NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
6e Jaargang.
Dinsdag 24 Juli 1888.
No. 1550.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIES:
WIE IS DE SCHULDIGE?
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem, per 3 maanden/1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents
Groote letters naar plaatsru.mte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren, postkantoren en courantiers.
Directeuren-Uitgevers J. C. PËEREB009I en J.p. AVIS.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale de Pubiieite Etrangère G. L. DJTJBE Co., JOH. F. JONES, Sucr., Parijt, 31btt Faubourg Montmartre.
STADSNIEUWS.
Haarlem, 23 Juli.
Voor de akte als hoofdonderwij
zer zijn 20 en 21 Juli te 's-Hage
geëxamineerd 16 eandidaten. Toe
gelaten is o. a. de heer: H. P. Sil
vester, alhier.
De nieuwe inrichting ran het
uurwerk in den toren van de Groote Kerk.
De werkzaamheden, welke sinds eenigen
tijd werden verricht tot verbetering van
het uurwerk in den toren van de Groote
Kerk alhier, zijn thans afgeloopen. Met het
oog op het groote belangdat iedere
gemeente heeft bij eeno juiste aanwijzing
van den tijd door een volkomen betrouw
baar standaard-uurwerk, dunkt bet ons niet
van belang ontbloot, onzen stadgenooten
eens medetedeelen wat er eigenlijk met het
uurwerk van de Groote Kerk is geschied,
welke de veranderingen en verbeteringen
zijn, welke het heeft ondergaan.
Het is daarom dat wij ons, vergezeld en
ingelicht door een tweetal bekwame vak
mannen, persoonlijk op de hoogte zijn gaan
stellen van bedoelde veranderingen eu thans
onzen lezers eenig begrip kunnen ge
ven van de inderdaad veelomvattende
werkzaamheden, welke aan genoemd uur
werk zijn geschied.
Zooals bekend is, voldeed het oude uur
werk niet meer. De tijdaanwijzing ge
schiedde onregelmatig en gebrekkig, het
oude raderwerk, dat reeds eenige eeuwen
had doorleefd, moest eene belangrijke wij
ziging oudergaan, waardoor het meer waar
borg zou geven voor eene nauwkeurige
tijdaanwijzing. Niet dat het oude werk
versleten of vergaan was, o neen, daarvoor
wisten onze voorvaderen met hun bekenden
zin voor deugdelijk werk wel te zorgen;
de voortbrengselen van hunnen arbeid kun
nen zelfs nu nog eeuwen duren. De weten
schap der mechanica is in de laatste eeuwen,
ook op het gebied der uurwerken belang
rijk vooruitgegaan.
Vooral in de laatste jaren zijn aan een
aantal torenuurwerken groote verbeterin
gen aangebracht.
De groote slinger met échappement en
schakelrad zijn thans naar den oudroest ver
huisd en daarvoor is in de plaats gekomen
eene andere slingerinrichting van betrek
kelijk kleine afmetingen, die buiten den
invloed van weer en wiud, den gang van
het oude uurwerk regelt. Dit nieuwe
mechanisme nu is een der belangrijkste
verbeteringen waarvan wij biervoren ge
waagden.
Nog een ander bezwaar leverde de oude
inrichting op. Het was de gebrekkige
wijze waarop de beweging van het uurwerk
naar de wijzers der vier wijzerplaten bui
ten aan den toren, werd overgebracht.
Voorts kleefde het oude uurwerk nog
een euvel aan. Het is nl. ten allen tijde
bij de vroegere vervaardigers van toren
uurwerken de gewoonte geweest het uur
werk dusdanig in te richten, dat de groote
wijzer reeds op XII of op VI stond, wan
neer het voorspel van heel of half uur
begon en dus bij het slaan der klok deze
cijfers reeds was gepasseerd, terwijl ook
het kwartier nog niet was aangewezen als
de klokken dit reeds hadden aangekondigd.
