Schoenwerk.
Handel in fijne Tuingrini, Rivier
zand en Setalpen.
DE JGNG's
AsfMt Mipr,
Sc&OBfl- en Liïzi-Iapzp,
Ittiij fi LsïisïsrzÉrii
G. J. HEENK,
Damstraat 15, Haarlem.
fl. Huijluuan,
Orthopedisch Schoen- en
Laarzenmaker,
Bakenessergr. 100.
laai- m Barffllijslers,
VRAAGT
BRAARMAN'S 6EIBERK0EK,
13, Damstraat 13.
si s' g w a 1 08
Moelstraat 18.
Groote Afslag.
Burgwal 68 en Doelstraat 18.
bd
o
ra
13
Q
»-s
B
cd
Firsia J. v. i PAYBED SMITS.
$o«ml-58r.ibasitsch
41 Smedestraat 41
is het goedkoopste adres van Haarlem,
VOOR ZEER SOLIED EN NET
UITSLUITEND SOLIED BRABANDSCH WERK,
Vaste prijzen a Con laat.
ZOtlttVlilliSI, grmcfHie Ulever.
HOLLANDSCBE
(2otv|
G roote Houtstraat 47.
dellcismse Borstplaat in soorten en St. ïïicola&s,
ALSMEDE VELE FIJNE CHOCOLAAT-AltTIRELEN.
P. W. Beuzemaker, Haarlem,
Gebreide Groederen.
SPECIALE INRICHTING
Breien en aanbreien van Konssn.
HOOFil-EAU DE COLOGNE
GESES. SCHOB,HAGEL,
Zuider-BSuit.esispiüu'iie SH», Haarlem.
in prima kwaliteit, tegen ongekend
lage prijzen verkrijgbaar
bij
Speciaal adres voor Schoei
sel naar den voetNieuwste
Toepassing van Bruggen-, Wig
gen- en Kurkbewerkingvooi
scheefstand en heupontwrichting.
ontvangen op verlangen een
leerzaam boek, gratis en franco
van FRITZ POPP. Uitgever
te Heide (Sleeswijk-Holstein).
40 Cents per stuk.
Brcdasche Roek,
h 30 Cents
Tevens verkrijgbaar eerste kwaliteit
SPECULAAS,
40 50 Cents per 'Is Kilo
Prima Poedsr-Chocolade,
fl.ƒ1,25 ƒ1,50 per 'i Kilo.
YAW HOUTEN's CACAO.
DRIESEN's CACAO.
KORF's CACAO.
Diverse Zoete Chocolade.
Depot van THEEËN,
van de Heeren Gebrs SNEL en
van W. G. VAN BALEN.
ess
O, wat gezegende Afslag.
Rookvleesch 25, 30, 35 Cts. de 5 ons
Biefstuk 25
Rollade en Stukjes 15 n
Lappen en Gebakt 127.
A. SCHORNAGEL.
I. w. I. BBMIiM.
IIAARLEHMEli HALLETJES.
Een Zaterdagavondpraatje.
XCIV.
Veel menschen houden niet van ver
zen, anderen houden niet vam romans.
Deze afkeer is wel wat al te absoluut
en wanneer men gaat onderzoeken naar
do oorzaak ervan, dan blijkt dikwijls,
dat die hierin bestaat dat zy óf niet
goed lezen, óf (en dat gebeurt zeer vaak)
door een toeval of door verkeerde aan-
wyzingen van anderen, zelden of nooit
goede verzen of goede romans hebben
gelezen.
't Klinkt misschien wel wat brutaal,
maar 't is toch zoo mijn meening, dat
de meesten van die nienschen afkeuren,
omdat ze niet keunec-, hetzij dan met of
zonder ei^eo schuld. Wie levenslust heeft,
moet, dunkt mij, belang stellen in de
manier, waarop de hoogen onder ons, de
geniale romanschrijvers en dichters, dat
leven zie» öh wat zij daarin opmerken.
Nu kas iemand geen behagen scheppen
in de manier van zien en vaa raede-
deele» van b. v. Van Lenoep. Kan hij
dan ook niet genieten vao de seheppin-
gen van Bosboom-Toussaint? ©f omge
keerd? Ep mag iemand zeggen, dat hij
niet van poëzie houdt, omdat de varzen
vac Beets hem niet voldoen Meent dezo
werkelijk, dat hij nu ook geen genot kan
vinden in het lezen van ten Kate of de
Génestet
Immers nseis.
