NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
De Goudvallei.
Donderdag 1 December 1887.
No. 1353.
•5e Jaarg-ang.
ARLEMS DAGBLAD
ABOttHEMEltTSPRIJS:
Voor Haarlem, per 3 maanden1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
BureauKleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122.
ADVERTENTIEN:
vail 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en courantiers.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale de Publicitc Etrangère G. L. 1)ATJBE Co., JOH. F. JONES, Sncr., Parijs, 3Ibis Faubourg Montmartre.
S T A I) S N I E U IV S.
Haarlem, 30 November.
Heden ten twaalf uur heeft ook
hier ter stede de aflezing plaats
gehad van de publicatie van 15
November 1887 (Sföld. no. 210),
betreffende de plechtige afkondiging
van de vastgestelde veranderingeu
in de Grondwet. De burgemeester
en de secretaris der gemeente wa
ven op dat uur voor het Raadhuis
tegenwoordig; de aflezing geschiedde
door den secretaris.
De Lefcterl. Vereeniging //J. J. Cremer"
wisselt .hare uitvoeringen op aangename
wijze af door het geven van lezingen,
waarvoor-zij zich de medewerking weet te
verzekeren van letterkundigen van geves-
tigden naam, wier boeiende en leerzame
voordrachten eeu onverdeeld genot doen
smaken. Reeds had men het genoegen een
of meermalen als sprekers de heeren Smit
Kleine, Justus van Maurik en dr. Jan
ten Brink te hoorenDinsdagavond hadden
de leden het voorrecht den heer E. D.
Henny uit Utrecht, die welwillend de uit-
noodigdng daartoe had .aanvaard, in den
Schouwburg te zien optreden.
Met eene boeiende novelle door hem zelf
vervaardigd, getiteld //Be Boekhouder", een
Amsterdamsche schets, begon spreker zijn
voordracht. Wij zouden tekort doen aan
het gehoorde, door hier dat aangrijpende,
van veel meuschenkennis des schrijvers
getuigende verhaal in zijn geheel weer te
gevenzoo schoon als de heer Henny dit
voordroeg, is onze pen niet in staat te
beschrijven.
Na de pauze gaf spreker nog eenige
gedichten van zijne hand eenige rijmpjes
noemde spreker ze beseheiden ge
titeld //De Pijpekop," waarin een pijpekop
de bemiddelaar wordt van een huwelijk,
een geestig en oorspronkelijk gedicht; ver
volgeus «De Mode-dame 18^8/84," waarin
spreker de mode op kluehtig-satyrieke
wijze geeselde; een allerliefst gedicht //Aan
'g Konings dochtertje op haar verjaardag"
een allergeestigst gedicht ;/De vertrapte
pier," dat den toehoorders veel stof tot
vroolijkheid gaf. Spreker eindigde met het
verhaal van een wedstrijd in "t reciteeren,
waarin hij verschillende personen nabootste,
die aan dien wedstrijd deelnamen en ons
de koddige wijze waarop sommige lieden
hunne talenten ten beste geven, te aan
schouwen gaf.Een en ander deed ons zien dat
de heer Henny de kunst van voordragen
bij uitstek machtig is. Nu eens schit
terde zijn vernuft in het dramatische dan
weder in het komische genre, met onge
zochte afwisseling, en zeldzame soberheid
in gebaren en gestes.
Een spreker als de heer Henny kan
men niet te veel hooren.
