BINNENLAND. HAARLEMMER HALLETJES. Politiek Overzicht. koudt voort te brengen, laat ons elk baret kinderen een welkom in 't leven toeroepenI Onder het afdrukken van ons blad en due te laat om nog te kunnen worden medegedeeld, ge werd ons Vrijdagnamiddag omstreeks half zes de tijding, dat er een ern stige brand was uitgebroken in een perceel van de Brouwersstraat. Dat de brand een dreigend aan zien had bleek uit de omstandig heid, dat de brandklok zich weldra deed hooren. De brand was uitgebroken in perceel no. 14 van genoemde straat. Het benedenhuis werd bewoond door G, van Wolsfwinkel, timmer man en winkelier in manufacturen en boven door Van den Berg, bloe mistknecht, benevens eenige kost gangers. Het ongeluk onstond doordien de vrouw van W. met een petroleum lamp, die zij in haar woonvertrek had aangestoken, in den winkel was gevallen. In een ommezien stond toen het benedenhuis in brand, zoo dat de bewoners aan den achter kant het huis moesten verlaten, hetgeen niet zonder moeite ge schiedde. Het perceel is geheel uit gebrand. AANBESTEDINGEN. Haarlemmermeer, 7 December. Den 22en December a. 8. zal te Haarlem aanbesteed wor den het leggen van het eerste gedeelte van den slaperdijk door den Haarlemmermeerpolder van Vijfhuizen, langs Hoofddorp naar Aalsmeer. Richting en hoogte van den dijk zijn reeds se dert een paar weken door palen aangeduid. Ra ming van het werk f 49,000. Uit Apeldoorn wordt gemeld, dat Z. M. den Koning den hofarts J. Vlaanderen Cz. een zil veren servies op zilveren blad als Smt-Nicolaasgeschenk heeft vereerd. Van wege de bevoegde autoriteiten zal een officieel onder zoek worden ingesteld naar de ver missing van schipper Pronk. Er heeft zich uit de hoogst geplaatste officieren der zee macht eene commissie gevormd, om op het graf van Jacob Hobein, op het kerkhof te Vlissingen, een waar dig gedenkteeken te plaatsen. Naar de 1 ij d verneemt, is door vrienden en vereerders van doctor H. J. A. M. Schaepman, aan den beeldbouwer J. Th. Stracké, te 'a-Bosch, opgedragen zijne buste in marmer uit te voeren. De veerdienst Bakhui- zen-Stavoren is weder geopend. De het St. Nicolaasfeest feestelijk ont haald door bet dames-comité uit het vastenavond-gezelschap «Jocus». De kinderen van de 1ste openbare school en van die der liefdezusters, geleid door 7 onderwijzers, werden, na op allerlei lekkers onthaald te zijn, verrast door het ontvangen van doel matige klecdingstukken, alle kos teloos vervaardigd door de leden der Vereenig ing. Daarna had een optocht door de stad plaats van de schooljeugd met wapperende vlaggetjes, on Ier het zingen van liederen. VISSCHERIJ. Nieuw ediep, 7 December. Heden kwa men van de groote visscherij binnen desloepen: •Twee Cornelissen«, sch. Langbroek, met 2200 schelv., waarvan 650 levende//Pionier», sch. Buurveld, met 2100 schelv., waarvan 700 le vende; en «Onderneming», sch. 't Hart, met 2900 schelv., waarvan 90C levende; terwjjl van Terschelling 2400 schelv. door 76 heugers 30 tot 200 schelv., en 2 tot 12 kabelj. en door 21 korders 20 tongen en 3 tot 35 mandjes kl. schol werden aangevoerdschelv. gold f 8 f 22 't honderd, kabelj. f 1.40 a f2, tong 75 cent per stuk en kl. sohol f 1.50 a f2 per mandje. De Lemmer, 8 December. Heden was de visscherij naar Zuiderzee-haring voldoende alhier werden aangebracht ruim 100 tal of 20,000 stuks, die aan de bokkingrookenjen werden af gezet voor f3 per 200 stuks óf tal. schade van de Holland is in zoo- De politie met haar slangsnwa- verre hersteld, dat deze boot reeds gen was het eerst aanwezig, maar weder in de vaart is. De Friesland was genoodzaakt de hulp der brand- j i8 door de Prins van Oranje ver weer interoepen, daar jle belendendevaDgen. perceelen