Toch zijn er zeer veel menschen, die
niet van verzen houden. En daarvoor
is, geloof ik, déze reden. Romans of no
vellen zijn uitgewerkter, meer af, ze
geven eeae historie dat wil zeggen zij
toonen ons een stuk natuur in zijne ver
schillende toestanden. Zij laten den lezer
kyken, hoe eea kind, daar en daar en
onder die en die omstandigheden gebo
ren, als knaap een zus- en zoo-karakter
heeft, welke gelukken of ongelukken
daaruit voortkomen en hoe zijn leven
voortgaat en eindigt alles in verband
met personen om hem heen en omstan
digheden, die over hem komen.
Anders is het met verzen. Yoor het
teruggeven eener historie deugen ze niet,
ze krijgen dan een véél te gewrongen,
Kunstmatig aanzien. Ze lijken da» meer
gemaakt dan geworden. Vandaar, dat de
taak van een dichter meer gelijkt op die
van een schilderbij kan hoofdtrekken
aangeven, maar die niet uitwerken, bij
kan éen tafereeltje geven, maar niet
meer. Zoo gaat het ook den schilder.
Israels kon wel zijn prachtig stuk „Na
Verkrijgbaar te Haarlem bij de
Wed. J. C. A. MAAS, A. BEU
KERS, EL VAN DIJK, H OVER-
AKKER en firma PERRY Co.
4
m
e~j-
p
Cr m
Damstraat 13
O"
ÜfO
>P-
a
CD
T*-
O
MARGK's Yiekkcnzccp
verwijdert iedere vlek uit elke stof,
zonder dezelve te beschadigen per
stuk 10 Cents.
Eenig- fabrikant C. J. H HAECK,
Zwolle.
Alleenverkoop voor Haarlem
e
Zie de buitengewone loge prijzen in
de groote uitstalkasten.
c
a
«H
O
Q
Qs
5
den Storm'' schilderen, maar wat die
vrouwen op die voorstelling denken, welke
de gedachten zijn van dat kind dat
alles kau hy ons er niet bij zeggen,
maar moeten wij er zelf uit lezen.
Zóo komt het, dat uitgevers het in
de wereld zenden van een bundel ge
dichten in de meeste gevallen als een
slechte speculatie beschouwen, vooral in
een land als het onze, waar de grenzen
van het debiet zoo beperkt ziju door dat-
het taalgebied zoo kleia is.
Wanneer eeaa richting in de letter
kunde eenigen tijd, langer of korter, als
de eenige en ware richting heeft gegol
den, dan komt er eene nieuwe. Die is
maar niet zoo ineens kant en klaar, neon,
éen die wat stoutmoedig is, zegtkijk,
zou het zóo niet beter wezen? Dan kij
ken we allemaal naar die nieuwigheid
en vinden die erg vreemd. Heel enkelen
zeggen „wel ja, je hebt gelijk, dat is
ook bef or," en brengen in «ieri nieuwen
trant zelf iets totstand. Maar dan komen
de anderen met hunne groote massa en
roepen „Neen, maar kijk die mallen nu
eens aan! Wat is dat nu voor kost!
Allemaal onzin en betweterij l" En zij
lachen, dat het davert.
Maar de mannen der nieuwe richting
bijten van zich af. Tegenover spot stel
len ook zij spot. Minachting voor elk
anders werk, overdreven aan beide zijden,
maakt de afstand tusseben de twee par
tijen voortdurend grooter. Het schijnt of
er nooit van toenadering sprake zal kuto-
nen wezen. Maar als er jaren verloopen
zijn, ziet men hoe langzamerhand de
nieuwe richting achterwaarts gaat, over
tuigd dat zij te ver is gegaan en de
oude richting zich voorwaarts beweegt,
gevoelende, dat zij te lang heeft stilge
staan en eindelijk ontmoeten zij elk
ander, de beide richtingen lossen zich
in elkaar op, smelten ineen.
In dien tijd hebben zoowel zij die
vooruitstreefden, als zij die bleven staan,
geleerd. De eersten dat iedere nieuwe
richting staat op de schouders der vorige,
de laatsten dat wat aanvankelijk
vreerad schijnt, daarom nog »iet mal is.
Alles gaat geleidelijk, niets gaat met
schokken niets wat stand houdt
althans. Zoo is het in de politiek, zoo
is het ook in de literatuur.
Bij eene nieuwe richting in de litera
tuur echter doet zich vaak het eigen
aardige feit voor, dat zij welke d;e be
oefenen, zóódanig trachten naar oorspron
kelijkheid, dat het publiek, nog gewoon
aan de bovendrijvende riehting, er vol
strekt niets van begrijpt. „Dat is jullie
schuld en niet de onze," zeggen de mannen
der nieuwere richtiDg dan. „Leert ons
begrijpenEn het is zeker waar, dat
men riet moot opzien tegen wat moeite,
om zich met eene nieuwe wijze vau schrij
ven, van uitdrukken vertrouwd te maken.
