NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
6e Jaargang.
Vrijdag 29 Maart 1889.
No. 1760.
ADVERTENTIES:
STAilSNIEU \X S.
Volksbadhuizen.
IN TIJGERKLAUWEN.
TWEEDE GEDEELTE.
ABONNEMENTSPRIJS:
HAARLEM'S DAGBLAD
▼an 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 cents
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij groote opgaven aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agentenfen door alle boekhandelaren, postkantoren en conrantien.
AVIS.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Generale de Pubiieite Etrangère G. L. DATJBE Co., JOH. 7. JONES, Suer., Parijs, 3Ibis faubourg ifontmartre.
Haarlem, 28 Maart.
Door J. B. Güthschmidt ia aan
het gemeentebestuur vergunning ge
vraagd tot oprichting van eene sme
derij in bet perceel aan de Noorder -
Scbooleteeg no. 19 en door J. Smit
tot het oprichten van eene bakkerij
in het perceel aan de Groote Hout
straat get. no. 47.
De Woensdag bier ter stede ge
houden collecte voor het fonds van
den gewapenden dieDst beeft opge
bracht f 838.36.
De slachtoffers der
Zeeramp te Vlissingen,
Wanneer het er op aankomt den
nood onzer medemeoschen te ver
lichten, is het altijd een gelukkig
verschijnsel dat wakkere mannen
krachtig en vlug het initiatief nemen
om goedgezinden in de gelegenheid
te stellen op geschikte wijze van
hunne weldadigheid te doen blijken.
Zulk een wakker man is onze
stadgenoot de heer J. A. Bakker,
die niet rustte voor hij er in geslaagd
was de middelen te beramen en
uittevoeren om hier ter stede gelden
te verzamelen voor de weduwen en
wezen der in Februari verdronken
vlissingsche loodsen.
Een goed gevulde zaal was Woens
dagavond het bewijs dat zijne
mensch'ieveude poging wssgeslaagd
en een hartverheffende gedachte
moet het voor den heer Bakker zijn
geweest daar als voorzitter te fun-
geeren te midden van hen die voor
het goede doel hunne gaven, groot
of klein, hadden afgezonderd en er
in te zijn geslaagd een tweetal
mannen te vinden, die hunne talen
ten volgaarne beschikbaar hadden
gesteld om dezen avond op te
luisteren.
De heer Bakker nam het woord
en opende de bijeenkomst met een
schets van het moeitevol en gevaar
lijk beroep van den zeeloods, dat
stil en nederig, toch hoog in eere dient
te worden gehouden, daar het voor
de zeevaart onmisbaar is en dus
voor den handel van 't grootste
belang.
De heer J. Ursinus Pruim gaf
vervolgens een zeer fraaie novelle
ten beste, getiteld «de roode sjaal»,
door hem uit 't duitsch vertaald.
Treffende eenvoud en gezonde op
vatting kenmerkten zijne voordracht.
De heer A. van der Voort Az. gaf
«De oude Zeeloods», van Weruméus
Buning, welk verhaal door de ac
tualiteit nog in aantrekkelijkheid
won. Beiden sprekers mag een warm
woord van lof voor de verdienste
lijke wijze waarop zij zich van hun
laak kweten, niet worden onthou
den. De toehoorders waren blijkens
hun welgemeend applaus allen ten
zeerste voldaan.
Bij het sluiten der bijeenkomst
bracht de heer Bakker den dank
der aanwezigen aan beide sprekers
over en deelde mede dat de op
komst van dezen avond zijne ver
wachting verre had overtroffen.
Hulde aan den heer J. A. Bak-
ke en allen die hunne mauschlie-
veude pogingen met zulk een goe
den uitslag zagen bekroond.
«Van Houtens Cacao», blijspel in
vier bedrijven, door L. H. Crispijn,
Woensdagavond in den schouwburg
alhier opgevoerd door het Rotter-
damschTooneelgezelschap, dir. Alex.
Faaisen en Co., heeft de weinige
bezoekers, die met het stuk kennis
wenschten te maken, doen schudden
van het lachen. Het geheel is
samengesteld uit allerlei vergissin
gen, die aanleiding geven tot de
zotste tooneelen. De gewezen
cacaofabrikant Koobler maakt niet
tegenstaande hij gehuwd is, het hof
aan Karoline, winkeljuffrouw in
eene melkinrichting en vindt daarbij
een gunstig gehoor. Ook August
van Houten, cacaofabrikant, komt
voor zaken m de melkinrichting en
wordt smoorlijk verliefd op Karo
line, die hem echter op minder
aangename manier afwijst. Door de
vrouw van een rijkgeworden spek-
kooper, een eerste klappei, wordt
van Houten ingelicht dat zijn ge
wezen concurrent hem in den weg
staat. Karoline krijgt eene erfenis,
die haar in staat stelt een nichtje,
dat zij tot zich genomen heeft, eene
goede opvoeding te geven. Rasscher,
de rijkgeworden slachter, heeft zijn
koetjes op 't droog, zijn zaken aan
kant gedaan, en wij vinden in het
volgend bedrijf het geheele gezel
schap in een logement op een bad
plaats terug. De vrouw van Koobler,
erg jaloerseh, laat het aan mevr.
