Eene missive van B. en W. betreffend® de opzegging der liuur van eenige tot wederopzegging verhuurde eigendommen der gemeente, blijft op verzoek van den heer De Kanter buiten bespreking, maar zal in de volgende vergadering aan de orde gesteld worden. Hierna wordt de vergadering gesloten. De serie van wetenschappelijke voor drachten, welke gedurende dezen winter in het gebouw van Teyler's stichting al hier gegeven wordt, werd gisteren (Woens dag) geopend door dr. T. C. Winkler, met eene lezing over "het diamant". Spreker deelde mede dat hij, ten vorigen jare anatomische onderwerpen behandeld hebbende, thans zijne toehoorders wenschte bezig te houden met geologische en wel te beginnen met de mineralen. Twee belangrijke vragen werden door hem aan de orde gesteld, nl. 1°. hoe is het diamant ontstaan; 2°. hoe komen er vreemde lichamen in. Spreker wees er in de eerste plaats op dat het diamant slechts in kristallijnen toestand voorkomt; de andere kristallen in aggregaattoestanden eu het diamant nooit uit iets anders bestaat dan uit zuiver gekristalliseerde koolstof. De meest voor komende vorm, welken men den geslepen diamant vroeger gaf, was die van het acht vlak (octaëder); later vond men het mid del om twaalfvlakken (dodecaëder) te slijpen. Het soortelijk gewicht van het diamant is 3.58.53; door wrijving wordt het positief electrisch, door verwarming wordt er polarische electriciteit in ontwikkeld en door insolatie (blootstelling aan de zon) wordt het fosforesceereud. Het diamant is het hardste lichaam en van een buiten gewoon straalbrekend vermogen. Het dia mant is brandbaar. Anselmus de Boot (1609) sprak dit tegen, doch Newton wist de brandbaarheid van deze stof aan te toonen de dichtheid ervan zou nochtlians het tegenovergestelde doen vermoeden. La voisier heeft het diamant door verbranding in zuivere zuurstof, in koolzuur weten te veranderen, een bewijs dat de diamant uit zuivere koolstof bestaat. Diamanten van het eerste water zijn die welke volkomen helder zijn en voorts hangt het van hun mindere of meerdere helderheid af of zij van het 2e, 3e water enz. zijn. Het zwarte diamant, carbonado geheeten, wordt in Brazilië aangetroffen en doet denken aan het potlood of grapkiet waarmede het verwant is. Slijpbnre zwarte kristallen vindt men aan de Kaap de Goede Hoop, roodbruine in Brazilië. Hoe deze worden aangetroffen toonde spreker in het breedo aan, daartoe eenige specimens van de ver schillende steensoorten toonende, waardoor zij worden omsloten. Yerder toonde spreker aan, hoe de dia manten in het zand der rivieren gerakeu. In Brazilië wordt jaarlijks van 1 tot lVa millioen gulden aan diamanten ge vonden; vooral de provinciën Bahia en Ninez Juarez leveren er velen op. In Salotra, bij Bahia, werd van 17251871 voor 24 millioen gulden aan diamanten gevonden. Bio de Janeiro en Bahia waren daarvoor de grootste markten. Later ver plaatsten deze zich naar Amsterdam, Lon den en Parijs. De Soenda-eilanden, Borneo en Landak leveren tegenwoordig ook vooral een terrein tot exploitatie van diamant velden. Griqualand, in Zuid-Afrika, levert tegenwoordig meer diamanten dan geheel Brazilië; Kimberley is daarvan het centraal punt, te Dutoitspan vond men o. a. een steen van 404 karaat; over 't algemeen zijn de aan de Kaap gevonden steenen eenigszins geel van kleur. De geheele op brengst van Zuid-Afrika bedraagt 450 millioen gulden, welke op de hoofdmark ten, Amsterdam, Londen en Parijs wordt verhandeld. Vervolgeus gaf spreker eene beschrijving, toegelicht met afbeeldingen en nabootsin gen in kwarts, van