Het slaan heeft thans plaats wanneer precies
eou vierde deel van den uurcirkel is door-
loopen. De tegenwoordige inrichting,waarbij
de genoemde gebreken zijn opgeheven, is
als volgt:
De toestel van welke de regelende be
weging uitgaat, de regulateur, in werking
gebracht door een gewichtheeft een
secondeslinger; telkens wanneer deze der
tig slingeringen heeft volbracht ontsluit
de toestel een oogenblik het vroegere
hoofduurwerk, dat dan op zijn beurt in
beweging komt. Deze beweging wordt door
eene bizondere inrichting van spillen en
konische raderen naar boven, op de mi
nuutwijzers overgebrachtwelke door
een samenstel van radereu achter de
wijzerplatende uurwijzers drijven. De
minuutwijzers verspringen dus om de
halve minuut, hetgeen bij nauwkeurige
waarneming van den beganen grond is op
te merken. De wind of andere invloeden
kunnen de wijzers bij deze inrichting uiterst
weinig uit hun stand brengen en bijgevolg
is een goede tijdaanwijzing verzekerd.
Het grove oude ijzeren raderwerk tot
overbrenging van de beweging op de wij
zers is vervangen door kleinere raderwer
ken, van koper en brons en van zeer nauw
keurige bewerking.
Uit vorenstaande kunnen wij thans be
sluiten, dat het oude uurwerk nu alleen
dienst doet als een hulp-mechanisme, dat
beheerscht door den regulateur, geen an
deren arbeid verricht dan de groote wijzers
telkens eeD halve minuut verzetten, waar
door tevens de uurwijzers worden gedre
ven, terwijl de verdere inrichting zoodanig
is, dat de slag- en speelwerken opjuisten
tijd hunne functiën verrichten.
Nog dient vermeld te worden, dat de vier
wijzerborden ruim 3 meter hooger zijn ge
plaatst, waardoor men thans beter in de
verschillende stadsgedeelten den tijd kan
waarnemenHet zal misschien velen niet
bekend zijn dat deze wijzerborden een
middellijn hebben van 3 meter.
Het doet ons genoegen te kunnen ver
melden, dat deze geheele zoo welgeslaagde
arbeid werd verricht door den heer L. E.
W. Yolcke, stadsuurwerkmaker te 's Hage
eensdeels omdat de verschillende toestel
len in zijne werkplaatsen deel voor deel
zijn vervaardigd en dus producten zijn der
Nederlandsche industrie, anderdeels omdat
hiermede het bewijs geleverd is, dat men
hier te lande evengoed, zoo niet beter, op
dit gebied leveren kan, wat anders veelal
uit het buitenland wordt betrokken. Wat
het laatste betreft, wij kunnen met gerust
heid verklaren, dat de arbeid van den heer
Volcke hoogst deugdelijk en keurig is uit
gevoerd. De vernuftige en praktische in
richting van het geheel is boven allen lof
verheven en voor vakmannen en liefhebbers
zeer bezienswaard.
Dat genoemde fabrikant zijne sporen op
het gebied der instrumenten-fabricatie reeds
heeft verdiend, bewijst zijne bekroning, met
een zilveren kruis door de koningin van
Engeland, voor de inzending van een zeer
nauwkeurig werkende tandradsnijmachine
op de Workmen's international exhibi
tion" te Londen in 1870.
Nog heeft de heer Volcke hier te lande
te hiervoren omschreven nieuwe inrich
ting voor torenuurwerken reeds gesteld en
geleverd voor'den grooten toren te Schiedam,
welk uurwerk in den tijd van één jaar,
geregeld naar den middelbaren tijd van
Amsterdam (welke voor het geleele land
geldt) slechts één minuut en 15 seconden
heeft verloopen, hetgeen inderdaad een
prachtige uitkomst mag heeten.
Voorts voorzag hij ook van dezelfde in
richting twee torens te Delft, zijnde de
torens der Nieuwe en der Oude Kerk al
daar,den toren der Groote Kerken te Gouda
eu den St. Jacobstoren te 'sHage; aan
laatstgenoemde bevinden zich zes wijzer
borden.
