NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
He Jaargang.
Woensdag 25 Februari 1891.
No. 2346.
M MBWk &sr m** §|M|>
iP" üi n mtëÊP Êê$m<
A130K NEMEN TSPRIJS
a dsjfjk
ADYERTENTlËN:
De
van
F E U I L L E T O N.
De Schat van den Eadjah.
lp m
Jilt iL'PBBj
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer Ï22.
Directeuren-Uitgevers J. C. PEEREBOOM en J. B. AVIS.
v&n 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10Cents
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abonnementen ezi Adverteutiön wordea aangenomen door
onze agenten en door all© boekbandelaren et courantiers.
Buitenland
vie Générale de Publicity Eêrapgère G. L. BAX)BB CoJOHN 7. JONESSucc., Parijs 31#«# Faubourg Montmartre
STADSNIEUWS.
Haarlem 24 Februari 1891.
Er is in zo© lange» tijd niets gemald
over de staalwaterbron ia de Haarlem
mermeer, dat nu ea dan reeds geruchten
de rondte deden, dat de bron niet meer
water gaf, of althans niet voMeende
vloeide, dat de kwaliteit verminderde ea
dergelijke meer.
Wij kunnen thans mededeelea, dat
geen van die geruchten waarheid be
vatte.
Het water is èn wat kwaliteit èn
wat kwantiteit betreft, nog even goed
als vroeger en dat het werkelijk greet©
geneeskrachtige eigenschappen bevat
blijkt uit den steeds teeaemenden ver
koop per flesch, eon handel die reeds au,
zonder reclame, voordat de eaak neg in
den eigenleken zin werdt geëxploiteerd,
grooten omvang heeft beroikt.
Weliswaar heeft een verschil van ge
voelen over uitlegging van het contract,
eene kleine vertraging veroorzaakt, maar
thans is ook dat struikelblok verwijderd,
de onderhandelingen vaas de Gaaseen te
met de hoeren Postkueaa e. s. loopen
ten einde, of zyn reeds afgeloepen ea
men kan derhalve spoedig een voorstel
aan dec Raad tegemoet eien.
In dat voorstel krygen de aanvragers
hun zin wat het terrein betreft. Voor
gesteld wordt, om hun op zekere voor
waarden, voor eeoige tientallen jaren,
het Frederikspark (den Koekamp) af te
staan.
Es. Hattiok heeft voor
naar Haarlem bedankt.
het
Door dea heer Cfcr. F. Lunow. photo-
graaf te dezer stede, is een photog^&flseh
por&ret vervaardigd van wijlen Z. M.
den Koning op marmer iü lijst van
pelucke en dit eerbiedig aangeboden aan
H. M. de Koaiögia-Regentes. Ia een
vleiend schrijven heeft genoemde photo-
graaf bericht ontvangen, dat zijn ge
schenk door H. M. is aanvaard.
Gaarne vestigen wij de aandacht op
achterstaande advertentie van het Haar-
lemsch „Gemengd Koor
Wij hepen, dat deze jonge vereeni-
ging velen zal vinden, die in deze mu-
ziekminnende gemeente haar willen
steunen in hare pogingen om ep dat
gebied iets goeds tot stand te bren
gen.
De gastvoorstelling van Frl. Barkany
met het duitsche gezelschap van Gebr.
van Lier is Maandagavond niet door
gegaan en voor onbepaalden tijd uit
gesteld.
Maandagavond vergaderde de Com
missie van voorbereidiug voer de hier
te houden Nijverheidstentoonstelling
met een groot aantal belangstellenden en
belanghebbenden voor die zaak.
De voorz. der commissie, mr. Joh.
Eoeehedé Jr., deelde mede, dat in weer
wil van de vele pogingen, de deelneming
nog zear gering vras, daar nog slechts
30 deelnemers zich hadden aangegeven,
die tezamen hadden aangevraagd 135 Bi2
vrijstaande grondvlakte on 9 M2 wand
vlakte.
Het gebouw nu, waarin raea de ten
toonstelling wenscfet te houden, heeft
eene oppervlakta van 1000 oa kost
aan huur ƒ2000.De huur van don
vloer, dien men er moet inleggen, is
ƒ1200.en die van dè benoodigde 16
lichtramen ƒ640.Zeowol de vloer als
de ramen moeten er n. 1. expres voor
gemaakt worden en aan bovenstaande
cijfers is nog de voorwaarde verbonden,
dat zoowol vloer als ra-Men aan den aan
nemer warden teruggegeven.
Bij rondvraag ve^klare» zich acht aan
wezigen bereid, »og te namen 25 M* te
nemen. Dit is echter nog lang niet
voldoende. Men heeft nu nog snaar fce
i beschikken over een ©em vaa ruim
i 2000 terwijl de onkosten f 5660 zouden
bedragen. Gaat men het gebouw ver-
kleinen, dan wordt het misvormd.
