NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
ERK BAAS.
Do Jaargang.
Donderdag 26 November 1891.
No. '2576
ADVERTENTIËN:
Aangeboden Betrekkingen
in Nederland.
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
FEUILLETON
HAARLEM'S DAGBLAD
A HON EM EÏJTSPRIJS
Voor Haarlem per 8 maanden1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers. 0,05.
Die blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer I2S.
T&n 15 regel» 50 Cent»; ieder, regel meer 10 Cent».
Groste letter» naar plaatsruimte
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Abonnementen en Advertentie» worde» Mngeïtomes dooi
on»e agenten es door alle boekhasdelarae en conrjntien.
ss5p§s1
Directeuren-Uitgevers J. C. PEEREBOOM en J. B. AVIS.
Hoofdagenten voor hel Buitenland: Compagnie Générale de FMiciU Btranghi 0. L HJVBM f Co., JOHN J J OF BS, Snee., fwij: 3 Uit Jtnlonrf Kontmmtre.
Toen wij besloten, deze Rubriek in
ons blad te openen, meenden wij velen
daarmede van nut te kunnen zijn. Dat
wij ons daarin niet vergist hebben, be
wijzen de zeer talrijke aanvragen om
opgave van adressen, die dagelijks door
onze Gzabonneerden tot ons worden
gericht.
Bij die aanvragen doet zich echter
voor ons eene moeilijkheid op. Velen
onzer geabonneerden, in de stad woon
achtig, vragen per brief om schriftelijke
opgave Hieraan nn kunnen wij met den
besten wil niet voldoende admini
stratie van dize rubriek, die tóch al
zoo tijdroovend is, zou op den duur
te omvangrijk worden.
Wij verzoeken onzen Geabonnêerden
in Haarlem dus beleefd, steeds aan ons
Bureau, Kleine Houtstraat 9, mondeling
naar de verlangde adressen te infor-
meeren. Aan Geabonneerden buiten
Haarlem kan de mededeeling natuurlijk
niet anders dan schriftelijk geschieden.
Directeuren- Uitgevers.
Haarlem, 25 November 1891.
Heden herdacht ds W. R. Poolman,
predikant bij de Evang. Luth. Gemeente
alhier, zijne 25-jarige bediening bij die
gemeente.
Des middags werd den jubilaris aan
gebeden het geschenk van den kerke
raad en gemeenteleden, bestaande uit
een Lutherbeeld van zilver, op zwart-
marmeren voetstuk en zilveren mono
gram W. R. P., omgeven door een krans.
In een album, dat sierlijk bewerkt is
door den heer M. A. van den Berg
alhier, prijken de namen der gevers.
De opdracht in het album luidt
„Aangeboden aan Ds. W. R. Pool
man door den Kerkeraad en eenige
Gemeenteleden, ter gelegenheid zijner
25-jarige Evangeliebediening bij de
Evang. Luth. Gemeente te Haarlem,"
omgeven door wapens van Haarlem, van
den Kerkeraad en het zinnebeeld „de
Zwaan", terwijl in de beginletter Luther
iu zilver (miniatuur) is aangebracht.
Op de 2e bladzijde is het den jubi
laris aangeboden beeld geteekend en
volgen de namen.
Het stuk is gebonden zilver op snee
door de fi^ma Oostenbroek en bij den
heer Voet voorzien van zilveren sloten,
zwaan, inscriptie en beslag. Het is even
dik als en heeft het aanzien van een
prachtbijbel.
Wij behoeven niet te zeggen, dat de
jubilaris buitendien veler gelukwenschen
mocht ontvangen.
Sequah -gaat steeds voort rhumatiek-
lijders in het openbaar in Felix Favore
te behandelen en .velen vinden er baat
bij. Het bezwaar, waardoor de séances
eerst niet konden doorgaan, is thans
opgeheven.