Maar niet altijd ligt d« schuld van
het-begrijpen aan het publiek, ze ligt
ook vaak bij de sohrijvers zelve. Het is
vaak, of deze zoeken naar het baroque,
naar het wonderlijke, uit vrees voor na-
schrijverij en zoo gebeurt het, dat den
lezer lectuur wordt voorgezet, die bij
den besten wil van de wereld, even
onontraadselbaar voor hem is als het
Boek met Zeven Zegelen.
In het begin van dit jaar is plotse
ling in de rij onzer jeugdige literatoren
een nieuwe dichter te voorschijn getre
den, Herman Gorter. Men vestigde reeds
dadelijk de aandacht meer op hem dan
op een zijner medestanders, omdat velen
zich nog den naarn en de persoon zyns
vaders herinneren, de sympathieke per
soon van Simon Gorter, den eersten
hoofdredacteur van het Nieuws r>. d. Dag.
Dat hij op literairs gebied zijn vaders
voetstappen niet drukken zou, was licht
te verwachten Tusachen 1870 en 1890
is daartoe te veel revolutie in de letter
kunde geweest.
Reeds in zijn eerste werk, Mei, ont
dekte men, dat ook Gorter een trouw
discipel ia van wat hij en zijne vrienden
„stemmingskunst" noemen. „Mei" werd
door weinigen geheel, door velen half,
door de meesten volstrekt niet genoten,
ook alweer omdat het geschreven is in
gansch anderen trant, als de verzen van
eene vorige periode.
Evenwel, men schortte zijne meening
nog wat op. Over éen boekje oordeelen
vond men wat gewaagd, en het is be
kend, dat de Pegasus, dien onze jonge
literatoren berijden, aan rust weinig be
hoefte schijnt te hebben. Twee maanden
later dan ook reeds, in Juni, verschenen
van denzelfden jongen dichter vijf verzen
die met Mei al het zonderlinge gemeen
hebben. Ik wil er een van overnemen,
om te doen zien hoe wonderlijk de dich
ter omspringt met de taal.
De lamp schijnt, de kamer is open
buiten hoor ik de wind loopen
De bladen, de flappende bladen,
de flaplentebladen, de flapnacktbladen,
ze zijn groen en ze zijn zwart en slap
hun natte lippen, 't slap handegeklap,
hoor 't opwaaien, alle weggaan,
daar komen ze weer aan
het schermutsel ia 't donker van zachte
(wapenen,
het aan elkaar klapperen,
hoor ze in de verte aangaan,
de nacht is heel open gegaan
als sluizen
go^7-os«tig:cT. to
Sluit 1ste Hypotheken, op nader overeen te komen voorwaarden,
en geeft 4 pCts. en 37a pCts. pandbrieven uit, die bij uitloting tegen
nieuwe te verwisselen zijn.
Inlichtingen geven de Directie en de Heeren Agenten
P. YAN BREDERODE, Kassier te Haarlem.
P. VERKUIL, te Nieuw Vennep (Haarlemmermeer).
geiestigd te Haarlem, goedgekeurd bij Koninklijk besluit m den 22ste» Juni 1863, No. 60.
Directeur J. C. van BE MM EL EN.
V5CVIC.
CD a
öakweue.
Van af heden verkrijgbaar
Aanbevelend, W. SMIT.
voorheen
26, ANEGANG 26.
IN
VOOR HET
VAN
J. BIJLOOSCoiffeurAlkmaar.
Deze Hoofd-Eau de Cologne
doodt onmiddellijk en onfeilbaar, tot
zelfs de onzichtbaarste kiemen. De
zelve is door haar werkdadige kracht
geheel onschadelijk en uiterst billijk
in prijs Onovertrefbaaronmisbaarl
voor schoolgaande kinderen. Prijs
per flacon 35 en 50 Cents.
Verkrijgbaar bij P. J. DE LAAT,
Botermarkt en P. J. BERLAGE,
Groote Markt.
laDgs mijn hand koel gezoen en ge-
(strook
het licht schijnt als in rook,
't is als om slapen te gaan
in 't schijnlicht, die vlijblaan,
('t opgaan, 't neergaan.
Mij dunkt, de indruk dien men hier
van krijgen moet, is dat iemand in den
avond uit het open raam naar buiten
kijkt, terwijl nu en dan een windje door
de boomen gaat en de van den regen
vochtige bladen tegen elkander slaan.
Maar wat een gescharrel met woorden
Wat zijn flapnacht- en flaplentebladen?
