derde blad
lil N N E N L N i).
Predikbeurten der Ned. Herv. Kerken
GEME.MGl) NIEUWS.
BEHOOBBNDE BIJ
HAARLEM'S DAGBLAD
VAN
Maandag 15 April 1889.
Uit Luxemburg wordt
van 11 April gemeld:
De hertog van Nassau heeft in
plechtige zitting der Kamer van af
gevaardigden den eed afgelegd. De
president zeide in zijne toespraak:
«De Kamer begroet van harte
Uwe Hoogheid als regent van het
groothertogdom. Nadat de zware
ziekte, waardoor de Koning-Groot
hertog, onze zoo beminde souverein,
getroffen is, de instelling van een
regentschap noodzakelijk heeft ge
maakt, verheugen wij ons, dat het
ino-evoige onze wetten zal worden
uitgeoefend door eenen vorst, die
door nauwe banden aan het regee-
rende stamhuis is verbonden, eenen
vorst, wiens ondervinding en edel
moedige gevoelens waarborgen zijn,
waarop het luxemburgsche volk den
hoogsten prijs moet stellen. Ik heb
de eer, Uwe Hoogheid den eed voor
te leggeD, die in onze grondwet is
voorgeschreven en tot welks afleg
ging Uwe Hoogheid naar hier is
gekomen. Die eed luidt aldus:
««Ik zweer trouw aan den Ko
ning-Groothertog. Ik zweer, mij te
zullen houden aan de constitutie en
de wetten des lands. Zoo waar helpe
mij God!»»
«Monseigneur! Uwen eed
aannemende, verzoeken wij U, onze
oprechte gelukwenschen te aan
vaarden bij uwe optreding in hoe
danigheid van regent. Wij vertrou
wen ten volle op uwe toewijding
de belangen des lands. Wij
zijn verzekerd dat uw bestuur voor
de aangelegenheden en voor het
land de voordeeligste gevolgen zal
opleveren.»
De hertog-regent antwoordde:
«Mijnheer de president, ik betuig
u mijn dank voor de aangename
woorden, tot mij gericht. Inzonder
heid betuig ik u mijnen dank hier
voor: dat gij u eenige dagen ge
leden tot tolk hebt gesteld van de
gevoelens der getrouwheid en ge
hechtheid des lands aan den Ko
ning Groothertog en het Huis van
Oranje-Nassau. Die gevoelens strek
ken de bevolkingen tot eer, zoowel
als de souvereinen, die ze wisten te
verdienen.
Het is niet zonder aandoening dat
ik heden de teugels van het be
wind overneem uit de verzwakte
handen van onzen ongelukkigen
souverein, mijnen bloedverwant
vriend uit den tijd der jeugd, die,
na het groothertogdom veertig ja
ren van onafhankelijkheid en voor
spoed te hebben gegeventhans
het slachtoffer is van een onver
biddelijk lot. De zware taak van
het regentschap, die uwe constitutie
en mijne familiewet mij oplegt, ik
aanvaard haar in de hoop dat de
medewerking van allendie tot
nog toe zoo vruchtbaar hebb
samengewerkt aan het bestuur der
openbare aangelegenheden, ook mij
zal ten deel vallen. Met u, Mijne
Heeren afgevaardigden en de andere
organen der openbare macht, zal ik
getrouwelijk en loyaal onzen hoog
geëerden souverien dienen. Ik zal
ten volle de constitutie ei Wet'.en
des lands eerbiedigen, wier verstan
dige toepassing zoo krachtig tot de
algemeens welvaart heeft bijge
dragen. Van heden af ben ik Luxem
burgerevenals gij Luxemburgei
met hart en ziel. ToejuichingIk
vraag alleen, met u werkzaam te
zijn voor de zedelijke en stoffelijke
ontwikkeling van ons gemeenschap
pelijk vaderland, voor de handha
ving zijner vrije instellingen, voor
de bevestiging zijner autonomie en
onafhankelijkheid. Door zoo te han
delen zal ik slechts mijn plicht
doen, en plicht, gij weet het bij
ondervinding, is altoos het richtsnoer
en de hoogste wet van het Huis
van Oranje Nassau geweest. En ik
voeg er dadelijk bij, dat die plicht
met mijne innige wenschen over
eenstemt. Dit gevoel kan ik niet
beter uitdrukken dan door mij te
bedienen van het oude devies van
het Huis van Oranje-Nassau, welk
devies de Koning en ;k ruim dertig
Jaren geleden hebben aangenomen
voor de Orde van den Gouden Leeuw
bij de beide takken van ons Huis,
het devies, hetwelk gij reeds zoo
menigmaal met warm gevoel hebt
toegejuicht, en dat op dito genblik
de lofspraak van het verledens zoo
wel als de verbintenis voor de toe
komst is: Je Maintiendrai!
