Vrijdag 30 Januari 181)1. mS&* ill «ss flMr mmk iKH si 7//\ 1 ,H jffj\ ,,W JL^ Vijl en twintig CulÉn, Eci nieuwe Beklim ia Haarlem. ^aifyaxxxta ~%legïxxa. be Jaargang. NIEUWS- EN ADV EETENTIEBLAI). A BON N EMEN TSPRIJS Voor Haarlem per 3 icaandenj1,20. Franco door liet gebeele Rijk, per 3 maanden 1,65. Afzonderlijke nummers. 0,05. Dit blad veritchyrit dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Teiei'oouimnsraer 122. -JS. i' 0 '0X pi h II #S3pi«a A I) Y E E E N TIN van 1—5 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents. Grooie letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Abonnementen en Advortentiëir worden aangenomen door onze agenten en door alle boekhandelaren en cour anders. 6#® Directeuren-Uitgevers 3. C. FEEEBBOQJfi en I. li. AVIS. Hoofdagenten voor het Buitenland'. Compagnie Générale de PuhlicUé Etraoglre G. Z. BJVBB df Co.. JOHN E. JONi'S, Socc., T'arys 31 Ms Baulourg Monlmartre. Bij dit Nummer ie gevoegd het OemeenteraadenereUig van 28 Januari. Onze Wedstnjd. Da voorwaarden van «n nadere hizon- defhed«n over onsen E D S T K 1.1 D, waarbij wij uitloven een prijs van voor de best geslaagde Schets of kleine Novelle, die voorwaarden en bizonderhedeo Bul len worden nekeaa gemaakt in ons num mer van 2 Februari e. k.. dai Zaterdag avond wordt uitgegeven. Directeuren- Uitgevers S T-A IIS K S. E U ÏÏS. Haarlem 29 Januari 1891. Woensdagavond werd in de groote zaal der sooieieit „VereeDiging" de ge wone jaarlijksche uitvoering g ë0'-ea door leerlingen der Muziekschool van de MaRschappy ter bevordering dor Toon kunst, alhier. Alle leerlingen, wier na men op het uitgebreide programma wa ren vermeld, vonden gelegenheid hunne verkregen vaardigheid te toonen. Wij sluiten ons geheel aan bij do voldoening, die de talrijke toehoorders, ouders en verdere familieleden der jeugdige disci pelen bij herhaling uitten. Ontegenzeg gelijk waren een groote eenheid en vast heid te bespeuren in hetgeen do leer lingen voortbrachten. Meer en maer wor den wij doordrongen van de overtuiging dat onze Muziekschool is ecse inrichting, v/aar, vooral door de keuze van leerares en loeraren. de kiaderen een elementair onderricht ontvaDgen, dai niet aoders dan de schoonste resultaten kan opleveren. Wij zijn van meening dat allen, die ia ouzo Muziekschool belangstellen het daarin ten volle met ons eens zullen zijn. Burgemeester en Wethouders deen een ingrijpend voorstel aan den Raa i, tot verbetering der gemeente-inkomsten. Zij hebben daartoe het oog gericht op de ge meente-reiniging, die sedert 1877 (toen de gemeeote haar in eigen beheer nam) ruim een half millioen aan de stad heelt gekost. Hoe willen B. en W. nu dezen tak van dienst winstgevend maken? Door te booaW. dat voortaan alle beerputten pneumatisch moeten worden geledigd. Tot nu toe geschiedde die pneumatische ledi ging pleehts op verlangen van de inge zetenen, die daarvoor dan ƒ2.90 betaal den voor een tender en 0.80 voor eiken tender meer. Uitgezonderd alleen zouden worden die beerputten, welke moeilijk zijn te bereiken. In dat geval zou 0.75 voor elke benooatgde baerkar moeten worden betaald. Dit wat betreft diegenen welke hunne faecaliën in beerputten bergen. In her voorstel worden echter zij, die onder het tonnenstelsel leven, niet vergeten. Hun wil men eene vergoeding aan de gemeente van 1 per jaar eD per ton opleggen. Volgt een derde categorie, diegenen, wier faecaliën worden afgevoerd direct of door stads-riolen, in de openbare wa- toren. Billijk achten R. en W. het, dat ook zij betalen voor do gomeente-riolen die zij gebruiken en, wanneer directe afvloeiing plaats heeft voor het meerdere baggeren, dat de gemeente op die plek ken moet doen. In het eerste geval stel len B. «n W. voor, f 3 on in het tweede geval 2 voor elk gebouw te heffen. Uitzonderen wil reen evenwel diegenen, die volgens verkregen rechten van zulke betaling moeten worden vrygesteld. Men ziet, dat bier eon voorstel wordt gedaan van zeer ingrijpenden aard, dat er, laat ons den waren naam noemen, een nieuwe belasting wordt voorgesteld, die, men ziet het al dadelijk, voor velen weder drukkend zal zya, m«t name voor dss