NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
5e Jaargang.
Dinsdag 15 Mei 1888.
No. 1491,
ADVERTENTIES:
WIE IS DE SCHULDIGE?
HAARLEMS DAGBLAD
ABOHNEMEHTSPRIJS:
Voor Haarlem, per 3 maandenƒ1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Burera: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 een
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekbandelaren, postkantoren en courantiers.
Directeuren-Uitgevers J. C. PRERKBOOJI en J B. AVIS.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale de Publicite Etrangère G. L. JJAÜBE 4" Co., JOH. F. JONES, Suer., Parijs, 3Ibis Faubourg Montmartre.
S T S 1 K l W S.
Haarlem, 14 Mei.
Van 15 Mei af zullen wegens
herstelling aan het klokkenspel van
den toren der Groote Kerk het slag
en speelwerk gedurende eenigen tijd
stilstaan.
Vooreerst zullen wij alzoo het
krijgshaftige «Wilt gij onder de sol
daten» bij half- en het «Iö Vivat»
bij heelslag niet meer hooren.
Vergadering van dm Raad der
lemeente Haarlemop Woensdag den
16den Mei 1888, des namiddags
te twee ure.
De volgende stukkeu en punten zullen san dt
orde gesteld worden.
Aanbeveling B. en W". benoeming
lid burgerlijk armbestuur; voordracht
B. en W. ontslag en benoeming on
derwijzeres tuflschen-schoolbenoe
ming leden commissiën onderzoek
en loting voor de schutterijvoort
zetting der behandeling van de voor
dracht van B. en W. ontwerp-over-
eenkomstduinwater-maatschapp.met
voorstel inr. A. C. Waller; voorstel
id. hervorming H. B. school met
driejarigen cursus, ter opleiding voor
handel en nijverheid; id. id. her
ziening verkoopsprijzen gemeente
bestemd voor bouwterrein
met advies comm. van fin id. id.
herziening verordening schoolgeld-
aan de twee tusscbenscholen.
Zaterdagavond hield de Yereeuiging
„Volksbelang" eene openbare vergadering
het lokaal //Weten en Werken". De
beer D. Jos Jitta uit Amsterdam, zou
over //Speeltuinen."
De Burgemeester en eenige Raadsleden
nan de uitnoodiging van het be
stuur, om de vergadering bij te wonen, vol-
Na de vergadering geopend te hebben
jeeft de president, de heer D. de Clercq,
woord aan den heer Jitta, die mede-
doet van ongeveer den navol-
jenden inhoud:
Het spel heeft bij het kind groote
het speelt van nature. Het spel
8 de eenige manier om er bij kleine kin-
leren iets in te krijgen en het spreekt
(lat het spelen in de open lucht
meest nuttig is.
Nu heeft dat spelen in de open lucht
•p het platteland geen bezwaar. Daar zijn
duinen, strand; maar in de ste
die dat missen, ontmoet het spelen in
Ie open lucht tal van bezwaren. Daar
hindert het spel het verkeer en omgekeerd,
daar worden met zorg onderhouden plant
soenen vernield. Kinderen van bemiddelde
ouders kunnen in den tuin hunner woning
spelenmaar behoeftige ouders bezitten
geen tuin en moeten dus hun kinderen
wel op straat laten spelen, hetgeen, zonder
nog van den last dien het publiek onder
vindt te spreken, voor de kinderen zelf
nadeelig en gevaarlijk is. Op dit beginsel
zijn de speeltuinen gebaseard.
In (le speeltuinen heerscht niet en kan
ook niet heerschen de absolute vrijheid, die
het kind op straat geniet; maar daarte
genover staat, dat het kind gelegenheid
heeft te spelen met voorwerpen die het
anders niet krijgen kan en dat het een
voudige spelen leert, die het prettig viudt
en die ook trouwer schoolbezoek kunnen
teweegbrengen. Daar toch leert het tucht,
het leert zich schikken en oog en hand
worden geoefend, dikwijls ook het ver
stand. Er is natuurlijk een gezag, doch
dat zich zoo weinig mogelijk doet go-
voelen.