Bas en Bamberg zijn op het ge
bied der magie zulke oude beken
den en hun naam is zóó gevestigd,
dat zij van hunne navolgers bijna
geen concurrentie te duchten hebben,
noch vrees behoeven te koesteren
overtroffen te zullen wordeD. Toch
hebben zij in den laatsten tijd een
geduchten medediDger gekregen in
den heer Sakarini Kinsbergen, -die
met zijn welingericht fantasie-theater
eerstdaags deze gemeente weder
komt bezoeken. Zij, die zich de
voorstellingen, vorige jaren door den
heer Kinsbergen in den Nieuwen
Schouwburg alhier gegeven, nog
herinneren, weten dat deze altijd
druk bezocht waren en het publiek
de afwisselende vertooningen van ma
gie, optiek, goochelkunst, phantas
magoric, dissolving-views enz. enz.
steeds met het grootste genoegen
volgde en over hetgeen de heer
Kinsbergen te genieten gaf uiterst
voldaan was.
De heer S. Uifers, predikant te
Oldemarkt, schrijver van de bekende
en veelbesproken brochure: «De so
ciale vragen en de Evangeliedienaar»,
zal in deze week te VGravenh&ge,
Alkmaar en Den Helder optreden
om de zaak, voorgestaan door de
Ned. Vereeniging tot bevordering
van Zondagsrust, in aller belang
stelling aan te bevelen. Men deelt
ons mede, dat hij ook deze stad zal
bezoeken, en wel aanstaanden Vrij
dag, om des avonds te 8 uren, m
het lokaal van het Nut in de Zijl
straat, ook hier de aandacht te vesti
gen op dat het groote volksbelang,dat
met de sociale vragen in zoo nauwe
betrekking staat.
Vele jongelieden van het Gymna
sium en de Hoogere Burgerschool
alhier, hebben zich aangemeld tot
deelneming aan de oefeningen in den
vrij willigen wapenhandel, waarmede
binnenkort een aanvaDg zal worden
gemaakt. Deze oefeningen zullen
waarschijnlijk op de Doelen alhier
plaats hebben. Maandags-, Dinsdags-
Donderdags- en Vrijdagsmiddags
practijk, Woensdagsmiddags theorie.
De Dinsdag door Diakenen der
Christelijke gereformeerde gemeente
(afd. Ged. Oude Gracht) alhier ge
houden wintercollecte heeft opge
bracht de som van f 499,887a-
Het nieuwe gesticht //Meerenberg" na
dert met reuzenschreden zijne voltooiing.
Zooals wij onzen lezers vroeger mededeel
den, bedroeg de aannemingssom f 800.000.
Op een terrein van 22.000 vlerk. M.
werden de gebouwen, met inbegrip van 4
binnenplaatsen, ieder groot 1600 vierk. M.,
opgetrokken en beslaan eeue oppervlakte
van 16,800 vierk. M.
De voorgevel (138 M. lang) is door bet
hoofdgebouw met twee vleugels en twee
boekpaviljoens, in vijf deelen verdeeld. De
inwendige verdeeling in vier groote klas
sen is gedaan om de in verschillende gra
den lijdende patiënten afzonderlijk op te
nemen. Elk dezer klassen of afdeelingen
is door twee trappen verbonden met de
bovenverdieping, waar de slaapvertrekken
zijn.
Het geheel© gebouw bevat 28 zaleu, die
ieder eene oppervlakte hebben van onge
veer 70 vierk. M., benevens verschillende
kleine vertrekjes (cellen), badkamers, dienst-
bodenvertrekken, bergplaatsen, terwijl aan
de voorzijde van bet hoofdgebouw ver
trekken voor den eersten geneesheer be
stemd worden. De benedengangen, waarop
de verschillende zaleu uitkomen, zijn 4.5
M. breed, terwijl de verdiepingen mede
eene hoogte van 4.5 M. hebben. Deze
breede gangen gelijken meer op langwerpig
vierkante zalen, waarin de rustige patiënten
bij ongunstig weder des daags of bij avond
wandelen of op banken uitrusten kunnen.
Om alle vertrekken, zoowel die van het
nieuwe als van het oude gebouw, van wa
ter te voorzien, heeft men aan den voet
der duinen groote putten of vergaarplaat
sen gegraven, terwijl op de zolders vele
reservoirs geplaatst zijn, die ieder 10 kub.
