Politiek Overzicht GEMENGD NIEUWS. eigenaardigheden ran hoofdambtenaren, speciaal van den secretaris-generaal worden openbaar gemaakt, maar tevens allerlei leelijke diDgsn van den toestand van Binnenlandsche Zaken worden medegedeeld. De heer Nieuwenhuis verklaarde zich bereid de namen der daarin voorko mende personen te noemen. Niet alleen namen de heeren A. van Dedem en Borgesius het voor de ambtenaren en den secretaris-generaal op, maar ook de minister van Binnenlandsche Zaken noemde ai het geschrijf in het «Groninger Weekblad" een logeuachtige lastertaal. Uit eigen ervaring kon hij verzekeren, dat de hoogere ambtenaren met wie hij omging, uitblonken door hartelijke mede werking aan de bevordering van 's lands zaken en toewijding, niettegenstaande zij meerendeels tot eene andere politieke rich ting behoorden. Wat de secr.-generaal be trof, deze had den ambtenaar Croll juist intellectueel werk opgedragen, omdat hij talent in hem ontdekte, hij had hem be schermd en tot 't laatste toe gewaarschuwd, om zich niet te begeven op een verkeer den weg. Juist uit die voorgelezen artike len bleek, hoe terecht hij had gedaan, om dat daaruit bleek, hoe laag de schrijver was, die op deze wijze lasterde. Lasterriep nu de heer Nieuwen huis uit. Waarom dan geen gerechte lijke vervolging ingesteld, waarmede men ten onzen aanzien zoo mild is. (Alsof elke laster vervolgd kan worden en vervolg baar is!) Behalve de CroU'sche kwestie werd ook nog zeer levendig gedebatteerd over de 3ociaal-democratische politiek. De heer Nieuwenhuis verdedigde zijn begin selen en leerstellingen tegenover den heer Borgesius. De Borgesius bleef hem t antwoord niet schuldig en zoo ontwikkelde zich een twistgesprek vol incidenten. O. a. verweet de heer Borgesius den heer Nieuwen huis, moed te missen om voor zijn begin selen te staan, wat laatstgenoemde zeer kwalijk nam, daar hij er voor in den kerker had gezeten; zoover had de heer Borgesius het cog niet gebracht". Den heer Van Houten voegde de heer Nieuwenhuis toe, dat bij de verkie zingen in 't Noorden niets onrechtvaardigs was gebeurd. Bij de eerste stemming ston den de partijen op zichzelf, bij de her stemming sloot de volkspartij zich aan bij de fractiën der rechterzijde. Dat hadden de liberalen ook zoo dikwerf gedaan. De volkspartij stemt liever een antirevolutio nair met democratische dan een liberaal met aristocratische neigingen. De heer E. Cremers nam het voor de liberalen op en verweet de rechterzijde verzet tegen alle liberale pogingen tot be lastinghervorming,wat de heeren S c ha e p- m a n en L oh m a n wederom tegenspra ken of vergoelijkten. Eigenlijk is de geheelo discussie over de hoofden der ministers heengegaan. Al leen de min. van Financiën moest nog veel hooren over zijn gebrek aan activiteit, zijne exceptiën om de regeling van het plaatselijk belastingstelsel te verdagen en zijn ongezindheid om een inkomstenbe lasting voor te dragen. Zelfs de heer A. van Dedem was met dit laatste niet ingenomen. Eindelijk verdient nog opmerking de warme betooging van den heer L o h m a n om den minister Keuchenius met het ge- heele Kabinet te vereenzelvigen. //Wilden de liberalen den heer Keuche nius treffen, zij dienden dan een votum van wautrouwen tegen de geheele Begee- ring uit te spreken." Na afloop van het algemeen debat wer den hoofdstukken I en II aangenomen en begon men met hoofdstuk Buitenlandsche Zaken. Bij het Zaterdag voortgezet debat over het hoofdstuk Buitenlandsche Zaken vroeg de heer Van Delden inlichtingen over de voortzetting op duitsch gebied van het kanaal AlmeloNordhorn. De heeren De Beaufort en Har- t o g h wenschten overeenkomsten rege lende de kostelooze procedure zonder cautie- stelling, welke wensch door den heer L o h- m a n werd bestreden. De heer B ij 1 a n d t drong