Ui II» i
MERTIWIEBUO.
M
Verloting!
4e Jaargang.
Maandag 2 Augustus 1886.
No. 911.
ABONNEMENTSPRIJS:
tesÉp! iageiijks uüBennmen Zon- en algemeens Feestdagen.
ADYERTENTIËN:
Dit Nummer Wat uit 2 Diaden.
Een nuttige instelling.
ALGEMEEN OVERZICHT.
BINNENLAND.
/oor Haarlem per maand40 Cent».
F-aneo door geheel het Rijk p. maand 55
1 feonderlijke Hommers 5
Brieven, gelden, advertentiën enz. franco te adresaeeren
aan het Bureau, Kleine Houtstraat Ho. 9.
Hoofdagenten voor het Buitenland Compagnie Générale de xublieite Etrangère 8. L.
DATJBE Jf Co., JOH. F. JOB ES. Sncr., F ar ijs, Slbis Faubourg Montmartre.
van 15 regels 25 Cent; iedere regel meer 5 oenie.
Groote letters naar Plaatsruimte.
Advertentiën worden aangenomen tot 's middags 12 uur»
MUSEUMS EN ANDERE BEZIENSWAARDIGHEDEN VAN
Paviljoen. Ingang aan de Preofayde 2e
Kolonxaal museum van het
rv/tasn van diploma v/yaa toegang, donateurs met gezelschap, loden niet 1
Al so der Nedoriaadaehe Maatschappij ter bevordering vaa Ny verheid habhon
;ati Nederland on meer bijzonder van het Haarlemsche Bisdom, Kruisweg
i gulden. Museum der sia-d Haarlem op het Raadhuis. Geopend van
*ioat\gsn kosteloos van 124 nnr, de everige Christelijke feestdagen tegen
¥e?t;rs museum in de Damstraat. Geopana dagelijks uitgenomen Zaterdag,
-ensdag en Zaterdag van 24 nnr. Orgel-bespeling in de Groote Kerk.
HAARLEM.
dear. Geopend dagelijks van 16 tot 4 uur. Toegang 25 cents por peraoou. Donateurs en leden der Nedorlandsche Mnatachappy ter hevordoriug van Nyverheid hebben
dame. Museum van kunstnijverheid op het Paviljoen. Ingang Frontzijde van liet Paviljoen op het terras. Geop, dag. v 104 uur. Toegang 25 ct. p. persoon. Donateurs es
op vertoon van diploma vrijen toegang, donatoara mtt gezelschap, leden met 1 dame. Bisschoppelijk museum voor kerkelijke oudheid, kuiiBt en geschiedenis, vooitl
No. 59. Geopend dagelijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feestdagen, van 195 nur. Toegang 25 cents per persoon. Doorloopende toegangskaarten voor een geheel jtftl
15 April tot 14 October alle werkdagen van 10—4 uur, van 15 October tot 14 April op die dagen van 10—S nnr tegen betaling van 25 cents per persooH, alleen Of
betaling van 25 cents per persoon. Kinderen beneden de 8 jaren worden in het geheel niet toegelaten; kinderen van 8 tot 14 Jaren niet dau onder behoorlijk geleidt. H
Zon- on Foostdagen van 118 uur. Teylers bibliotheek. Geopend Woensdag, Donderdag, Vrydag ea Zaterdag van 14 nur. Stadsbibliotheek Prinsenhof. Geoptl'i
Dinsdag van t2 en Donderdag van 28 unr. Toegang (deur Ondegroenmarkt) vrij.
Bij dit blad ontvangt
men een Proefnummer, van
behoorende bij HAARLEM'S
DAGBLAD van 2 Augustus
DE ADMINISTRATIE.
Du verloting van wege Haar
lem's Dagblad, zal op Maan
dag a. s. 2 Augustus, in het
openbaar plaats hebben en wel ten
1 ure precies, in het verkooplo
kaal van den heer N. D. De LEUR,
Ba/ienessergracht 13.
Geabonneeerden, die onverhoopt
geen lot hebben ontvangen, kunnen
dit nog tot Maandagmiddag 12
uur aau ons bureau, Kleine Hout
straat 9, bekomen.
De uitslag wordt in het nummer,
dat a. s. Maandagavond verschijnt,
medegedeeld.
