NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Belangrijk Bericht.
De Goudvallei.
5e Jaarsrang.
Zaterdag 10 December 1887.
No. 1361.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIES:
STADSNIEUW S.
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem, per 3 maandenƒ1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 123.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Adverteutiëu worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en courantiers.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale de Publicite Etrangère G. I. DAT7BE Co., JOH. F. JONES, Sucr., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
De Administratie deelt den geach-
ten Abonnés van tSaarlem's Dag-
bladt mede, dat van 10 December af
voortaan geregeld bij het nummer dat
Zaterdagavond verschijnteen bij
voegsel zal morden uitgegeven.
Daarin zal onder anderen een plaats
vinden:«im italiaansche violist »,oor-
1 door Hasselaer.
De Administratie.
Haarlem, 9 December.
Donderdag werd door B. en W.
overgegaan tot de openbare aanbe
steding van het verrichten van eenige
werkzaamheden tot uitbreiding van
de gemeente-begraafplaats1, bestaan
de in het ophoogen en onder profil
brengen met zand, het verwerken
van zoden en zwarten grond, het
maken van een ijzeren hek en houten
afrasteringen, het maken van eene
brug over, alsmede het uitdiepen
van het Spaanseh Vaartje enz. op
een terrein ten noorden van het
Spaacsch Vaartje, tusscben den land
weg door den Schooter veenpolder
en den Schooter straatweg. Hier
voor zijn ingekomen 17 inschrijvin
gen. De laagste is van W. H. Swets,
te Hardinxveld, voor f 30,538.
Uitspraak omtrent de gunning
over 8 dagen.
Tot de minste inschrijvers voor de
aanbesteding door het departement
van Koloniën, op 7 dezer te Amster
dam gehouden, behooren o. a. voor
perceel 25,«schermbehoeften»de heer
S. de Jager alhier, voor f3531.70
en voor perceel 44, «singelband»,
D. Merens &Co. alhiervoor f1583.45.
Door het provinciaal bestuur van
Noord-Holland is Vrijdag bij enkele
inschrijving aanbesteed: het drie
jarig onderhoud der rijks haven
werken te Medemblik, provincie
Noord-Holland. (Raming f2000 per
jaar.) Minste inschrijver Joh. Gijze
laar "te Medemblik, voor f 1620 per
jaar.
Onder liet opschrift //een onderneming
van ongewonen aard'', vermeldt het //So
ciaal Weekblad" (uitg. Tj. Willink) het
volgende
Wie te Haarlem de Nieuwe Groenmarkt
afloopt, ontwaart al spoedig een flink ge
bouw, op welks gevel hij lezen kan, dat
aldaar de broodfabriek //de Volharding"
is gevestigd. En wie, er binnentredend,
den directeur te spreken vraagt, kan van
dezen vernemen, dat het een onderneming
is van geheel ongewonen aard.
Ziehier de geschiedenis der zaak. Een
twaalftal jaren is het geleden, sedert de
heer Prévinaire, de bekende industrieel
en destijds directeur der //Haarlemsche
Katoen-maatschappij" ten behoeve zijner
werklieden den stoot gaf aan de oprichting
eener bakkerijwaarvan de winst zou
vloeien in de kas van het aan zijn fabriek
verbonden ziekenfonds, en dienen zou, 't zij
voor een extra-wiuteruitkeering aan de le
den, 't zij tot verhooging van het bedrag
of tot verlenging van den duur der toe
lage bij ziekte. Doch aanvankelijk viel er
op de uitkomsten gedurende een reeks van
jaren niet te roemen. De belangstelling der
belanghebbenden was ver van algemeen;
het publiek hield, zich op een afstand; de
geldmiddelen ontbraken om de gebrekkige
inrichting door een doelmatige machinale
te vervangen, 't Scheen een stekje te zul
len blijven, welks leven wel kon worden
gerekt, maar zonder op te groeieu tot een
gezonden, veel vruchten dragenden boom.
Toch had inmiddels het bedoelde zie
kenfonds aan zulke vruchten juist be
hoefte gekregen in nog verhoogde mate.
In het afgeloopen jaar toch werd. door de
aandeelhouders der //Haarlemsche Katoen-
maatschappij" het besluit genomen tot op
heffing van de weverij; waarmede de af
danking van een groot aantal werklieden
gepaard moest gaan. Aan de vertrekken-
den werd billijkheidshalve hun aandeel in
het ziekenfonds uitbetaald, en aldus aau
de kas een gevoelige slag toegebracht. Wel
zou ook voortaau het fonds aan zijn reg
lementaire verplichtingen vermogen ie vol
doen; maar van buitengewone uitdeelin-
gen of toelagen zou kwalijk meer sprake
kunnen zijn.
