NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
DE WERKBAAS.
9e Jaargang.
Zaterdag 31 October 1891-
No. f554.
A BOH NEMESTSPMJS
ft stil
NABETRACHTING
STADSNIEUWS.
Bijeenkomst Houtslöjd.
FEUILLETON,
Voor Haarlem per 3 .maandenf 1,20.
Franco door het geheele Kijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers. 0,05.
Dit blad «rorflchjjnt dageï\jka, behalve op Zon- esu Feestdagen.
Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 12&0
felf t LK
,^^0^ >r
i il':
Jl f' V 'K:
M W
K -.-
'V'"ï
A D V" R T S N T LË N
Tan 15 regels 50 Ceute; ieders regel ai»«r 10 Cent*.
Gror te letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aansienJiji: rabat.
Abonnementen ea Adperte&tië'. worde, aangenomen door
osae agenten ea door ailtgboekhaedelaren on eonrantiora
Directeuren-Uitgevers J. O. PEEBEBOOSS on J. B. AVI«.
lleo fdagmltr* «oor kei üniistiland(Dmvaqwi» Gintra!* f \<.i>ïiou
<2.
It A
h% 0
xsrsrMfMsS!#
J- JOh, 8j SucG i Psrys bis Jor.èo«ff Mo&toasrtrs,
Het bijvoegsel van ons bladdat
morgenavond verschijntzal bevatten
De noodlottige sigaar {novelle.)
Haarlemmer Halletjes. Ho. CX VII.
Natuurkundige proeven voor iedereen
IX. Gemengde berichten. Varia.
Advertcntien enz.
Wij berichten, di& de voor
raad van „Keiler,: Onze Mi
nisteren andere Woveller,
geheel is uitgeput, zoodat wij
aan geene aanvragen mee,
kunnen voldoen.
Directeuren- Uitgevers.
uit den
GEM EENTERAAD.
XXXIII.
In de laatste jaren was de Tnehande
ling vaa de gemeentebegrooting in den
Raad geen zwaarwichtige kwestie. Men
had in de afdeelingen alles besproken
wat er te bespreken viel, kleine ver
schillen van gevoelen werden door par
ticuliere gesprekken wel uit den wegj
geschoven en zoo reed op den dag der
openbare behandeling het karretje op
een zandweg. Schokte het karretje even,
dan zeiden we allemaal„hei 1" van
verbaring.
Maar dezen keer was dat anders. Dej
heer de Clercq heeft aan zijne collega's-
Raadsleden laten kijken, hoe hij dacht*
over de gemeente-administratie. Mini\
mum icon voor gemeentewerken, penJ
sioenverzekering, verzekering tegen on4
gelukken, officieele bestrijding van drank
misbruik, keuring van levensmiddelen,
dure gemeente-dokters, waren de desi
derata die hij ons voorlegde.
Men heeft zijne denkbeelden niet in
principe bestreden. Dat ging ook niet.
De Raad was niee vergaderd, om over
de al dan niet noodzakelijkheid van al
de hierboven opgenoemde punten te
debatteeren men had de begraotiDg te
behandelen en daarom was het ant-
woosd van den voorzitter niet onjuist,
toen hij op eene re e van den heer de
j Clercq over de loonen van de gemeente-
werklieden, zijn leedwezen uitdrukte,
dat men niet in een debating club was.
Overigens toonde zich, behalve door
enkele gemoedelijke uitvallen van den
burgemeester, de oppositie alleen door
negatief te handelen. Twee amendemen
ten van den heer de Clercq, een om de
plantsoenarbeiders f 10 te geven en een
om 2000 per jaar voor bestrijding van
he; drankgebruik te besteden, konden
zeits niet in behandeling komen, om
dat alleen de heer Tjeenk Willink die
steunde.