De entree-gelden, de vorige week
ontvangen, ten bedrage van 238,20,
werden verdeeld tusschen „Weldadig
heid naar Vermogen" en de vereeni-
ging „Kindervoeding."
Wegens de groote lichaamszwakte van
den heer H. van Deurzen, heeft de
familie van verdere behandeling van den
patiënt door Sequah, moeten afzien.
Het orkest van het Concertgebouw
te Amsterdam, onder leiding van den
heer W. Kes, gaf Dinsdagavond een
concert in de soc. „Vereeniging" alhier.
Een bewijs hoezeer dit orkest in den
lande wordt gewaardeerd, was wel de
buitengewoon groote opkomst, waarvan
wij Dinsdagavond getuige waren. Het
moet dan ook gezegd worden, dat de
heer Kes met zijn 70 executanten er
naar streeft om het hoogste op 't ge
bied der kunstuiting te bereiken, wat
in de uitvoering der nummers blijkbaar
was. Breed en majestueus opgezet cap-
tiveerde ons de ouverture „Tannhauser"
op overweldigende wijze, evenzoo Beet-
hovens „Eroica" en ook in de overige
nummers was veel kunstgenot te smaken.
Dinsdagavond waren de planken in
onzen schouwburg voor den wedstrijd
van „Cremer" bezet door de tooneel-
en letterk. maatschappij „de Burger
vrienden," van Borgerhout (Antwerpen).
De belangstelling van Cremer's leden
bleek uit de groote opkomst. Wij wen
schen het spel der optredenden, inge
volge het ons gedaan verzoek, niet te
bespreken, maar volstaan slechts met te
melden, dat de toehoorders veel kunst
genot hebben gesmaakt. Vooral het
nastukje „de duivel op het dorp" werkte
buitengewoon sterk op de lachspieren.
Een woord van hooge waardeering
voor onze broeders uit het zuiden,
die zich de verre reis en moeite had
den getroost, om zich hier in den
wedstrijd te meten, zij hier wel op zijn
In de advertentie van het Perry ma
gazijn Barteljorisstraat 16, (zie 20 blad
van 23 dezer) is een wonderlijk
abuis geslopen Er staat nl mocht men
deze portemonnaie-zwr binnen een jaar
verslijten, dan krijgt men een andere."
Het woord „veer" behoort er volstrekt
niet bij. Bovengenoemd magazijn geeft,
wanneer de garantie-portemonnaie bin
nen een jaar defect raakt, een geheel
nieuwe portemonnaie in de plaats.
Tusschen Vrijdag 11, en Dinsdag is
uit eeu visschersschuit, liggende in het
Spaarne nabij de IJzeren Spoorweg
brug, door middel van braak, ont
vreemd een scheepsklok en een koperen
vuilnisblik.
Hedenmorgen heeft een knecht van
den smid Schwartz, in de Spaarnwou
derstraat, bij het beslaan van een ezel,
daarvan een trap tegen het hoofd ge
kregen, waardoor een bloedende en
belangrijke wonde is ontstaan.
Lettsren en Kunst.
Do 7uo verjaardag var den Nederl. kunst
schilder Johannes Anthonius Balthazar Stroebei
'3 Hage werd Maandag aldaar op waardige
wijze herdacht. Ten zijnen woonhuize in de
Celebes3traat vervoegden zich tegen 8 uur de
leden der feestcommissie, die zich voor dat doel
had gevormd, bestaande uit de heeren jhr. mr.
Victor de Stuers, Joh. Haygens en P. J. van
der Bnrgh, die zich hadden toegevoegd de heeren
Van de Sande Bakhuijzen en Jan Vrolijk. Onder
de aanwezigen werden, behalve deze heeien, op
gemerkt mr. C. J. E. graaf van Bylandt, baron
De Constant Rebecque, mr. J. GL Patijn en mr.