Naar aanleiding van den speeltuin in
Coblenz werd iu 1880 te Amsterdam de
eerste en in 1881 de tweede speeltuin opge
richt. De eerste kan bevatten 1000, de tweede
600 kinderen, terwijl op dit oogonblik
gelden werden verzameld voor een derden.
De gemeente Amsterdam heeft den grond
voor 2 0 jaar in erfpacht afgestaan tegen
eene jaarlijksche recognitie, welk laatste
de directie het voordeel geeft, bespoeiing
te kunnen verlangen.
Als toegangsbewijs strekten blikjes, maar
daar men (leze namaakte, (wel een bewijs,
hoe gaarne men den tuin bezoekt) zijn
deze thans door geperforeerde kaartjes
vervangen, die op datum zijn. Geld wordt
in den tuin niet gevraagd, de kosten van
onderhoud worden bestreden door vrijwil
lige bijdragen en contributiën.
In Berlijn zijn de speeltuinen op echt
Pruisische manier ingericht. Alles is (laar
in militairen geest ingericht. De kinderen
worden in afdeelingen verdeeld, ze moeten
meedoen wat hun wordt aangewezen, ter
wijl men in Amsterdam hen daarin vol
komen vrijlaat en alleen eenige kinderen
bij enkele zeer geliefde spelen (schomme
len b. v.) als commissarissen van orde laat
fungeeren.
Den gulden middelweg, zegt spreker, acht
ik ook hier den besten. Het militairisme
van de Duitschers zou ons niet passen,
maar eenigen regelmaat en orde aebt ik
bepaald noodig. Het beste zou zeker zijn,
zoo eenige jonge dames b. v., de kinderen
wilden leiden en voorgaan.
Dat (le speeltuinen in Amsterdam suc
ces hebben bewijst het feit, (lat in het
afgeloopen jaar het bezoek het maximum
had bereikt. Niet minder dan 175,000
kinderen hebben iu dien tijd de beide tui
nen bezocht. Zij zijn gedurende de zomer
maanden dagelijks van 5 tot 7 uur ge
opend voor kinderen niet onder de zes
en niet boven de 14 jaar.
Do Voorzitter geeft thans eene gespe
cificeerde kostenberekening, die wij vroe
ger reeds vermeldden. Deze wijst voor de
inrichting een totaal cijfer van f1500 en
voor het jaarljjksch onderhoud van f 600
aan, waaronder is begrepen een levende
omrastering, die het voordeel heeft goed
koop te zijn en op don duur beschutting
aan te brengen.
Deze kosten wil de Voorzitter bestreden
zien door vrijwillige bijdragen en geregelde
contributie, voor welke laatste men dan
kaarten ontvangen zal. Na voorlezing van
eenige stukken uit het verslag van den
Rotterdamschen speeltuin geeft de Voor
zitter gelegenheid tot bet doen van aan-
eu opmerkingen en het vragen vau in
lichtingen.
Van deze gelegenheid wordt gebruik g«-
maakt door den hoer dr. C. G. vou Ree
ken en den heer G. van Overbeek.
De heer von Reeken begrijpt zich niet,
hoe in een speeltuin ruimte kan zijn om
goed te hoepelen, krijgertje te spelen enz.
Hij meent dat de beperking der ruimte
de losheid zal belemmeren.Ook vreest do heer
von Reeken dat men te veel de taak der
ouders overneemt, en acht den speeltuin
niet noodig iu Haarlem, omdat hier licht,
lucht en ruimte genoeg is. Ook wenscht
hij wel te vernemen, of de kindereu, (lie
van den speeltuin gebruik maken, minder
balddadig geworden zijn.