- De heer 't Hooft vroegHeeft me
neer de Clercq wel berekend, wat het
kosten zou, als hij zijne ideefin op de
geheele begrooting toepaste?" En
wat antwoordt daarop de aangesproke
ne „Daar heb ik niet naar gevraagd
Dit antwoord is ruiterlijk, maar tevens1
frappant. „Het geld moet er zijn voor
de sociale hervormingen." Aldus de
heer de Clercq. Had dus de heer
de C. iu alles zijn zin gekiegen,
dan zouden de uitgaven met duizenden/
zijn verhoogd. Natuurlijk had men dar\
ook de inkomsten zoo en zooveel moe
ten verhoogen. Maar hoe? Wel, door
meer belasting te heffen. Niets gemak
(kelijkerMen legt er desnoods een
percent op, klaar is het,
Welzeker, 't is heel gemakkelijk. Maar
't is ook heel gemakkelijk, om den bloei
karig gestemd. Verhooging voor den
ontvanger en voor een leeraar aan ae
burgeravondschool, een vrije dag in de
2 weken voor de brugwachters en voor
de politieagenten. Over vermeerdering
van het aantal agenten werd door geen
sterveling gekiktde heele Raad
verkee't in de zalige meening dat
de „lieve klepper hier de wacht"
houdt en dar. men kan „gaan slapen,
goedennac'at"j
De heer Klein sprak over de Hoo-
gere Eurgerschool tot opleiding voor
rHandel eh Nijverheid, doch zijne bron
nenstudie leek wat mager. Bij de be
rekening van kosten bracht deze spreker
het schoolgeld niet iu mindering, sprak
van slechte resultaten, terwijl de jongens
die eindexamen hebben gedaan, juist
zeer gewild zijn op kantoren en be
weerde, dat ze in den regel te Breda
werden afgewezen, terwijl de school nog
maar éénmaal leerlingen daarvoor heeft
kunnen afleveren.
Wat de kwestie van de brandassu-
rantie betreft, het debat over de wen-
schelijkheid om die aan te gaan bij
eene goedkoopere maatschappij, was
niet heel grondig. „Vele makelaars"
hadden aan den heer Saelijes verzekerd,
t er volstrekt geen bezwaar was om
et een buitenlandsche maatschappij te
ntracteeren „een onzer bekwaamste
okal.cn," was Volgens den heer Krol
van een gemeente een nekslag te geven.ffjuist de tegenovergestelde meening toe
Drijf de belastingen maar op, altijd meei
en meer, en gij zult zien, hoe de inge
zetenen heengaan en er geen nieuwe
'bijkomen. Dan zullen er straten onbe-
woo -d zijn, de verhoogde belastingen
zullen met moeite worden opgebracht
door een achteruitgaande bevolking, dc
nonvaleurs in pijnigende mate toenemen
en de algemeenc welvaart, dat wil zeg
gen de welvaart van iedereendalen
met grooter snelheid dan ze vroeger
gestegen was.
Dit kan ook het ideaal van
de Clercq niet wezen. Toch zouden1
zijne planneu daartoe leiden. Tenzij....
men het zóóver kon brengen, dat in
Haarlem eene betere gemeentebelas
ting werd ingevoerd, die zonder de in
gezetenen te veel te drukken, toch meer
opbracht. Daarmee had dan de heer
de Clercq moeten beginnen, de basis
ware gezonder geweest. Nu is het een
schermen in den blinde en ik acht het
op dit oogenblik een geluk voor de
toekomstige gemoedsrust van den heer
de C., dat zijne plannen in den Raad
echec hebben geleden.
4 Is niet plezierig om een stoot te
geven aan iemand, die toch al zooveel
te verduren heeft, maar 't gaat heele-
maal niet aan, te doen alsof hij er
niet was.
Overigens was de Raad waarlijk niet!
gedaan. Wie moest men nu gelooven,
de „vele makelaars," of „den bekwamen
advokaat" De keus was al te moeilijk,
en de Raad keurde dan ook de post
maar goed, zooaïs die tot nu toe was.