werden aangetast en men Het L. D. meldt, dat de bevreesd was voor verdere uitbrei ding. Spoedig was de brandweer ter plaatse. De hitte was zoo fel, dat aan den overkant van die straat, die 10 meter breed is, de ruiten vau eenige huizen zijn gesprongen en de verf der voordeuren is geschroeid. Door de krachtige hulp der brand weer heeft de brand zich tot ééu perceel beperkt. Omtreeks 7 ure kon het gevaar als geweken worden beschouwd. De burgemeester was op de plaats desonheils tegenwoordig. Allee was tegen brandschade ver zekerd, behalve de goederen van eenige kostgangers. LEGER EN VLOOT. De adelborsten 1ste klasse J. O. Kolkmeijer, H. G. Snrie, J. C. Stam, dienende aan boord van Zr. Ms. instrnctievaartuig //NautilusJ. H. Zeeman, P. H. D. Schuttevaer, H. J. Bol- dingh, E. van Assem, M. Schoe, D. J. A. G. van den Steen van Ommeren, A. A. Visser., L. A. van der Stok, F. W. J. Groenehoom, J. Hof- slede, K. van Andel, J. 11. van Osselen en M. J. Reynvaan, dienende aan boord van Zr. Ms. wachtschip te Hellevoetslvis, worden met 21 dezer op non-activiteit gesteld. KERKNIEUWS. Drietal bij de Ned. Herv. gemeente te Haar lem ds. Gerritsen te Wierden, ds. Van Ooster zee te Sliedrecht, ds. Swaan te Gouda. minister van Justitie, wiens werk op 't ge bied der arbeidwetgeving hij zeer waar deerde. «Maar er moest meer gedaan wor den voor de lagere klassen, zoowel op financieel als oeconomisch gebied. De mate- rieele en geestelijke belangen des volks eischten voorziening." Daarvoor pleitte de heer B o r g e s i u s, die daarbij meende, dat;de heer Nieuwenhuis wel eenigs- zins zijn sociaal-democratische beginselen ter zijde had gezet, door enkel de bureau cratie a faire te nemen, al wist hij mis schien persoonlijk zeer weinig van de wer king der departementen af. Den heer Borgesius ontviel daarbij den naam van denheerCroll bij vergissing.Ofschoon hij evenzeer als de heer Dijckmeester een betere regeling van het ambtenaarsperso- neel voorstond, ontkende de heer Borge sius ten stelligste, dat de regel was, dat de hooggeplaatsten het minst werkten. De fiuancieële politiek der Regeering werd meer in 't bizonder besproken door de heeren D ij c k m e e 8 t er, G 1 e i c h- man en Brouwers, die allen aandron gen op regeling van het plaatselijk belas tingstelsel, terwijl beide eerstgenoemden het gemis van werkzaamheid des ministers van Finaniën zeer betreurden. De heer Brouwers drong voorts aan op het toekennen van nieuwe subsidiën voor kerkelijke doeleinden. Eindelijk verklaarden de liberale heeren hun vertrouwen alleen te ontzeggen aan den ministe van Koloniën, wegens het mengen door dezen van den godsdienst in staatszaken. heer C. W. v. G., kassier en com- missionnair in effecten, te Leiden, zich heeft verwijderd. Velen moeten door het vertrouwen, dat zij hem geschonken hadden, financieel be langrijk worden getroffen. Wedstrijden. Zondag as. houdt da rotterdamsche cricket- en voetbalclub „Concordia" haar eersten wedstrijd sedert haar bestaan met de haarlemsche football club. Het rotterdamsche elftal is hetzelfde dat tegen Amsterdam dienst deed. Het haar lemsche bestaat uit de heerenWillekens, goal; H. Westerveld, Arriëns en Tuyme- laar, backs; Koolhoven en K. Pander, half backs; Cnoop Koopmans, Van Walcheren, Francken, W. Bok, W. J. H. Muller (captain) forwards. De wedstrijd wordt gehouden op het terrein te Feijenoord. In eene vergadering van de leid- sche studenten-roeivereeniging „Njord" is een krediet voor de a. s. internationale wedstrijden toegestaan. Te Venlo zijn ongeveer 700 kinderen ter gelegenheid van Een Zaterdagaïondpraatje. LIII. St. Nicolaas is weer voorbij. Er zijn veel leege portemonnaies in de stad en ik vrees veel overladen