M. water kunnen bevatten, en waarin het
water door twee perspompen, die ieder
1600 liter kunnen opvoeren, uit de putten
wordt opgepompt.
De verwarming geschiedt in het nieuwe
zoowel als in het oude gebouw door stoom,
waarvoor in een afzonderlijk gebouw of
ketelhuis, 3 groote ketels zijn geplaatst,
ieder van 60 vierk. M. verwarmingsop
pervlakte.
Van het ketelhuis wordt de stoom in
buizen door al de zalen en vertrekken ge
leid, waartoe in de te verwarmen ver
trekken openingen in den muur zijn ge
laten, welke door ijzeren deuren met ge
perforeerde onder- en bovengedeelten zijn
afgeslotenen waartusschen zig-zagvor-
mige buizen zijn aangebracht.
In de badkamers en ook in die ver
trekken, waar men spoedig warm water
wenscht te hebben, zijn stoom- en warm
waterbuizen met elkander in verbinding
•ebracht.
De gevels zijn opgetrokken van baksteen,
afgewisseld door banden en lijsten van
cemeutsteen. Het hoofd-of middengebouw
heeft drie verdiepingen, waarboven een
eenvoudig klokketoreutje is geplaatst.
Wanneer het nieuwe gesticht in gebruik
wordt genomen zal //Meerenberg" opnieuw
plaats aanbieden voor 400 patiënten. In
het oude, dat wel wat dicht bevolkt is,
worden thans tusscken 800 en 900 pa-
tienten verpleegd; zoodat met dienstboden,
verplegers enz., weldra hier eene bevol
king van pl. m. 1500 zielen zal wezen.
Het nieuwe gesticht werd volgens de
nieuwste systemen ingericht, onder hoofd
leiding van den heer Scholtens, ingenieur
van den provincialen waterstaat in Noord-
Holland, en den hoofd opzichter bij dien
dienst, den heer Van der Togt, terwijl de
heeren Jansse en Drost met het dagelijksch
toezicht waren belast van het werk, dat
door den ondernemer De Roov uit Til
burg w©rd uitgevoerd.
LETTEREN EN KUNST.
De schilderijen - tentoonstelling in
Arti et Amicitiae" wordt midden Dec.
Bij gelegenheid der kerkelijke wijding
van het huwelijk van twee artisten, deu
heer Albers en mej. Margaretha Jahn, in
de oude Luthersche kerk door ds. Böh-
ringer, werd Dinsdag aan het jonge paar
eene eigenaardige en indrukwekkende lralde
gebracht door de kunstbroeders Orelio,
Jahn, Schmier en Pons, door de uitvoering
van het offertorium uit de missa van Hass-
lingen://Laudate dominum omnes homines."
(N. R. Ct.)
Jules Verne trad Maandagavond te
's Hage in //Oefening kweekt Kennis" als
spreker op, maar bereidde het Ilaagscke
publiek eene groote teleurstelling.
De novelle die hij dacht voor te dragen,
was nog niet gereed, en daarom zou hij
maar een verhaaltje vertellen. Hij noodigde
zijne toehoorders uit zich terug te deuken
in den leeftijd van 8 jaren, en vertelde nu
een sprookje; inderdaad zeer aardig voor
kindereu op jeugdigen leeftijd, maar waarvan
aan het publiek wellicht omdat het dien
leeftijd ontwassen is zelfs de allegorische
beteekenis en moraal, als zo er in lagen,
ontsnapten. En hoe keurig Eransch Verne
ook sprak en hoe geestig hij soms ook
was, twee uur lang dit kinderverhaaltje
te moeten aanhooren, was te veel gevergd.
Na de pauze was de zaal dan ook half
ontvolkt.
Inhoud van de Portefeuille
no. 35 In Arti (Slot), met plaat. De
verzameling Ten Kate in het Panorama.