Toen toonde een van de directeuren der
vennootschap zich bereid op eigen verant
woordelijkheid en risico de bakkerij daar
aan dienstbaar te maken. Hij nam het
zaakje over; liet zich als bakker inschrij
ven in de registers der patentplichtigen
stelde zijn crediet beschikbaar voor het
verbeteren der inrichting, voor het in-
koopen van grondstoffen in grooter hoe
veelheden tegen gunstiger prijzen; en be
paalde, dat de geheele winst der on
derneming als volgt zou worden aange
wend.
De eene helft valt ten deel aan hen,
die door hun arbeid den bloei der bakkerij
helpen bevorderen. En wel in dezer voege,
dat daarvan ontvangen:
de direct, (wiens vast salaris
slechts f 500 's jaar bedraagt) 20 pet.,
de drie kantoorbedienden ..10
meesterknecht10
ii de bakkers (wier aantal
20 bedraagt)20
ii depothouders (uu 70 iu.
getal)40
De audere helft daarentegen komt ter
beschikking van den eigenaar der zaak,
van den bedoelden directeur der //Haar
lemmer Katoen-maatschappij", die aan het
arbeidende personeel dezer fabriek de toe
zegging heeft gedaan, dit geld te hunnen
behoeve aan te wenden, al heeft hij ove
rigens zich het recht voorbehouden, daar
aan de bestemming te geven, die hem de
wenschelijkste dunkt.
Eu reeds heeft hij ziju toezegging kun
nen omzetten in daden, nu, sedert den
aanvang van den nieuwen toestand op 1
Januari dezes jaars, het debiet der bakkerij
op verrassende wijze is toegenomen. In
verbaud hiermede vond hij vrijheid, om
alvast aan drie weduwen van voormalige
werklieden zijner fabriek een wekelijksohe
toelage uit te keeren. Als straks de eerste
balans is opgemaakt, zal b. v. voor een
uitdeeling van brandstoffen, of voor iets
dergelijks, het overschietende van het winst
aandeel kunnen worden gebruikt.
Neemt men daarbij in aanmerking, dat
we) eenerzijds geen rente voor kapitaal de
winst vermindert, maar dat deze anderzijds
voorloopig zwaar wordt gedrukt, zoowel
door afschrijving op het bedrag, waarvoor
de nieuwe machines te boek staan, als
door een zeer scherpe, doch ongetwijfeld
in haar felheid slechts tijdelijke concur
rentie (zóó dat het kilo brood, hetwelk in
Amsterdam 15 ct. kost, te Haarlem voor
14 ct. wordt verkocht), dan mag gerust
worden gezegd, dat in het verschiet ligt
een aanmerkelijk verhoogd winstcijfer, met
een hieraan geëvenredigde vermeerdering
van het nut, hetwelk daarmede voor de
betrokken arbeidersgezinnen kan worden
gesticht,
Van critiek, zegt het S. W." o. a.
van het bespreken der vraag, of de winst-
verdeeling de billijkst mogelijke is
weuschen wij ditmaal ons te onthouden,
't Was er ons slechts om te doen, open
baarheid te geven aan wat totnutoe als
't ware in het verborgene gesehiedde, ten
minste onbekend bleef buiten een zeer be
perkten kring. In andere landen wordt
vaak groote ophef gemaakt van hetgeen
dientengevolge soms vrij wat meer schijnt
dan het bij beschouwing op de keper blijkt.
In Nederland daarentegen is het een ka
raktertrek van velen, wetenswaardige be
moeiingen onder de korenmaat te plaatsen
en te houden, totdat een toevallig voorbij
ganger de korenmaat optilt en het licht
laat schijnen, 't Dacht ons niet te onpas,
de rol van zulk een voorbijganger te ver
vullen in dit geval.
De afdeeling Haarlem van den Nederl.
Protestantenbond hield Donderdagavond in
de bovenzaal der sociëteit //Vereeniging"
Nadat door ds. M. J. Mees tot de
aanwezigen een hartelijk woord van wel
kom was gericht, deelde hij mede, dat als
sprekers zouden optreden dr. H. G. Ha
gen, predikant en de heer E. C. A. Pan
tekoek, theol. student te Leiden, en hoopte
dat allen door hunne woorden mochten
worden opgewekt en gesticht.