De rede werd met herhaalde toe
juiching begroet.
Donderdagavond verga
derde, onder voorzitting van mr. J.
L. Le&o Laguna, de Amsterdam-
sche afdeeling der Noord-Holland-
sche Vereeniging «Het Witte Kruis»,
in welke bijeenkomst de behande
ling zou worden voortgezet van het
plan tot oprichting van een tehuis
voor ziekenverpleegsters. In de alge
meens vergadering toch was vast
gesteld, dat men van het kapitaal
van f 675,000 f 300,000 zou afzon
deren voor «eene of meer stichtin
gen ter bevordering van het doel
der Vereeniging» en in verband hier
mede was de vraag geopperd of de
afdeeling, indien dergelijk Tehuis
werd g=sticht, zij daarbij bare on
derafdeling «ziekenverpleging» zou
willen ineensmelten. Tegen dit plan
had eene der bestuurderessen der
liekenverpleging, mevr. Salomonson,
zich verzet. De overige dames-leden
van dit bestuur daarentegen had
den zich er mede vereenigd, en eene
breedvoerige discussie was in de
vorige verga-lering daarvan het ge
volg geweest. Thans weder liet
mevr. Salomonson op kernachtige
wijze bare stem hooren voor het
behoud van de onafhankelijkheid
der ziekenverpleging en tegen de
voorgestelde aaneensluiting met het
Tehuis. Op warme en welsprekende
wijze werd door haar gewezen op
het gevaar voor schade aan de
ziekenverpleging, die daarvan h. i.
noodzakelijk het gevolg zal zijn, en
herinnerd aan de uitnemende dien
sten welke d;e inrichting, gelijk zij
reeds 12 jaren bestaat, bewezen
heeft.
De heer Teixeira de Mattos ver
dedigde de oprichting van het Tehuis
vooral met het oog op de verpleeg
sters, die te Amsterdam noch ouders,
noch verwanten hebben en, gelijk
er zoo velen zijn, van buiten komen.
Ook met het oog op ziektegeval
len waarin de verpleegsters zeiven
kunnen verkseren, achtte hij eene
inrichting wenschelijk, waar aan de
verpleegsters in alle mogelijke op
zichten de noodige zorgen kunnen
worden besteed.
Een eerste vereischte achtte de
heer Teixeira de Mattos het, dat
na de verpleging van besmettelijke
ziekte en van behoeftige zieken de
verpleegsters een tehuis vinden waar
gelegenheid is om ontsmet te worden
en op haar verhaal te komen.
Ook met het oog op de verple
ging van behoeftigen achtte hij u.t-
breiding van het personeel op den
bedoelden voet noodzakelijk; eens
deels om door meerdere verpleegsters
in de gasthuizen, den tegenzin in
deze inrichtingen te doen verminde
ren; andersdeels om meer dan tot
toe de behoeftigen, welke niet
arm genoeg zijn om in de gasthui
zen te worden opgenomen, in hun
buis te doen verplegen.
Mevr. Salomonson kwam tegen
de zienswijze van den spreker op,
wat betreft de minder goede huis
vesting, die de verpleegsters thans
zouden genieten. Pertinent sprak zij
tegen dat het de verpleegsters aan
iets zou ontbreken, en evenzeer dat
de ziekenverpleging niet genoeg aan
de eischen wat betref: de behoefti
gen zou voldoen. Er is zegt me
vrouw Salomonson door mij nog
nimmer één zieke afgewezen. 11
talrijker personeel zal, evenzeer als
thans, op uitstekende wijze gehuis
vest worden. En wat de behoefte
aan meerdere controle voor de ver
pleegsters betreft, die werd door de
spreekster ontkend en voor de hoogst
ernstige wijze waarop zij hare taak
opvatten, werd krachtig door haar
opgekomen en werden feiten aan
gehaald tot staving van hare mee-
ning.