aan, alles te doen om het engelsch protectoraat over Noord-Borneo te voorkomen. De heeren Kerdijk en Nieuwen huis bestreden den heer Sanders en drongen sterk aan op deelneming aan de internationale regeling van de arbeidswet geving. De heer Nieuwenhuis betoogde het onnut der gezanten, vroeg gelegenheid om vertegenwoordigers der arbeiders in het volgend jaar de parijsche tentoonstel ling te doen bezoeken en kwam op tegen de belgische regeering, die hem, hoewel nederlundsch Volksvertegenwoordiger, een oponthoud in Belgie ontzegde. Was dat geen slag in 't aangezicht der Vertegen woordiging? (Neen, neen, riepen verschil lende stemmen). De heer H a r t o g h deed opmerken dat hij in Belgie geen vertegenwoordiger, maar particulier zonder eenig voorrecht is. De heer Kolkman wees op de on eerlijke naleving van het zalmtractaat door Duitschland. De heer Vos deWael besprak de muntkwestie. De minister (de heer Hartsen) ver klaarde in antwoord op de tot hem ge richte vragen, dat de eer en het belang ▼an Nederland zullen worden gehandhaafd in zake het protectoraat van Engeland over Borneo. De regeering is overtuigd van den ernst en het belang, om de integriteit van Ne derland in den indischen Archipel te hand haven. Inkomende voorstellen van inter nationale arbeidswetgeving zullen belang stellend worden overwogen. In zake het verbod van den vee-invoer in Duitschland bleek onze gezant buiten sohuld. Wat de klacht van den heer Nieuwen huis betreft, al® hij zich wendt tot het departement van Buitenl. Zaken, zal de klacht onderzocht worden. De regeering is vast besloten zich niet met de parijsche tentoonstelling in te laten. W aterstaatsbegrooting. In zijne memorie van antwoord op het voorloopig verslag over het ontwerp van wet tot vaststelling der spoorwegbegroo- ting zegt de minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid, o. a. dat, naar het zich laat aanzien alle lijnen van de staats spoorwegen in 1891 in exploitatie zullen zijn. De minister is wel voornemens de spoorwegbegrootiug een volgend jaareenigs- zins te wijzigen, doch de afzonderlijke spoorwegbegrooting op te heffen, acht hij niet wenschelijk. Het Centraal personenstation te Am sterdam zal in den loop van het jaar 1889 in gebruik worden gesteld. Er be staat geen reden om te dier zake teleur stelling te verwachten. De hoop bestaat, dat de lijn naar den Hoek van Holland einde 1890 zoover zal zijn voltooid, dat zij voor de exploitatie kan geopend worden. Nadere regeling van den dienst en het gebruik van spoorwegen waarop met beperkte snel he id wordt vervoerd. In de memorie van toelichting betref fende genoemd wetsontwerp wordt gezegd, dat de vraag, die door den wetgever in 1878 niet afdoende kon worden beant woord, of de mildere bepalingen ten aan zien van de snelheid der verkeersmidde len in ons vaderland niet met de eischen der veiligheid zouden strijden, wat de locaalspoorwegen betreft, eene alleszins bevredigende oplossing heeft verkregen. Hetzelfde geldt vrij algemeen voor de tramwegen. Nu de herziening van de des betreffende wet dit jaar tot plicht is ge steld, kan van die gelegenheid worden gebruik gemaakt om aan de locaal-spoor- wegen en tramsporen eenige meerdere vrijheid te verzekeren. Aanbeveling ver dient het zegt de Begeering om in het vervolg de mogelijkheid open te houden, waar de ligging of natuurlijke afsluiting der baan dit gedoogt en voor enkele treinen, die van doorgaand rem- werk voorzien zijn, eene snelheid van 40 kilometer per uur toe te laten, terwijl, zonder aan de eischen der veiligheid te kort te doen, de Beg. meent, dat de maximum-snelheid voor stoomtrammen kan worden verhoogd en bepaald op 20 kilo meter per uur. Aan de memorie van antwoord betref fende de begrooting van Waterstaat is o. a. het volgende ontleend. Een ontwerp