De heer Hagen betrad vervolgens den
catheder en gaf zijne ingenomenheid te
kennen met de trouwe opkomst der leden
welke zooals spreker zeide een be
wijs was, dat hij in hunne vriendschap
bleef deelen, en hem het aangenaam be
wustzijn gaf te zullen worden begrepen,
daar waar men sprak van het hart tot het
hart.
Spreker begon zijne rede met te herin
neren aan het voor enkele dagen gevierde
St. Nicolaasfeest, een feest voor arm en
rijk. Spr. verhaalde het ontstaan van dit
feest, dat oorspronkelijk de heideusche
Wodans-feestviering zijnde, tot de chris
tenen was doorgedrongen en later eene
herinnering aan den heiligen Nicolaas was
geworden.
En heerlijk was deze feestviering, want
velen was het eene Aanleiding tot weldoen
en ook eene gelegenheid zich erkentelijk
te gevoelen en te betoonen, wanneer men
zich niet te hoogachtte met dankbaarheid,
z/met gratie", te ontvangen, hetgeen altijd
een kenmerk was van hooge beschaving.
Spr. hield niet van die menschen, die
zich jegens een ander niet eens hartelijk
verplicht konden gevoelen. Aldus voort
gaande hield spreker zijn aandachtig ge
hoor nog lang geboeid.
Na de pauze trad op de heer Pantekoek
met de voordracht van een gedicht, ge
titeld //Livarda". Met veel gloed en zeg
gingskracht gaf spreker den inhoud daar
van weer. Hetzelfde kan worden gezegd
van zijn voordracht van een fragment uit
z/De Werkstaking" vau Erawjois Coppée.
Hiermede liep de bijeenkomst ten einde.
In een hartelijk slotwoord van ds. Mees
bedankte hij de beide sprekers en richtte
zich daarbij inzonderheid tot den heer
Pantekoek, wien hij toewenschte dat hij op
waardige wijze in het voetspoor zijns vaders,
een groot redenaar en oprecht christen,
zou blijven streven.
De Nieuwe Haarl. Ct., waaraan
wij dezer dagen het bericht ont
leenden, dat het buitenverblijf «So-
fiadal» aan bet Prinsen-Bolwerk in
eigendom zou overgaan aan de St.
Elizabetbs-Vereeniging alhier, om
te worden ingericht tot een gast
huis voor R.-K. vrouwen, onder
het bestuur vau Eerwaarde Liefde
zusters, meldt thans nader ver
nomen te hebben, dat de onderhan
delingen tot den aankoop van ge
noemd perceel een aanvang hebben
genomen. «Overigens», zegt zij, «was
onze mededeeliüg omtrent de waar
schijnlijke bestemming van genoemd
perceel niet volledig. Het plan be
staat, bijaldien die onderhandelingen
tot een gewensebt resultaat leiden,
niet alleen vrouwelijke, maar ook
mannelijke patiënten ter verpleging
op te nemen.»
Ingekomen aanvragen van werk
zoekenden bij de Arbeidsbeurs aan
bet bureau van Haarlem's Dagbl1
meubelmaker, 1 hovenier en bloe
mist, 1 loopknecht, 1 pakhuis- of
winkelknecht.
Ingekomen aanvragen van werk
gevers 1 letterzettersaankomeling,
1 jongmenscb om in bet stoomver-
ven en Chemisch wasscben te wor
den opgeleid, 1 jongen om in bet
meubelvak te worden opgeleid.
In het nieuwe kiesdistrict Haar
lemmermeer hebben verschillende
samenkomsten van liberale kiezers
plaats gehad. Het werd niet noodig
geoordeeld tot verandering of ont
binding der bestaande kiesvereni
gingen over te gaan, maar besloten
alles op den ouden voet te laten:
éene centrale vereeniging met af-
deelingen in iedere gemeente.
Naar alle waarschijnlijkheid zal de
beer Herman F. Bultman, te Haar
lemmermeer, bij de verkiezing voor
de nieuwe Kamer de candidaat der
liberalen zijn.
LETTEREN EN KUNST.
z/Het Vaderland" zegt, dat het thans
zeker is, dat Coquelin in Januari eeu of
twee voorstellingeu in Den Haag zal geven.
Op 13 dezer zal door de Utrechtscht
//Toonkunst"-afdeeling, ter herdenking van
den dag waarop de heer Richard Hol vóór
25 jaar tot muziek-directeur te Utrecht
benoemd werd, uitgevoerd worden: //David",
oratorium van Richard Hol.