Rasscher voorkomen alsof zij niet
getrouwd is en geeft haar echtge
noot uit voor haar broeder en haar
broeder voor haar echtgenoot. Die
broeder maakt intusschen op zijn
beurt wederom het hof aan het
nichtje van Karoline en vindt weder
liefde. De slachtersvrouw, die overal
tusschen zit, verklapt alles wat de
vrouw van Koobler haar heeft wijs
gemaakt, en de verwarring met
broer of rnaD, zuster of vrouw is
algemeen. Koobler heeft van zijne
jaloersche echtgenoote heel wat te
lijden, maar ten slotte komt alles
terecht.
De opvoerenden speelden kostelijk
en aan bijvalsbetuigingen ontbrak
het dan ook niet; jammer dat zoo
weinigen zich aangetrokken gevoeld
hadden het stuk te gaan zien. Die
er geweest zijn hebben zich zeker
vermaakt.
Dinsdagavond trad in de Vereeniging
0Volksbelang" op dr. R. H. Saltet van
Amsterdam met het onderwerp: *Volks-
bad huizen".
De eischeu der hygiëne, zegt spreker,
grijpen diep in in het huisgezin en de
persoonlijke vryheid. De argumenten moe
ten derhalve krachtig zijn om bij hygiène-
zaken op de voortdurende medewerking
van het volk te mogen rekenen.
De afval uit dichtbevolkte steden, wasch-
water, faecaliën, straatvuil, wordt steeds
in het belang der gezondheid zoo spoedig
mogelijk verwijderd. Men moet ook het
oog houden op het verwijderen van het
vuil der huid.
De huid regelt voor een deel de lichaams
warmte, het verdampte water op de huid
vlakte verlaagt de temperatuur van het
lichaam. In warme plaatsen, waar het
zweeten wordt belet, yerkrijgt men daar
door een onaangenaam gevoel.
Dit geldt vooral de bedekte deelen der
huid. Op die deelen zijn de omstandighe
den voor de ontwikkeling van parasieten
en bacteriën gunstig. Men heeft slechts
de woningen der armen binnen te treden
om de duffe lucht te bemerken, die er
opstijgt van hun kleedereu en hun huid,
of een volle kerk of komediezaal biunen
te gaan. Do dokters weten wel, hoe het
met die hooggeroemde hollandsche zinde
lijkheid is gesteld. Veelal is de laars
helderder dan de voet dien hij bedekt.
Men verfrischt het lichaam niet alleen
door baden en wasschen, maar ook door
dikwijls schoon goed aan te trekken. Hiei
komt de geldkwestie, daar de minder be
deelden dat laatste niet kunnen doen. Toch
is voor hen reiniging nog veel meer noo'
dig dan voor de welgestelden, zij toch
bevinden zich uren achtereen in fabriek
of werkplaats in een stoffige atmosfeer.
Gebrek aan tijd is ook een bezwaar voor
goede reiniging, als de werkman des
avonds laat thuis komt, om des morgens
vroeg weer op te staan, is het geen won
der dat hij zich met niets meer bemoeit,
terwijl ook de huisvrouw als zij den gan-
schen dag heeft gewerkt, geen lust heeft
nog voor warm water en zeep te zorgen,
vooral wanneer zij dat water uit een
standpijp buitenshuis moet gaan halen.
De redenen waarom men zich niet vol
doende reinigt zijn alzoo: gebrek aan tijd
en geld, de duurte van zeep, de mode,
die het baden nog niet kent. Wel zijn
er hier en daar zwemvereenigingen, maar
het is alleen een deel der jong# manne
lijke bevolking, dat er in een bepaald
jaargetijde gebruik van maakt. Wel gaan
hier en daar ook meisjes geregeld baden
en zijn er personen die zelfs bij vriezend
weer hun dagelijksch bad nemen, maar
dat zijn uitzonderingen.
In ander© landen is het met baden
anders gesteld. Ik spreek hier nog niet
van de tropische streken, waar de tempe
ratuur hooger en het water ook niet zoo
koud is als bij ons, doch zelfs in koudere
landen dan bet onze, Rusland en Japan
b.v. doet men veel meer aan badeu.
Vroeger was het baden hier meer alge
meen dan tegenwoordig. De Romeinen
bouwden prachtige badhuizen voor het
volk en na de kruistochten voerden de
kruisridders ze overal in Europa in, maar
men schijnt die goede gewoonte later te
hebben laten varen.