De Administratie.
ii.
In den bl-eitijd der gilden, be
weerden we iu ons vorig hoofdar
tikel, werd op elk gebied degelijk
werk geleverd, dat, de minder vol
komen werktuigen van dien tijd in
aanmerking geuomen, kunstwerk
mocht heeten eu de toets met veel
voortbrengselen van de hedendaag-
sche nijverheid flink doorstaan kon,
zoowel onder het oogpunt van sier
lijkheid als ouder dat van sterkte
en soüedheid. Doch hoe kon het
andera? Zoodra een leerjongen bij
zijn baas het vak, waarin hij werd
opgeleid, eenigszins had leeren be
oefenen, zoodat hij ten naastenbij
overal daarmede zijn brood kon
verdienen, ging hij elders werk
zoeken, om aldus zijn ambacht door
en door te leeren kenneu. Dikwijls
met niet veel meer dan hetgeen hij
als kleederen aan het lijf droeg op
reis gegaan, was dit voor hem de
beste spoorslag om werk te zoeken
en zich in zijn vak hoe langer hoe
meer te bekwameD, ten einde meer
geld te verdienen en zoo het kon
fortuin te maken. Zoo reisde zulk
een gezel dikwijls verschillende
landen door, bleef hier eenige we
ken, daar even zooveel maanden,
elders soms jaren, naar gelang hij
er meer kon leeren en verdienen,
doch zijn einddoel met al dat rei
zen en trekken waszich eens er
gens als meester, d. i. als door en
door bekwaam ambachtsman Deer
te zetten, wat niet kon gescheiden
dan na vervaardiging van moeilijke
proefstukken voor de hoofdlieden
van zijn gild. Was het wonder, dat
iemand, die op zooveel plaatsen
nauwkeurig waarnam hoe anderen
werkten, die er naar streefde eens
als meester in zijn vak het beste
op dat gebied te leveren, daarin
ook veelal slaagde?
En nu? Och, in den regel ma
ken knapen en jongelingen niet
zooveel werk om later uit te mun
ten in hun vak. Vader of moeder
zoekt, als zij op een ambacht moe
ten gaan, een baas. Is die goed en
beta-ilt hij redelijk, dan blijft zulk
een jongen ook als jongmaatje en
knecht veelal haDgen, doet zooals
zijn patroon het altijd gedaan heeft,
want zóó zal het wel goed wezen,
en gelooft zich al bijzonder knap
in zijn vak, als hij zijn meester in
bekwaamheid op zijde streeft. Dan
meent hij genoeg te kennen, om,
als hij eenig kapitaal heeft, zich
als baas neer te zetten.
Zou dit niet de reden zijn, dat
men den Nederlandschen werkman
beschuldigt en veelal met recht, dat
hij te weinig met zijn tijd meegaat,
tenzij met knoeierijen hij aangeno
men werk? Steekt er ook geen waar
heid in de bewering, dat zijn voort
brengselen in sierlijkheid van be
werking bij die der buitenlandsche
werklieden achterstaan en zijn werk
als het guedkoop is, smaakloos en
zonder stijl, doch als het net a£ge-
werkt wordt en er karakter of stijl
in zit, veel te duur is in vergelij
king met dezelfde buitenlandsche
artikelen? Een harde waarheid,
maar.... toch waarheid!
Het is daarom een geluk te noe
men, dat de Maatschappij tot bevor
dering van Nijverheid den werklie
den, zoowel als den patroons, de ge
legenheid geeft om ook zonder te
reizen zich de kennis eigen te ma
ken, die noodig is om niet alleen
sterk en doelmatig, maar ook sier
lijk en kunstig werk te kunnen
leveren, en dit doet zij door nu en
dan tentoonstellingen van voort
brengselen uit de hand of althans
door ambachtslieden gemaakt, in het
leven te roepen, maar vooral door
de openstelling van het Museum
van Kunstnijverheid, dat een blij
vende tentoonstelling te noemen is.
Welk een voorrecht is hierdoor ten
deel gevallen aan allen, die zich in
deze gemeente en hare omstreken,
op eenig ambacht of kunstvak toe
leggen! Wanneer de ambachtslie
den van Haarlem niet de besten in
hun vak wordeu, zal dit alleen aan
hen zeiven te wijten zijn.