magen. Minstens de helft van het schoone geslacht, dat zich des namiddags als een fonkelende ster te twee uur op straat vertoont om te vijf uur weer te verschieten tot den volgenden middag, minstens de helft zeg ik, is ge tooid met nieuwe broches, braceletten of handschoenen en als zich thans een troep pickpockets in onze goede stad onledig hield met het jacht maken op heerenzak- ken, zouden zij daar een rijken buit maken van nieuwe portemonnaies en nieuwe zak messen. Voorbij is die genoegelijke avond, veel wenschen zijn bevredigd, ook velen onbe vredigd gebleven (waar moest het heen, als er niets meer voor ons te wenschen overbleef?) er zijn veel grappen verkocht, flauwe en geestige, wij hebben elkander wederzijds geplaagd en voor den gek ge houden en de taliooze bronnen van dich terlijk vernuft, die in de laatste dagen van November en de eerste dagen van December ontsprongen, zijn weer gekurkt om een volgend jaar op denzelfden tijd weer te worden geopend. Ja, die Sint Nicolaas-verzen! het zou voor iemand, die veel tijd had een ver makelijke bezigheid zijn om al die proe ven van dichtvuur op Sint Nicolaas eens bij elkander te vergaderen en daarvan eene bloemlezing te maken. Men vindt er van alle soorten, jamben, hexameters, alexandrijnen en vooral veel vrije verzen, waarvan de eene regel eenige voeten lan ger is dan zijn opvolger en deze weer even veel voeten korter dan de derde. Heil den Schoolmeester", die dit soort van verzen tot ons bracht. En dan denk ik bij mijzelf, hoe het toch mogelijk is, dat sommige, wat zeg ik, vele menschen beweren, dat zij onmoge lijk een versje voor St. Nicolaas kunnen maken. Kleinmoedigen die ze zijnhebben ze dan nooit vernomen dat er een Rijm woordenboek bestaat dat alle talent en inspiratie vervangt en onnoodig maakt. Eén gulden slechts en Pegasus wordt u voor de deur gebracht, getoomd enge- WETGEVENDE MACHT. De leden van de Eerste Kamer kwamen Vrijdagnamiddag slechts even bijeen om den voorzitter te hooren mededeelen, dat de Comm. v. Rapp. gereed is met hare eind verslagen over de wetsontwerpentot na dere wijziging der consulaire rechtsmacht: tot bekrachtiging van provinciale belas tingen tot den onderhandschen verkoop van grond te Sas-van-»Gent en tot be krachtiging van overeenkomsten met de Holl. IJzeren Spoorweg Maatschappij. De beraadslaging over die wetsontwer pen werd bepaald op Donderdag 13 Dec. 's nam. te half twee uren. In de zitting van Donderdag bleef de rede van den heer Schaepman in de Tweede Kamer niet onbeantwoord. De heer Goe man Borgesius nam het voor de libe ralen op, //die toch wel het nationale werk der Grondwetsherziening tot stand brachten, ondanks het verzet der rechter zijde, en zich bewust, dat zij minderheid kouden worden. Een Regeering, wier partij 20 jaar de schoolwetgeving bestreed, kon wel in zeven maanden een ontwerp indie nen, waaruit haar zienswijze bleek." Overigens waren èn de spreker èn de heeren D ij c k m e e s t e r en G 1 e i c h- m a n zeer welwillend gestemd tegenover de Regeering. Zij brachten lof aan ver schillende bewindslieden speciaal deed de heer Borgesius dit ten aanzien van den zadeld. Stijg maar gerust op, 't beest is mak als een lam, geen nood dat het u afwerpt De kleinmoedigen, van wie ik sprak, zullen nu wel inzien, dat zij tot heden hunne krachten hebben onderschat en ik twijfel niet of zij zullen zich den 15en No vember 1889 ten spoedigste van een rijm woordenboek voorzien om al hunne schenken, klein of groot, vergezeld te doen gaan van een vers dat klinkt als een klok. Maar, 'fc is waar ook, de tijden zijn slecht en het geld moet met overleg wor den besteed, men zal dus misschien tegen de uitgave opzien. Welnu, om dit bezwaar te