Ruimte voor hoepoleu euz., antwoordde
(1e heer Jitta, blijft er voldoende, nooit
heeft dit bezwaar opgeleverd. Hij kan na
tuurlijk niet met statistische cijfers aantoo-
nen, dat er minder balddadigheid heerscht
sedert de oprichting der tuinen, maar is
daar voor zichzelf zeer zeker van over
tuigd.
De Voorz. doet opmerken, dat men wel
genoodzaakt is de taak der ouders over te
nemeu, (laar (lezen door hun gering loon
die taak niet kunnen vervullen. Was
de sociale toestand der lagere klasse beter,
dan zou het onnoodig zijn; thans evenwel
acht hij dit dringend noodzakelijk.
De heer Van Overbeek ziet geen nood
zaak in het maken van een speeltuin hier
ter stede. Men vindt hier speelplaatsen
bij alle scholen, bosch en duinen. Spreker
acht het nuttiger stappen te doeu om die
duinen, waarop de toegang thans gedeel
telijk verboden is, te outrasterenhij vindt
het verder verkeerd kinderen van ver
schillenden leeftijd by elkander te brengen
en zegt dat kinderen hun eigen vrienden
moeten zoeken en met onbekende kinderen
niet prettig kunnen spelen. Daarbij is al
leen des zomers de speeltuin geopend en
heeft men er derhalve des winters niets
aan. Hij waarschuwt er tegen, dat men
een behoefte scheppe die in Haarlem niet
bestaat.
Spreker wordt door den heer Jitta, den
voorz., en den heer Schröer beautwoord.
Het bijeenbrengen van kinderen van
verschillenden leeftijd heeft te Amsterdam
zeer goed gewerkt, dat is dus slechts een
theoretisch bezwaar. Op de Bolwerken trek
ken de kinderen de jonge boompjes naar
beneden, klauteren iu de boomen, brekeu
er takken af, gooien elkaar met zand enz.,
al hetwelk men bezwaarlijk spelen in den
goeden zin kan noemen, terwijl ze in de
straten de voorbijgangers op allerlei wijze
hinderen.
De duinen kunnen kinderen ran 614
jaar niet bereiken, daar dit te vermoeiend
voor hen is, tenzij men hen per rijtuig
naar huis terugbrengt, wat natuurlijk te
kostbaar wordt. Eu wat zouden ze doen
als ze in de duinen waren? Vuurtjes aan
leggen enz. terwijl ze gevaar loopen te
verdwalen.
Des winters blijven uit den aard der
zaak de kinderen niet lang op straat spelen.
Na dankzegging door den Voorzitter
aan den heer Jitta wordt de vergadering
gesloten.
Te Haarlemmermeer zullen de ijk
en herijk plaats hebben al* volgt;
Te Hoofddorp op Zaterdag 2 en
Maandag 4 Juni bij J. Boomte
Nieuw Veunep op Donderdag 31
Mei en Vrijdag 1 Juni bij J. Pasmooy;
te Halfweg voor de buurt de «Lijn
den» op Dinsdag 5 Juni.
Men schrijft ons uit Beverwijk:
Zaterdag 12 Mei gaf de zaugver-
eenigingopgericht door de afdee-
liugj, Beverwijk1' van de„Maatschap-
pij tot bevordering der Toonkunst",
hare elotuitvoenüg, met medewer
king van de solisten mejuffr. Wia
Dikema van Leiden, mevr. V. B.
van Haarlemen de heeren C. Thole
van Amsterdam en H. Schmidt van
Rotterdam.
Het orchest bestond uit de heeren
Wolters, Snoer, Pusch en W. H. en
W. C. Breedhoff.
Waar mevr. V. B. dadelijk ieders
sympathie verwierf door hare schoone
alts' em en eenvoudige voordracht,
wekte mej. Dikema met haar solo
nummer bij ieder het verlangen op,
haar in hare volle kracht in 't
hoofdnummer van het programma
„das Marchen von der schonen Me-
lusine", te hooren.