W. J. Snouck Hnrgronje, en de kunstschilders
Mesdag, Israël?, Bles, Bisschop, Elchanon Ver
veer, Roelofs, Van Borselen, Da Chattel, Maris,
Schmidt Crans, enz., terwijl aan het hoofd der
commissie de heer Victor de Stners stond, die
den jubilaris op hartelijke wijze toesprak en
daarbij verklaarde de tolk te zijn van de velen
in den lande, die Stroebel's zeldzame gaven, zijn
rijp en groot talent bewonderen.
Wy willen voorV'men zeide spr. aan het
slot zijner toespraak dat het ga als met vele
kunstbroeders uit vroeger eeuwen, wier persoon
lijkheid eerst na lange jaren aan de vergetelheid
werd ontrukt.
Daarom hebben wij ons vereenigd als Com
missie en den steun van velen in den lande in
geroepen, om bij uw leven uw portret te doen
schilderen en het eene eereplaats te verschaffen
in het Gemeente-museum van 's-Gravenhage,
waar gij geboren zijt en gearbeid hebt. Te mid
den der kunstschatten van vroeger en later tijd,
zal uw portret aan 't verre nageslacht de trek
ken doen zien van den gevierden meester. Mogen
gij en de uwen nog lange jaren zelf dit portret
aanstaren, en gij de overtuiging blijven behou
den, dat gij in ons aller hart een plaats blyft
innemen en gij in de kunst onverwelkbare
lauweren hebt geoogst.
Met een«Lang leve Slroebeldat alge
meen# instemming vond, eindigde de heer De
Stuers zijne toespraak.
Diep aangedaan dankte Stroehei voor de har
telijke woorden, die tot hem waren gericht.
Daarna sprak de heer Mesdag namens Pulckri
Studio, waarvan de jubilaris jarenlang een sie
raad was.
De heer Van Borselen, die met de heeren
Roelofs en Jan Vrolijk de commissie van het
Koninklijk subsidie vertegenwoordigde, eerde ver
volgens in Stroebei haren waardigen voorzitter.
Ook het genootschap Arti uit Amsterdam
was door twee bestuursleden hij deze plechtigheid
verf egenwoordigd.
Het portret zal door De Josselin de Jong
worden geschilderd.
In het vorige jaar is er van
wege het Departement van Koloniën
niet minder dan 90 000 uitgegeven,
om, door aanplakbiljetten, brochures,
advertentiën, enz., de vrijwillige dienst
neming bij het indische leger te be
vorderen.
Toch is het der regeering niet mogen
gelukken het voor 1890 vastgestelde
contingent van 2000 voltallig te maken.
ÖFF1CIEELE BERICHTEN.
Bij kon. besl. is aan P. W. Steenkamp,
hoofdcommissaris van politie te Amster
dam, verlof verleend tot het aannemen
der versierselen van ridder 30 kl. der
Orde van den Rooden Adelaar, hem
door Z. M. den keizer van Duitschland,
koning van Pruisen, geschonken.
Bij kon. besl. is benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Rotterdam,
ter standplaats de gemeente Moordrecht,
N. Treurniet, candidaat-notaris te Bleis
wij k.
Bij kon. besl. zijn benoemdtot
burgem. der gem. Oude Tonge J. van
Schouwen, en tot burgem. der gem.
Nieuwe Tonge A. J. de Graaff, burgem.
en secr. der gem. Sommelsdijk.
Bij kon. besl. zijn benoemd: tot
burgem. der gem. Heemstede mr. D.
E. van Lennep, en tot burgem. der
gem. Bennebroek P. N. van Doornick.
Op last van den minister
van Justitie heeft de procureur-generaal
bij het gerechtshot te Amsterdam een
hernieuwd onderzoek ingesteld naar het
gebeurde op den Dam bij gelegenheid
van den taptoe in den avond van 1
Juli jl.
De met de leiding van het onderzoek
belaste rechter commissaris, mr. J. J.
