NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD.
öe Goudvallei.
5e Jaargang*
Donderdag 2 Februari 1888.
No. 1405.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIES:
Brieven uit Parijs.
S f A DSM li li IV S.
Voor Haarlem, per 3 maanden/1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. ITelefoonnummer 132.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en courantiers.
Uoofdagenten voor het Buitenland-: Compagnie Génerale de Publicite Etram/ère G. L. IJ A UB E Co., JOU. E. JONES, Suer., Parijs, 31bis Faubourg Montviartre.
P a r ij s 27 Januari 1888.
Het ruim gebruik maken van de revol
ver, zooals dat in Amerika geschiedt op
straat, in huis, in publieke zaal, begint
ook ten onzent ingang te vinden.
Aan de deur van het Elysée heeft men
een jongen beeldhouwer gearresteerd, die
een rekest in den eeneu en een revolver
den anderen zak had, met het voor
nemen eerst het rekest aan te bieden en
bij verwerping van het wapen gebruik te
maken. De doktoren hebben verklaard,
dat de mail krankzinnig was en men heeft
bem in een gesticht geplaatst.
Berichten als deze zijn hier in den
laatsten tijd niet vreemd. Men wordt ge
troffen door de gemakkelijkheid, waarmede
ontevreden personen hun revolver uit den
•zak halen en de regelmatigheid, waarmede
men ze ontdekt bij degenen, die gefouil
leerd worden.
Een blik op de verschill.nde gebeurte
nissen, die het Parijsciie publiek sedert
bet begin van het presidentschap vau
Sadi Caruot hebben beziggehouden d. w. z.
gedurende twee maanden:
Een man die twaalf ambachten en der
tien ongelukken heeft gehad en door
geen daarvan rijk is geworden, jeest
in den tijd toen er een nieuwe president
moest gekozen worden, dat Jules Eerry een
groote schelm is en dat zijne ver
kiezing Frankrijk rampzalig maken zou.
Hij leidt daaruit af (met, de fraaie logica
van bijgeloovige boereu, die een buurman
doodslaan in de verbeelding dat hij hen
betooverd heeft), dat het de schuld van
dien afschuwelijken Ferry is, dat het Pa-
rijsche publiek niet van zijne uitvindin
gen gediend is geweest. De verkiezing is
voorbij, Ferry is eenvoudig afgevaardig
de gebleven, maar het idee fixe heeft zich
vastgesteld in zijn hoofdhij neemt een
revolver en gaat naar de kamer, om den
geheim Ferry te vermoorden.
Een andere afgevaardigde vindt een
persoon aan zijn deur, die hem in hin
derlaag opwacht, de revolver in de vuist.
Wat heeft hij den man misdaan Hij heeft
zich uitgesloofd om hem een plaats als
ontvanger te bezorgen en is daarin ook
geslaagd. Maar daar zulke plaatsen alleen
kunnen worden gegeven wanneer ze vacant
zijn, moest men daarop wachten. Deze
«ollicitant wilde evenwel niet wachten; om
zijn ongeduld te toonen, neemt hij zijn
revolver en gaat er op uit om zijn be
schermer dood te schieten. Dat is nog
sterker dan de beurs of het leven te
vragen, zooals de oude roovers deden.
Dan kon men nog kiezen, als men een
beurs bij zich bad, maar tegenwoordig
geen waarschuwing, geen eisch meer: de
lieden die tegenwoordig de voorbijgangers
het hoofd verbrijzelen noemen zich beden
ten (lage rechtvaardige wrekers. Men ziet
hier duidelijk uit, dat //vooruitgang" vol
strekt geen zinloos woord is.
Dan komt de uitvinder eener machine
voor electrisch licht. Hij had er op ge
rekend dat de administratie aan ziju werk
tuig de voorkeur geven zou, maar zij kiest
een ander, dat vernuftiger en praktischer
is. Daarenboven heeft hij, in tweede in
stantie, een proces verloren, dat hij bij de
eerste maal, gewonnen had. Ook heeft
men hem een decoratie geweigerd. Nu
wordt de man boos eu heeft er behoefte
aan, om zijne ontevredenheid te doen
blijken. Vooruit met de revolver! En hij
mist ongelukkig niet. Een bekwaam in
genieur moet met ziju leven de misdaad
betalen, van twee werktuigen datgene te
hebben gekozen dat hij het beste achtte.
Tot afwisseling van deze twisten, waarin
hooggeplaatste» zijn betrokken, diene het
geval in de Rue Bergère. Een handels
reiziger wordt verliefd op eeu kellneriu
uit een bierhuis, totdat hij op een raooien
dag reden meent te hebben om zich ja-
loersch te betoonen. Hij zegt evenwel
niets, raaar neemt eenvoudig een revol/er
mee en schiet haar op twee pas afstands
dood.