Dr. Van Deventer bepleitte op
allerlei gronden de oprichtmg van
het Tehuis, waar de vrijheid der
verpleegsters zoo min mogelijk san
banden zal worden gelegd.
De heer A. C. Wertheim zegt dat
hem steeds is opgevallen de blij
moedigheid, de opgewektheid der
ve-pleegsters, en hij durft die wen-
schenswaardige eigenschappen toe
schrijven aan de vrijheid waarmede
zij zich tot nu toe mochten bewe
gen in de wereld, die haar telkens
na de moeilijke taak, welke zij op
zich namen, opfrischt en nieuwe
krachten verleent. En dit zal na
tuurlijk niet mogelijk zijn in het
Tehuis, dat eigenlijk niets anders
zal zijn dan een «boardinghouse»,
waar op vaste tijden wordt ontbe
ten, gedineerd en het avondmaal ge
bruikt, en alles op gezette uren ge
schiedt. Gezelligheid zullen de ver
pleegsters daar niet voldoende vin
den; zij zullen er geene frissche
indrukken opdoen na de moeilijk
heden die lichaam en geest vaak
afmatten. Die kan alleen vrijheid
verschaffen.
In het algemeen acht de heer
Wertheim het ook beter het aan
wezige geld te besteden aan eene
grootsche, waardige inrichting: aan
een gasthuis voor besmettelijke
ziekten.
Da heer Teixeira (lid van het
hoofdbestuur) herinnert er aan dat
juist tegen de oprichting van der
gelijk gasthuis, door het hoofdbe
stuur voorgesteld, eene sterke oppo
sitie is gevoerd. Daarna heeft men
gedacht aan een Tehuis dat ook
de gansche provincie ten zegen zal
strekken.
D.-. Blooker (en freule De Bosch
Kemper in een schrijven dat door
hem wordt voorgelezen) gaven te
kennen het voorstel tot oprichting
vau het Tehuis te steuueD; even
zoo p of. Tilanus, die bij het Te
huis eene kleine ziekenverpleging
gevoegd zou willen zien, opdat de
verpleegsters hun ledigen tijd zou
den kunnen besteden.
Prof. Stokvis is tegen een Tehuis
gelijk het hier voorgesteld wordt.
Hij zou wel een Tehuis wenschen
maar dan slechts eene inrichting
waar de verpleegsters hare vacantie
dourbrengen. Uit niets is hem ge
bleken dat de tegenwoordige toe
stand niet goed is, integendeel, de
algemeene roep is dat de bestaande
regeling op de uitnemendste wijze
werkt, en nu wil men eene proef
nemen, waarvan niemand de uit
komsten kent.
En aan het nemen van zulk
eene proef werkt prof. Stokvis niet
mede.
Nadat nog mr. Katz zich gekant
had tegen het Tehuis, en dr. Van
Deventer en mevr. Salomonson nog
maals aan 't debat hadden deelgeno
men, zou over het voorstel gestemd
worden. Prof. Stokvis echter wees er
op dat in de ineensmelting van Te
huis met ziekenverpleging opgeslo
ten lag afstand doen van de zieken
verpleging aan het hoofdbestuur.
D» vraag van het hoofdbestuur of
de amsterdamsche afdeeling geneigd
zou zijn, in geval de algemeene
vergadering tot de stichting van
een Tehuis overging, hare zieken
verpleging daarmede te doen ineen
smelten, werd alsnu met 16 tegen
2 stemmen ontkennend beantwoord.
Nadat door mevr. Salomonson een
tweetal punten voor de algemeene
vergadering waren opgegeven, werd
de vergadering gesloteD.