verhelpen zal ik edelmoedig genoeg zijn hier een paar wegen aan te geven, langs welke men met de handen op den rug zonder éen cent uit te geven, kan komen tot de bron van echt dichtvuur, waaruit men slechts behoeft te putten om er zoo veel uit te halen als men zelf wil. Het meest aanbevelingswaardige is het vrije vers, waarin de eene regel zich niet behoeft te storen aan de lengte van zijn voorganger.Metrische verzen, die een vasten, aangewezen maat hebben, doen eenigermate denken aan dien tiran der oudheid die het zeer onaangenaam vond, dat de men schen zoo verschillen in lengte en hen daarom op een speciaal daarvoor ingericht bed liet uitrekken of een stuk van hun voeten afhakken, tot zij aan elkander ge lijk waren. Het vrije vers evenwel heeft van nature niet met dergelijke procédés op en verkiest de vrijheid, zijn eene been langer dan zijn andere, zijn rechterarm korter dan zijn linker te hebben. Om deze beeldspraak te laten varen laat ons eens zien hoe zulk een vers het best en het vlugst in elkander gezet wordt. Het is een bekend feit, dat een wijs man als hij versohillende dingen te doen heeft, begint met het moeielijkste, wij beginnen dus met eerst de slotwoorden der regels, de rijmwoorden, op te zoeken. Verondersteld dan eens, dat men een paar handschoenen ten geschenke geeft. Wie des winters handschoenen ten ge schenke geeft, neemt daarvoor gewoonlijk warme die beschutten voor de kou. Het slotwoord van den eersten regel is alzoo z/kofi//. Nu dus een woord dat op //ou// ein digt. Wij hebben al dadelijk voor den gee //wou//, //zou//en //berouw// (dat dit laatste een //W// aan het eind .heeft is een om De meeste regeeringen hebben het tegenwoordig te druk met eigen zaken om zich bizonder druk te maken over die van anderen; het is in den kwaden tijd, dat de be grootingen aan de orde zijn en dat de mannen aan de groene tafel als zoovele Bambergen met getallen goochelen tot het den afgevaardig den groen en geel voor de oogen wordt. Het is de tijd, waarin ieder opgaat in de kunst van cijfers te rangschikkenwaarin regeering en vertegenwoordiging beide met in halige gezichten tegenover elkander zitten, en vechten om tonnen gouds waarin ieder met Harpagon beweert niets te hebben eu niets te kunnen missenwaarin ieder zijn gedachten bij elkander houdt, elke speech ge houden wordt om de wille van de smeer. Het is in den tijd, dat ieder om zich zelf denkt en opgaat in de gedachte van in den strikten zin deg woords op zijn tellen te moeten passen. Oostenrijk-Hongarije heeft zijne regeering het huishoudgeld voor 't volgende jaar toegestaan. De itali aansche regeering zal eerdaags de Kamer een lange cêel buitengewone standigheid waaraan een rechtgeaard vrij vers zich niet stoort. Daar «wou# en «zou# alledaagscher zijn dan berouw// en het rijmen op een zelfstandig naamwoord ge makkelijker is dan op een vorm van een werkwoord nemen wij /berouw.// Waarvoor dienen deze handschoenen Voor den winter! Voor den derden regel dus als slot woord //winter# en als rijmwoord daarop (gij raadt het reeds, lezer) //Sinter//. In het vrije vers is zulk eene verbastering pre cies op haar plaats. Volgt nu eene verontschuldiging over de geringe waarde van het geschenk, het slotwoord ligt voor de hand //klein# en wat past beter op //klein# dan «rein# Wij hebben dus nu al zes rijmwoorden en zullen nu het vers eens in elkaar gaan zetten. Het spreekt vanzelf, dat men zoo veel slotwoorden kan nemen, als men zelf wil, om den lezer niet al te lang op te houden, kunnen wij thans echter wel met een half dozijn volstaan. «Ik hoop dat deze handschoenen u beschermen voor de kofi, «Deden zij dit niet, dan had ik van mijn aankoop berouw. «Draag ze steeds, ten