van wet, houdende nadere regeling van den dienst en het gebruik der spoorwegen, waarop met beperkte snelheid wordt ver voerd, zal de Kamer weldra bereiken, even als een wetsontwerp op de heffingen, be doeld in art. 174, 2e lid der Grondwet. Omtrent de verzekering tegen ongeluk ken van tijdelijk voor den Staat werkzame personen is de min. in overleg getreden met zijne ambtgenooten. Een wet omtrent het waterstaatsbestuur wordt voorbereid. Vooralsnog bestaan er geene termen om geldelijken steun van staatswege aan de commissie voor de droogmaking der Zui derzee toe te zeggen. De min. tracht eene regeling te ver krijgen, waardoor ook voor de spoorweg ambtenaren Zondagsrust niet langer een woord zonder beteekenis zal zijn. Hij heeft ook voor deze zaak bij de spoorwegdirec- tiën een gewenschte medewerking gevon den. Over de voorstellen der commissie, ingesteld tot herziening der middelen tot het verleenen van hulp bij spoorwegonge lukken worden de Baad van Toezicht op de spoorwegdiensten en de besturen der onderscheidene spoorwegondernemingen ge hoord. Het persoonlijk onderzoek door de des kundigen van de fabrieken en werkplaat sen in de provinciën Groningen, Friesland, Drente, Overijsel en een gedeelte van Noord-Brabant is nagenoeg afgeloopen. Openbaarmaking van hunne rapporten ligt voorshands niet in het voornemen van den minister. De algemeene Nijverheidsstatis tiek zal vermoedelijk tegen de helft van het volgende jaar kunnen gereed komen. Het nut van landbouwproefstations wordt door den minister verdedigd en hij wenscht deze zaak niet over te laten aan het par ticulier initiatief. Tegen het overbrengen van alles wat den landbouw betreft en dus ook van de proefstations naar het dep. van Binnenl. Zaken heeft de minister bezwaar. Het ligt in de bedoeling, de proefstations ook dienst baar te maken tot het nemen van proeven met aanwending van verschillende mest- soorten. Tot nadere verdediging van het subsidie voor de vereeniging //Het Buiten land" betoogt de minister, dat de uitzen dingen kunnen leiden tot eene krachtige uitbreiding onzer handelsrelaties en débou- ché'a kunnen openen voor onze producten op plaatsen waar die thans nagenoeg on bekend rijn. Een wetsontwerp is in bewerking, waar in zal worden opgenomen eene bepaling tol verhooging van het maximum-gewicht voor couranten, die aan een port van 7s cent zijn onderworpen. Met het wetsontwerp, door den minister Van den Bergh ingediend omtrent inter communale telephoon-verbindingen kan de minister zich niet vereenigen. Het bericht in de dagbladen, dat name ly k de minister van Koloniën kennis heeft moeten geven van het feit, dat gewichtige telegrammen uit en naar Indie, deels van particulieren deels van officieelen aard, door gedienstige geesten van de eerste of tweede hand in kennis zijn gebracht van onbescheiden pers-correspondenten verklaart de minister ongegrond. Omtrent onderscheidene punten betref fende de organisatie der Bijkspostspaarbank is de minister in overleg getreden met den Baad van Toezicht over 'die instelling. Dat overleg zal vermoedelijk leiden tot de in diening van een wetsontwerp tot wijziging der wet op de Bijkspostspaarbank. V1SSGHERIL T e s 8 e 1, 7 Dec. Mot het hotvisschen op stroom is weer een aanvang gemaaKt. Reeds zijn eenige manden hot naar elders verzonden. De prijs is hier thans van 1 tot 3 ct. per stut. Lemmer, 7 Dec. Op heden was de vangst van haring op de Zuiderzee zeer klein. Aan de" bokkingrookeryen alhier werden aangebracht 800 stuks of 4 tal, die aan de rookers werden afge zet voor f 3.50 per 200 stuks of tal. KOLONIËN, BATAVIA, 7 November. Te Modjowarno, de zetel eener inlandsche chistengemeente, is eene spaarbank opgericht, waarin alle inlanders, ook al zijn zij geen chris tenen, gelden kunnen inbrengen tot een minimum van tien cent, waar over hun eene rente wordt uitge keerd van Ys pet. 