Iutusschen zullen B. en W. over de zaak
spreken. Haast is overbodig; we hebben
drie jaar den tijd, waut de verzekering
voor de schilderijen, costeriana enz.
wordt voor dien tijd aangegaan.
Ik hoop dus de makelaars van den
/j heer Sneltjes dan weer in gezelschap
den heeH van den advokaat van den heer Krol
tg ontm0eten.
Haarlem, 30 Ocl -ber 1891.
Het plan bestaat om de volgende
maand op het Museum van Kunstnij
verheid alhier, weder tentoonstellingen
van plaatwerken van merkwaardige ge
bouwen, decoratieve werken en verschil
lende kunsinijverhsidsproducten te hou
den.
Aan de bizondere school van den
'neer L, van der Wilk is benoemd tot
onderwijzeres mej. A. J. Stuart en aan
de r. k. parochiale scholen tot onder
wijzer de heer L. J. Adriaanse.
Mevr Osten-Sacken treedt Zaterdag
avond voor de laatste maal hier ter
stede op, met de voordracht van
„Maria Stuart", van F. von Schiller.
Het zal zeker - een buitengewoon
kunstgenot zijn, dezen parel der duitsche
litteratuur door eene begaafde recitatrice
te hooren vertolken.
De dames Louise en Johanna Her
mann ondernemen weder eene kunstreis
door ons land. Dinsdag 10 Nov. treden
zij op in de concertzaal der sociëteit
„Vereeniging".
Reeds vroeger had men het genoegen
hen hier te hooren, en de herinnering
aan hun optreden van toen, zal zeker
wel bijdragen om den lust tot verdere
kennismaking met beide kunstenaressen
aan te wakkeren.
Donderdagavond vergaderde in de
bovenzaal van het Nutsgebouw in de
Zijlstraat, het departement Haarlem van
de Nederl. Maats, tot bevord. v. Nij
verheid, onder voorzitterschap van den
heer J. H. Krelage.
Aanwezig 18 leden.
Er kwam o. a. ter sprake eeüe circu
laire van directeuren betreffende de wijze
van uitgaat van het Weekblad der Maat
schappij, waarvan het eerste nummer op
1 Januari 1892 zal verschijnen. De
vergadering besloot den wensch te ken
nen te geven, om dat blad niet in boek-,
maar in courantformaat, b.v. gr. 40. te
doen drukken, en wenschte, dat in het
blad zal worden opgenomen, welke
nieuwe leden zijn toegetreden, welke
van woonplaats veranderd zijn enz., en
dat bij het eerste nummer een volledige
ledenlijst zal warden gegeven.
Ingekomen was eene missive van de
commissie voor de ambachtsschool-ten
toonstelling, waarbij zij mededeelt dat
hare rekening sluit met een tekort van
f 124,06. De ontvangsten bedroegen:
f 1000 van het departement, 300 van
de gemeente en f 425,50 aan entrées,
de uitgaven beliepen f 1849.56.
Eenparig wordt besloten dit tekort uit
de kas van het departement te dekken.
Eveneens wordt goedgekeurd een voor
stel om het uitvoerig rapport van het
verhandelde op het congres voor am-
bachtsonderwijs, opgemaakt door de op
dat congres benoemde verslaggevers,
voor rekening van het departement te
doen drukken. De kosten zijn 130
voor 1000 ex., waarvan echter directeu
ren 200 ex. tegen betaling wenschen te
ontvangen, zoodat de kosten voor het
departement circa ƒ100 beloopen.
Aan de departementen zal worden
gevraagd, of zij ook exx. van het rap
port wenschen te ontvangen (tegen be
taling) en zoo ja, zal de oplage met het
gevraagde getal worden verhoogd.
Ingekomen is een brief van het bestuur
der vereeniging „de Ambachtschool" te
Haarlem, met verzoek om den zedelij-
lijken en stoffelijken steun van het de
partement voor de te stichten ambachts
school.
