidt zeer dikwijls tot roem en eer, het is de prikkel, die tot groote daden aan zet, het is vaak het middel om for tuin te verwerven, doch, en dit moet niet over het hoofd gezien worden, een enkele maal ook wel de weg, die ten verderve voert. Hij, die zich populair wil maken, tracht voor zich de g'unst des volks in engeren of ruimeren kring te win nen hij zoekt het volk te believen en om hiertoe te geraken, heeft hij rekening te houden met zekere eigenaardigheden van het groote publiek en dient zich daarnaar in mindere of meerdere mate te schik ken. Den smaak van dat publiek te kennen en zijn handelingen of ge zegden hiermee in ovareenstemming te brengen is voor hem, die begee- rig is naar populariteit, een eerste eisch Welbespraaktheid of welspre kendheid, geestigheid, minzaamheid en opgeruimdheid brengen mede het hare bij, om zich die volksgunst meer en meer te verwerven, terwijl vooral buitengewone daden, al zijn ze niet altijd goed, mits ze maar van zich doen spreken, bijzonder geschikt zijn, om den naam van den bedrijver op aller lippen te doen zweven. Vorsten hebben het dikwijls niet beneden zich geacht, naar die gunst te dingen en verkeerden heel vriend schappelijk met hun onderdanen. Een Nero, hoewel berucht om zijn wreedheid, stond toch langen tijd bij het volk in aanzien, omdat hij Vrij naar het Ztaliaansch door JDr..., 48) XXIIe Hoofdstuk. Dat stelt mij gerust, want, eerlijk gezegd, was ik wel een wei nig bevreesd, daar ik weet, hoe goed Gaston met den degen kan omgaan, maar ik van u hieromtrent niets wist. Zonder te spreken, reden zij ver der, en ieder hield zich met zijn eigen gedachten bezig. Plotseling wees Lodewijk naar een rijtuig, dat op eenigen afstand, voor hen reed. Dat is het rijtuig van Gaston, zeide hij, wij komen dus tege lijkertijd op de plaats aaD. Van dit oogenblik af bleef de vi- op de groote feesten zich verwaar digde, zelfs met de minste zijner on derdanen te kampen om den prijs van behendigheid, sterkte en moed. Lodewijk XII van Frankrijk was populair in den goeden zin des woords. Dagelijks reed hij, op een ezel gezeten, door de straten van zijn geliefd Parijs, bewoog er zich onder de menigte, was voor elk toe gankelijk, hoorde ieders klachten en had voor den één een goed woord, voor den ander een vriendschappe lijk gesprek, voor allen een minza- men hoofdknik over. Zoo overtuig'de hij zich van de gebreken, die het toenmalig bestuur aankleefden en trachtte ze zoo goed mogelijk te verhelpen. Karei V, keizer van Duitechlaud en Heer dezer landen, was ondanks de strenge wetten, die hij tegen de aanhangers der hervorming uitvaar digde, toch in hoogen mate bij het volk gezien en bemind, omdat hij zoo gemeenzaam in den omgang met de Nederlanders was en bij voor komende gelegenheden zóó gemak kelijk tot hen wist af te dalen, dat hij met het grootste genoegen deel nam aan hun feestelijkheden. Fre- derik de Groote is meer nog be roemd wegens de wijze, waarop hij met het volk omging, dan door zijn groote veldheerstalenten en zijn be kwaamheid als geleerde, dichter en staatsman, en nog leeft in den mond van eiken rechtgeaarden Pruis de herinnering voort aan den vorst, die door zijn geestigheid en opgewekt heid de stof leverde tot tal van anecdotes. Tal van andere vorsten zouden we kunnen aanhalen, die er naar gestreefd hebben, met hun volk mee te leven, lief en leed met hun onderdanen te deelen en zich daar door een onuitwischbare plaats ver overden in de harten van hen, over comte op korten afstand achter het andere rijtuig, en eerst toen zij nog ongeveer duizend schreden van het doel verwijderd waren, zette Lode wijk zijn paarden tot meerdere snel heid aan. zoodat de beide rijtuigen naast elkander op het terrein aan kwamen. Er bevond zich daar reeds een huurrijtuig, dat den door de getui gen bestelden geneesheer naar de plaats van den strijd had gebracht. Nadat de