De N o o r d - H o 11 a n d s c h e
vereeniging «Het Witte Kruis» telt,
blij kens de onlaags uitgegeven naam
lijst, thans 14 afdeeliugen met 611
leden. Deze afdeelingen zijn naar
de volgorde der oprichtingHilver
sum (54 ledeo), Graft (40), Kijp (44),
Amsterdam (81', Beverwijk (36),
West-Friesland (30), Winkel (14),
Bloemendaal (102), Zandvoort (28),
Zaaudijk (23), Haarlemmermeer(30),
Koog a/d. Zaan (38) Krommenie
(67) en Monnikendam (21).
Als een bewijs van den
vooruitgang van het Leger des Heils
in Nederland mag dienen, dat Za
terdag 11. het drie-en-twintigste
korps is opgetreden, nl. te Wilder-
vnnü. Het leger heeft thans eigen
lokalenin Amsterdam drie, in
Haarlem en Groningen elk een, en
verder in Utrecht, Vlissingen, Kam
pen, Leiden, Alkmaar, Enkhuizen,
Hoorn, Beverwijk, Lemelerveld,
Nunspeet, Meppel, Retranchement,
Winschoten en Wildervank. Het is
dus het sterkst vertegenwoordigd in
Noord-Holland, en ontbreekt geheel
in Friesland, Noord Brabant en Lim-
burg.
D e k i e s v e r e e n i g i n g «Am
sterdam» besprak in haar laatste
vergadering het verzoek van den
Bond voor Alg. Kies- en Stemrecht,
den Soc.-Dem. Bond en de Ver
eeniging «ds Unie», om mede te
werken tot het in 't leven roepen
van een nationale beweging om af
schaffing van drukkende belastingen.
Door mr. Treub werd namens het
bestuur medegedeeld, dat men wel
was voor de algemeene strekking
van het adres, doch niet voor dit
adres, daar het óf te veel óf te wei
nig zeide. Men vroeg bijv. afschaf
fing van alle accijnzen, zonder den
weg aan te wijzen langs welken
men tot het equivalent zou willen
komen. Waarom de accijns op de
wijnen en den sterken drank zou
worden afgeschaft begreep hij niet.
Het bestuur vreesde van dit adres
meer kwade dan goede uitwerking
en vroeg daarom gemachtigd te wor
den met de besturen der drie boven
genoemde vereenigingen in overleg
te treden om het adres zoo te wij
zigen, dat de accijnzen, die men
wenschte afgeschaft te zien, werden
aangewezen en dat in de plaats
daarvan om de invoering eener pro
gressieve inkomstenbelasting ver
zocht werd. In dien geest werd be
sloten.
Ten slotte werden een paar per
sonen, die tot de sociaal-democra
tische partij behoorden en zich als
lid hadden doen voorstellen, gede-
balloteerd.
Op verzoek van de pol i-
tie te Utrechtis te Driebergen
aangehouden eene damedie bij
eenige goud- en zilverkashouders
te Utrecht verschillende voorwerpen
op zicht had gevraagd, ten einde
die, zooals later bleek, zich toe te
eigen.n.
Uit Waspik wordt over
de remonte-markt geschreven:
Op de op 10 April alhier gehou
den remonte-markt werd door de
commissie, van de pl. m. 70 aanga-
voerde paarden één aangekocht
hetgeen een erg verschijnsel is
voor de verkoopers, die hierover dan
ook niet tevreden waren, zoodat zij
in 't vervolg volgens hun bewe
ren wel geen deel meer zouden
nemen aan remonte-markten.
't Is dan ook opmerkelijk dat de
paarden uit deze streek steeds wor
den aangekocht voor duitsche troe
pen en voor de onze ongeschikt blij
ken te zijn, daar er alhier voor
ongeveer 4 weken nog pl. m. 10
paarden ten behoeve van het duit
sche leger werden aangekocht.
Men meldt uit Eindho-
ven aan de Avondpost
Vrijdagmiddag brak onder de
werklieden der luciferfabriek alhier
een ernstig oproer uit, wegens de
nu toegepaste loonsverlaging.
Alles werd vernield. De politie out-
ru mde de fabriek, die voorloopig
gesloten is. De menigte trekt joe
lende da stad door.