Immers, de Maatschappij tot be
vordering van Nijverheid stelt ieder,
die slechts wil, in de gelegenheid
om zich op haar Teekenschool on
der leiiiiug van de bekwaamste
meesters op het teekeneu toe te
leggen en met behulp vaa de mo
dellen, als ornamenfeD, enz. die in
het Museum voorhanden zijn, dit in
den grond te leeren.
Niemand toch kan een knap tim
merman, smid of welk ambachts
man worden, die de bekwaamheid
mist aan zijn grondstof, sierlijke
vormen te geven. Daartoe is het
noodig, dat hij de vers-billende stij
len van bouwkunst en ornamenttee-
ring goed bestudeerd heeft, en waar
vindt hij daartoe gelegenheid als
in de Teekenschool en het Museum.
We zeggen dus niet te veel, als
we bijzonder het Museum van Kunst
nijverheid een zegen voor de hand
werkslieden in deze plaats noemen;
de kunst toegepast op nijverheid
wordt hun daar als gesneden brood
voorgezet, zoo gemakkelijk is het
den bezoekers gemaakt. Dat niet
een kijkje, maar een nauwkeurige
en herhaalde bezichtiging van het
geen daar te zien is, de moeite hon
derdvoudig loont, zal ieder blijken,
die er komt om te leeren. We wil
len slechts in hoofdzaak opsommen;
wat er te zien valt, dan kan de
lezer oordeelen: a- «Werken in
steen;» bestaande uit afgietsels van
de stijlen der verschillende tijdper
ken; moderne werken uit verschil
lende landen en vrijstaande beelden
i. «Werken in metalen van artis
tieke en abemeene waarde,» toege
past op de nijverheid der edele en
onedele metalen; c. «Werken in
hout,» nagebootste schoone typen
van meubels eu andere voorwerpen;
d. «Werken in glas en aardewerk
e. «Fextiele kunsten,» dus hetgeen
op spinnen en weven betrekking
heeft; «Lederwerk en werken der
papierindustrie";» g. «Een boekerij
en prentenverzameling.»
Uit deze korte aanwijzing blijkt,
dat bijna ieder ambachtsman of wie
met kunst of nijverheid te maken
heeft er iets van zijn gading kan
vinden, en daar alles volgens de
verschillende tijdperken gerangschikt
is, kan men uitstekend nagaan, wat
er in de verschillende eeuwen tot
stand gebracht is, en waardoor zich
het werk toen onderscheidde.
Ook het Koloniaal Museum is bij
uitnemendheid geschikt om zich op
de hoogte te stellen van alles, wat
op onze bezittingen betrekking heeft,
zoodat men er de modellen van in-
landsche huizen en vaartuigen, veie
grondstoffen voor de Europeesche
nijverheid, modellen van landbouw
inrichtingen en visscherijbenoodigd-
heden, benevens zooveel andere za
ken kan aanschouwen, die óf om
het vreemde óf om het nuttige onze
belangstelling wekken. Voorzeker,
de beide Museums verdienen in
hooge mate ieders aandacht en de
Maatschappij tot bevordering van
Nijverheid, waaraan beide haar ont
staan en belangrijkheid te danken
hebben, mag er terecht trotsch op
gaan. Daarom zou het inderdaad
jammer zijn, als de beide museums
niet voortdurend vol bezoekers wa
ren. De Nederlander in het algemeen
en de leergrage werkman in het
bijzonder, kan nog zooveel van het
buitenland leeren en hier vindt hij
de gelegenheid om de leemten in
zijn kennis aan te vullen. Van harte
hopen we dan ook, dat de Nijver
heidsmaatschappij, die zich zooveel
en zoo groote offers getroost heeft,
om die blijvende tentoonstellingen
in het leven te roepen, niet alleen
eer, maar ook dank wegens die
stichtingen zal inoogsten, dank, zich
uitend in veelvuldig bezoek.