getuigen nog eenige ver- geefsche pogingen in het werk ge steld hadden, om de beide tegen standers te verzoenen, achtten zij 't het best, hen zoo spoedig moge lijk tegenover elkaar te plaatsen. Dat de geheele zaak door de zede- leer als een misdaad gebrandmerkt werd, dat het gezond verstand hun handeling als strijdig met alle be grippen van eer en karakter ver oordeelde, kwam niet in hun gedach ten op. Ieder was zich bewust van wie zij gesteld waren. Doch wat behoeven we onze toevlucht te ne men tot keizers en koningen van voorheen of uit den vreemde? Is niet onze eigen vorst, onze geliefde Koning een der pojulairste vorsten van zijn tijd? Vriendelijk en min zaam jegens iedereen, niet uit bere kening, maar door liefde voor zijn volk gedreven, verkeert hij gaarne met en onder dat volk, welks deug den hij op prijs weet te stelleu, en daarom behoeft hij niet als de Czaar van Rusland of als zoo menig ander gekroond hoofd, buitengewone lijf wachten om voor zijn veiligheid te waken, neen, de blakende gunst, waarin Koning Willem bij zijn ou- derdanen staat, is voldoende om hem te beschermen. Populair te zijn, is immer het streven geweest der volksleiders; zoodra toch als zij het volk op hun hand hadden, waren zij zeker, dat hun beginselen zouden verbreid en hun doel, eigen grootheid gewoon lijk, bereikt worden. Hierom alleen deed de Grieksche veldheer Alcibi- ades allerlei buitensporige daden, want daardoor werd zijn naam be kend, en bekend te wezen was reeds een stap nader tot popu lariteit, waarna hij met hart en ziel verlangde, omdat het hem tot macht en aanzien zou voeren. De Romeinsche veldheer Julius Cesar, die met vlammende blikken uitzag naar de opperheerschappij in het uitgestrekte rijk, wist, dat hij daar voor niets beters kon doen, dan de gunst des volks te winnen. Al wat hij bezat had hij reeds onder het volk rondgedeeld, en toen hij niets meer had, maakte hij onmetelijke schulden, maar toch, hij bereikte zijn doel en werd de meest gevier de en machtigste man van Rome. Philippe Egalité of liever Philips het gewicht zijner tegenwoordig heid bij een strijd, waarin twee jonge lieden hun leven op het spel zet ten 1 Allen waren in meerdere of mindere mate opgewonden, waarbij de overtuiging kwam, dat ieder een zwaren plicht op zich genomen had. De beide tegenstanders schenen te gen elkander opgewassen te zijn, en de vrees, dat het duel voor een van heiden zeer ongunstig zoude afloopen, lag te meer voor de hand, daar men wist, dat Gaston een ge oefend schermer was en men van Henri, dien men als iemand kende, die wars was van alle grootspraak, vernomen had, dat hij zich ook veel in het schermen geoefend had. De getuigen reikten aan beide partijen den degen over, deze stel den zich in positie en een oogenblik daarna schitterden de metalen klin gen in de zon; men hoorde in het stille woud niet anders dan het kletteren der beide degens. Henri van Orlean-, die tijdens de groote Fransche revolutie zalk een treuri ge rol speelde, dacht evenzeer door het volk tot den troon te ge raken; tijdens den hongersnood te Parijs, door hem en zijn vrienden kunstmatig veroorzaakt, deelde hij groote sommen gelds onder de me nigte uit, en ofschoon een prins van koninklijke bloede en een neef des Konings, stookte hij het vuur van den opstand aan en bezocht de hevigste vergaderingen der Jaco- bijneD, alleen om het volk voor zich in te nemen; doch dezelfde menigte doorzag zijn plan en het schavot werd ook door zijn bloed bespat. Zangers en zangeressen, schrij vers en schrijfsters, tooneelspelers en actrices, schilders, dichters, geleer den en kwakzalvers, zij allen din gen naar «le grand prix de Rome», naar de gunst des volks; zijn ze die machtig geworden, dan is hun naam gemaakt. Om zoo ver te geraken, hangt dikwijls alleen van een gelukkig toeval af. Wie de menigte in haar doen en laten, in haar handelingen en