Verdere ongeregeldheden zijn te
wachttn. Ds bevolking verkeert in
groote spanning. Vele huizen zijn
gesloten. De politie neemt zooveel
mogelijk maatregelenwaarschijn
lijk zal versterking worden aange
vraagd.
In het Roodewecshuis-
straatje te Groningen had Donder
dagavond omstreeks elf uren een
treurig ODgeval plaats. De 22jarige
dochter van de weduwe N. was
door de moeder alleen thuis gela
ten. Tijdens d e afwezigheid werd
het meisje getroffen door een toe
val, met dat gevolg, dat eene pe
troleumlamp over haar heen viel en
zij zoodanig aan hals en armen ge
wond werd, dat hare opneming in
het ziekenhuis noodzakelijk werd
geacht.
Gelukkig werd het ongeval opge
merkt door eenige buren, d e het
meisje uit hare netelige positie
hielpen en den intusschen ontstauen
brand bluschten, zoodat de brand
weer niet handelend behoefde op te
treden.
Noorden van Frankrijk dreigen we
der een ernstig karakter aan te ne
men. Naar verschillende plaatsen
zijn troepen gezonden.
LRIA.
Dienstbode (van het platteland),
't Is toch ellendig gesteld met die
kinderen in de stad; eer zij gebaad,
gemasseerd, geêlectriseerd en gefri
seerd zijn, is de morgen half om.
De Gaulois verhaalt, dat een in
genieur den minister Conttans heeft
voorgesteld, zich van Boulanger te
bevrijden door middel van de tele-
phoon Parijs-Brussel. Men zou daar
toe slechts den stroom te versterken
hebben op het oogenblik, dat de
generaal aan den toestel stond. Het
zou dan heeten, dat de generaal een
beroerte had gehad. De minister
heeft echter den vernuftigen inge
nieur onmiddellijk de deur gewezan,
zoo voegt de Gaulois er bij.
TE HAARLEM.
Op Zondag 14 April 1889.
Groote Kerk.
Voorm. 10 uro, Snethlage. Avondmaal.
Nam. 2 ure, Hoog. Dankzegging.
's Avonds 6 ure, Brutel do la Iiivïère. Daaltz.
Nieuwe Kerk.
Voorm. 10 ure, Knottenbelt. Avondmaal.
Jans-Kerk.
Voorm. 10 ure, Hoog. Vrije beurt.
Woensdagavond 8 ure, Moeton. Voorbereiding.
Bakenesser Kerk.
(Voor de Kinderen.)
Voorm. 10 ure, Hilbrander, godsdienst-onderwijzer.
Waalsche Kerk.
Voorm. 10 ure, Bourlier, past, a la Haye.
Bevestiging van nieuwe leden.
Christelijk Gereformeerde Gemeente
Gedempte Oude Gracht,
Voorm. 10 ure, 's Avonds 5 ure, Mulder.
Klein Heiligland.
Voorm. 10 ure, 's Avouds ure, Schotel.
Lutkersche Kerk.
Voorm. 10 ure, Poolman.
Bevestiging van lidmaten,
's Avonds 7 ure, Mees. Bevestiging en doop 7au
nieuwe leden eu voovbereidiug.
Kerk der Vereenigde Doopsgezinden.
Voorm. 10 ure, de Vries. Avondmaal.
's Avonds 6 ure, Craandijk. Dankzegging.
Remonstrants Kerk.
Voorm. 10 ure, Tideman.
Bevestiging van nieuwe leden.
Met medewerking van het Zangkoor.
Broedergemeente.
Voorm. 10 ure, Weiss.
's Avonds 6 ure, Weiss. Lijdensgeschiedenis.
Maandagav. 8 ure, Weiss.
Diusdagav. 8 ure, Weiss.
Woensdagav. 8 ure, "VVeiss. Voorbereiding.
Douderdagav. 8 ure, Weiss.
Noorder kerk Ridderstraat
Nederd. Geref. Gem. (doleerende).
Voorm. 10 ure, 's Avonds 6 ure, W. v. Leeuwen,
vau Schiedam.