arbeidende klasse. Hoezoer ieder bur ger van Haarlem het ook zal moeten waardeeren, dat Burgemeester en Wet houders er op uit zijn de gemeente- inkom sten te versterken, zoo rijst toch de vraag„Waartoe eane nieuwe be lasting, zoo men nog oude heelt die ver beterd konden worden?" Dat wij hier ODze ongelukkige verteringsbelasting be doelen, begrijpt ieder. Meer wenschen wij wij op dit oogen- blik over het zeer belangrijke voorstel van B. en W. niet te zeggen. Zoodra wij er echter in geslaagd zullen rijn, meerdere gegevens over de zaak te verkrijgen, komen wij er nader op terug Prtfeeeor B. H. Pekelharing uit Delft trad Woensdagavond op in de bovenzaal der Vereeniging", voor de vereeniging „Volksbelang." De wetgever, zeide spreker, is over het algemeen van grooten invloed op de verdeeling van; dan rijkdom. Zoo io het niet zeker, dat het bizonder grondeigen dom zal blijven geregeld zooals het thans is, daar toch in vroegere tyden do grond j ook aan allen toebehoorde. En ia hot erfrecht onveranderlijk Het majoraat en de fidei-commisse* van voorheen zijn afgeschaft, en wij hebben de vrije beschikking over ons bezit, [met wo'teüjke regeling van de legitime portie en het recht der ascendenten. Maar ook die legitime portie bestaat in Amerika niet meer. Ook het successierecht kan verschillend worden bepaald, roet vaste ot opklimmen de percentage. Maar kan er behalve d&t iechf, ook niet een ataats-erfrecht korneD?. Op de conditiën by het huwe lijk, gemeenschappelijk of afzonderlijk bezit, of wel gemeenschappelijk vrucht gebruik, kan do wetgever veel influen- oeeren. Door Bismarcks protectie-wet op tarwe en rogge, is daarop inT8S8 353 millioen mark meer gelegd. Slechts 78 millioen kwam in de schatkist, de rest in de zak ken dor grondeigenaren. Ware er geen belasting op zout, dan betaalden we 5 ets. por pond, nu 14 cents. Ook op zeep, dat eveneens vooral door de behoeftigen wordt gebruikt, ligt zware belasting.Zou de rijkdom niet beter verdeeld zijn, wanneer die accijnzen werden vervangen door een progressieve inkomsten-belas ting? Ook concessiën van particulieren oefenen invloed uit op de verdoeling van den rijkdom en vormen groote for-! tuinen,als bij de nederl. Bank, rie spoorwe gen, do Billiton-concessie. Nu staan we voor de kwestie van de Ombiliën kolen velden. De Staat aarzelt nog tusschen concessie aan particulieren en eigen exploitatie. Oek in de lagere regéerende kringen is eigen beheer van; alp wat daarvoor vatbaar is, van gas, water en tram, van groot belang. Zoo heb it betoogd, dat do wetgeving in het algemeen een sociaal karakter draagt. Wat de verhouding tusschen kapitaal eo arbeid betreft, wil ik alleen herinno ren dat 20 j*ar geleden door de gegoede klasse het bestaan van een maatschap pelijk vraagstuk werd genegeerd. Ten lijde van de gilden was de verhouding tusschen patroons en knecht geregeld, maar teen die gilden werden opgeheven, kwam er vrijheid van contract voor in de plaats. Dit was een fout, want het arbeidend kapitaal (niet alle kapitalisten zyn rentenier) is sterker dan de onge fortuneerde arbeider. Men hecht geen waarde meer aan de in de studeercel opgeworpen, zoogenaamde natuurwet, dat de prijs der waren wordt bebeersoht door vraag en aanbod. De werkman weet dat bij geen koopwaar is en wil stem hebben in het bestuur. Daarom hebben zij zich vereenigd, doch ook de koogere klasse moet zijn stelsel van individualisme laten varon, en daar de ervaring heeft geleerd, dat -ook zij to zamen nog niet voldoende zijn ona den werkman een menschwaardig bestaan te verschaffen, is <ie hulp van de wet daar voor noodig. Do social o wetgever moet stuitende j De heer doJtram doet opmerken, dat b. v. bij do laatste snootiwruiiaing hier belasting, dienstplicht verhouding den arbeider togen zijn patroon :l i moet hij leerplicht geven, opdat men den werkman niet meer als hy om kiesrecht vraagt, zegge „gij zijt niet knapgenoeg I" Noodig is uitbreiding van de wette lijke bepalingen voor vrouwen- en kin derarbèid, beperking van den arbeid der volwassenen en vaststelling van een nor malen arbeidsdag. De wetgever moet minimum eïschea stellen aan de kwaliteit der