Nog enkele wijzigingen worden thans
aangebracht in de inrichting van het me
chanisme van het carillon. Ook dit werk
wordt uitgevoerd door den heer Volcke.
Wanneer het gereed zal zijn, zal de geheele
inrichting van den toren der Groote Kerk
alhier aan alle eischen van den tegen-
wcordigen tijd beantwoorden.
Men deelt ons van bevoegde zijde nog
het volgende mede betreffende de waar
neming van den gang van het nieuwe
uurwerk: Gedurende een jaar wordt van
wege de gemeentewerken de nieuwe in
richting des morgens te 9 ure gecontro
leerd met den waren tijd, welke aan het
station alhier wordt opgegeven door mid
del van het tijdsein volgens den middel
baren tijd van Amsterdam. Uit deze waar-
nemiugen, welke begonnen zijn 20 Aug.
1887 tot op heden blijkt dat het uurwerk
per week slechts een gemiddeld verschil
van enkele r. econden met den waren
tijd oplevert.
dit dier deze ziekte volstrekt niet
had bestaan.
Door meer dan vijftig hoofden
van gezinnen te Velzen, Heide en
IJmuiden is aan directeuren van
postkantoren, chefs van stations en
commissarissen van booten, het ver
zoek gericht om aan onderteeke
naars op Zondag geen brieven, pak
ketten enz. te doen bezorgen.
Aan den amsterdamschen straat
weg, nabij de Liede, is Zaterdag
een hond op vermoeden van te lij
den aan dolheid door de politie af
gemaakt. De district-veearts ver
klaarde na onderzoek echter, dat bij
LETTEREN EN KUNST.
De heer Mutters en mej. Marie Verstraten
zijn, naar het JD. v. N. meldt, geëngageerd hij
het gezelschap van de heeren Van Lier, om 1
Sept., zoo mogelijk vroeger, op te treden.
Bij het Zaterdag jl. voortgezette 9de jaar-
lijksche examen der Nederlandsche Toonkunste-
naars-vereeniging te 's-Gravenhase, zijn van de 5
eandidaten geslaagd: voor piano (lager onderwijs)
de heer Henricus Stapel Pz. te Monnikendam,
mej. Henriette B, Perquin te Arnhem, mej. A.
M. van Haeften le Kampen en den heer A.
Limbach te Aalten.
De heer André Spoor, vroeger te Rotter
dam, concert-meester aan het keizerlijk aquarium
te St. Petersburg, is benoemd tot viool-leeraar
aan het keizerlijk conservatorium te Charkow
(Zuid-Rusland).
LEGER EN VLOOT.
In den loop der volgende maand zal aan zij
kanaal F bij Halfweg gestationeerd worden de
torpedoboot le klasse «Bato«, welke thans nog
in reparatie is aan 's Rijks werf te Amsterdam.
Genoemde boot zal voornamelijk oefeningen
doen met torpedo's van fransch en deensch sy
steem.
Nog wordt ons medegedeeld dat de oefeningen
tot het einde van September znllen duren om
in het voorjaar hervat te worden.
VISSCHERIJ.
Enkhuizen, 21 Juli. Gedurende de afge
loopen week werden alhier aangevoerd 6000
stuks ansjovis, 7500 kilo bot, 650 kilo kleine
sïhol en 450 kilo schar; ansjovis gold f 7.50 per
1000, hot 30 c. per kilo, schol f 5.50 a 5 per
wichtje, schar f4.25 per 50 kilo
Nieuwediep, 21 Juli. Zes-en-negentig kor-
ders brachten heden 10 tot 135 groote- en 20
tot 300 kl. tongen, 33 tarbotten. 1 tot 3 man
den schar en 1 tot 3 mandjes kl. schol ter af
slag, terwijl 9 beugers 30 tot 120 roggen aan
voerden; gr. tong gold 30 a 35 cent, kleine
id. 10 a 15 cent, tarbot f5 a rog 45 a 49
cent per stuk, schar f3 per mand en kl. schol
f 1 per mandje.