Ten slotte komt een werkman te Havre,
een zachtaardig man, die uit nieuwsgie-
igheid een leziug van Louise Michel
-.nat bijwonen. De toon waarop deze harts
tochtelijke dame over het Fransche leger
spreekt hindert hem, hij gaat naar huis,
neemt tien gulden uit de lade, koopt er
eeu revolver voor eu schiet die af op de
zendelinge der anarchie, om haar wat be
ter te leeren redeneeren. Op het punt liet
schot te lossen roept hij uit//Ëu te moe
ten erkennen, dat ik op mijn leeftijd nog
nooit iemand gedood of bestolen heb!"
Dat karakteriseert volkomen den toe
stand, waarin personen met een zwak
zenuwgestel worden gebracht door de le
zing van de dagelijksche feiten van dien
aard en van de verontschuldigingen die
men er voor weet aan te voeren.
In den laatsten tijd schijnt het alsof
de hartstocht alles geoorloofd maaktde
rechtbank heeft vaak op dien grond,
moordenaars vrijgesproken. De misdaad
houdt op misdaad te zijn, zoodra men de
reden er van zegt.
Eu als er voor de daad niets wat naar
een dragelijke beweegreden zweemt, kan
worden opgedolven, verklaart men bem
voor krankzinnig. De rechtbank redeneert
aldus: De beschuldigde heeft gehandeld
in een oogenblik van toorn, of van dron
kenschap, of van teleurstelling, of van
jaloezie. Daardoor is hij ontoerekenbaar.
Alleen zij die koelbloedig dooden, zijn
schuldig, en als zij er genoegen in vinden
komt dit duidelijk daardoor, dat zij door
eene moord-manie zijn bevangen.
Wanneer een man in hartstocht een
misdaad begaat, dan hoopt iedereen dat
hij die niet al te zwaar zal moeten boe
ten, vooral als de omstandigheden recht
tragisch zijn.
Als het slachtoffer in leven blijft, wordt
daarvan verwacht dat het al zijn krachten
zal inspannen om den misdadiger te doen
vrijspreken.
Dit alles is heel aardig op het toon eel,
maar in werkelijkheid is het treurig en
stemt tot nadenken. Hier geen recht
bank, die den misdadiger, na hem eeju"'
behoorlijke straf te hebben toegedacht, ern
stig vermaant zichzelf voortaan te beheer-
schen, maar een rechtbank die het toege
ven aan drift menschelijk en verschoonbaar
viudt en als reden tot vrijspraak bezigt.
Is dit geen allertreurigste opvatting van
de mensckelijke roeping, van ziju geest,
van zijn gaven?
Men gebruikt hier de revolver bij iedere
gelegenheid en te allen tijd; aan wie de
schuld, dau aan zulk een rechtbank?
Xavier.
Haarlem, 1 Februari.
Iu de afgeloopeu maand is het
stedelijk museum van tchilderijen
•nz. op het Raadhui-, bezocht door
53 personen legen- en 266 perso
nen zonder betaling".
In het Iudisch Genootschap te
VHage behaudelde de heer D. T.
van Alphen, van Haarlem, Dinsdag
avond de kwestie der koffiecultuur
op Java. Z\]\i betoog was eene
aaneenschakeling van cijfers ter be
strijding van het tegenwoordige
stelsel van dwatigcultuur, dat ge
heel streed tegeu de belofte in 1817
door de commissarissen-generaal af
gelegd, eu dat tengevolge had voort
dureuden achteruitgang der cultuur.
De koffiecultuur moest vrij zijn, en
de landrente daarop, evenals op de
teelt van andere p.oducteu, toege
past worden. Hij wilde vrijstelling
van die dessa's waar de productie
in de laatste 5 jaar niet meer dau
1 picol per bouw opbrachtuitbrei
ding der koffiecultuur door verheo-
giug van inkoopprijs; tegemoetko
ming eu betere bereiding door be
taling van een surplus voor betere
kwaliteit.
Iu het algemeen werd zijne ziens
wijze gedeeld door de heerenCaune,
P. J. van Houteü, kolonel Van Zuy-
len en baion Van der Goes vau
Dirksland. Alleen meende de heer
Canne dat, met het oog op den
fiuancieelen toestand, eene verhoo-
ging van den inkoopprijs van f 14
tot f20 het eerst in aanmerking
moest komen. De overige sprekers
zagen in het stelsel van den beer
Van Alpheu een vasteren grondslag
voor de toekomst, waarin de cultuur
geheel vrij moet worden.