eenige beroemde dia manten, benevens de geschiedenis dezer. In de eerste plaats de Sanzi en de Floreii- tijd, eertijds eigendom van den kardinaal Mazarin. De briljanten hebben den dubbelen pyra- midaalvorm, waarvan het eene gedeelte 2/s van het geheel bedraagt. (De Sanzi maakte eene uitzondering door zijn eivor mige gedaante). Eerst kwamen zij in een tafelvormige gedaante met een reeks van zijvlakken voor, later werd de rosetvorm en daarna de brillantvorm uitgevonden. Merkwaardig is de levensloop van som mige kostbare algemeen bekende diaman ten. O. a. die van den Grooten Mogol, in 1515 te Golkonda gevonden, welke steen oor spronkelijk 78772 karaat woog en na door verschillende handen te zijn gegaan, thans tot de Perzische kroondiamanten behoort; de Orloff of de Amsterdammer, die 1943/4 karaat weegt en den knop uitmaakt van den scepter van den Czaar. Oorspron kelijk was het een oog van een Brah- maansch afgodsbeeld, dat gestolen werd en, na door tal van handen te zijn gegaan door Catharina van Busland van den laatsten bezitter, den Armeniër Schaf- ras, werd gekocht voor 600.000 roebel en verheffing iu den adelstand. Verder de geschiedenis van de Eransche kroon-dia- mant de //Begent" of //Pitt". De Sauzi versierde eenmaal den helm van Karei den Stoute doch werd door hem in een veldslag verloren. Hij werd teruggevonden en voor lutteleu prijs ver kocht; later geraakte hij achtereenvolgens in handen van Antonio, koning van Por tugal, vau Jocobus II en Lodewijk XIV, die hem voor f 300.000 kocht. De Kohinoor (berg van licht) behoort tot de Engelsche kroonjuweelenweegt 1027s karaat, en is niet zoo schoon als de Begent. In Teyler's museum bevindt zich een diamant van 4 karaat, (0.768 gram) ter waarde van f 8000, een merkwaardige steen, daar hij vreemde lichamen bevat. Veel is er over dezen steen geschreven. Voor de beantwoording der twee vragen in het begin zijner voordracht gesteld, meende spreker dat men zich in de eerste plaats diende af te vragenhoe is de aardbol, waarvan het diamant een deol uitmaakt, ontstaan. Daarvoor zijn twee hypothesen: de leer der Plutonisten en die der Nepthunisten. Volgen de eerste zou het vuur, volgens de laatste het water de grootste rol in de steenvorming hebben gespeeld. Uit de langzame vorming der kristallen, benevens die van de kwarts- en toermalijnlagen, waarvan eenige fraaie voor beelden uit Teyler's Museum werden ge toond, kwam spreker tot de conclusie dat ook het diamant zijn ontstaan aan de zelfde natuurkundige werking heeft te dan ken, doch met zekerheid valt daarvan tot nogtoe niets te zeggen; evenmin kan wor den verklaard hoe vreemde stoffen in het diamant zijn geraakt. IJzer kan wel in lood, maar geen lood in ijzer dringen. Het diamant is te hard om zachtere stoffen in zich op te kunnen nemen. Hoe het mogelijk is dat zulke fijne toermalijnnaal den in het kwarts geraakt kunnen zijn, is eveneens nog een raadsel. Spreker behandelde verder de scheikun dige werkingen die met de leer van bo vengenoemde hypothesen in verband staan, doch verklaarde dat men nooit het oiiom- stootelijke bewijs heeft kunnen leveren dat het diamant óf een water- óf een vuur- vormiug is. Ten slotte toonde spreker koolstofver- biiuliugen van opklimmende mate van dichtheid, zooals turf, steenkool, git, an- thraciet, graphiet enz. Wel zijn de eerstgenoemde stoffeu uit planten ontstaan en bevatten zij daarvan nog overblijfselen zooals somtijds duidelijk is te zieu, maar voor het ontstaan van diamant ontbrak zoodanige bewijs. Het antwoord op de gestelde vragen moest dus zeide