Op voorstel van den heer Hk. Figee Jr.
wórdt de beslissing over het al of siet
deen .doorgaan' de? Unlooa'ji-eilL.g, nog
verschoven, en tevens besloten om aan
een drietal Haarlemacke timmerlieden
prijsopgave te vragen van een test,
groot 25 bij 25 M.Teekening en voorwaar
den zullen worden opgemaakt door de
heeren Hk. Figee Jr., J. J. F. Barnes eu
J. W. Veldheer.
Verschillende opmerkingen werden
gemaakt. Waren verschillende corpora
ties, zooals „Kunstnijverheid", „Weten
en Werken", „Teijler" en dergelijke
wel uitgenoodigd Werd er bij de kos
tenberekening wel acht geslagen op den
te verwachte» opbrengst van entreegel
den? Had men het Gemeentebestuur om
subsidie gevraagd?
Daar ook geklaagd werd, dat zoovele
kleine en groote ïndustrieelengeeoe
uitnoodiging tot deelneming hadden ont
vangen, inviteerde de commissie een
twaalftal aanwezigen om met haar het
adresboek na te gaan en aan ieder, die
geacht kon worden in de termen te
vallen, eene oproeping tot deelcemiag
toe te zenden. De gelegenheid tot a-SD-
gifte zal dan nog geopend blyven tot
9 Maart.
Een eenigszins curieus incident deed
zich voor. Eon dor aanwezigen dealde
mede, dat de „Maatschappij voor Tuin
bouw en Plantkunde," dio dit jaar ook
eene expositie wil houden, gaarne oen
deel van het gebonw voor ds tentoon
stelling der haarlemsche Ny verheid met
planten zou vullen, op Voorwaarde
dat zy ook een de«l der entreés ont
ving.
Dit voorstel kwam niet zeer ter rechter
tijd, nu men niet aan het peinzen was
hoe bet geld kwijt t© raken, maar wel
hoe eraan te komen. Men woes hei dan
ook met -©enige hilariteit van de hand.
„Weten en Werken".
.\De heer P. H. van dor Ley, directeur
van de Rijkskweekschool alhier, trad
Maandagavond in „W. en W." als spre
ker op. Zooals wy van hem gewend
zijn, was ook ditmaal zyn onderwerp
weder aan de natuur ontleend. Spreker
behandelde bet „zien".
Merkwaardig verschijnsel en getuigende
van de wonderbaarlijk fijne samenstel
ling van ons organisme, dat wij met
twee zulke klein© instrumentjes als onze
fföge.n,. in staat zyn alle» waar ie nemen,
alles op te merken, aaist alleen dat, wat
er in ouzo onmiddellijke nabijheid voor
valt, aiaar ook op groote afstanden, ja,
waarmede wij do diepte de3 heelals peilen,
want wy zien do sterren, dia des nachts
aan 'c hemelgewelf schitteren en waar
van vele raillioone «ski millioene mijlen
van ons verwijderd 3;'r;.
Ket z:«ên gesenretic vioov het oog hét
oog ontvangt de licktiaidrukkea dor voor
werpen ee wij zien deze.
Een der eerste merkwaardigheden,
waarvoor wij daarbij staan, is dat wy de
voorwerpen onmiddellijk zien zoodra zij
zoodanig geplaatst wordoa, dat wij ze
kunnen waarnemen. De lichtstralen, die
zij uitzenden bobben zoo goed als geen
tijd noodig om tot ons te komen. Proef
nemingen hebben de ontzettende snelheid
van het licht bewezen. Wanneer men
eeu sneltrein naar de zon kon zenden,
zou deze 4 eenwen noodig hebben om
haar te hereiken, het licht van dat hemel
lichaam komt tot ons in slechts 8 mi
nuten
De verschijnselen van het zien zijn
terug te brongen tot de eigenschappen
van de lens. Zooals spreker aantoonde,
is de voornaamste daarvan, dat delicht-
strales uitgaande van een voorwerp en
door de lens gaando, opgevangen op een
scherm, het voorwerp teruggegeven ver
kleind of vergroot naarmate de afstand
tot de lens verschillend wordt genomen.
Op deze eïgonsohap berusten de instru-
mentea als verrekijkers, brillen, micros
copen, tooverlantarens, photografietoestel-
len (camera's) enz.
De „wonderen van de lens", zooals
men hare eigenschappen zou kunsea j
noemen, toonde spreker ons nog door
beelden van een tooverlantaren op een
groot wit scherm te werpen, iets waar
voor hij de warme toejuichingen van zij»
dankbare toehoorders iaoogstte.
Thans kwam sproker weder tot zijn
onderwerp „het oog en het zien" terug.