Bronzen groep dr. R. T. Hart, door
E. v. d. Bossche. f Louis Gallait.
Gerbrand, Muzikaal Overzicht. V. O.
N., Muzikale Kroniek. D. C. Meyer
Jr., De Vondeltentoonstelling in het
Koninklijk Oudheidkundig Genootschap.-
De Vondel-feestviering in .-/Maison Strouc-
ken". Nog eens de //Konink. Misdaad".
Taco H. de Beer, Tennison's//Elaine,"
vert, door J. H. E. Ie Comte. Liede
ren en Liedekens van J. R,. van der Lans.
Lieven en Lijden, door A. R. Wes
terhout. Uit het Wonderland, door
Agatha. Twee Nichtjes, door Elisabeth
Halden. Anna Steinfort, door Creola.
Novellen van Rosalie en Virginie
Loveling. Een Ketjoe-geschiedeuis, door
J. Groiieman. -Edwiesen, door Robert
Byr. De Klokken van Delft door A.
A. Beekman. De Eamilie Bruneton,
door J. Habberton. T. Tal, Treu und
Erei, Vortrage über Juden und Judenthum,
von prof. M. Lazarus. Het tooneel in
de hoofdstad. Vlaamsche blijspelen.
Inhoud vau //de Hollaudsche
Lelie" no. 22: Ons leven, Psychologi
sche studie. De Plaatsvervanger, van
Francois Coppée. Bij het lijk van een
teriuglijderesse, door A. J. Servaas van
Rooijen. Bibliographie. Vervolg
Roman. Correspondentie.
LEGER EN VLQOT.
De bij het 3e reg. vest-art. gedet.
Ie luit. Picial wordt ingedeeld bij de 2e
afd. te Bergen-op-Zoom in garnizoen.
De bij het 4e reg. infanterie over
geplaatste le luitenant De Ridder is in
gedeeld bij de le compagnie van het 5e
bataljon van dat regiment, in garnizoen te
Gouda.
ONDERWIJS.
Mej. E. S. Spengler te Leiden, be
noemd tot onderwijzeres in de Eransche
taal- en letterkunde aan de hoogere bur
gerschool voor meisjes te Amsterdam, zal
die betrekking met 1 Eebr. e. k. aanvaarden.
Tot leeraar in de Eransche taal-en
letterkunde bij de H. B. S. te Maastricht
is benoemd de heer M. E. van Goor, thans
tijdelijk bij die inrichting werkzaam.
Akte-examens middelbaar onderwijs
te 3s Hage op 29 November. Geschiedenis
opgekomen 2 candidaten. Beiden afgewe
zen. Nederlandsche taal- en letterkunde:
opgekomen 2 candidaten. Beiden afge
wezen.
Bij het Dinsdag te Utrecht gehou
den examen ter verkrijging van de akte A,
Engelseh (M. O.), was (le uitslag als volgt:
Geëx. 3 mann. candidaten; afgewezen. Eén
was niet opgekomen.
VISSCHERIJ.
Nieuwediep, 29 Novemb. Wegeus
het onstuimige weer waren de visschers,
die heden ochtend ter vangst uitzeilde#,
voor het meerendeel verplicht terug te
keerenslechts 10 beugers bleven in zee
FEUILLETO TST.
94)
XXXVe HOOFDSTUK.
De zwarte vogel.
Toen evenwel de drie jagers een sober maal, uit in de
zon gedroogd vleesch en maïsmeel samengesteld, genuttigd
hadden, wierp de maan reeds langer schaduweneen ge
deelte van de toppen der hoornen hulde zich reeds in het
duister.
Meer dan een uur was verloopen sedert de poging der
Indianen, en ofschoon geen enkel gerucht de stilte des nachts
verstoorde, luisterde Pepe, die een voorgevoel had van eenig
naderend gebaar en minder in gedachten verzonken was
dan Bois-Rosé, scherp toe.