's maande over elk bedrag van één gulden of meer berekend. De inbreng kan eiken dag geschieden, behalve op Zon- en christelijke feestdagen. Directeur is de eerstaanwezende zendeling, thans de beer A. ICruijf, en als commis sarissen treden bij de oprichting op de adsistent-resident en de contro leur van Djombang, de heeren Steinmetz en Schmalhausen en de regent van Modjokerto, terwijl de directeur als 5e bestuurslid een in lander kan aanwijzen, indien het blijkt, dat een tusschenpersoon tus schen het bestuur en de inlanders noodig is. CIVIEL DEPARTEMENT. VerleendEen tweejarig verlof naar Neder land, wegens ziekte, aan den benoemden alg. ontv. van 's landB kas te Pati (Japara) P. E. Schotel en aan den opz. Ie kl. hij den water staat M. Donk. MARINE DE PA R TE3IENT. Verleend: Een tweejarig verlof naar Europa, wegens ziekte, aan den lsten machinist bij de marine K. Mulder. (Uit de Indische bladen van 30 Oct. tot 7 Nov.) Trouw-, Geboorte- en Doodberichten. Gehuwd: W. C. van Haeften met F. Collard, Kraksaan. Bevallen: A. M. Blokzeyl-Lugt, z., Soera- haja. - Etty, z., Proholinggo. - J. H. Heringa- Lefebvre, d., Wcltevredeo. - E. L. Boissevain- Court, z., Cheribon. - Sijthoff, levenl. kind, Bandong. - J. C. L. Wannée-Bickes, d., Magelang, - N. A. Dnursma-De Rooij, d., Ambarawa. Overleden: Jongste kind van IJ. Meester, Batavia. E. M. Hofland, Batavia. G. W. Eekhout, 38 j., Soekaboemi. M. P. Smets, 68 j., Poerworedjo. - S. Thai Larsen, 23 j., Probo- linggo. Terwijl de verschillende zeemogendheden met hum e schepen het afrikaansche vast land belegeren, de een, zooals de duitschers, om zijn eer te herstellen, de ander, zoo als de franschen om hunne eer op te hou den, terwijl de handel in wapens naar 't schijut op deze wijze wordt ver hinderd, trachten de afrikanen een nuttig gebruik te maken van de geweren en ka nonnen, die zij nog bezitten. Met twee kanon nen, en 2500 man, gewapend met ach- terlaadgeweren heeft het opperhoofd Vishir den 7den December Bagamayo bezet. Den agenten der duitsche maatschappij, die op eenigen afstand zich hebben verschanst is de aftocht naar zee afgesneden; evenzeer is het landen van troepen der oor logsschepen door de inboorlingen belet geworden. Het wordt dus tijd, dat men doortastende maatregelen gaat nemen. Met het platschieten van eenige dorpen tegenover Zanzibar, geeft men alleen blijk, dat men er is, maar nog niet, dat men te duchten i3. De duitsche maatschappij zal hare in nood verkeerende dienaren moeten bijspringen door het aanwerven van trje- peii. Het is zeer waarschijnlijk, dat de regeering het haar niet aan den noodigen steun zal doen ontbreken. Yolgens de laatste berichten houdt de strijd aan en staat Bagamayo in volle vlam. Deze gebeurtenissen, die een eiüd maken aan het onvruchbare dreigen van den laat- sten tijd, toen geen der partijen het eerst scheen te willen beginnen; deze oorlog in vollen gang, die in verband met de blokkade een congres van anti-slavenhan delaars tot mosterd na den maaltijd maakt dit begin van beweging doet vragen naar de aanleidingen en de oorzaken, die er den stoot aan gegeven hebben en als zoo danig zal het in Berlijn verschenen en aan de leden van den Bijksdag uitgereikte Witte Boek, handelende over d9 stukken die gewisseld, de brieven die geschreven, de telegrammen die geseind zijn door de verschillende mogendheden over deze nete lige kwestie met ijver gelezen worden. Veel waarde wordt natuurlijk gehecht aan de meeningen en rapporten van Bismarck. In een schrijven van 6 October, geeft hij zijne afkeuring te kennen over de handelwijze bij het hijschen der vlag, welke manier van handelen volstrekt on- noodig en onraadzaam was, ook niet in overeenstemming met den zin van het