woningen* moet de gezondheids- en veiligheids maatregelen in de fabrieken control oer en zo: gen voor de opleiding van jongens voor een ambacht, waarvoor de werkplaats der Holl. Spoor eene vingerwijzing is. En als de Staat eene technische school opricht voor vermo geneer:, waarom dan ook niet voor hen, die de kosten daarvan niet kunnen betalen? Hiermede eindigde spreker, luid toege juicht door de vergadering. Yan do ge legenheid tot debat word gebruik gemaakt door do hoeren C. Prins Szn.JGr. J. ten Bokkel, v, d, Weiden, Fr. Lieftinck, W. L, Schram, Jacs. Post, Portegijs en Misset. De heer Prins doet opmerken, dat na de afschaffing der gilden do loonen 50 percent en meer zijn gestegen. Spreker zegt, dat de waarde van den arbeid niet door vraag en aanbod wordt geregeld, maar reeds d« beroemde staatsman Cob- den zeide „Twee werklieden achter èon patroon is laag loon, twee patroons achter eéu werkman is hoog looa.„ Als vraag en aanbod de waarde van den arbeid nist regelen, waardoor wordt die dan wèl bepaald 1 Do heer ten Bokkel herinnert er aan dat in «e gilden, die spreker zoo prijst, groote twisten voorkwamen, zoo i». v. de hoager-oproeren in do 18de eeuw onder het zydewevers gild, waarby hon derden in bloodige gevechten het leven lieten. Oh heer Van der Weideri is het niet eens met den heer Prins, wat betreft de kwestie van vraag en aanbod. De heer Lieftinck vindt, dat men met het bad water ook het kind heeft wegespoeld, d. w. z. na opheffing van de gilden, niet3 in de plaats gegeven voor de artistieke opleiding tijdens de gilden. De vrijheid van arbeid werd vrijheid van knoeiwerk, de opleiding voor verschillende ambach ten is nog slechts sporadisch goed. De toenmalige regeering had moeten inzien, dat het noodig was goed vakonderwijs bij het lager onderwijs te laten aansluiten. Ik ook geloof dat de waarde vaa den arbeid het gevolg is vraag en aanbod, maar ik vind dat dit zoo aiet moet van aanbod niet heeft voorgezeten. Da werk- eok j lieden hebben 14 ets. per uur ontvangeD, terwijl men ze ook voor 8 of 10 ets. had kunnen krijgen. Wio bet als eene na tuurwet beschouwt, dat de waarde van dan arbeid afhangt van vraag en aanbod, die begrijpt van het messchelijk leven niets niemendal. De heer Post acht coöperatie wel nut tig, maar dikwijls gevaarlijk en verkeerd, de heer Portegijs zegt, dat hot doode kapitaal nadeelig is voor den arbeid en de heer Misset, dat men moet knoeien om do concurrentie en dat hot niet waar is wat de hoer Lieftinck zegt, dat er geen goed werk meer wordt geleverd. De hear Lieftinck protesteert, hij heeft dat niet gezegd, wel dat het moeilijk is oïu voor goed geld an eontante be taling, g©sd werk te krijgen. De heer Pekelharing repliceert nog aan do verschillende sprekers, waarna do vergadering met dankzegging aan den spreker, wordt geslotcD. VOORDRACHTEN IiVTEYLËR. De voordraoht in „Teyler" werd Woensdag vervuld door prof. A. Pierson, van Amsterdam. Spreker gat een zeer boeiende en schoono verhandeling over de plaats, welke de letterkunde in de wetenschap inneemt, in zooverre de let terkunde een afspiegeling is van het men- sehelijk leven, waarin do liefde een ruime plaats bekleedt. Evenzoo behandelt zij het menschelyk lijden en dit was het onderwerp dat hij had gekozen. Hoe af getrokken dit onderwerp ook was, wist do talentvolle spreker het nochthans op eene wijze te ontvouwen, die zijn auditorium als aan zijne lippen kluisterde. Hij ging na hoe do letterkunde der ver schillende volkeren ia vroeger en later tijden zich van het lijden der menseh- heid eene vorklarisg trachtte te geven. Men heeft op twee wyzeu het lijden zoeken te bekampen, lil. door betgeen spreker noemde het vulgaire en het wijs- geerige optimisme. Deze twee opvattin gen zija zeer verschillend. Het vulgaire optimisme stuit ons op den langen duur tegen do borst, de menseh wordt niet bevredigd door de luchthartige opvatting van don tegenspoed, van het lijden, dat hij ondervindt. Een scherpe satyro daarop leverde Voliaire in zijce „Candide", zyude do geschiedenis van een jongmensch die door zya leermeester in dit beginsel opgevoed, de zaken steeds van de rooskleurige zijde bekijkt en ten slotte doodarm en ongelukkig wordt. Het blijven en dat de Staat daarop iets moet lijden wordt hoofdzakelijk daaruit vinden. 