Toen dan ook in „Melusine" het
vrouwenkoor een kracht ontwik
kelde sterker dan men met recht
mocht verwachtenkwam haar
machtige, volle sopraanstem in al
hare schoonheid uit. Mejuffr. Dikema
was het glanspunt van den avond
en om hare imposante figuur als
Melusine hadden zich koor en or
kest geschaard om een werkelijk
schoon geheel voorttebrengen.
De heer Thole nog eens te hooren
zou ons werkelijk een genot zijn.
Het vrouwenkoor, door den heer
Snoer begeleid, moet men meer dan
eens hooren om het goed te kunnen
genieten. „Zigeunerleben" was een
aardig slot.
Een woord van hulde aan den
heer Schunlau is hier wel geplaatst.
LETTEREN EN KUNST.
Donderdag, 12 April, werd in Power's
Opera House te Grand Rapids (Michigan)
door eenige dames en heereu met veel
succes opgevoerd //Janus Tulp", van Jus
tus van Muurik.
Inhoud van de Portefeuille
No. 6 Eddy, Mooi Treeske (met een pl.)
Nieuwe uitgaven (Huet, Fantasiën
geïllustr. Van LennepHofwyck v.Eymael;
Koster, GedichtenClark Russell, Een
zonderlinge Zeereis). Tijdschriften. J.
G. H. Mann, Muzikale Nova VIII.
Concert Sigrid Arnoldsou. Muzikale
Kroniek. J. M. Roos van den Berg,
Friedrich Rückert. C. L. Lütkebühl Jr.,
De Weelde (n. George Hesbert). De
Deputatie (met een plaat). Taco 11. de
Beer, Nederland in Duitschland. Eene
bibliotheek te Athene. Cornelis Alyan-
(ler Brandts Buys. Het drama: Adolf
van Gelre. Feuilleton. De dames Nie-
teling. Avonturen eener Fransche Kat
pi Duitsch Lotharingen.
VISSCHERIJ.
Enkhuizen, 11 Mei. Heden wer
den alhier aangevoerd 40.000 stuks ansjo
vis, prijs nog niet bekenddeze visscherij
laat zich gunstig aanzien.
12 Mei. Door Eukhuizer visschers
zijn aangebracht van 500 tot 2500 stuks
ansjovis ongereer 3000 kg. kleine schol,
prijs aan den afslag f3.60 a 5.70 per 50
kg. Door Urker visschers zijn aangevoerd
van 8000 tot 9000 stuks kuilausjovis.
N i e u w e d i e p, 12 Mei. Zeventig
korders en 2 beugers brachten heden 5
tot 45 tongen, 4 tarbotten, 80 roggen, 1
tot 7 maudjes kl. schol en 1 tot 3 man
den schar ten afslag, terwijl van Wierin-
geu 27 tal geep werd aangevoerd tong
gold 36 a 40 cent, tarbot f 6.50 a 9, rog
90 a 75 cent per stuk, kl. schol f 1.80 a
1.30 per mandje, schar f 1.25 per mand
en geep f24.50 a 2.650 per tal.
Lemmer, 11 Mei. De visscherij naar
bot op de Zuiderzee was in de drie eerste
dagen der vorige week veel gunstiger; de
vangst was ruim, doch (1e kwaliteit blijft
SF'ISES'ETXXjXJIISTO iJXT.
Naar het Engelsch, van Anna Katharina Green.
321
XIII.
Het vraagstuk.
Ik ben vast besloten, om nooit aan iemand te zeggen,
oe die sleutel in mijn bezit kwam, viel zij mij plotseling
i de rede, terwijl baar onverwacht een nieuw licht scheen
i zijn opgegaan. En zich vervolgens zwijgend nederzettende
am zij de houding aan van iemand, die gereed is om zijn
esluit ten einde toe te handhaven.
Op mijn beurt rees ik op en liep met groote schreden door
et vertrekhet was alsof een giftige slang mij diep in het hart
ad gebeten.