tractaat, volgens hetwelk het bestuur over het kustgebied moest worden ingevoerd onder handhaving van de soevereiniteit des sultans. Zijns inziens had de duitsche oost- afrikaausche maatschappij,wegens de zwakke positie van het duitsche bestuur aldaar, met inachtneming van alle nationale voor- oordeelen der bevolking moeten trachten, door eene geschikte behandeling van den sultan en zijne wali's juist deze dienstbaar te maken tot haar doel. Overigens bevat het boek meest reeds bekende mededeelin- gen omtrent de gebeurtenissen aan de kust van Zanzibar, en de enderhaudelingen tus- schen Duitschland en Engeland, alsook omtrent de ingeroepen medewerking van Portugal, den Congostaat, Italië en Frank rijk. Belangrijk evenzeer en van oogen- blikkelijker waarde zijn de onderhande lingen door Bismarck gevoerd met het brusselsche goevernement betreffende de houding, die het denkt aan te nemen in de Congo Staat. Het is in een missive van den 30sten November j.l. dat de hollandsche naam in éen adem wordt ge noemd met den gewraakten handel in wa penen. Bismarck schrijft aan den duitschen gezant te Brussel, Von Alfenslebeu Wat in de eerste plaats den toevoer van krijgs- benoodigdheden betreft, zoo heeft de wa penhandel van den Congostaat naar het Oost-Afrikaansche kustgebied volgens hier ontvangen berichten een zeer belangrijken omvang verkregen. Met name moet die gedreven worden door eenige hollandsche factorijen, die haren zetel hebben in den Congostaat. Tot verhindering van dezen handel is door het van het departement van Buitenlandsche Zaken te Brussel uit gegane verbod van den handel in wape nen en kruit naar den Congostaat eene verblijdende schrede gedaan, ofschoon het te vreezon is, dat de in het verbod ge maakte onderscheiding tusschen Boven- en Beneden-Congo in de practijk tot moei lijkheden aanleiding zal geven. Nevens het bewaken van het handels bedrijf der hollandsche factorijen, zal het daarom zeer gewen echt zijn, den handel in wapenen en munitie iu den Congo-staat voorloopig, totdat de rust aan de Oostkust hersteld zal wezen, geheel te verbieden. Daarop antwoordt de heer Van Ent- veldt, hoofdambtenaar aan het departement van buitenlandsche zaken te Brussel, o.a.: Wat het overige punt aangaat, zoo noo- digt Uwe Exc., onder erkenning van dat gene wat wij reeds gedaan hebben, ons uit nog verder te gaan. De Congostaat is hiertoe geneigd, maar elke maatregel, welke ten doel heeft den wapenhandel aan den Beneden-Cougo te verhinderen, moet, om doel te treffen, gemeenschappelijk met Frankrijk en Portugal, die eveneens oever- staten van den Congo zijn, genomen wor den. Mijne regeering wil de onderhan delingen met deze mogendheden inleiden, om onze humanitaire bedoelingen in dit opzicht tot verwezenlijking te brengen, en om het welslagen dezer onderhandelingen te verzekeren zou het nuttig zijn, wanneer de duitsche regeering ze door hare diplo matie wilde ondersteunen. Voor het oogen- blik heeft de regeering van den onafhan- kelijken Congo-staat, om de uitwerking der reeds genomen maatregelen te bevor deren, bevel gegeven, dat vaartuigen, welke den Boven-Congo, de Qubandji, hare bij rivier en de Kassai opgaan, aan een zoo gestreng mogelijk onderzoek zullen worden onderworpen, om zekerheid te erlangen, dat daarmede noch wapenen, noch muni tie vervoerd worden. De egyptische troepen in Soeakim heb ben het gewaagd eene verkenning te doen buiten het kamp der belegeraars om. De troepen van Osman-Digna vonden zij nog soo weinig afgetrokken, dat zij met verlies van eenige dooden en gewonden zich moes ten redden onder de muren der forten. In Spanje is bij de behandeling van het militaire vraagstuk een zoo groote verschil van meening gerezen tusschen de Cortes en het ministerie, dat dit laatste zijn ont slag aan Sagasta heelt