NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. §l'ari6efs 8 e Jaargang. Vrijdag 1 Mei 1891, No. 2401. A BOK K EMEBTSPEIJS ADYERTENTÏEN: STADSNIEUWS. Voor Haarlem per 3 maanden1,20 Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65 Afzonderlijke nummers. 0,05. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnamiaer 122. van 15 regels 50 Cents; iedere regel mee? 10 Cents. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Abonnementen en Advertenties worden aangenomen door oeze agonten en door alle boekbandelaren en conrantiors. Directeuren-Uitgevers J. C, PEEREBOOJ£ ev.. .J. B. AVIS. Hoofdagenten voor het Buitenland' Compagnie Générale de Fublicité Mrangbrt G* Z. BATJBB y Co., JOHN F, JON F8SvccFaryt 31 bit Faubourg Montmartre. Haarlem 30 April 1891. e tentoonstelling va» aatïeke doezen, Ui8, bonbonnières, juwoalonkistjes enz., e op het Mnseum van Ktinstnyverheid hier zal gehouden worden, belooft bui- ngewooa belangrijk te worden. Uit «■schillende plaateen van ocs land wor- zeer kostbare en antieke inzsn- [ngen ontvangen. tentoonstelling wordt Zondag 9 Mei lopendtot 5 Mei worden neg bijdragen yacht bij den heer ven Saher, con- irvator van het Mussum, aïe bereid is |t het geven van nadere inlichtingen. I Uitslag akte~e»am©n voor onderwijzer, [te Amsterdam, op 29 April. G«ëxami- Berd 6 candidaten, geslaagd 4, nl. d« leren D. Querner, S. Postaaa, P. Otto, [G. Ostenderf en H. van Leeuwen, allen Voor het eixamon in de gymnastiek tè Amsterdam (vrije en orde-o«éeaingen) §jn geslaagd de heeren E. F. Avenarios, W. de Boer en J. Brandenburg, allen ihier. Da uitslag der overgangs-esamens, die lp den 28en en 29en April aan de Bur- iravondschoöl ?.p afgOEOuéaa, w.ss d&l [erdeu bevorderd Van de le naar de 2e klasseJ. W. F. Lauw. H. Machielse, P. Marseille, F. Keizers waard, S. de Groot, J. Ver- fkes, D. E. Glaser, L. W. Fibbe, R. H. Gelder, C. Nederkoorn, E. van mmec, G. Gijsbertge, A. van Vlijmen, |G. Tit, D. C. Bosch, H. Seegers, J. A. n Boogaard, W. Nederkoorn, W. |H. Soioolenaars, J. G. Niesten, J Groot. M. H. van den Ham, R. van Waard, J. F. van Orden, G. Kapteyn, J. van W. J. Nelissen, D. M. P. van der jeyden, H. Oostwald, W. Wolff, A. iruyt, A. Weere, C. C. Maarleveld, IJ. :J. Brussee, W. D. C- Blankensterjn, W.- Oeree, i. C. M. Vreugdenhil en H. Abs, en voor de niet technische rakkenJ. C. Timmerman, H. G. Schou ten en A. J. Bakker. Van de 2e naar de 3e klasseJ. A. osso, H. Koning, A. van Zijl, S. Bak- jr, C. A. M. Jonckbloedt, C. Blokhuis, H. Spolders, W. P. Nederkoorn, C. T, Brouwer, J. F. Grilles, A. H. Drayer, Cramer, P. A. Poppink, D. Mole- ar, A. Hamann, H. J. Marseille, A. ifizevoet, D. Blankwater, C. Hofman, L. de Jong, J. P. Aufderheyde, J. C. ijbroek, J. O. C. Camman, D. J. van e Weetering en W. Vollemans. de 3e naar de 4e klasseA. Maas, C. de Wilde, H. Corduwener, W. J. Messels, A. L. de Jong, G. Jurres, W. J. van Vliet en J. Oestwald, eD voor de niet-technische vakken F. V. Bots, C. B. J. Hagebout, K. W. M. Fortgens en H. WeDsiBg. Fry zen werden uitgereikt: voor handteekmen, in do le klasse, aan C. Nederkoor* ea H. C. M. Vreug- denhilia de 2e klasse aan D. J. van de Weetering, in de 3e klasse aan A. Maas voor vakteekenen, i» de 2e klasse, aan C. T. Brouwer, in de 3e klasse aan W. J. Hessels voor lynieekenen} in de le klasse, aan A. vaa Vlijmen en G. M. Capteyn, in de 2a klasse, aan C. Blokhuis en W. Vollemans voor bouwkundig teekenen^ in do 3e kl., aan H. Cordnwener voor machineteekenenin de 4e