Het getal scholen voor lager ou
derwijs in deze gemeente bedroeg-
op 1 Jauuari jl. 25, en wel 10
openbare eu 15 bijzondere. De open
bare werden bezocht door 3533 en
de bizondere scholen door 3595
alzoo tezamen door 7128 leerlingen.
Het aantal onderwijzers van al deze
scholen bedroeg 91, dat der onder
wijzeressen 79 benevens 5 kweeke-
lingen, tezamen aldus 175.
Op de aardappelen- en botermark
ten alhier zijn in de afgeloopeu
maand
verk. laagste hoogste pr.
aangev.
Aardapp. 725 HL.
Appelen 868
Peren 84
HL. f 1.50.
3.—.
175
46 - 3.—
p. K.G.
Boter 724 kil. 724 kil. fl.—
p. stuk.
Biggen 153 stuks 108 stuks f4.
13.—
6.—.
-4.50.
p. K.G.
f 1.55.
p 9tuk.
f22.—.
Vau de baan der IJsclub alhier
werd heden weder druk gebruik
gemaakt. Van avond zal de baan
electrisch verlicht zijn, terwijl mu
ziek der schutterij er zich zal doen
hooreu.
Morgenmiddag ten 2 ure schoon-
rijden met muziek.
Dinsdagavond is uit een rnanu-
factureumagaziju in de Gierstraat,
een rol katoen eu uit een tabaks
winkel in de Nieuwe Raamstraat, een
sigarensnijder, zoogenaamde guillo
tine, ontvreemd.
Heden morgen is door de politie
alhier in beslag genomen een blijk
baar uit lood vervaardigde gulden,
voerende de beeltenis van Koning
Willem II en het jaartal 1849.
De vaart door de Ringvaart van
de Haarlemmermeer is wegens het
ijs weder gestremd. Maandagavond
beproefde een sleepboot te vergeefs
er doorheen te stoomen.
De laatste nachten heeft het ech
ter zoo sterk gevroren, dat ook de
stoom booten Maandagmorgen zijn
blijven liggen. Dinsdag hebben reeds
twee personen den tocht van Am
sterdam naar Haarlem op schaatsen
gemaakt.
LETTEREN EN KUNST.
Labiclie schreef in het geheel 174 too-
neelstukken, met of zonder medewerking
van anderen.
Inhoud van Eigen Haard No. 4:
Lord Byron 17881824. Een rui
kertje violen en Hermes Trismegistus, door
Fiore della Neve. (mr. M. G. L. van
Loghem.) Scheepjes laten zeilen. (Naar
H. Valkenburg.) Vertellingen uit het
Indische oorlogsleven. Generaal Krayen-
hoff, door P. H. Craandijk. Illustratiën
van Ch. Rochussea.
Inhoud van de P'ortefeu ill e:
Willem Steelink, Over bet Etsen (met illus
traties.) Prix de Rome. Gevel van
het huis de Wiud-Aes-Bock te Dordrecht.
E. Rittner Bos, Sir Arthur Sullivan,
met portret. Gerbrand, Matinee Michel-
sen. Von, Muzikale Kroniek. Boek
aankondigingen. Jack T. Grein, Oost
en West. Possart als Tooneelspeler en
Declamator. De oorspronkelijke auteur
van l7Inkwartiering". Francois Coppée's
Pour la Couronne. A., Het toonêelin
de Hoofdstuk (Abt Constantijn, De Toren
van Nesle).
Inhoud Hollandsche Lelie No.
31Hongerige Wolven. Kunstnaald
werk. Politiek Overzicht. Brieven
van Maxime. Vervolg Roman.
Inhoud van de N i e u w e G i (1 s
van FebruariThomas Hobbes, zijn staats-
en zedeleer, door dr. J. G. Jelgersma.
De Psychische Geneeswijze door dr. F.
van Eeden. Zola's laatste werk ffLa
Terre", door L. van Deyssel.Hamburg,
door Ary Prins. Jong-Amsterdam, door
Ph. Hack van Outheusden. Politiek
overzicht. Indrukken van den dag, door
P. L. Tak. Sonnetten, door Hélèue
Swarth en H. J. Boeken. Boekbeoor-
deelingen door L. van Deyssel, F. van
Eeden, C. V. Gerritsen, II. J. Biederlack
a. Literaire Kroniek (L. van
Deyssel's Een liefde; Albert Verwey:
Mijn meening over L. van Deyssel's ro
man.)
LEGER EN VLOOT.
De luit.-kolonei der artillerie baron
Bentiuck, laatstelijk adjudant des Konings,
zal den militairen dienst verlaten.