Al zou men het drijven tot het uiterste, hernam zij,
- en al zouden allen, die mij liefhebben, mij op hun knieën
neeken om het te zeggen, ik zou toch blijven weigeren.
In dat geval moet ik aannemen, zeide ik, vast beslo-
m om mijn geheim vermoeden niet te verraden, maar even
ier versterkt in mijn voornemen om te trachten de oor-
tak van haar hardnekkig zwijgen uit te vorschen, in
dat geval moet ik aannemen dat gij de justitie het spoor
wilt doen bijster worden.
Met woord noch wenk werd deze veronaerst-lling door haar
beantwoord.
Ik moet bekennen, miss Leavenworth, zeide ik nu,
dat dit vast besluit om u zelve op te offeren, ten einde een
ander te redden zeer edelmoedig ie, maar ik betwijfel of
uwe vrienden en zij die waarheid en recht boven alles lief
hebben, met dat gedrag wel zullen zijn ingenomen.
Mijnheer! zeide zij, mij uit de hoogte aanziende.
Indien gij weigert ons te helpen, ging ik langzaam
voort, zullen wij verder moeten gaan zonder uw bijstand.
Da4 gij het aangenomen kind waart van den heer Veeley's
besten vriend, zou alleen voor mij voldoende zijn geweest
om het uiterste te beproeven, ten einde uw naam van allen
smet te zuiveren; maar na alles, waarvan ik dezen middag
getuige ben geweest, na de volkomen overtuiging, die gij
mij geschonken hebt, niet slechts van uw onschuld, maar
ook van uw innigen afkeer van alles, wat maar eenigszins
met iets misdadigs in verband kan staan, zou ik mij-zelf
niet langer een man achten, indien ik niet zelfs uw goede
meening omtrent mij prijs gaf, om te slagen in mijn pogen
en u geheel en al te ontheffen van den last eener zoo schan
delijke verdenking.
Wat is u dan van plan?vroeg zij eindelijk, na een
lange poos van hardnekkig stilzwijgen.
Mijn plan is, zeide ik, mij recht voor haar plaat
sende, u geheel en voor goed te bevrijden van alle ver
denking, door den waren schuidige op te sporen en hem der
geheele wereld al zoodanig aan te wijzen,
Ik verwachtte haar te zien ontstellen, nu ik haar van zoo
nabij deed vermoeden, wien ik met den waren schuldige
bedoelde. Maar in plaats hiervau, drukte zij de handen
slechts vaster ineen en zeide
Ik betwijfel, mijnheer Raymond, of gij dat plan wel ooit
zult kunnen ten uitvoer breDgen.
Twijfelt gij, of ik in staat zal zijn den waren schuidige
uit te vinden, of wel, dat ik hem aan de justitie zal kunnen
overleveren?
Ik twijfel, zeide zij, zich geweld aandoende, of
wei ooit iemand den waren schuldige in dit geval zal weten
aan te wijzen.
Eén persoon is er slechts, die dit zou kunnen, zeide
ik, haar op de proef stellende.
Wie dan
Hanna de naaister, miss Leavenworth, moet bekend zijn
met wat op den bewusten avond heeft plaats gegrepen.
Wanneer het ons maar eerst gelukt de verblijfplaats van
Hanna te ontdekken, zal het ons niet moeilijk vallen den
moordenaar van uw oom te ontmaskeren.
Dat is slechts een onderstelling, gaf zij ten antwoord,
maar ik bemerkte duidelijk, dat mijn woorden hun doel niet
hadden gemist.
Uw nicht heeft een groote belooning uitgeloofd aan hem,
die het verdwenen meisje weet op te sporenin alle streken
des lands ligt men op de loer. Het zal geen week meer
duren, of wij zien haar hier.
Haar tegenwoordigheid zal mij niet kunnen batenzij
kan mij niet redden, zeide zij, terwijl haar geheele houding
eensklaps veranderde.