spreker negatief luiden, doch men moest zich daardoor niet laten ontmoedigen, want mogen waarheden alleen op feiten kunnen steunen, hypothesen kunnen ons nochtans in het opsporen der feiten behulpzaam zijn en scherpen den geest. Hiermede eindigde deze belangwek kende voordracht, die door een talrijk publiek werd bijgewoond en aan het slot luide toegejuicht. De opbrengst van het personen vervoer der Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij (Haar lem-Leiden) bedroeg in de maand October 11. f 5767.135, het goederen vervoer f536.78 en aan diversen f 469, zijnde over het totaal f 7.80 per dagkilometer, tegen f7.26 in October 1886. De afloop van den ploegwedstrijd op het land van den heer B. Bies heuvel, landbouwer te Haarlemmer meer, is als volgt: Afd. 1. Oude ploegerseerste prijs f 25, Enthoven; tweede prijs f 15, W. Persoonderde prijs f10, G. Bras. Afd. 2. Jonge ploegers. Er was maar een mede dinger, J. Biesheuvel, die naar aller genoegen het ploegwerk verrichtte en uit dien hoofde den derden prijs, een zilveren tabaksdoos, kreeg. LETTEREN EN KUNST. Iu de eerste leesvergadering der //Hol- laudsche Maatsch. van Eraaie Kunsten eu Wetenschappen" afd. Amsterdam, werd aan dr. E. Laurillard, sedert 1862 eere voorzitter, een geschenk aangeboden, be staande in Arendzen's prachtige ets //Elisabeth Jacobs Bas", naar Bembrandt, in sierlijke bruine lijst gevat, met het volgende onderschrift: ,7De afd. Amster dam der //Holl. Maatsch. van Eraaie Kun sten eu Wetenschappen" aan haren eere voorzitter dr. E. Laurillard, 1862No vember1887". De heer A. Brummelkamp Jr. pred. bij de Chr. Ger. gemeente te Groningen, zal zijn ambt neerleggen en de redactie aanvaarden der aut.-rev. Nieuwe Prov. Grom C r t. Het drukke bezoek dat de //Mikado" in het Grand Theatre der gebr. van Lier, te Amsterdam, ten deel valt heeft genoemde heeren doen besluiten de operette bij dag en bij avond te doen opvoeren. De dag- voorstelling begint te 2 uur en eindigt te half 5. Binnenkort zullen de levensbeschrij ving en de brieven van Charles Darwin, uitgegeven door Eraucis Darwin, het licht zien. Bij den uitgever W. Cremer te 5s-Hage is ter perse, om 15 Nov. a. s. te verschijnen, een nieuw werk, getiteld //Schaatsenrijden", door mr. J. van But- tinglia Wichers, le secretaris van het Ne derland sch Schaatsen rijdersbo 11 d Behalve een geschiedkundig overzicht van het schaatsenrijden, waarin achtereen volgens het sneeuwschoenloopen bij de Noorsche volken in vroegeren tijd, het gebruik van beenen schaatseu en het ijs vermaak met ijzeren schaatsen, van af de 14e eeuw tot heden ten dage, zeer uit voerig behandeld worden, bevat dit werk eene handleiding voor hen die zich in het kunst- of hardrijden wenschen te bekwa men, reglementen voor hard- eu schoon- rijderijen, beschrijvingen voor het aanleg gen van kunstmatige ijsbanen, opgave van reddingstoestellen, enz. enz. Het werk is versierd met een honderd tal kleine en ongeveer twintig groote en uitslaande platen, genomen naar zeer zeld zame kopergravures en zwarte-kunst pren ten uit de 16e, 17e en 18e eeuw. Voorts is bij deuzelfden uitgever ver schenen No. 2 van wde Haagsche Visi oenen" van Hagensus, getiteld //Een geesel der Meuschheid", waarin de kwestie van het oorlogvoeren wordt behaudeld. Ned. Herv. Gemeente. Men schrijft ons uit Naarden z/'tKan verkeeren" zegt Bredero. Dat deze uitdrukking waarheid bevat, bleek bij de laatste verkiezing van gemachtigden voor de Ned. Herv. Gem. Konden de can- didaten der moderne partij tot nu toe nimmer het vereischte getal stemmen op zich vereenigen, thans is, door het uittre den der doleerenden, de zaak geheel omge keerd. Bij de laatste stemming zijn de zeven candidaten der modernen met groote meerderheid verkozen, de minste hunner had 112 stemmen, terwijl het hoogste getal stemmen voor de orthodoxe partij uitgebracht slechts 95 bedroeg. LEGER EN VLOOT. Bij kon. besluit van 7 Nov. is be noemd bij het wapeu der cavalerie, bij het 2e reg. huzaren, tot luit.