klasse, aan J. Hobma voor rekenen en vormleerin do le kl., aan E. van Kammen en H, van Abs voor rekenen e?i wiskundein de 2e kl., aan D. Molenaar, in de 3e kl., aan H. Corduwener, in do 4e kl., aan J. Hobma; voor lezen t in de le kl., aan H. See- g«rs en R. van Waard voor nederlandsehe taalin de 2e kl., aan H. Koning en J. P. Aufderheyde, in de 3e kl., aaa C. de Wilde. De nieuwe cursus vangt aan mot lo September de iasehujviDg van leerlin gen heeft plaste mijlden July Do commissie uit de kiesvereaniging „Vooruitgang", benoemd tot hot opstellen van ©an ontwerp-program, stelt voor te besluiten De Kiesvereeniging «Vooruitgang» te Haarlem i» van oordeel, dat tot de eischen van eene poli tiek in voor uit streven den zin, bedoeld bij artikel 1 van haar Reglement, onder anderen behooren, en bij de verkiezing van Leden der Staten-Ge- neraal op 9 Juni e. k. voornamelijk op den voor grond treden, de navolgende punten lo. Het Kiesrecht. De Vereeniging verlangt uitbreiding van de kiesbevoegdheid zoo ver als eene onbekrompen opvatting van het grondwettig voorschrift toelaat, met toepassing van het couloir- stelsel. Eene herziening van de Kieswet in dezen geest wordt door do Vereeniging als een eisch beschouwd, welke, zoodra. de omstandigheden slechts eenigszins toelaten, behoort te worden verwezenlijkt. So. Het Belastingstelsel. De Vereeniging wenscht afaehaffing vau de accijnsen op de eerste levensbehoeftenafschaffing, althans diep ingrij- ponde wijziging, van de patentbelasting; afschaf fing van do rautaticrechten voor onroerende goederen heffing van eene belasting op het roerend vermogen verruiming van het belasting- gebioi voor de gemeenten, speciaal mot het oog op het afzonderlijk treffen van uitwonende grond eigenaren. 3o. De legerinrichting. De Vereeniging spreekt, voor zooveel noodig den wensch uit, dat eene legerinrichting tot stand kome, waarbij het stelsel van persoonlijken dienstplicht tot vol ledige toepassing wordt gebracht. 4o. De Arbeidswetgeving. De Vereeniging ver langt regeling van het arbeidscontract voor zoo ver nog meerdere voorbereiding van zoodanige regeling noodig is, krachtige voortzetting van het pariomentair onderzoek, mede uit te strekkan tot den veldarbeidzoo noodig wettelijk.;, orga nisatie van organen, waardoor de arbeiders hunne wenscfaeA kunnen kenbaar maken. 5o. Het Onderwijs. De Vereeniging rekent in 's Lands belang krachtige handhaving van de Openbare School, mede door scherpe cóntröle van de wijze waarop de bestaande Wet h bet Lager Onderwijs wordt uitgevoerd leerplicht met behoorlijke organisatie van het herhalings- onderwijs ten dienste van, en in aansluiting met vak- cn ambaohtsonderwijs als overgang tot het Middelbaar Onderwijs handhaving van Ue be staande Wetten op het Middelbaar en s' ooger Onderwijs, opdat deze geene wijzigingen onder gaan, als die laatstelijk op het stuk van hec Lager Onderwijs zijn tot stand gebracht. flo. De Koloniën. De Vereeniging wenscht doortastende administratieve en oeconomische hervormingen in Oost- en West-Indic, waardoor de waarborgen zullen worden verkregen, dat onze Koloniën in haar geheel en in hare onder deden met kennis van zaken zullen worden be boerd, en waardoor de welvaart der bevolking duurzaam zal worden verzekerd. 