ONDERWIJS.
De Gereformeerde kweekschool tot op
leiding van onderwijzers en onderwijzeres
sen te Amsterdam telt thans 15 mannei.
en 11 vrouwel. leerlingen.
FHUIL.LETO JST.
145Ï
XLIXc HOOFDSTUK.
WAARIN BARAJA VAN BED OP STROO KOMT.
De gedwongen ontmoeting van Diaz, dien hij sedert den
morgen dood waande, had zijn reeds door den dood van
Oroche beneveld verstand geheel geschokt. Het gezicht
der Indianen had hem tot de werkelijkheid teruggeroepen.
Ongelukkig bevond hij zich, toen hij den teugel wendde,
tegenover Diaz, die door zijne ontvluchting van 's morgens,
hem niet erg goedgunstig gezind was.
Lafaard! riep Diaz, hem het verder voortgaan be
lettende toe, gij zult in mijne tegenwoordigheid geen
tweemaal vluchten.
Op hetzelfde oogenblik omringden de Apachen de heide
ruiters en het was tegen zijn wil dat Baraja deelnam aau
de worsteling op leven en dood, die hij wilde vermijden.
Zij waren dus de twee ruiters, van wie de nog in het
kamp strijdende Mexikaneu de heldhaftige pogingen had
den gezien. Diaz had een knots uit de handen van een der
Indianen gerukt eu bediende er zich op eene vreeselijke
manier van. Hij was het ook dien men eindelijk heeft zien
ontsnappen aan de vijanden, die al te talrijk waren om te
bunnen hopen ze te overwinnen; de persoon, wiens ge
vangenneming door luide zegekreten was aangeduid, de
blanke die aan den paal vastgebonden was en op zijne straf
wachtte, was Baraja.
Stevig vastgehecht aan den stekeligen stam van een
ijzerboom en te midden van een groep Indianen, die een
heischen dans om hem uitvoerden, zag de moordenaar van
Oroche het uur naderen der vreeselijke straf.
Door eene sombere ontsteltenis aangegrepen,liet hij zijne ver
wilderde blikken gaan over de wilde gezichten zijner beu
len, die zich met razende vreugde bezig hieldeo met de
toebereidselen zijner marteling. Bij het schijnsel der bran
dende karren, die de vlakte verlichtten, kon men hem op
zijne boeien zien zakken, die zijne wankelende beenen
alleen beletten, onder het gewicht zijns lichaams te be
zwijken.
De bandiet ondervond het vreeselijke gevolg dier onver
biddelijke logica, die wil, dat hier in het ondermaansche
uit kwaad onfeilbaar kwaad geboren wordt en dat het goede
altijd voortspruit uit het goede.
Een Indiaan met wreedaardig uitzicht naderde het eerst
tot het slachtoffer en zeide:
De bleekgezichten zijn praatziek, evenals de pape
gaai wanneer zij in grooten getale zijn, doch als zij aaa
den martepaal vastgebonden zijn, zijn zij stil als de zal
men in de watervallen. Zal de blanke ziju doodsbed durven
zingen
Baraja begreep hem niet en een verlegen gezicht was
het eenige antwoord.
Een andere Indiaan trad naderbij. Eene breede wonde,
door het dolkmes eens blanken veroorzaakt, liep over zijne
borst van den eenen schouder tot den anderenondanks de
reepen schors waarmede ze verbonden was, liep het bloed
er nog overvloedig nit. De Apache doopte zijne vinger
in zijn eigen bloed en op het gelaat van Baraja eene
scheidingslijn trekkende, van af het voorhoofd tot de kin,
zeide hij
Deze geheele zijde van het gelaat, de helft van het voor
hoofd, het oog en de wang zijn mijn deel en ik teeken ze
van te voren voor mij af; ik alleen zal het recht hebben
ze aan den levenden blanke te ontrukken
Eu daar Baraja ook deze vreeselijke bedreiging niet
scheen te hegrijpen, maakte de Indiaan het hein door eenige
Spaansche woorden en eene beweging van zijn mes volko
men duidelijk.
Het bloed stolde in de aderen van den ongelukkige. Door
het voorbeeld aangezet, trad een derde Indiaan uit den
romdom den gevangene gevormden wilden kring.
De scalp zal voor mij zijn, zeide hij.
En ik, voegde een vierde er bij, zal dan alleen
het recht hebben om op den naakten schedel des blanken
het kokende vet te storten dat de lijken zijner broeders ons
zullen geven.
Het was Baraja bijna onmogelijk al deze vreeselijke
bizonderheden, waarvan de gebaren hem den uitleg gaven,