De Haagsche correspondent van
het Handelsblad schreef dezer dagen,
dat de daar gehouden Veetentoon
stelling, ofschoon zij aanspraak op
degelijkheid en volledigheid kan
maken en in den geest van het
Nijverheidsmuseum alhier ingericht
is, zoo weinig bezocht wordt; men
gaat haar voorhij zooals men dat
een oude jongejuffrouw doet; welnu
onze beide tentoonstellingen zijn
geen oude jongejuffrouwen, maar
knappe jonge dames, die door schoon
heid en bevalligheid ieders bewon
dering wekken, en men dient haar
dus het hof te maken. Terecht mee-
nen we, na hetgeen we over de
Maatschappij tot bevordering van
Nijverheid gezegd hebben, haar een
nuttige instelling te mogen noemen;
hoe oud zij ook is, zij blijkt nog
krachtige levenssappen te bezitten;
en geeft hoe langer hoe meer en
telkens beter en edeler vruchten!
Sw.
De Noorder spoorwegmaatschap
pij heeft het verzoek van Belgi
sche socialisten, om voor een groot
aantal Parijsche broeders, die deel
willen nemen aan de groote mani
festatie te Brussel op 15 Augustus,
een bijzonderen trein te laten loo-
pen, van de hand gewezen.
Aan de Kreuzzeitung wordt door
haren correspondent te Parijs ge
schreven, dat het bezetten der di
plomatieke posten aan De Freyci-
net groote zorg gebaard heeft.
Graaf De Montebello werd door
het Kabinet te Weenen niet aan
genomen. omdat de naam De Mon
tebello hij de keizerlijke familie on
aangename herinneringen opwek
ken moest. Markies de Noailles is,
op uitdrukkelijk verlangen van den
Sultan, niet naar Constantinopel
teruggekeerd; de uitspattingen van
den zoon van Noailles noopten den
Sultan de benoeming van een an
deren ambassadeur te verzoeken.
De pogingen om voor Noailles een
anderen ambassadeurspost te vinden,
werden voor de Freyciuet belemmerd
door het bekende feit, dat de mar
kiezin De Noailles, die eene gebo
rene Lachmann uit Warschau is en
vroeger weduwe was van graaf
Swieykowsky, om persoonlijke re
denen in hofkringen niet wordt toe
gelaten. Daarom werd Noailles bij
het Vaticaan benoemd, waardoor
de klip van de ontvangst ten hove
werd omgezeild. De ambassadeurs-
post te St. Petersburg is nog on
bezet; de daarvoor bestemde gene
raal Billot zal den Czaar als zoo
danig voorgesteld worden, zoodra ba
ron Mohrenheim of een andere
Russische ambassadeur te Parijs
teruggekeerd zal zijn. Maar zooals
de omstandigheden thans zijn, zal
men te Parijs nog langen tijd op
de komst van den Ru6siscken am
bassadeur kunnen wachten.
Het Turksche dagblad Misret
verneemt uit Teheran, dat de Khan
van Khiva plotseling heeft afge
zien van de reis naar Europa,
waarop hij plan had, omdat de be
trekkingen met Ruslands regeering
minder hartelijk geworden zijn. De
Khan gelooft dat Rusland den vorst
van Bokhara begunstigt, wien thans
zou zijn voorgesteld, het zuidelijk
gedeelte van zijn Khanaat, dat aan
Afghanistan grenst, te ruilen tegen
het Khanaat van Khiva, dat inge
lijfd zou worden.
De correspondent van den Stan
dard meldt uit Weenen, dat Rus
land inderdaad plan heeft op eene
dergelijke verrassing in Midden-
Azië.
Haarlem, 31 Juli 1886.
Op de Internationale Bakke
rij-tentoonstelling, te Antwerpen ge
houden, behaalde de heer C. Donc-
ker, alhier, in Groep 1, bakkerij,
een eere-diploma, alsmede voor brood
van tarwe noch rogge een zilveren
medaille.
Door den Minister van binnen-
landsche zaken zijn maatregelen
genomen, tot opzending naar 's Rijks
veeartsenijschool van de cadavers
van eiken hond, die wegens honds
dolheid of vermoeden daarvan is
afgemaakt, onmiddellijk na de af
making, terwijl de districts-veeart-
sen van elk geval van verwonding
van een mensch onmiddellijk kennis
moeten geven aan de geneeskundige
ambtenaren, die gehouden zijn om-
ren t aard en karakter der verwon
ding onmiddellijk een onderzoek in