7o. De Vereeniging stelt den hodgsten prijs op krachtige hand,having van ons vrijhandel- stelsels en hoopt dat de grondwettelijke bepaling, die regeling der administratieve rechtspraak voorschrijft, zoo spoedig mogelijk tot uits'oering zal komen. Da formuleering van het bovenstaande had in Je Commissie plaats met algemeeno stemmen, behoudens de volgende uitzonderingen I. Eén lid was tegen de opneming van het couloir-stelsel in do kiesrechtparagraaf. II. Twee leden waren tegen de afschaffing der mutatkrechteD, «én lid tegen de nitbr>. van het bebisting^ebied voor de geïnde uien hiu be- lastingparatxaaf. III. Twee leden waren er tegen, in dit program te gewagen van de legerinrichting. VI. Eén lid verklaarde zich tegen de formu leering van de koloniale paragraaf. Woensdag trad voor Yolkebelang als spreker op Mr. A. J. W. Farncombe Sanders, lid van de 2de kamer voor Haarlem, met het onderwerpEenïge vragen van den dag, waarender de leger- wet. De zaal was flink bezet. De heer Sanders zegt o. a., dat hij een goed profeet is geweest, wat betreft de aanneming der spoorwegwet. EeDe andere profetie is niet uitgekomen, nl. dat hij hier spreken zou over do legerwet. Dit toch zal hij niet doen, omdat de beraad slagingen reeds zijn begonnen. Spreker had niet gedacht, dat die wet met zooveel overhaasting zeu worden behandeld. Het publiek, oppervlakkig oordeelende, denkt dat het is een kwestie over het al of niet behoud der plaatsvervanging. Dit is een zeer ondergeschikt punt. Wanneer men wil beoordeelen wat ik gisteren in de Kamer erover heb gezegd, moet men het staatsblad koopen, waar do rede geheel instaat. Het uittreksel in bijna alle couranten is onvoldoende. Ik wensch nu te spreken over enkele vra gen van den dag. Op vergaderingen als deze wordt teveel geprrat over wetten, maar het komt vooral op de uitvoering aan, en op de voorbereiding daarvan. In de laatste 20 jaar is in ons land niet ge noeg vooTzien en vooral op sociaal ge bied, kan ni9t te grondig onderzocht, voor men een wet gaat maken. Men is te laat begonnen met de enquête. Over de veilig heid in fabrieken moet men meer doen en zich voorbereiden. Het eerste van de belangrijkste pun ten voor iedere regeering is het oprichten van een pensioenfonds voor werklieden. Wie dat eea sociaal-democratisch idee vindt, dien zou ik willen vragen of keizer Wilhelm I en Bismarck vermomde sociaal-democraten waren. Man moet voorzien in de nooden van het volk en daarom is in 1889 de duitsche wet tot- stand gekomen. Het heeft veel voorbe reiding gekost voor het zoover was ook hier zal dat niet gemakkelijk gaan, om dat het zoo moeilijk is. Maar men moet geen beloften doen die men niet kan hou den en daarom spoedig aan #t onderzoe ken gaan. Een tweede punt is de herziening van onze burgerlijke wetgeving. Men denkc dat van algemeen stemrecht alle heil is te wachten, maar men vergete niet dat van ieder stelsel de werking afhangt van de kiezers. Ik heb veel liever te doen met een kiezerspersoneel, dat niet door honger wordt geplaagd. De verdee ling van de arbeidsvruehten hangt voor eer. greet deol af van het erfrecht, bet familierecht en de verhouding fcusschen werkgevers en nemers, van de wgze dua waarop het arbeidscontract is geregeld. Over dat contract hebben we in obs B. W. maar 3 artikeltjes, van grooten ouderdom. Zij Komen uit den tijd, toen elke werkman een slaaf was. Veer de verdwenen gilden is niets in plaats ge komen. Dat moet veranderd worden en een betere regeling tusschen arfeeidge- vers en arbeidnemers verschijnen. De wijze van produetie is zeer ver anderd. In de plaats van den meester en zijne gezellen, die veel gemeen hadden, is getreden een productie in het groot, door maatschappyen. Des te meer wordt het