De voorz. stelt voor, thans nog geene
bijdrage te bepalen, maar daarmee te
wachten tot dit jaar geëindigd, al het
loopende afgewikkeld en de toestand
van de kas beter te overzien is. Hiertoe
wordt besloten.
De Bovenzaal van «Café Montngne» leverde Dins
dagavond een eigeuaavdig gezicht op. De heer van
der Menlen, slöjd onderwijzer uit den Haag, had
een paar tafels overdekt raet de produkten zijner
handvaardigheid, terwijl de danus Vis en Kouwer
zich met een bescheidener anndeel vergenoegden
deze laatster; hebben eerst één Cursus te Naa»
bijgewoond en dus nog niet de g heele reeks mo
dellen, bestaande uit een 50tal nummers, in hun
hezit.
De heer van der Menlen, meende dat het nut
van slöjd a!9 pedagogisch hulpmiddel bij de op
voeding moeilijk overschat kan worden, en ver-
heugdo zich hartelijk in de toenemende sympathie
welke zich dit hoofd-, hand- en oogoefenend
onderwijs ook bij ons te lande heeft verworven,
al vreesde hij ook, dat het nu nog lang zal duren
eer het de ecreplaats zal veroverd hebben, die
het sedert een 8-tal jaren in het Noorden in
neemt. Geen lagere school in Zweden, Noorwe-
wegen of De;.emarken waar men de «slöjd'' niet
onderwijst, zij is Gen met het geheele lager on
derwijs Lezen, schrijven, rekenen, vormleer,
worden beoefend op en door middel van karton
en houtslöjd om zelfs in eenige scholen door de
ijzerslö'd gevolgd te worden.
De voorwerpen, die gemaakt zullen worden,
worden besproken, geteekend, geconstrueerd, be
schreven en eindelijk in hout gemaak* en niet
goedgekeurd voor zij den zwaarsten toets van
mivcrhe d, van iDwerking, schoonheid van vorm
en nauwkeurigheid van maat hebben bereikt,
zoo worden hoofd en hand één. Het hout is bij
I de slöjd, wat pen en papier zijn bij het schrijven
j evenm-n als men een hoofdzaak maakt van de
I w o o r d c n, die geschreven worden, maakt het
Ivoorwerp, dat gemaakt wordt, de zaak uit,
hoe het gemaakt is, is hoofdzaak,
j Van de meest eenvoudige voorwerpjes, zooals
j een houten pen, tand, kegel, klimt het onder-
I wijs langzamerhand op onder gebruik van zaag,
boor, hamer, beitel, schaaf, mes, haalmes en
schuurpapier (alles op de werkelijke grootte) tot
lepels, bakjes met zwaluwstaarten, b'oeman-per-
sen, teekenborden, rollen, hangers, baukjes,
kastjes enz. Alle voorwerpen vormen o zich
zelf een afgerond geheel en z(jn praktisch bruik
baar, ze zijn met zorg uitgekozen, zoodat bij elk
opvolgend voorwerp zich nieuwe, dikwijls geheel
onverwachte moeilijkheden voordoen. De metbo
de van Naas is langzamerhand zoo volledig ge
wordeu, dat onderwijzers uil alle deelen der we
re'd op het Seminarium van den heer Abra
HOOFDSTUK V.
„Verheug je dan, want wij zijn gisterenavond daarheen ver
huisd."
„Och kom, maak mij toch niets wijs."
Mariol liep naar buiten en bekeek daar het huis.
Het was inderdaad het huisje, welks bezit hem zoo toege
lachen had.
Het stond in een tuin, die door een dichte haag omge
ven was.
„Een tuinmijn tuin riep Mariol uit. „Ik zal er kool en
rozen m planten. Maar zeg eeDs, Catharina, weet gij wel zeker,
dat dit ons huis is?"