aangeboden. Deze is er totnogtoe niet ingeslaagd aan de opdracht den Begentes een nieuw minis terie saam te stellen te voldoen. TELEGaAfófóEN. ROME, 10 Dec. {Reuter). De commissie uit de Kamer, welke benoemd is, ten einde repport uit te brengen over de vooretellen van den minister van financiëD, heeft het verslag van den rapporteur goedgekeurd, waarin de Kamer wordt aangespoord deze financiëele voorstellen te verwerpen. ZANZIBAR, 19 Dec. {Reuter). Donderdag en Vrijdag hebben bier ernstige gevechten plaats gehad tusschen het opperhoofd Bushiri en de Duitschers. Een groot aantal van Bushiri's aanhangers is gedood, zoodat het opperhaofd naar het binnenland moest terugtrekken. Ba gamayo ligt in puin. PARIJS, 9 Dec. {Reuter.) Bij de verkiezing voor een lid der Kamer in het departement Var, is Cluse- ret, de gewezen commune-generaal gekozen. (Bij de eerste verkiezing verkreeg Cluseret niet de volstrekte meerderheid). In het departement der Ardennes moet een tweede stemming worden gehouden. Er waren vier candida- ten (waaronder Auffray, de candi- daat der conservatieven en Boulan- gisten). De candidaat der radicalen verkreeg de meeste stemmen. De t r a n s v aalsche Vo We stern* wijdt een artikel aan de vraag, of in de transvaalsche repu bliek nog behoefte aan onderwij zers is. Zij zijn noodig als brood, zoo zegt het blad, en onze bevolking ziet zulks gelukkig zeer goed in, al kan hetzelfde, helaas, niet van de regeering gezegd worden. Het blad wijst vervolgens op het onontbeerlijke van goed onderwijs, waaraan vooral de transvaalsche jeugd nog dringend behoefte heeft en besluit dan aldus Goede en bekwame onderwijzer» zullen hier dus ongetwijfeld eene plaats vinden. Waren zij in groo teren getale aanwezig, dan zouden de transvaalsche ouders op hunne eigen plaatsen hunne kinderen eene opvoeding kunnen geven, die hen in staat stelt, op de kantoren een goed figuur te maken. De bevatte lijkheid, transvaalschen kinderen zoo eigen, zou hun daarbij zeer te stade komen. Wat de telegrafisten betreft, dezen zijn vreemdelingen uit de Kaap kolonie, Engeland of Holland. 't Gebrek aan goede onderwijzers noodzaakt ods tot hen onze toevlucht te nemen. Wanneer zal de regee ring dit eens gaan inzien en wan neer zal zij hare flauwhartige hou ding in zake ons onderwijs eens veranderen in een energiek en krachtdadig handelen Voordat het te laat is, hopen wij van ganscher harte. Het hof van cassatie ta Parijs heeft het beroep van Prado verworpen. Alle russische spoorweg en politie-beambten hebben last ge kregen koningin Nathalie, wanneer zij de russische grens passeert, op dezelfde wijze te behandelen alsof zij een russische grootvorstin ware. Vóór haar vertrek van Bucharest ontving de koningin Sarah Bern hardt, die met Rebel een scène uit «La D ame aux Csmélias» voor haar speelde. Toen Sarah de woorden sprak«La grandeur tombée na se relèvera done jamais begon da koningin te snikken en de scène moest worden afgebroken. De italiaansche Zuid- spoorweg heeft voor het transport van wijn, hij wijze van proef, een speciaal-rijtuig doen bouwen, dat bestaat uit een groot vat, hetwelk op een gewoon onderstel is geplaatst. De binnenwand van het vat is echter met eene hizondere stof bestreken. De proeven, met dit rijtuig ge nomen, hebben bewezen dat deze wijze van transport zelfs voor een grooten afstand (van Zuid-Italië naar Bazel) zeer doelmatig is. Da directie der spoorwegonderneming heeft dan ook besloten meer zulke rijtuigen aan te schaffen. Ook zullen deze zendingen volgens een bizonder tarief worden bevracht. PAÜKTgËaiEIKTEil. Haarlem, 10 Dec- Graan- en Zaadmarkt. Roode Tarwe f 0,a 0,Witte Tarwe 6,75 a 6.Rogge f 5,50 a 5,40, Haver 3,— a 2,75 Garat 5,80 a 0,Duivenboonen f7,35

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1888 | | pagina 3