noodig, dat de Staat toezicht uit oefent. We leven in een eeuw van wetboe ken. Willen we het reeht ontwikkelen, roept dan leden uit eiken stand der maat- 8ohappy tot voorlichting, om de begin selen te bespreken waarop de wetsarti kelen berusten en wat ze moeten uit voeren, en laat dan door de bekwaamste rechtsgeleerden die ideën belichamen. Over het erfrecht zijn merkwaardige stukjes verschenen o. o. een van Bieder- lack (in den Nieuwen Gids). Een smet in onze wetgeving is de plaats, toegekend aan de vreuw; komt de man zonder kinderen te sterven, dan komt de vrouw gelijk te staan met de neefjes en nichijes in den 12den graad. Dat erfrecht moet beperkt worden. De families loopen veel meer uiteen dan vroeger. Als er geen testament bestaat, zou ik het erfrecht beperkt willen zien tot den 4den graad. Men spreekt ook van een arfrecht van den 8taat. Het is een stokpaardje en ik begrijp het verschil niet tusschen suc cessiebelasting en medo-erven. Het suc cessierecht zou ik willen uitbreiden. Alles wat iemand opzamelt zonder werk van hoofd en handen, ia een gevolg van de algemeene maatschappelijke verhou dingen, en ik vind er niets onbillijks in, dat men in de zijlinie grooter portie aan den staat betaalt, dan in de rechte lijn. Ik ben meer voor successiebelasting dan voor inkomstenbelasting, omdat de ontduiking by de eerste minder mogelijk is in da zijlijn kan men eene ambte- lyke inventarisatie invoeren, wat in de reohte lijn grooten weerzin zou wekken. Zoodanige successie zou ik voor een deel willen doen komen aan den Staat en voor een deel aan de gemeente, een idee ran minister Goschen in Engeland. Een 3de punt is de hervorming van het familierecht, maar op dat gebied meet men zeer behoedzaam gaan. Als men bet B. W. naziet over de verhou ding in het huwelijk tusschen man en vrouw, dan zegt men ik kan wel zien dat de mannen de wet hebben gemaakt. Ik wensch hot gezin te behouden en vrije liefde daar ben ik tegen. Wel zou men de vrouw beter waarborg moeten geven voor de vruchten van haar arbeid, als de man een doordraaier is. Maar raak niet aan de heiligheid van het gezin l JHet algemeen kiesrecht zal er toe ko men, maar de vraag is of dat nu zal moeten komen. Ik sluit mij aan bij hen, die thans geen grondwetsherziening willen en zonder dat is geen algemeen stemrecht mogelijk. Zulk eene herziening houdt lang op en .moet met 3A van de stem- nomen in de beide Kamers worden aange- men. Tracht liever het bereikbare te krijgen en zie af van het aDdere. Het bereikbare is uitbreiding van het kiesrecht, zoover de grondwet dit ge doogt. En wanneer Wel, dadelijk. Naar mijn oordeel had deze Kamer aller eerst met kiesrechtuitbreidïng te beginnen en ik was voorde stedenwet, maar wilde niet deelnomen aan al het kleine lap werk, waarmee de zaak telkens van de baan wordt geschoven. Ik heb wel eens hooren zeggen ik ben niet tegen algemeen kiesrecht, maar in trappen. De grondwet schrijft echter voor, dat de verkiezing rechtstreeks zij, en ook als dat niet het geval was, dan zou men by eene verkiezing met een trap gekozen worden om te stemmen op Jan of Piet. FEUILLETON. 