111 N N E N I A IV I).
De koningin van Servie is
Zaterdagavond te 6 uur 41 minuten met
gevolg uit Parijs te 's Hage aangekomen.
De koningin, die in den laatsten tijd
de opmerkzaamheid van geheel Europa
op zich heeft gevestigd, is een zeer schoone
vrouw, donker van uitzicht en lang van
gestalte. Zij was in zwart reisgewaad. Zij
had de reis gemaakt in eene afzonderlijke
coupé le klassevele bloemruikers en loBse
bloemen werden haar uit het rijtuig nage
dragen.
Zij die op het perron aanwezig waren,
groetten haar eerbiedig, welke beleefdheids
betuigingen met een minzaam hoofdknikje
beantwoord werden.
De koningin reist onder den naam van
gravin Tokova en heeft ook zoo haren
naam ingeschreven in de registers van het
//Hotel des Indes", waar zij haren intrek
heeft genomen, met het voornemen, naar
men zegt, om geruimen tijd te 5s Hage te
vertoeven.
Binnen een paar dagen wordt ook prin
ses Ghika, hare zuster, aldaar verwacht.
Eene hofdame vergezelt de koningin,
wier gevolg overigens bestaat uit een ka
merdienaar en eene kamenier.
Zij heeft Zondag de gewone godsdienst
oefening in de russiache kapel bijgewoond,
waar onder anderen tegenwoordig waren
de russische gezant, met leden der rus
siache legatie, alsook de turksche gezant.
Bij den aanvang en het einde der gods
dienstoefening smeekte de aartspriester
Bogoslowskv 's Heeren zegen af over ko
ningin Nathalie. Na afloop van den dienst
ziju verschillende dames en heeren aan haar
voorgesteld.
De gewone audiëntie
van den minister van Oorlog zal op
Donderdag den 26sten Juli aan
staande niet plaats hebben.
De heer Conrad, inspec-
teur van den waterstaat, is door
den president der fransche Repu
bliek benoemd tot officier van het
Legioen van Eer.
Het Nieuwsblad voor
Sliedrecht deelt het volgende mede
Tegelijk met den heer Verwey,
hoofdingenieur der Nederlandsche
Transvaal spoorweg-maatschappij,
vertrekken 26 dezer uit Southampton
eenige heeren voor de firma J. C.
van Hattum en Co., door welke
met de directie van genoemde maat
schappij eene overeenkomst is ge
sloten, bevattende de grondslagen
waarop door hen te maken spoor-
wegwerken zullen worden aan-
De handelingen van de
zevende algemeene vergadering der
Nederlandsche VereenigiDg tot be
vordering van Zondagsrust, gehou
den te Utrecht op den 30n Mei,
zijn thans in druk verschenen.
Wij vernemen dat delee-
ning, uitgeschreven door de Maat
schappij aZeehad Loosauinen» ruim
volteekend ig, en dat met genoemde
Maatschappij onderhandelingen ge-
FUUILLBTO N.
Kaar het Engelsch, van Anna Katharina Green.
911
XXXIII.
EEN ONVERWACHT GETUIGENIS.
Vergeef mij, juffrouw Belden, viel ik haar in de
rede, maar gij hebt aan 't begin van ons onderhoud
gezegd, dat volgens uwe meening Mary geen dadelijk aan
deel had in den moord op haar oom. Zijt gij nu bereid die
meening te bevestigen
Ja.... ja zeker. Wat ook mijne gedachten mogen zijn
omtrent den invloed, dien zij misschien op het bedrijven
der misdaad kan hebben uitgeoefend, ik zal haar nooit in
Btaat achten, met eigen hand zulk een vreeselijk wanbe
drijf volvoerd te hebben. Neen, o neen! Wat er ook in dien
vreeselijken nacht moge geschied zijn, wees hiervan ver
zekerd, dat Mary Leavenworth zelfs in de verte het moor
dend wapen niet heeft aangeraakt, noch er bij tegenwoordig
is geweest, toen het zijn bloedigen dienst deed. Slechts de
man die haar beminde, die brandde van verlaugen naar
haar bezit, en de onmogelijkheid inzag haar op eenige
andere wijze tot de zijne te maken, kan den wanhopigen
moed hebben gehad tot het plegen van een zoo vreeselijke
misdaad.