Zal die verwenschte maan dan nooit ondergaan,
zeide hijik ben ongerustik meen geklots van water te
hooren en dat gerucht kan niet veroorzaakt worden door
de rivier alleen. Ook de buffels komen op dit uur van den
nacht niet drinken.
Dit zeggende stond de Spanjaard op, boog zich voorover
om den stroom af- en opwaarts te overzien, dat is te zeg
gen links en rechts in de geheele uitgestrektheid van zijn
loopmaar van beide zijden belemmerden massa's dampen
het oog van den jager en spauden een ondoordringbaren
sluier voor ziju oogen uit. De koelte der Amerikaansche
nachten, die op de verschroeiende hitte van den dag
volgt, verdikt aldus de uitwasemingen der aarde en van
het door de zon verwarmde water tot dikke wolken.
Ik zie niets dan den mist, zeide Pepe spijtig.
Langzamerhand stierven die onbestemde geluiden voor
het gehoor van den Spaanschen jager uit en alles kreeg
zijne gewone kalmte en stilte weer terug. Een geruime tijd
verliep aldus en de maan daalde al meer en meer, toen de
verdedigers van het eilandje eensklaps opsprongen en elkan
der vol ontzetting aanstaarden.
Van beide oevers steeg tegelijkertijd een gehuil op zóó
gerekt eu zóó doordringend, dat, toen de monden, die het
hadden doen hooren, zich reeds hadden gesloten, de echos
der heide oevers het nog weerkaatsten. Thans was de vlucht
voortaan onmogelijk, de Indianen omsingelden het eiland
van beide zijden; de heide jagers waren te ervaren om
daaraan te twijfelen.
De maan kan thans ondergaan I riep Pepe met gebalde
vuisten uit. Ach! ik zeide wel, dat ik die twee afwezige
Indianen en het geluid dat ik hoorde, wantrouwde; het
waren slechts Indianen die den anderen oever bereikten.
Wie weet met hoeveel vijanden wij thans te doen hebben?
Wat geeft dat, antwoordde de Canadees op som
beren toon of er honderd gieren zijn om onze lijken te
verscheuren, wanneer wij niet meer zullen zijn, of honderd
Indianen die rondom ons huilen?
Het is waar dat in dergelijke omstandigheden het
aantal niets afdoet, maar indien het een dag van overwin
ning voor de Indianen moet zijn, zullen er, dat is zeker,
de gieren bij verliezen.
Gaat gij uw doodslied niet zingen evenals de Indianen,
die, aan den paal gebonden, zich de scalpen herinneren,
die zij buit hebben gemaakt
En waarom niet? dat is eene zeer goede gewoonte;
dat helpt iemand als held sterven, als men zich kan herin
neren als man geleefd te hebben.
Laat ons er liever aan denken als Christen te ster
ven, hernam Bois Rosé; daarna Fabiaan tot zich trek
kende, vervolgde hijMijn welbemind kindIk kan mij
niet te veel rekenschap geven van hetgeen ik voor u ge
droomd heb. Ik ben half wild en half beschaafd, en mijne
droomen deelen daarin. Nu eens wilde ik u alle grootheid
der wereld teruggeven, uwe eereambten, uwe titels, en er
nog al de schatten der «Goudvallei» bijvoegen; dan weer
droomde ik voor u slechts de pracht der woestijnen, die
majestueuse harmonie die den man bij zijn slapen wiegt
en hem nog bij zijn ontslapen liefkoost; maar wat ik u kan
zeggen, is dat het overheers-,hend denkbeeld in mijn hart
was u nooit te verlaten. Moeten wij ons dus alleen in den
dood vereenigd vinden? Moet gij dan zoo jong, zoo dapper,
zoo schoon, deelen in het lot van een man, die morgen in
deze wereld nutteloos zou zijn
Wie zon mij beminnen, wanneer gij niet meer daar
zoudt zijn? hernam Fabiaan met eene stem waaraan