eerste omdat dit past in den winter «En ten tweede omdat ze afkomstig zijn van den 8inter. «Het geschenk dat hij zendt is voor zeker klein, «Maar zijn vriendschap voor u is on wrikbaar en rein. Wat dunkt u? voldoende, niet waar? een ulevel zou jaloersch worden op zulk een bijschrift en toch verzeker ik u, dat ik tot het bouwen van dit poeem slechts drie minuten heb noodig gehad. Nu zij er wel dichters, die verkiezen om de rijmwoorden om den anderen regel te laten volgen. Ik voor mij heb er vrede mee, hoewel ik bovenstaand voorbeeld statiger en meer gedragen vind, mijn col lega Helmers dacht er ook zoo over en wat was die niet een poeetll «Mijn wensch is dat deze handschoenen u beschutten voor de kou, «Die zal komen in dezen winter, «Nooit kome de dag dat gij koestert berouw, «Omdat dit geschenk u gewerd van den Sinter. «Wel is dit cadeautje zeer needrig en klein, behoeften voor leger eü vloot aan bieden. De duitsche Rijksdag, te genwoordig vreedzaam bezig over de verzekeringswet te kibbelen, is reeds onder den indruk van het na derend onheil der buitengewone begrooting voor de artillerie. Het engelsche Lagerhuis bevindt zich in het moeilijk geval weldra de spaarpenningen zijner kiezers te moe ten aanspreken voor de oplapping der vloot. Het ministerie Floquet eindelijk verkeert nog instormnood en schuurt met zijn elegant scheepje langs de klippen der verschillende begrootingen, dat de spaanders er afvliegen en staat met alle man aan de pompen, daar de lekken, die de boulangistische en bonapartistische en socialistische kogels haar gesla gen hebben, niet zinken dreigen; maar hoe gehavend en ontdaan, met de republikeinsche vlag in top zal het waarschijnlijk behouden het nieuwe zittingsjaar binnen stevenen. Er bestaat daarop te meer kans omdat de verdeeldheid, die de repu blikeinsche, zooais elke partij, die eene geschiedenis heeft, voorgerui- men tijd met machteloosheid heeft geslagen, van besmettelijken aard is blijken te zijn en in het boulangis tische kamp haar eerste slachtoffers heeft geëischt. Bij een candidatuur in de Ardennen stelde een deel der aanvoerders den monarchaal Jules Auffray, een ander deel Michelin beschikbaar. Dat waren er twee en er was er een noodig; en dat maakte van de boulangistitche partij, die een moest zijn, twee vijandige frac ties. De gevolgen daarvan, hoe angst vallig schuilgehouden, zijn reeds te bespeuren geweest op het banket te Nevers, waar graaf Dillon en andere voorvechters niet op 't appèl waren. Meerderen zullen wellicht ontbreken wanneer de generaal zijn soldaten voor den beslissenden slag op laat trommelen. De verkiezingen in Servië leveren weder eveneene nieuwe stof tot twee- ipalt. In stede van nu rustig en gehoorzaam te doen wat vader Milan heeft gezegd en wat hij dagelijks door zijn heirleger van commissa rissen heeft laten herhalen, zijn de Serviërs toch weer radicalen gaan kiezen en hebben zij des konings zaakgelastigden hier en daarte Leskowatz en te Samendria wegge jaagd, zoo'n gruwel was hier al wat maar naar den koning riekte. Een hernieuwing en versterking van deze stembus-ongeregeldheden mag men tegemoet zien bij de verkiezingen in den tweeden graad, die definitief zul- «Maar dit feit heeft volstrekt niet te maken «Met mijn belangstelling zoo warm en zoo rein. «In alle u betreffende zaken. Welbeschouwd ziet men, dat het dich ten, wel verre van eon kunst te zijn, slechts een handigheid is; dezelfde eigenschap die een goed schaatsenrijder moet bezitten, courage namelijk, is ook voor den St. Nicolaas-dichter volstrekt onmisbaar. Het is wel te betreuren, en ik betreur het zelf ook, dat ik om deze eigenschap aan te duiden mijn toevlucht moet nemen tot een vreemd woord. Eigenaardig