-kolonel, demaj. E. de Bas, van het korps. De kolonel II. E. Alings, thans op non-activiteit, zal naar wij vernemen ben. worden tot commandant van het 6e reg. inf., ter vervanging van kolonel A. Pompe, die pensioen heeft aangevraagd. Den lBden Nov. a. s. zullen van het instructie-bataljon te Kampen naar de verschillende regimenten infanterie ver trekken 44 korporaals. Tegen den volgen den dag zijn pl. m. 60 jongelieden ter dienstneming opgeroepen. ONDERWIJS. Woensdag werd bevorderd tot doc tor in de rechtswetenschap aan de Bijks Universiteit te Leiden, de heer J. H. Bijdendijk (geb. te Asperen). met acad. proefschrift, get.: //Het rechtskarakterder assignatie". Voor het herhal ings-onderwijs, dat gedurende de maanden Nov., Dec., Jan. en Eebr. te West-Graftdijk gegeven wordt, hebben zich tot dusverre nog slechts 5 leerlingen aangemeld. Te De Bijp is het herlialings-onderwijs begonnen met 9 leerlingen. Daar de heer C. P. Korf, te Zaandam, voor zijne benoeming tot lid van de plaatselijke commissie van toezicht op het 1. o. heeft bedankt, zijn door genoemde commissie, ter benoeming van een plaats vervanger van mr. C. Visser, de volgende hh. aan den Baad aanbevolendr. H. B Stephan en P. van Heijnsbergen. Tegelijkertijd werden door haar, ter be noeming van twee leden, in de plaats van de hh. mr. E. II. de Veije en J. van Witzenburg, die met het einde des jaars naar orde moeten aftreden, de volgende voordrachten bij den raad ingediendmr. E. li. de Veije en dr. J. E. M. Caudri. J. van Witzenburg en L. B. Oldemau. Voor de betrekking van hoofd dei- school te Oideberkoop (Fr.), hebben zich sollicitanten aangemeld, waaronder 9, die reeds als hoofd der school fuugeeren 3, die één of meer aanteekeningen hebben. De jaarwedde is f 800 met vrije woning en tuin, waarvan 8 pCt. aan hoof- delijken omslag voor de gemeente moet betaald worden. li I 15 i\ L A N I). Bij kon. besluit van 8 Nov. is aan P. A. Derks, met ingang van 10 Nov., op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemeester van Ilavelte. Bij kon. besluit van 8 Nov. is aan P. H. Heyneu, met ingang van 1 Jan. 1888, op zijn verzoek, eervol ontslag ver leend als leeraar aan de Bijks hoogere burgerschool te 's Hertogenbosch. (bovenstaande berichten zijn int de St.-Ct.) Z. M. de Koning heeft het verzoek van dr. J. M. Smit, om het bekende besluit van den gemeente raad van Apeldoorn nietig te ver klaren, afgewezen. Dinsdagavond is keizerin Eugé- uie, reizende onder den naam van gravin De Pierrefonds, met haar gewone gevolg te Amsterdam aan gekomen. Zij heeft in het «Amstel- Hotel» haar intrek genomen. Volgens de Figaro wordt de ex-Keizerin Eugénie ook teDordrecht verwacht. Ook door de kiesvereeniging Eendracht maakt macht" te Hoog- karspel is, ter vervanging van den heer C. Donker, onlangs tot lid der Eerste Kamer gekozen, tot candi- daat voor de Provinciale Staten van Noord-Holland gesteld, de heer H. J, K. van den Steen, burgemeester van Spanbroek en Opmeer. De toestand van het lid der 2e Kamer, O. baron Van Wassenaer Catwijck, wordt iets gunstiger. Naar het Vtr. Dll. verneemt, is de hoogleeraar dr. C. H. D. Buys