Zooals hij door middel van eon ver
groot model aantoonde, is het oog
niet3 anders dan een kleine „camera
obecura" of donker» kamer. Ken tot
voor korten tijd oaopgelost raadsel was
hGe wij met bet oeg zoowel op kleinen
als grooten afstand de voorwerpen kun
nen ziea, zonder ons te verplaatsen, wat
volgens de eigenschappen van de lens
het geval zou meatun zijn.
Aanvankelijk dacht men, dat dit ge
schiedde door een uitrekking van den
oogbol, maar Daewkeurige onderzoekin
gen van dr. Cramer, tc Groninger», heb
ben aangetoond, dat wij onbewust de
eigenschap bezitten om door middel van
fljna spiertjes de oogleas te verdikken
ea to verdunnen, zoedat daarmede en in
verband met de eigenschappen van de
lens, weder een der raadselen van de
natuur ontsluierd was. Hoe echter de
indrukken van het oog naar de hersenen
worden overgebracht, is tot heden nog
niet geblekes, want al weet men, dat
het netvlies van het oog, waarop de
heelden worden gevormd, door zenuwen
met de hersenen in verband staat, om
trent dezo werking der zenuwen is ons
niets bekend.
We bezitten ttoee oogen.' Waarom is
dat, waarom niet één De natuur heeft
oaa op twéé wijze» willen laten zien,
nl. het natuurlijk zien cn het lichamelijk
zien. Waaneer men met beide eog&n
beurtelings naar een voorwerp ziet, is
het alsof dit voorwerp van plaats ver
andert, dit komt omdat wij niet ieder
oog verschillend zien.
Met een aardige proef bevestigde spre
ker dit. Hij hing een ring aan een
draadje op. Een persoon uit het publiek
moest thans trachten met het eene oog
gesloten een spijker, die door een latje
was geslagen, door dezen ring te steken.
Hij stak eenige malen mis, want hy
zag met één oog den ring niet op de
plaats, waar hij in werkelijkheid hing.
Zien wij met beide oogen, daD zien wij
als 't ware om de voorwerpen heen, do
lichtstralen kruisen elkander onder een
hoek alvorens oaze oogen te bereiken,
wij zien dus met het linkeroog wat w$
met het rechter en met het rechter wat
wij met het linkeroog zouden moeten
zien. Daarop berust de stereoscoop.
Nog een aaDtal voorbeelden van ge
zichtsbedrog werden door spreker ver
klaard, terwijl hij door een prachtige
proef aaeteonde, dat men van een snel
draaienden cirkel waarin stralen getrok
ken zijn, deze stralen duidelijk kan zien
wanneer aij gedurende een onderdeel van
een seconde worden verlicht.
Zoo verklaarde spreker weder een der
schoonste verschijnselen die wij in
de natuur, de onuitputtelijke bron van
ons bestaan, aantrofien en voorzeker mag
hem warme dank daarvoor niet worden
onthouden.
Als ds laatste spreker in dit seizoen
sloot hy met een toepaseelyk woord de
serie voordrachten in „W. on W."
In den afgeloopeu nacht is er weder
ingebroken, ditmaal ten huize van den
heer H. J. Vonk, gepens. hoofdambte
naar, woonachtig aan de Hazenpaters-
laan no. 4. Aan de achterzijde van het
huis heeft men in do keukendeur met
een centerboor een gat geboord waarna
deze kon geopend worden. Uit de be
neden achterkamer zyn ontvreemd twee
bronzen kandelaars eD zes nikkelen le
peltjes en uit den kelder een stuk ge
braden kalfsvleesch en eenige eieren. In
een aangEeszenden tuin heeft men eier-
doppen gevonden, waarom men vermoedt
dat de dief of dieven aan den kant van
de Meesterlottelaan d?m tuin heSben
verlaten. Do bewoner, de heer V., heeft
niets gemerkt.
De dieven schijnen een bizonder systeem
te volgen en Bteeds huizen op '4, oog te
hebben, waarachter groote tuinen, uit
komende in lanen, waardoor zij moeilijk
door de politie kunnen worden ontdekt,
die _eohter hare -naeporingen met don
meesten ijver voortzet.
Door den minister van Waterstaat is
bepaald, dat met ingaDg van 1 Maart
e. k. de werken van het Noordzeekanaal
met al wat daarbij behoort, o. a. de
nieuwe sluïswerken en vissehershaven te
IJmuiden, de vernieuwing van de draai
brug te Velsen, de dam te Sehelling-
wolde ©n het bestaande en het te stichten
stoomgemaal aldaar, niet meer zullen
bohooren tot den dienst van den arron-
dissemenls-ingenieur te Amsterdam, doch
een afzonderlijken ingonieursdienst zullen
vormen, althans zoolang totdat do nieuwe
werken zullen zyn voltooid. Met de
leiding der werken blijft do hoofdinge
nieur van den waterstaat in het 9de
district belast.