is het dat het fransche woord «courage", dat in het hollandsch zooals men weet «moed" beteekent, in onze ooren meer schijnt te zeggen dat ons goede hollandsche woord. Moet iemand voor het eerst een publieke voordracht houden, zijne vrienden roepen hem toe als ze vijf minuten voor den tijd zijne lippen zien verbleeken en trillen: «Komaan, kerel, courageStapt een exami nandus in den trein die hem naar de pijnbank voert, men roept hem toe«Cou rage maar!'' Toen gij schaatsenrijden leerdet, in den maneschijn achter op dat slootje, men wenschte u «courage" te geven. Hoe zou het geklonken hebben als men den voordrager, den examinandus, den schaatsenrijder toegeroepen had«Komaan, moed!" Zou men niet gezegd hebben: «die man spreekt uit een boek?" Onze eigen taal onnatuurlijk de fransche vertaling natuurlijk de term waarmede wij elkaar in den nood bemoe digen een vreemd woord waar moet het heen! Maar mijn aandoening heeft mij doen afdwalen, ik kom derhalve weer tot mijn eigenlijk onderwerp terug, dit uitstapje naar Frankrijk heeft de lezer gratis. Wan neer ik hier mijne beschouwing over het bouwen van St. Nicolaas-verzen sloot, zou men het recht hebben te denken dat ik opzag tegen het metrisch vers en dat mijn pen niet verder ging dan tot de vrije poëzie. Een staaltje dus van een vers met een vasten maat, ditmaal bij een broche, die ten geschenke wordt gegeven. Op dezelfde wijze te werk gaande als bij het vrije vers houden wij ons eerst weer bezig met de slotwoorden onder elkaar te zetten. Hier zij nog opgemerkt, dat het gemakkelijkst is bij een metrisch vers de regels niet al te lang te maken; even als een generaal beter het oog kan houden op een klein dan op een groot leger, evenzoo heeft de dichter een klein aantal lettergrepen beter onder zijn bedwang dan een groot. Bij de analyse vragen wij eerst: «wat is een broche?" Een «halssieraad". De lezer die de muziek van verzen gevoelt, hoort in dit woord al dadelijk de ma het is ongeveer die van een paard op e sukkeldrafje. Wat doet een broche? Ze «staat," mooi of leelijk; aangezien het een g sGhenk is in dit geval natuurlijk mooi, Wat moet men er mee doen? Natuurlijk «dragen# en als men dit woord heeft, voelt men dat er een tijdsbepaling op moet volgen, hoelang men wenscht dat degeen aan wie men het zendt, het voorwerp dragen zal.Nu,op dragen rijmt uitmuntend#dagen". Yolgt eene kleine vermaning om het toch vooral niet te «breken." De keuze van rijmwoorden is nu wel niet zoo heel groot, maar we hebben toch altijd «kwee- ken" nog, een woord dat zich nog al laat plooien en buigen. Nu nog een kleine moraal aan het slot om de geadresseerde te vermanen niet ijdel te worden: met het oog op de maat men wij het woord «ijdelheid" en omdat het altijd gemakkelijk is een kort rijmwoord te nemen, als slotwoord van den laatsten regel: «zijt". Wij krijgen dan nu: 'k Zend u hierbij een halssieraad, Dat u zeer zeker beeldrig staat. Ik hoop dat gij 't zult dragen, Nog jaren, maanden, dagen. Wil het vooral niet breken, Want dat zou onheil kweeken. Ik waarschuw u voor ijdelheid, Maar 'k weet dat gij verstandig zijt. Voor dit vers behoeft men een tijds verloop van ongeveer zes minuten. Mijn bestek veroorlooft mij niet verdere voorbeelden te geven, ik hoop en twijfel niet of deze drie zullen den schroomval lige, die geen «courage" genoeg had, om zich op het gebied van de po' zie te wagen, hebben overtuigd dat hij tot heden een poesje zonder nagels voor een koningstij ger heeft aangezien en dat hij bij een volgenden Sint Nicolaas alles wat zijn goed hart aan anderen schenkt, van een gloeiend vers zal doen vergezeld gaan. Fidelio.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1888 | | pagina 2