Ballot in de laatste maanden tot honorair lid benoemd van de vol gende vereenigingenManchester literary and philosophical Society, Schweizerische Naturforschende Ge- sellschaft en Meteorologische Gesell- schaft in Aarau. De heer J. Duiven, telegraaf- directeur te Utrecht in de Trans vaal, richtte aldaar eene bibliotheek op uitsluitend van werken in de Hollandsche taal. Na een ziekte van slechts drie dagen ia Zondag te Groningen over leden de heer Spruijt leeraar in het Duitsch aan het gymnasium aldaar. Tot penningmeester van den polder Heer-Hugowaard is benoemd de heer C. Swager aldaar. Als onderdeel van de onder- officiers-vereeniging «Nederland en Oranje» te Naarden, is een gym nastiek- en schermvereeniging opge richt onder den naam«Pro Patria», Reeds zijn 22 onderofficieren van het garnizoen als lid toegetreden. Het bestuur bestaat uit de sergeanten Appelboom en Witsen, beiden van het 7de regiment infanterie. De gemeenteraad van Zeist heeft voor de nieuwe gemeente gasfabriek aangekocht een stuk grond, groot 102 hectaren, voor f8000. Door de directie der Neder- landsche Rijnspoorwegmaatschappij werd Woensdag aan den ploegbaas D. van den Brink en aan den wis selwachter M. Sukkel een diploma wegens 25jarigen trouwen dienst, benevens een geschenk in geld, uitgereikt. Generaal Booth komende van Zweden en Denemarken, leidde Dins dag te Amsterdam eene godsdienst oefening van het leger des heils, dat hem met geestdrift en een «leve de generaal!» begroette. Booth is lang, heeft eene flinke houding en weelderigen baard en haardos, en eene sympathieke stem. Alleen door een bijzonder teeken aan de jaskraag is hij van eenen ge wonen heilsoldaat te onderscheiden. Na eene verklaring te hebben gegeven van Jezus' last aan de elf apostelen predikt het evangelie aan alle creaturen schetste hij het ont staan en het doel van het heilsleger, niet voortgekomen uit persoonlijke eerzucht, maar uit medelijden met medezondaren, voor wier bekeering spreker eindigde in een vurig gebed. De orde bleef ongestoordde toegang was trouwens alleen voor genoodigden en leden opengesteld. De zoogenaamde generaal ver trok Woensdag weder naar Londen. Volgens de Enlhuizer Courant bevindt zich te Midslaud op Ter schelling, als eigendom van het pol derbestuur aldaar, een net bewerkt antiek doosje, vervaardigd in 1646 te Amsterdam. Iu dat doosje vindt men vergulde afbeeldingen van alle toenmalige gouden en zilveren mun ten, met opgave van de waarde. Tevens bevindt zich in dat doosje, in de bovenste lade, in een afzon derlijk vakje, een goudschaaltje, waarmede onze voorouders onder zochten, of de aangeboden munten vertrouwen verdienden. Hoe voor zichtig I Uit Veenhuizen wordt gemeld Er waren in den laatsten tijd weder zooveel transporten, meest veroor deelden voor 1 tot 3 jaar, dat alle beschikbare ruimte ingenomen werd en men zelfs zijne toevlucht moest nemen tot werk- en bergplaatsen. Ook de kerkgebouwen kunnen de menigte niet meer bevatten en de he.ft moet den eenen Zondag en de andere den volgenden Zondag de godsdienstoefening bijwonen. De reeder A. Iloogenraad te Schevaningen heeft officieel bericht ontvangen, dat, volgens rapport van den Molendijk, van de Doffel M. A., den 7n November jl. op 54° nooder breedte ter hoogte van Dog- gersbank drijvende is gezien de Scheveningsche bom 55, genaamd Toen zijne koelbloedigheid was teruggekeerd, was de oude herder ook tot zijne gewoonte teruggekomen om alles te voorzien, waardoor zij, die naar hem luisterden, van schrik versteven. Luister, zeide hij tot Baraja, om u te bedanken