Ermerins, heeft reeds eenige getuigen,
waaronder het raadslid Wtlste, in ver
hoor genomen.
De staatscommissie voor
den landbouw is Dinsdag weder in
vergadering bijeengekomen, des voor
middags in de afdeelingen en des na
middags in algemeene vergadering, beide
keeren in het gebouw van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal.
Na de bijeenkomsten in deze
maand zal de commissie worden ont
bonden.
Daar gebleken is, dat aan
de circulaire van den minister van Bin
nenlandsche Zaken van 22 Mei 1890, om
de nederlandsche werklieden te waar
schuwen voor werving naar Duitschland,
geen genoegzame bekendheid is of wordt
gegeven, heeft de tegenwoordige minister
de Commissarissen der Koningin in de
onderscheidene provincën verzocht, an
dermaal de aandacht der burgemeesters
op die circulaire te vestigen, met aan
schrijving om jaarlijks, ten minste in
het na- en in het voorjaar, aan den in
houd dier circulaire, in het bizonder
door aanplakking gedurende geruimen
tijd, de noodige publiciteit te geven en
voorts om bij afgifte van verhuisbiljetten
naar Duitschland aan werklieden daarop
bizonder de aandacht van den ver
trekkende te vestigen, met aanteekening
op het verhuisbiljet, dat dit geschied is.
De heer K. F. H. Meerwein,
met koninklijke machtiging benoemd
tot onbezoldigd vice-consul te Bazel,
is in die hoedanigheid door de zwitsersche
regeering erkend.
DELL
Naar aanleiding van de crisis, welke
de oost-iudische tabaksteelt thans door
staat, wijdt de heer P. C. Huyser in
de Indische Tolk eenige belangrijke
beschouwingen aan den verbouw van
dit product, waarbij hij ten slotte ook
Deli bespreekt.
De snelle opkomst van dat lindschap
is aan een fabel gelijk. Het geluk diende
de ondernemende mannen, ie zich
daar 25 jaar geleden neerzetten, op
haast onbegrijpelijke wijze. Doch dit
wekte naijver en schonk het leven aan
beunhazerij.
Fluks werden gronden in erfpacht
gevraagd en toen op Deli geen grond
meer beschikbaar was, ging men naar
Langkat, naar Assahan, naar Siak, naar
Palembaug, ja zelfs naar Engelsch
Noord-Borneo. Men vroeg niet ot deze
landstreken voor tabaksbouw geschikt
zijn, of het klimaat geschikt en voor
den arbeider gezond was en men nam
geen proeven, doch deed alles groot
scheeps. Het ontaarde in een „Gitln-
derei," met personen aan het hoofd,
die een reputatie te verliezen hadden.
En nu volgt de KrachHet crediet
in indische zaken ontvangt weer een
grooten schok. Zelfs de Ned. Handel
maatschappij gevoelt den terugslag in
de daling harer aandeelen
Indië heeft gebrek aan ervaren ad
ministrateurs voor cultuur ondernemin
gen. Veel europeesche jongelieden gaan
naar Indië om hun fortuin te beproe
ven maar ze zijn lang niet allen van
het hout, waaruit men administrateurs
snijdt.
Wie werken wil en leeren wil, en
matig en ingetogen leeft, daarenboven
eerlijk is, kan nu zijn weg in Indië
veel gemakkelijker en met minder ont
bering vinden dan een kwart eeuw ge
leden.
Toen was het cultuurstelsel een on
overkomelijke slagboom nu vragen, op
Java alleen, 200 suikerfabrieken en 1000
TK
HOOFDSTUK XVIII.
Jacobus moest tot in de kleinste bizonderheden alles weten,
wat er sedert den dood van den graaf d'Alvimare in de fabriek had
plaatsgegrepen.
Hierna overwoog hij het voor- en nadeel en zeide
„Er is nog niets, waarover wij ons ongerust behoeven te ma
ken, behalve over Martin den Eenoog Hij is altijd gemakkelijk
te herkennen en kent de kunst om zich te vermommen niet.