'reu, dat het leven, dat de mensch moec F E ÜILLËTÜN. het engelsch WALTER BESANT. 42} HOOFDSTUK XV. Verblijdende tijding. Er waren geen dames aanwezig, maar tot dusverre had Har- riet het gezelschap van dames nog geen ©ogenblik verlangd. Haar eigen zusters, nichten, tantes en vroegere vriendinnen, konden dat begreep zij zeer goed niet in gezelschap komen met heeren, en bovendien wilde zij het eenige voorwei p van hunne bewondering zijn. Zij was het zich bewust, cat wei nig vrouwen zich van de onverdeelde bewondering der heeren voortdurend verzekerd kunnen houden. In haar rood fluweelen jacket met armbanden en een halsketting van dof goud. met haar slanke en welgevormde gestalte en welgevulde wangen, zag z:j er inderdaad betooverend uit. James sloeg haar met licht vergeeflijken truts gade. Er waren vier gasten eon hunner was een baronet, met wien Jarr.es kennis had gemaakt in een biljardzaal, waar deze dikwijls kwam, en door den markeur en de gewone bezoekers Surennery werd genoemd, dan mag men zich ongetwijfeld in het bezit van een tiiel verheugen. Hij was een knap man, nog jong, ongeveer vijf en dertig jaar oud, met wel wat vrouwelijke trekken. Maar zijne oogen waren doordringend, ongeveer als die van een jachthond. Men vertelde, dat hij geen geld bezat, en zijne vijanden be weerden, dat hij leefde van de winst met het biljardspel. Hij was ongetwijfeld een goede speler, en speelde ook zeer dikwijls waarschijnlijk ten behoeve van de kunst, en om zijn bedreven heid in het edele spel niet te verliezen. Hij bewoog zich hoofd zakelijk in het gezelschap van acteurs en actrices, welke niet in de aanzienlijke kringen worden toegelaten. De eenige bezigheid, die hij had uitgezonderd, het biljardspelen, waarvoor de natuur hem de noodige geschiktheid had verleend, was het vervullen van de betrekking van een netten winkelbediende. Er waren bovendien drie oude kennissen uit de biljardzaal en uit de renbaan uitgenoodigd, want zij moesten er zich eens met eigen oogen van overtuigen, hoe weelderig hun vroegere makker leefde, terwijl hij voorheen steeds geldgebrek had Ner gens zouden deze heeren ongetwijfeld op zulken bizonder ouden port, zulken heerlijken sherry en ch&teau lafitte onthaald wor den. De kelder van com Joseph was er namelijk nog een van her goede, oude soort, zooals zij .tegenwoordig nog maar zelden gevonden worden, waar de wijn in zulk een overvloed voorhan den is, alsof de eigenaar gemeend heeft tweemaal zoo lang te leven als een ander mensch. De luister was »oo groot en de indruk, dien het roodfluweel maakte, zoo overweldigend, dat het gesprek, gedurende het diner, niet best wilde vlotten. Er was slechts éen onderwerp waarover sir Henry kon spreken, en hij wist niet of het daar voor hier wel de geschikte plaats was namelijk over de nieuw tjes van de acteurs en uit de kleedkamer. Toen mevrouw Rolfe opstond, lieten de gasten de wijnflesch wat sneller rondgaan. Maar de stemming bleef gedrukt en stil, niemand zeide iets, waarin de anderen belang konden stellen. Eindelijk maakte sir Henry een opmerking, die, ofschoon het volstrekt niet in zijn bedoeling lag als een bom in huis vielen dit verwoestte. „Ik heb zooeven een officier gesproken, die mij vertelde, dat er een telegram was ontvangen over die twee mannen, welke men dood waande." „Welke twee mannen?" vroeg James en keek haastig op. „Kapitein Mc. Lnuchlin en die krijgscorrespondent. Zij waren klaarblijkelijk gevangen genomen, totdat zij in de gelegenheid zijn gekomen om te ontvluchten. Morgen zal het wel in de couran ten vermeld worden Jem schonk zich een glas portwijn in en dronk het leeg. Daarna vulde hij het weer opnieuw zijn gelaat was doods bleek en zijne handen beefden. Zijne drie oude vrienden, die wisten, hoe hij aan zijn geld was gekomen zeiden niets :.>aar keken elkaar met een veelbeteekenenden blik aan. Daarna alsof zij eenparig besloten om gebruik te maken van een gelegenheid,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1891 | | pagina 1