gesprekken goed heeft gade ge slagen en dit op het gebied der kunst weet over te brengen, bezit het geheimmiddel; waardoor hij zich populair kan maken. Daaraan had Jan Steen het te danken, dat zijn paneeltjes zoo gezocht waren, ofschoon ze den meester geen rijk dom aanbrachten. Hij schilderde naar het leven, geen stillevens, waarmede de hedendaagsche schil ders schijnen te dweepeD, maar tooneelen vol gloed en bezieling, in kroegen en op jaarmarkten waar genomen. Zoo komt het dan ook, dat ze nu nog ieders bewondering wekken, en niet zonder reden heeft de Directie van het Rijks-Museum tastte zijn tegenpartij krachtig aan, en Gaston had al zijn vaardigheid en a! zijn opmerkzaamheid noodig, om de snel opeen volgende aanval len af te weren. De getuigen be wonderden Henri's vaardigheid en op hun gezichten las men, dat ieder vreesde, dat het voor Gaston slecht zoude afloopen, te meer, daar deze blijk gaf van een hem anders vreemd zijnde bevreesdheid. Het scheen, alsof hij meer aan iets anders dacht dan aan den strijd, die hem toch het leven konde kosten; hij lette ter nauwernood op de bewegingen van Henri; het scheen, alsof de leven digheid en de tegenwoordigheid van geest, waarvan hij elders zooveel blijken had gegeven, hem nu ge heel in den steek hadden gelaten. Het duurde dan ook niet lang, of een behendige en krachtige stoot van Henri deden de getuigen reeds het ergste vreezen, daar Gaston dien ter nauwernood kon pareeren, daar te Amsterdam voor de schilderijen van Jan Steen afsluitingen geplaatst, omdat het volk zich er om ver dringt. Hij bezat de gave geestig te zijn, ook in de uitingen van zijn schilderstalent, en wie weet te doen lachen, wie door een snedig aange bracht woord de menigte in goeden luim brengt, bij is op weg popu lair te worden. Dit ondervond ook onze beroemde blijspeldichter Bree- deroo, die door zijn goed waarge nomen tooneelen op markten en an dere publieke plaatsen onze voor ouders voor zich en zijn kuust wist in te nemen. Dit is ook bet geval met onzen begaafden Justus van Maurik, die èu in zijn tooneelspelen èn in zijn schetsen en beelden zoo zeer blijk geeft et eu onder het volk geleefd te hebben, en zijn ta lenten maakt hij dienstbaar om het leven van de eigenlijke volksklasse zoo natuurlijk, we zouden bijna zeggen, zoo realistisch mogelijk, weer te geven. Daar het volk veelal niet diep in de zaken doordringt, maar gewoon lijk aan de oppervlakte blijft han gen, zijn er vooral twee gegevens onmisbaar, om iets populair te ma ken: een opgewekte toon en duide lijkheid. De groote menigte houdt van lachen, en aaDgenaam vertel len, een geestig prater, een levend anecdotenboek vinden altijd een geopend oorwie zich daarvan overtuigen wil, bezoeke eens op drukke tijden onze markten. Die verkoopers, welke door een aardigen kwinkslag of een gevat antwoord het volk rondom zich verzamelen, zijn zeker, goede zaken te doen; zij maakten zich populair en als mag neten het ijzer, zoo trokken zij hoorders en daardoor koopers. Van harte hopen we, dat ook ons blad, hetwelk den titel draagt van de punt van Henri's degen zijn hemd reeds had geraakt, deze stoot wekte Gaston echter uit zijn slaperigheid en noodzaakte hem, van de verde diging tot den aanval over te gaan. Met gespannen aandacht keken de omstanders toe, want ieder begreep, dat hst einde niet ver meer was. Plotseling sprong Lodewijk met een kreet tusschen de beide par tijen, die dadelijk den degen lieten zakken. Mijnheer De Langes, gij zijt gewond, riep hij uit. Ik? Daar weet ik niets van. Waar? Uw hand bloedt. Daar! Henri keek naar de hem aange wezen plaats. O, dat is niets, zeide hij schouderophalend, voor zoover ik weet, is er niets veranderd aan de voorwaarden, dat wij zóó lang zul len vechten, tot een onzer niet meer kan strijden, tenzij mijnheer De

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1885 | | pagina 1