Men meldt ons uit Sloten
Van het dak van het Rijksmagazijn
aan het fort Nieuwmeer is eene aan-
zienlyke partij lood ontvreemdde politie
is den daders nog niet op het spoor.
Vanwege de Chr. Ger. gem. te
Naar het engelsck
A. CONAN DOYLE.
HOOFDSTUK I.
De kunst om af te leiden.
„Hij schrijft als een leerling aan zijn meester," merkte ik op.
„O js, hij schat mijn hulp veel te hoog," zeide Sherlock
Holmes op luchtigen toon. „Hij bezit zelf groote gaven. Hij
heeft twee van de drie hoedanigheden, welke noodig zijn om
het ideaal van een detective te vormen. Hij bezit de gave om
goed op te merken en die om juiste afleidingen te maken. Hij
heeft nog slechts vakkennis noodig, en dat zal later wel
komen. Hij vertaalt nu een paar van mijne werkjes in het
fransch."
„Uwe werkjes
„Ja, wist gij dat niet?" zeide hij lachende* „Ja, ik heb mij
schuldig gemaakt aan het maken van verschillende monogra-
phieön. Alle op technisch gebied. Hier heb er bijvoorbeeld een
„Over de onderscheiding van de asch der verschillende tabaks-
soorten". Daarin heb ik opgenoemd honderdveertig soorten van
tabak, die van sigaren en sigaretten, waarin met gekleurde pla
ten het verschil tusschen de asch der soorten is duidelijk ge
maakt. Dat is een punt, dat voortdurend ter sprake komt bij
het onderzoeken van misdaden, en het is somtijds van zeer
groot gewicht om de oplossing van het geheim te vinden. Wan
neer men bijvoorbeeld met zekerheid kon zeggen, dat de een
of andere moord is gepleegd door iemand, die een indische
lunkat rookte, dan wordt daardoor het veld uwer nasporingen
aanzienlijk kleiner. Voor een geoefend oog bestaat er evenveel
verschil tusschen de asch van een fijne Havanna en die van
een sigaar van slechte kwaliteit, als tusschen een kool en een
aardappel."
„Gij hebt een bizonder talent voor kleinigheden," merkte
ik op.
„Ik besef de belangrijkheid daarvan. Hier hebt gij mijn mo
nographic over de verschillende voetsporen, met eenige aan
merkingen betreffende gips, om daarmee op doeltreffende wijze
voetsporen te bewaren. Hier heb ik ook een eigenaardig werkje
over den invloed, dien de verschillende beroepen op den vorm
van de handen uitoefenen, met afbeeldingen van de handeD van
leidekkers, matrozen, kurksnijders, letterzetters, wevers en dia
mantslijpers. Dat is een z..ak van groot praktisch belang voor
een detective vooral wanneer het betreft de gevallen van
lijken van onbekende personen of wanneer het geldt de ante-
cedanten vaar misdadigers. Maar ik verveel u met mijne be
schrijvingen."
„Volstrekt niet," antwoordde ik op ernstigen toon. „Het boe
zemt mij veel belangstelling in, vooral sedert ik in de gelegen
heid ben geweest, om op te merken, hoe gij uw kennis prak
tisch hebt toegepast. Gij hadt het echter zooeven over opmer
king en afleiding. Het een staat toch zeer zeker met het ander
in verband."
iiO neen, volstrekt niet," antwoordde hij en leunde welbeha-
gelijk achterover in zijn stoel, terwijl hij blauwe rookAvolkjes
omhoog blies. „Bijvoorbeeld, door de opmerkingen, die ik ge
maakt heb, weet ik, dat gij van morgen naar het postkantoor
in Wigmore Street zijt geweest en verder heb ik kunnen aflei
den, dat gij daar een telegram hebt afgezonden."
„Juist!" zeide ik. „Gij hebt volkomen gelijk:! Ik moet echter
eerlijk bekennen, dat ik mij niet kan begrijpen, op welke wijze
gij dat te weten zijt gekomen. Het was van mijn kant een plot
selinge opwelling, en ik heb er niemand over gesproken."
„Het is doodeenvoudig," zeide hij en lachte over mijn vei-
bazing, „zoo eenvoudig, dat een verklaring overbodig is. en toch
kan ik u daarmee het verschil tusschen opmerking en afleiding
duidelijk maken. Ik heb opgemerkt, dat er aan uwe schoenen
bij uwe wreef wat roode modder kleeft. Vlak tegenover het
postkantoor in Wigmore Street is de straat opgebroken, en er
liggen groote aardhoopen aan de kanten, die men niet kan
vermijden wanneer men die straat moet oversteken. De aarde
daar is van een eigenaardige roode kleur, zooals men ze nergens