Thans is baden in ons land weelde, en
alleen rijken kunnen badkamers in hun
huis hebben, in Haarlem vindt men die
in 210 woningen. De eenige badinrichting
die hier is, zou niet aan de algemeeue be
hoefte kunnen voldoen en de prijs van
lertig ets. per bad is voor den werkman
veel te hoog. Ook duurt een kuipbad te
g: anders begrijp ik niet, hoe het komt
dat het vroegere badhuis op de Passeerder-
gracht^ te Amsterdam, waarmen voor 10 ets.
een bad bekomen kon,wegens gebrek aan deel
neming moest worden gesloten. Of zou het
gevoel van trots, de deftigheid van den
werkman hem verhinderen, zulke inrich
tingen biunen te gaan? Men moet zeker met
zulke gevoelens rekening houden en daarom
bij de oprichting van zulk een badhuis,
de hulp verzoeken van intelligente per
sonen uit den stand waarvoor men het
dienstig maken wil.
Door het initiatief van dr. Lazare te
Berlijn is daar een regenbadplaats gemaakt,
die door dergelijke op andere plaatsen is
gevolgd. In badkuipen toch is de ver-
frissching niet volkomen, in een gemeen
schappelijk badhuis nog minder, daarom
is aan een regenbad (een gieter, die het
lichaam van top tot teen schoonspoelt,)
de voorkeur te geven. Bovendien behoeft
men voor een regenbad slechts tien liter,
voor een kuipbad tweehonderd liter water,
terwijl het eerste minder plaats inneemt
en staande wordt genoten, hetgeen veel
behagelijker is.
De meeste badkuipen zijn van geschil
derd blik en wanneer dat schilderwerk op
den duur losraakt, maakt dat geen zin-
delijken indruk. Bovendien is de kuip
zelf gewoonlijk koud, zoodat bij een warm
of lauw bad het lichaam voortdurend tegen
i ts kouds stoot. Bij een regenbad worden
tijd en geld gespaard en is de reiniging
meer volkomen.
Deze regenbaden vindt men in verschil
lende dnitsche steden. Te Berlijn krijgt
men er een voor 10 ets. met inbegrip van
zeep en handdoek, iu Weenen, Maagden
burg e. a. kost eea lauw regenbad 6 ets.
of minder. Op dit oogenblik worden te
Amsterdam pogingen aangewend om al
daar twee van die badhuizen te stiohten.
Ook voor Haarlem, zegt spr., acht ik het
wenschelijk en noodig, met het oog op de
arbeiders-bevolking. Men zou aan zulk
een badhuis een inrichting voor kleerklop-
perij kunnen verbinden en door gebruikten
stoom van een fabriek de gewenschte
temperatuur kunnen verkrijgen.
De hoofdvraag is: zal de werkman er
gebruik van maken euzyn vrouw en kinde
ren er eveneens toe bewegen P Ik denk
dat het rog wel eenigen tijd duren zal voor
dit algemeen wordt. Het duitsche leger
bestuur heeft reeds regenbaden ingericht,
waarvan men gebruik moet maken, hier
te lande is voor eene badinrichting alleen
in de nieuwe kazernes gezorgd.
Ook bestaat er in Duitschland het
school-bad. Iu Frankfort
ik zulk een bad. Uit een bak
stroomde het water naar vijf gieters en
daaronder stond een ondiepe badkuip,
waarin drie jongens konden staan. Zoo
was het mogelijk op een voormiddag 200
kinderen te laten baden. Ieder kreeg dat
bad eens per week, sleohts weinigen ont
trokken zich en de meesten deaer nog om
dat hun dokter het voor hen minder gezond
achtte.
Niet alleen zal door volks-badhuizen de
dadelijkheid worden bevorderd, ook het
peil der beschaving zal er door stijgen en
wanneer men langzamerhand het gebrek
aan zuiver drinkwater meer gaat gevoelen,
zal meri er ook meer geld voor over hebben.
Niets is zoo verderfelijk als het stelsel
van alles of niets. Niet in eens kunnen
overal schoolbaden zijn, het zal lang duren
vóór zij algemeen zijn, maar men moet
ergens mee beginnen en door het bouwen
volks-badhuizen zou werkelijk het
//volksbelang" worden bevorderd.
De heer Saltet geeft gelegenheid hem
FBIÜlliIiQTO JNT.
Roman yan Karl Hellmeb.
43) ACHTSTE HOOFDSTUK.