Ja, wij moeten er 75 gulden huur voor geven, wat eigenlijk
:voor ons wel een weinig te veel is."
„Volstrekt niet. Ik zal hard werken. Nu wij een heel huisje
bewonen, en ik u door mijn werk gelukkig kan maken, zal ik
uiet meer drinken."
De arme vrouw kon hare vreugde hierover bijna niet ver
bergen.
Zij nam nu het deksel van de soepterrine en vulde de borden.
„Wat een heerlijke geurwat een lekkere soep 1"
De twee kinderen, die op hooge stoelen zaten, uitten luide
kreten van blijdschap en sloegen met hunne lepels op de tafel.
Hunne moeder zette zich tusschen hen in, terwijl de vader
aan den anderen kant plaats nam.
„O, Catharina Catharina J" zeide deze laatste, „ik durf niets
vragen, niets aanraken, uit vrees, dat alles plotseling weer zal
verdwijnen. Maar hoe groot de verandering ook zij, die onze
geheele omgeving heeft ondergaan, ik kan u verzekeren, dat ik,
Mariol, nog veel meer verbeterd zal worden. Het schijnt mij
toe, dat het reeds nu begint. Kijk mij eens in de oogen, Catha
rina, word ik al niet een ander man
Hij sprak de waarheid. I e diepe rimpels, die ontmoediging
en dronkenschap op zijn gelaat hadden te voorschijn geroepen,
waren verdwenen. Het had nu weer dezelfde goede en edele
u tdrukking aangenomen, die er vroeger op te lezen stond.
Catharina, die zeer bewogen en trotsch was, stak hem de
hand toe
„Ik had u verloren, maar heb u gelukkig weergevonden. En
dc goede God geeft ook aan mijne lieve kinderen hun vader
terug."
De gelukkige vader omhelsde nogmaals zijne lievelingen.
Dezen hadden echter grooten eetlust; de moeder gaf hun eten
en terwijl zij zich daarna tot haar echtgenoot wendde, zeide zij
,,De bel van de fabriek zal zoo aanstonds luiden. Haast je
wat."
Hij begon zijn maal te nuttigen en zeide met een vollen
mond
„Die soep is verrukkelijk. Zelfs in een droom zou men geen
heerlijker krijgen."
Zijne vrouw wilde hem nu een glaasje wijn inschenken.
„Neen," zeide Mariol, „ik heb reeds genoeg van dat vocht
gedronken. Schenk uzelf in. Ik heb zooveel gehad, dat het voor
tien jaar genoeg zou geweest zijn. daarom wil ik nu tien jaar
lang water drinken; daarna zullen wij weer verder zien. Ja, ik
herhaal het, ik drink voortaan slechts water."
Catharina protesteerde. Hij greep haar hand en drukte er een
kus op.
„Arme, lieve vrouw," zeide hij, „ik ben zoo lafhartig gewees
om u en ce kinderen aan de ellende prijs te geven, maar dat
zal niet weer gebeuren. Ik zal maken, dat wij altijd brood in d
kast hebben, en ik zal er alleen voor werken; gij moogt nie
meer naar de fabriek gaan, want uwe plaats is thuis. Eene
vrouw, die altijd buitenshuis moet zijn, kan niet meer vrouw en
moeder in de ware beteekenis van het woord zijn. Ik heb u
ook weergevonden en zal nu goed voor u zorgen. Wjj zullen moeder
hier houden, nietwaar, Jongens
De kinderen lachten hem toe en klapten verrukt in de handen
alsof zij hun vader hadden begrepen.
„En men zou zichzelf niet eenige ontberingen kunnen opleg
gen voor dit genoegen zeide hij. „Het is mijn vast voorne
men om ten eerste dubbel hard te werken, en dan, ten tweede,
zeer zuinig te zijn. Ik zal mij niet het allernoodigste ontzeggen,
maar al het andere is voortaan verboden waar. Ik begin daarom
met het rookea at te schaffen."