Uit Utrecht wordt gemeld:
Den 6en December was Richard Hol
sedert 25 jaren als musicus alhier werk
zaam. Eerst Donderdag echter had de
feestviering plaats.
Ouder vele andere bewijzen van belang
PBUILIiBTON.
102)
XXXVs HOOFDSTUK.
De zwarte vooel.
Maar de drie vluchtelingen hadden deze afschrikwek
kende verschijning versmaad als die van een kind, indien
in dit hachelijk oogenblik een kind niet evenzeer te vrfeiteen
ware geweest als de Indiaan.
Te midden van den dikken nevel verlichtte het vuur,
waarbij de wilde waakte, slechts een nauwen cirkel.
Na eenige oogenblikken in de houding te hebben ver
keerd van een man wiens oog te midden der duisternis
eenig verwijderd voorwerp tracht te onderscheiden, deed
de Apach plotseling twee of drie schreden in de richting
der rivier en verdween.
De avondwind bewoog slechts de menschelijke scalpen
bij wijze van banieren aan het hout zijner lans bevestigd,
die rechtop was blijven staan op de plaat6, die hij zoo
straks bezette. Het was een oogenblik van nog heviger
angst, want de nacht verborg thans de bewegingen van
den Indiaan.
De vluchtelingen hielden zelfs hun adem in en het vlot
dreef steeds stil voort.
Zou de duivel ons bemerkt hebben? fluisterdePepe
den Canadees in het oor.
Dat is te vreezen, gaf Bois-Rosé ten antwoord.
Een droefgeestige kreet deed de jagers opspringen en
deze kreet werd op de beide oevers herhaald; het waren
de signalen die de schildwachten elkander toezonden door
de stem der nachtvogels na te bootsen. Daarna werd alles
weer stil. Bois-Rosé slaakte eindelijk een zucht van ver
lichting, terwijl hij Fabiaan met den vinger op het vuur
wees, dat op den oever brandde.
De Indiaan was op zijn post teruggekeerd en op zijne
lans leunende nam hij zijne eerste houding weer aan.
Het was een valsch alarm; maar het eilandje naderde
intusschen hoe langer hoe meer den oever.
Als dat zoo voortgaat, zeide Bois-Rosé, zullen
wij binnen tien minuten in het bivak van dien Indiaan-
schen duivel aaulanden. Achi indien wij met behulp van
dezen grooten tak een weinig konden roeien, zouden wij
weldra weder in de goede richting zijn, maar het geluid
van het water zou onze vlucht verraden.
Het is evenwel de eenige partij die wij kunnen kie
zen; het is misschien beter de kans te loopen ons te ver
raden dan ons aan onze vijanden over te leveren. Maar
komaan, laat ons even zien of de strooming, waarin wij
ons thans bevinden, naar den oever gaat, alsdan moeten
wij niet langer aarzelen en ofschooD een boomtak meer
leven in het water maakt dan een met linnen omwonden
roeiriem, zult gij evenwel uw best doen zoo zacht mogelijk
te roeien.
Toen Pepe dezen raad gegeven had, brak hij zacht een
stuk dood hout af en wierp het in de rivier. Over den oever
gebogen, keken Pepe en Bois-Rosé naar de richting die het
stuk hout ging volgen. Er was op die plaats een hevige
draaiing, veroorzaakt door eenig diep gat in de bedding
der rivier.
Een oogenblik draaide het stuk hout alsof het verzwol
gen zou worden, daarna nam het plotseling de tegenover
gestelde richting van den oever aan. De beide jagers slaakten
een zucht van verlichting, daarna een stillen vreugdekreet,
maar die weldra door een ontstelden blik vervangen werd.
De tak, door eenige tegenstrooming teruggedreven, dreef
eensklaps in de richting naar den oever. Men kon zich
niet meer vergissen; het lot van het eilandje zou wel
dra dat van het stuk hout worden, dat het als voorloo-
per diende.
Het drijvende eilandje scheen inderdaad een oogenblik
onbeweeglijk^te blijven; maar niettemin aan den aandrang
vau de eerste stroomiug gehoorzamend, verwijderde het zich
weldra opnieuw vau den oever. De nevelgordiju die zich
gelijkelijk ter rechter- en ter linkerzijde verdikte, bewees
aan de beide gerustgestelde jagers dat het vlot weer eene
gunstige richting ingeslagen had.
Een uur ongeveer verliep alzoo onder vrees en hoop,
daarna verdwenen de vuren der Indiaansche bivakken in de
verte en in den nevel; de vluchtelingen waren bijna buiten
gevaar. Intusschen moesten zij niet stil zitten.