Wat zocht Thebese Carida
Mevrouw Bavasseur, baron von Raven I meldde
de dienaar aan, de deur van den salon openend, en de gra
vin kwam hare gasten met groote beminnelijkheid tegemoet,
daar zij wist dat mevrouw Bavasseur een der bloedverwan
ten van Raven was; zij was gekomen om de schooneGrie-
kin uit te noodigen tot een diner, dat zij wensohte te geven
en Therese nam de invitatie gaarne aan; zij zou bij deze
gelegenheid ook kennis maken met Lionels nicht, die er
zeer naar verlangde haar te leeren kennen. Toen toevallig
het gesprek op Carlingford kwam, verklaarde Raven onbe
wimpeld dat hij dit een onaangenaam mensch vond en zeide
niet te begrijpen, hoe de gravin hem kon ontvangen. Deze
werd het antwoord door de komst van andere gasten be
spaard.
Hij haat Carlingford, dacht zij, toen zij weer
alleen was. Hoe zou het ook anders kunnen zijn Een
karakter aio het zijne moet een natuurlijken afkeer tegen
Carlingford koesteren. Vroeg of laat zal ik Lionel de waar
heid moeten zeggenwie weet of nu reeds niet verteld
wordt dat ik Carlingfords eerbewijzen aanmoedig. Als hij
met mij spreekt, kan éeu woord, éen blik hem ontdekken
dat Carlingford de man is dien ik gehuwd heb. Als hij mij
dat vraagt moet ik de waarheid bekennen. Mijn eer noopt
mij wel tot zwijgen, maar niet tot liegen. Ik moet hem
alles bekennen, het zou veel beter zijn wanneer hij alles
wist, maar ik wil trachten zoolang mogelijk mijn eed te
houden. Meer kan ik nietl
De avond viel, hij was donker en zeer geschikt voor
een onbemerkten tocht naar de «Rozenvilla». Te hall tien
verscheen Michael in de huiskamer en bracht zijne gebied
ster op een zilveren blad een brief, terwijl hij nauwelijks
hoorbaar fluisterde: Alles is gereed.
Lucie, zeide de gravin tot hare kamenier, nadat
zij den brief gelezen had, ik moet dadelijk uitrijden naar
een zieke vriendin. Ik zal een huurkoets nemen en Michael
zal mij begeleiden.
Zij begaf zich in haar slaapvertrek, kleedde zich in het
zwart en verborg haar gelaat achter een dichte voile, zoodat
hare vrienden haar zelfs niet zouden hebben herkend.
In de voorkamer wachtte Michael op zijn gebiedsterte
zamen gingen zij naar buiten en op eenigen afstand van
«Villa Klara» riep Michael een huurkoetsier aan. Beiden
stegen in en verlieten het rijtuig weer een eindweegs vóór
de «Rozenvilla. Michael sloop een zijstraatje in en bond
den haard en knevel voor, die hem in den heer Barri ver
anderden, toen ging het tweetal snel door de eenzame
straten.
Natalie Melleville sidderde, toen Michael de tuinpoort
opendein hare ziel ontwaakte weder de herinnering van
den avond waarop zij den twist tusschen Essy Carr en ha
ren moordenaar beluisterd bad. Hoe dapper zij ook wa», en
hoezeer ook het doel dat haar hier bracht, haar steunde,
zoo dreigden toch een oogenblik hare krachten haar te be
geven en zij moest zich aan den arm van haren dienaar
vasthouden om niet te vallen. Hij evenwel, die slechts een
deel harer geheimen kende, en niet vermoedde welke vree-
selijke scène zij hier beleefd had, dacht dat een bijgeloo-
vige vrees haar bekroop.
Genadige vrouw, zeide hij, de spookhistories
die men van dit huis vertelt, hebben volstrekt geen grond.
Dat is het niet wat mij kwelt. Kom, Michael, laat
ons verder gaan. Ik was zwak.
Zij staken een lantaarn aan en gingen het huis binnen.
Moeten wij het huis van onder tot boven doorzoeken,
mevrouw?
Ja, geen plekje of het moet doorzocht worden.
Zij gingen met ijver aan den arbeid, niets ontging het
scherpe oog van Natalie. Wat het ook zijn mocht dat zij
zocht, heden vond zij niets en zoo zeide zij eindelijk tot
Michael: Het overige zullen wij tot een volgenden nacht
uitstellen, anders breekt de dag aan voor ik terugkeer
en dat wil ik vermijden I
Zij gingen weer naar buiten en toen Natalie onder den
blooten hemel stond, ademde zij weer vrijer; het was haar
als had zij eene akelige gevaDgenis bezocht.
Voor Haariem, per 3 maanden1.20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden. -1.65.
Afzonderlijke nummers- 0.03.
Dit blad verschijnt dagelijks,Jbehalve op Zon- en Feestdagen,
oureanKleine Houtstraat No. 9, Haarlem. ^eleroonnumnier ssa.
directeuren-Uitgevers J. C. en