Maar ik heb hem gezegd in de kamer beneden te gaan. Hij
zal daar niet uitkomen, véor ik er hem verlof toe geef."
Gontran scheen minder gerust te zijn dan Jacobus.
„Gij vergeet deze vrouw," zeide hij, „denk er aan, dat zij
slechts gewond is. Zij zal spoedig spreken."
„Zij is voor mijne rekening," zeide Jacobus „Hebt gij mij niet
gezegd, dat zij juffrouw Humbert heette?"
„Ja. Deze naam heeft mij getroffen.'»
„Mij ook. Als ik terugkom zullen wij er eens breedvoeriger
over spreken. Ik moet nu den notaris waarschuwen."
„Is er dan een testament?"
„Ja. Het was de wil van den overledene, dat het op den dag
van zijn afsterven, ten aanhoore van alle werklieden, zou worden
voorgelezen."
„Dus dezen avond?"
„Om zes uur."
„Wij moeten er ook bij zijn."
Jacobus ging een paar uren na dit gesprek uit, steeg in een
rijtuig en litt zich naar de straat Saint-Denis brengen, waar hij
uitstapte en zich te voet naar den toren van Saint-Jacques begaf.
HOOFDSTUK XIX.
Het testament.
Deze toren stond niet evenals nu in het midden van een groot
plein. Op dezelfde plaats waren toenmaals] nauwe, vuile steegjes,
vol met oude, vuile winkeltjes, waarvan de meeste aan oude
kleerkoopers behoorden.
De ex goeverneur trad in een van die winkeltjes binnen. Na
verloop van een kwartier verliet hij het. Hij had eene geheele
gedaanteverwisseling ondergaan en was volkomen onherkenbaar.
Hij was in een ouden orgeldraaier veranderd, die een suf ge
zicht had, geen bril droeg en zijne oogen bijna geheel dicht
hield. Zijn rug vertoonde geen spoor van verhevenheid meer.
Alles was valsch in dezen gebochelde, zelfs zijn bochel. Jacobus
sloeg den weg ia, die naar het huisje van Mariol voerde.
Verschillende groepen van raenschen, vooral van vrouwen uit
die wijk, stonden daar te praten.
Nadat de oude orgeldraaier zijn instrument had neergezet,
begon hij te spelen.
Dadelijk poogden de omstanders hem door gebaren het stil
zwijgen op te leggen.
Hij vroeg de reden hiervan; de buren verlangden niets anders,
dan het hem mede te deelen, en Jacobus wilde niets liever dan
het tot ln de kleinste bizonderheden hooren.
Wij zullen Jacobus daar te midden van de groep laten staan en
eens in het huisje doordringen.
Twee geneesheeren, een grijsaard en een jonge dokter, buigen
zich over het bed, waarop de gewonde ligt; zij hebben juist het eerste
verband gelegd.
Op den grond ziet men in een kom, die met bloed bevlekt
is, den kogel, die men uit de wond verwijderd heeft.
Catharina reikt stilzwijgend het pluksel en de verbanden aan
den dokter over.
In een hoek van de kamer staat Jean Baptiste, bleek en met ont
steld gelaat, tegen den muur en drukt zijn jongeren broer in dear;
men, die zijn gelaat met beide handen bedekt en zich inhoudt
om niet in snikken uit te barsten.
Toen men dien armen Barnabin het treurige nieuws kwam
mededeelen, lag hij in den grooten leuningstoel van zijne moeder
te slapen en wachtte haar nog steeds.
Wat een ontwaken was dat voor hem geweest; wat een wan
hoop had hem aangegrepen. Hq beschuldigde zichzelf de oorzaak
van dit ongeluk te zijn geweest en nu herhaalt hij nog bij tus-
schenpoozen
„O, mijn GodI mijn God! als de prijsuitdee'ing goed was af-