voor de zorgen die gij voor mijn ouden vriend zult dragen, kan ik u, terwijl het nog tijd is, een versje uit den psalm der stervenden leeren, dat kan u even dienstig zijn als Welnu! riep Baraja, ziende dat de grijsaard niet uit sprak, hebt gij mij eenig verschrikkelijk nieuws aan te kondigen? De oude vaquero antwoordde niets; maar de gelukzoeker voelde den arm van Benito krampachtig tegen den zijne drukken. Het schouwspel dat Baraja trof was verschrik kelijker dan het vreeselijkste der antwoorden van den grijs aard. Zijne oogen rolden in hunne kassen en een zijner handen beproefde te vergeefs het bloed te stelpen dat uit eene diepe wonde vloeide. Een pijl was hem in de keel geschoten; Benito viel onder den uitroep: Er gebeurt alleen wat gebeuren moet. Ga, voegde hij er bij, de zorgen afwijzende die Baraja hem trachtte te geven, mijn uur is gekomen.... denk aan mijn.... ouden vriend.... De bloedstroom die uit zijne wond kwam, sneed hem het woord af. Op dit oogenblik vertoonden zich de vlugste ruiters der Apachen in de door de maan verlichte vlakte. De reizigers die alleen Mansos (geciviliseerde) Indianen ontmoet hebben, kunnen zich moeielijk naar hen een denk beeld maken van den stam der wilde Indianen. Niets gelijkt minder op de verbasterde familie der India nen in de steden dan deze ongetemde zonen der woestijnen die, evenals roofvogels in de lucht, hunne cirkelvormige bewegingen beschrijven alvorens op hunne prooi neer te schieten, onder gehuil hunne paarden rondom het kamp voortdreven. Deze gezichten, afschuwelijk met rood beklad, kwamen zich nu en dan in het schijnsel der vuren ver- toonen. De lange hairen die de wind om hunne hoofden deed fladderen, de lederen riemen hunner kleederen die, in de snelheid van hun loop rondom hen sisten als slangen, hunne doordringende, uitdagende en tergende kreten deden hen op duivels gelijken waarmede men hen terecht verge leken heeft. Onder de Mexicanen waren er weinigen die niet het een of ander met deze onvermoeide roovers te verrekenen had; maar bij niemand hunner was de haat zoo groot als bij Pedro Diaz. Het gezicht zijner vijanden had op hem de zelfde uitwerking als dat van een scharlakenroode wimpel op den stier, en toen hij hen gewaar werd scheen hij moeite te hebben het vuur van zijn haat Ve onderdrukken en slechts moeielijk weerstand te bieden aau de bekoring om zich door een dierdaden te onderscheiden, die zijn naam bij hunne stammen gevreesd hadden gemaakt. Maar het was noodzakelijk het voorbeeld van tucht te geven en de gelukzoeker hield zijn kokend ongeduld in. Overigens was het oogenblik niet meer verre waarop de Indianen zouden aanvallen. De sterke stelling, die de Mexi- kanen innamen, vergoedde eenigszins hun kleiner aantal. Na ieder zijn post achter de karren aangewezen te hebben, deed don Estevan op de hoogte, die vroeger zijne tent innam, diegenen zijner mannen post vatten, wier karabijnen het verst droegen en die zekerder van hun schot waren. De vuren verspreiden in de verte licht genoeg om het doel hunner kogels te verlichten. Wat hem zeiven aangaat, zijn post was overal. Intusschen hadden het doordringend gezicht der Indianen en de rapporten van diegenen hunner, die zich het verst vooruit gewaagd hadden, hen ongetwijfeld onderricht over de stelling der blanken, want een oogenblik van besluite loosheid scheen onder hen te heerschen na de demonstra tie die diende om hunne vijanden schrik aan te jagen. Maar het was slechts van korten duur. (Wordt vervqlgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1887 | | pagina 2