Nederd. Herv. Kerk,
Bennebrock.
Voorm. 10 ure, geen dienst.
Beverwijk.
Voorm. 10 ure, J. O. Boon.
Evang. Lutkersche Kerk
Voorm. 10 ure, K. A. Gouiag.
Doopsgezinde Kerk.
Voorm. 10 ure, J. Sepp.
BlocmeitdaaS.
Voorm. 10 ure, J. D. vau Arkel.
Bevestiging vau nieuwe leden.
Nam. 2ya ure, geen dienst.
Heemstede.
Voorm. 10 ure, H. Smeding,
pred. te ti .arlem. Voorbereiding,
fillllegom.
Voorm. 10 ure, M. Bachü Pest.
Bevestiging van lidmaten en collecte voor
noodlijdende kerken en persoaeu.
Houtrijk en Folauen.
Voorm. 9Va ure, P. J. Moeton,
pred. te Haailem. Avondmaal
£Sant|ï©©rö.o
Voorm. 10 uro, geen dienst.
Nam. 2 ure, J. van Loenen Martenet.
@j!iaarniSi)nt.
Voorm. 10 ure, H. J. Bergsma. Voorbereiding.
Velsen.
Voorm. 9l/s ure, J. van Loenen Martinet,
pred. te Santpoort.
Kandvuort.
Voorm. 10 ure, O. Schrieke.
Nam. 27a ure, O. Schrieke.
Een engelsche krijgsraad
heeft een onderzoek ingesteld naar de
stranding op 6 Maart van het pant
serscbip Sultan op een onbekende
rots bij Comino, niet ver van Malta.
De uitslag is dat kapitein R;ce, de
kommandant vau het schip zich aan
een beoordeelingsfout heeft schuldig
gemaakt, toen hij zonder noodzaak
bet schip zoo nabij een oneffen en
rotsachtigen grond liet oploopen.
Dit werd hem ernstig verwelen
Kapitein Rice kommandeerde ook
het oorlogsschip Irisdat den 7en
Januari 1882 ook door zijn schuld
np de siciliaansche kust strandde.
De schermmeester van
de zoontjes vau keizer Wilhelm is
tot vijf maanden vestingstraf en
degradatie veroordeeld. Men weet
niet waarom.
De werkstakingen in het
MARKTBERICHTEN.
Amsterdam, 13 April.
De prijzen der Aardappelen waren als volgt:
Priesche Dokkummer Jammen f3.a 3.50, do.
Franeker Jammen f 2.80 h 3.dito Engelsche
f 2.50 a 2.60, Zeeuwsche Spuische Jammen f 4.50
h 5.50, Geldcrsche blauwe f 0.a 0.Prui
sische Hamburgers f3.50 a 4.50, dito Roode
f 2.80 h 2.80, Saksische Jamrneu f 2.30 a 3.50,
alles per Heet.
Suiker: Biet- willig, Geraffineerd zeer vast.
Patroleum onveranderd
Tarwe «p levering onveranderd, Mei f 202.
No», f204.
Noteering van de Commissie van den Graan
handel. Rogge op levering va3t, Mei f112, 113,
Oct. f116, 117.
Noteering van Menne Thole. Koolzaad op
800 Kg. Olie stil.
Lyazaad vast.
Kaapolie traag, vliegend per 100 Kg. f8874,
lo. Mei f301,,, 30V lo. Sept.jDe3. f25y4.
Lynolie onveranderd, vliegend per 100 Kg.
217,4» 1°* Meif2Ó7,g, lo. Juui/Aug. f215/,lo.
Sopt./Dec. f21'/f
Raapkoeken f 75 a 90 per 1040 6tuks.
Lijnkoeken f8,50 a 12,por 104 stuks.
Hoorn, 11 April. Kaas: Ter waag gewogen 94
stapels, wegende 23,689 kilo. Hoogste prijs:
kleine Gras f32,10 Hooi ïd. f 0,Commissie
di. 26,50, middelbare f 0,
Zwolle, 12 April. Boter, Prima Gras t 22,
a 24,afwijkende f20,a 21,50. 2e soort
f 18,a 19.—.