Is het schoolmeesterachtig, om te vragen,
wat de lippen van bladen zijn? Wiens
handegeklap is in dat vers te hooren
Toch niet dat van den auteur zelf over
die wonderlijke uitdrukkingen? En wat
ter wereld het schermutsel van zachte
wapenen moet beduiden, mogen wijzeren
dan ik beslissen. De nacht is „open ge
gaan", alsof 't een kwaadaardige wond
was, en wio den laatstüD regel van 't
vers in zyn verband begrijpt, die.... raag
nog meer verzen van Gorter lezen.
Do andere vier zijn precies zóo. Hoor,
hoe de auteur te kennen wil geven, dat
hij de lente hoort komen:
De lente komt van ver, ik hoor hem
(komen
en de boomen hooren, de hooge tril-
(boomen
en de hooge luchten, de hemelluchten-
de tintellichtluchten, da blauwenwit-
(luchten,
trilluchten.
Dit is niet eens welluidend, het is
vervelend
Maar toch, het lijkt nog op hollandseh
en wanneer de dichter tot ons zegt: „Ziet
ik heb die verbindingen gemaakt, om dui
delijker weer te geven, wat ik zie als ik
de lente zie Romen," dan bestaat in elk
geval de mogelijkheid, dat wij daar nog
niet bij kunnen, dat veel ons ontsnapt,
o»dat het ons nog zoo vreemd is. Maar
wat moet men denken van een fragment
als dit (er is sprake van zeewater):
Dat gauwgore water stralend,
met de kettingen schuin opkralend,
van beneden naar boven
en dc blikken die meten over
het gaande water dat verre onder de
(doffe lucht verstomt,
het val dof, dof, het suist suiskarread,
(ómt
in eens, suizend water, watert alleen
suizend, maar in eens ómt, ómt,
en weer ómt verder en verder naar
(noord en zuid,
dan naar het noordenhet ziiver-
(schuimstrepige Doorden,
dan naar het zuiden, het wydopene
(zsebespreide zuid.
Enzoovoorta.
Men wordt tureluursch van die malle
woorden woorden, zeg ik wel, 't zijn
geen woorden. Wie hoorde ooit van iets
dat ómt ('t schijnt een werkwoord te
wezen)? wie heeft ooit vernomen dat er
een woerd „suiskarrend" besa'aat? En,
wat het ergste is, wie begrijpt wat de
dichter «r meu zeggen wil
H«t is dr#evig maar waar zijne uit
drukkingen werden feoe langer hoe gek
ker. Straks vindt eacn er geen enkel
hollaiidieh wsord meer in, dan zal 't
alles goriersch weger.
Niet t© verwonderen is het, dat de
kritiek Gorter hevig heeft aangevallen
over zijne zoogenaamde verzen, dia alleen
misschiew verzwo zijn, omdat ze op proza
ó-tk aifls lijken «n ki«r en deer wel eens
rijm«H (duizeling op eyrdrjii?li*fi, bijvoor
beeld).
Eo wat zeggen zijne vrienden van hem?
Een der redacteurs van «le Nieziwe Gids
noemt hem den groetaten nederlandscten
diehter, maar erkent »ok, 't kon trouwens
moeilijk anders, dat men het den (goe
den) raecschun niet kwalyk kan nemen
als ze de verzen van Herman Gorter
niet verstaan.„Ik zelf," zegt de heer Kloos,
„h«b veel by de eerste lezing niet begre
pen (men laert eea artisteo-siel niet ken
nen in éen oogopslag) en nu moeten
andere measehan myne m©9itö ook maar
eens doen."
Dit is hu «alles goed en wel, maar zou
er geen eenvoudiger middel zyn De
heer Gorter is leeraar aan een gymna
sium en weet das zoo goed als ik, dat
men aan onweteade lecrliegcn moet
verklaren, wat zy niet begrijpen. In
dien nu de dicht»r van bovenstaande
verzen ons besehoawende als onwe
tende leerlingen, verklaarde vrat hij met
deze verzen heeft willon zeggen, dan
zouden wy wellicht zijn hulp bij den
volgenden bundel reeds kunnen missen.
Dit heeft het voordeel, dat dan slechts
éen perso*a, de uitlegger, zich moeite
geven moet, terwijl anders al de niet-
begrijpers sich m«6 nasporen moeten
dérangeeren.
De heer Gorter, die er niet aan zou
denkon. om een Veluwschen boerenjon
gen in het Engelach toe te spreken, mag
evenmin vertangen, dat een Nederlan
der, die er nooit onderricht in gehad
heeft, gortersoh verstaat.
FIDELIO.