16) HOOFDSTUK XI Nu werden de redevoeringen weer hervat, en deze mannen adden zonderlinge verhalen te vertellen van zonderlinge ge- eurtenissen in vreemde landen, want er bevonden er zich onder die te Napels zwaar geboeid in gevangenissen hadden ge- iefcl, anderen, die onder het tweede keizerrijk hadden gezwoegd n gewerkt, en door den langclurigen dwangarbeid al hun geest- racht hadden verloren, die met handen even rood als hunne autsen, in de straten van Parijs de flambouw en de driekleur adden gezwaaid. Nog anderen, die in poolsche gevangenschap en zelfs in de oijnen van Siberië plannen hadden beraamd en komplotten adden gesmeed om hunne vrijheid terug te krijgen, en dat. Heen om hun vrijheid en hun leven weder in gevaar te tengen. Het waren dolle, zorgelooze lieden, die steeds nieuwe plannen •eraamden, waarvan vele, als zij niet geheel onuitvoerbaar waren, [eel bijbrachten tot regeeringloosheid en ellende, en toch waren lr niet weinigen onder hen, die even edele voornemens hadden die van Hampden, en die evenzeer bereid waren om zich op te offeren voor hun zaak als Wallace. Zij waren de verdor ven voortbrengselen van een eeuw, waarin men zich verbeeldde de hoogste trap van beschaving te kunnen bereiken, omdat de machines den menschen zoo nabij kwamen en de mannen en vrouwen zooveel op machines geleken. Op onze laatste vergadering," zeide de president, nadat hij stilte had verkregen door middel van een tafelbel, „hebben wij nagegaan, welke straf wij zouden toekennen aan onzen gewezen broeder Giordano, en wij hebben toen eenstemmig besloten, dat wij hem volgens artikel V van het wetboek zouden straffen." De gelaatstrekken van de toehoorders werden strakker en sommigen zelfs verbleekten terwijl één man het gelaat met de handen bedekte het was Giordano's broeder alleen op het totnogtoe sombere gelaat van Pedro speelde een glimlach nog onheilspellender dan zijn eigen uiterlijk. uAllen, die hier zijn, moeten er om loten, wie zich met de boodschap zal belasten om Giordano zijne „belooning" te brengen." Na deze woorden telde de president de aanwezigentoen nam hij evenveel briefjes als er personen waren en deeid ze in een stembus, die naast hem stond. Een voor een stonden de leden van het gezelschap op, namen een brietje uit de bus en de president riep het nummer af. Er ontstond een pijnlijke stilte, toen de broeder van Giordano van zijn stoel opstond en de zaal doorliep Zijn gelaat was doodsbleek, en ondankszijne inspan ning, beefde zijn hand, toen hij deze in de bus stak en er een brietje uitnam Hij las het zelf niet, maar gaf het aan den pre sident om het in te zien. „Twaalf," zeide deze kalm. De stilte werd verbroken door een onwillekeurigen uitroep van de aanwezigen en een innig gemeend „maledetta" van Gior dano's broeuer. Naar zijn plaats terugkeerende, liet hij het gelaat zinken op zijne gevouwen handen en weende. Het loten ging zijn gang, tot het eindelijk Gianini's beurt was. Toen hij zijn hand uit de bus trok en het nummer van zijn briefje las, verbleekte hij, en hij staarde met glazige oogen den president aan. „Dertien." Er ontstond een huiveringwekkende stilte. De president stond op en nu stonden de twee mannen tegen over elka&\ De zwijgende toehoorders hieven zich ook van hunne zetels op, er ontstond oen doodelijke stilte en daarna sprak de president Gianini aldus aan „Giordano Canovessa was eens een broeder van den bond voor het algemeen welzijn; hij was arm, zooals er meer zijn in de wereld, maar een trouwe en eerlijke broeder, die veel opofferde en veel durfde voor de goede zaak, zoodat hij vriendsohapsbe- wijzec ontving uit alle deelen der wereld en in elke stad thuis was. Maar Giordano was gelukkig in den handel, hij verzamelde zich schatten en eindelijk werd hij kapitalist, waarnaar hij altijd had gestreefd." Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1891 | | pagina 1