Gij deDkt dus....
Dat ClaveriDg de schuldige is? Ja, mijnheer, dat
denk ik inderdaad; en ach, wanneer gij bedenkt dat hij
haar wettige echtgenoot is, is 't dan niet meer dan ver
schrikkelijk?
Ja, dat is 't wel, zeide ik, terwijl ik opstond om
haar niet te laten blijken, hoezeer haar gevolgtrekking mij
schokte.
Het scheen echter dat zij iets in mijn toon van spreken
of in de uitdrukking van mijn gelaat opmerkte, dat haar
deed vragenIk hoop dat ik niets heb gezsga, wat voor
mij gevaarlijk kan worden? En mij met een eenigszins
wantrouwenden blik aanziende, voegde zij er bijMet
het lijk der arme Hanna in mijn huis, begrijp ik wel, dat
ik dubbel voorzichtig moet zijn, maar....
Gij hebt niets gezegd, wat u kan schaden, zeide
ik, mij naar de deur keerende, om een oogenblik te ademen
buiten een atmosfeer, die mijn hart zoo benauwde. Nie
mand zal u onaangenaam zijn om hetgeen gij dezen dag
gezegd of gedaan hebt. Maar.... en hier bleef ik een
oogenblik wachten om haar haastig eenige stappen te na
deren, ik wenschte u nog één vraag te doen. Hebt gij
eenige reden, behalve die van natuurlijken onwil om een
jonge, schoone vrouw voor schuldig te houden aan een
zware misdaad, voor hetgeen gij zoo even hebt gezegd om
trent Henry Clavering, wiens naam ik tot nu niet anders
als met achting heb hooren uitspreken?
Neen, zeide zij, met een schijn van hare vroegere
opgewondenheid, geen andere als die gij hebt genoemd.
Ik vond die reden onvoldoende en wendde mij af met
dezelfde gewaarwording, welke ik ondervond, toen ik ver
nam, dat de gezochte sleutel was gevonden in 't bezit van
Eleonore. Gij zult mij wel een oogenblik willen veront
schuldigen, zeide ik. Ik heb behoefte om in de een
zaamheid na te denken over alles, wat gij mij zoo even
verhaald hebt. Ik zal terstoni weer hier zijn. En zonder
verdere verklaring verliet ik de kamer.
Door een onverklaarbaren drang gedreven, begaf ik mij
onmiddellijk naar boven en plaatste mij bij het linkerven
ster in de groote kamer, boven juffrouw Belden's huiska
mer. De blinden waren geslotendoor het geheele vertrek
hing een somber waas van stilte en rouw, maar voor dit
oogenblik was ik voor de doodsche somberheid geheel onge
voelig ik deed mijzelf eenige vragen van even gewichtigen
als treurigen aard. Was Mary Leavenworth de hoofdpersoon
of slechts bij-persoon in deze"vreeselijke gebeurtenis? Gaven
het bepaalde vooroordeel van Grvce, de innige overtuiging
van Eleonore, het omstandig getuigenis van zoodanige
feileu, als die, welke ter onzer kennis waren gekomen, recht
tot de veronderstelling, dat juffrouw Beldeu's gevolgtrekkin
gen de juiste waren? Dat de geheime politie haar taak als
geëindigd zou beschouwen, hieraan viel niet te twijfelen,
maar was daarmee alles verantwoord Was het bepaald
onmogelijk, om het bewijs te vinden, dat Henry Clavering
ten slotte de moordenaar was van den heer Leavenworth?