Het Gothenburger Stelsel.
POLITIEK OVERZICHT.
uitgeschreven voor Februari.
De strijd zal plaats hebben in het
caté Brinkmann, bij gelegenheid der
opening der daartoe opzettelijk gebouwde
zaal, die bij eene lengte en breedte van
26 en 8 meter eene hoogte heelt van
&h meter en dus eene ruimte aanbiedt
zoo schoon als men zich denken kan.
De wedstrijd zal bestaan ineen
korpswedstrijd, een personeelen idem
en een wedstrijd op de vrije baan.
Als prijzen worden uitgeloold gouden,
zilveren en bronzen medailles, benevens
eene pianino en meerdere schoone kunst
voorwerpen.
De wedstrijd vangt aan 16 Februari.
De heer Fr. Lieftinck, lid der Tweede
Kamer, is aangezocht het eere-voorzit-
terschap van dezen wedstrijd op zich
te nemen.
Vrijdag 8 Januari gaat alhier in den
Schouwburg voor de tweede maal „Onze
Don Juans."
Vrijdagnacht is alhier door de politie
aangehouden Th. L. van der W., een
21 jarige koetsiersknecht, in het bezit
van twee paarden, die hij kort te voren
had ontvreemd uit den stal van den
manègehouder A. A. van den Berg.
Hij gaf voer dat het zijn plan was ge
weest, met de paarden naar de gemeente
Velzen te gaan, vermoedelijk om die te
verkoopec.
Ook is gebleken, dat hij zich een
paar dagen geleden had schuldig ge
maakt aan diefstal van een partij drui
ven en peren.
Hij is naar het huis van bewaring
overgebracht, waarin hij vroeger reeds
vier maanden wegens diefstal heeft
doorgebracht.
Vrijdag avond is naar het Diacones-
senhuis aan de Hazepaterslaan alhier
overgebracht, Juffr. F. woonachtig aan
het Proveniershuis die in hare woning
bij het stappen uit haar bed was geval
len met het onderlijf op de punt van
een stoel, tengevolge waarvan zij zich
belangrijk heeft verwond.
Bij verschillende winkeliers alhier zijn
de toonbankladen gelicht. Bij een is
ongeveer f 9, en bij een ander ruim 8
ontvreemd.
BINNENLAND. twee treinen elkander daar moesten
j ontmoeten De kinderen werden door
Den 9 lea Januari zal te G r o- een ^er treinen gegrepen, met het ont-
ningen voor wielrijders een wedstrijd zettend gevolg dat alle drie verpletterd
gehouden worden in het figuurrijden om werden.
het kampioenschap van Nederland.
Op St. Bonifaceis overle-
De wachteres moet geen schuld aan
i het ongeluk hebben. De kinderen, die
den pater C. van Wijngaarden. Hij wasjujt kerk kwamen, waren met an
deren onder den afsluitboom doorge-
in 1856 geboren te Mijdrecht in de pro
vincie Utrecht. Na zijne studiën in het
Seminarie van Kuitenburg en Rijsenburg
Uit de echtelijke woning
voltooid te hebben, werd hij in 1879 te jn Brugstraat te Kraliugen is weg
Utrecht priester gewijd. Spoedig daarna gei00peri eene moeder van een twaalftal
trad hij in het noviciaat der paters j kinderen, waarvan het jongste geen 10
Redemptoristen te 's Bosch, waar hij in i maanden oud is. De politie heeft de
1882 zijne religieuse professie aflegde, i vrouw opgespoord in de Lange Panne-
Na eenige jaren ia Nederland in functie i koekstraat en trachtte haar te bewegen
te zijn geweest en verschillende bedie hare kinderen terug te keeren. doch
ningen van vertrouwen te hebben jzjj verklaarde niet weder in de echte-
vervuld, werd hij door zijn overste alslijke woning te willen komen,
missionaris naar Suriname gezonden. £iet op deKalootgestran
Ged..rende den korten tijd welken hij in j eng# ss Thorndaleis na lossing in
die kolonie vertoefde, gunde hij zich rust lichters, met assistentie van achtstoom-
noch duur in zijne werkzaamheden. Den j booten, Vrijdag avond vlot gekomen en
15.1 Nov, kreeg hij een lichte koorts,'
die hem niet belette zijne gewone uiter
lijke bedieningen te verricnten, maar de
ziekte nam in den avond in hevigheid
toe, en de dood maakte plotseling een
einde aan zijn verdienstelijk leven.
De 17e Alg. Verg. van den
naar Antwerpen opgevaren,
Bij de politie te Maastricht
vervoegde zich Donderdagavond een
Franschman, die mededeelde dat zijne
minderjarige dochter de ouderlijke wo
ning was ontvlucht in gezelschap van
een persoon, en dat, volgens door hem
bond van ned. onderw. zal gehouden j ingewonnen inlichtingen, beiden zich
worden op Dinsdag 29 en ^Woensdagi thans te Maastricht moesten bevinden.
OP de ringvaart der Haarlemmermeer
is een 25jarige schipperszoon door het
ijs gezakt en verdronken.
Graan- en zaadmarkt gehouden te
Hoofddorp, Haarlemmermeer, 24 Dec.
1891, oude tarwe /o.,k fo.—, Witte
tarwe ƒ6.25 k f 9.40, jarige /o.—
ristaiwe fo—rogge ƒ7.90, k ƒ820,
haver f 7.25, k f 815, ehevaliergerst
ƒ540, k ^5 95, wintergerst ƒ4.90,
ƒ5.30, zomergerst o.o.dut-
venboonen f 7.k 7.30, paar den -
boonen ƒ6.55, k ƒ6.85, bruineboonen
ƒ1050, k f 11.25, groene erwten ƒ8.—
k f 10.75, grauwe erwten fo.—, k
fo—, capucijners fok fo.
kanariezaad ƒ6.60 k f 7.
Bij den veehouder Vlug te Sloten,
heeft zich weder een geval van milt
vuur voorgedaan; met het aangetaste
stuk vee is volgens de wettelijke voor
schriften gehandeld.
Letteren en Kunst.
Wij ontvingen het eerste nummer van
een nieuw tijdschrift voor postzegel
verzamelaars, hetwelk onder den titel
van de Postiljon door den postzegel
handelaar H. Croiset te 's Hage wordt
uitgegeven.
Het bevat een artikel over het ont
staan van het verzamelen, benevens het
begin van een opstel over Japansche
zegels van Dr. Legrad, den bekenden
secretaris van de société de Timbrologie
te Parijs, met tal van clichés.
30 Dec a. s. in 't lokaal „Concordia4-
te Amsterdam. De voornaamste punten
van behandeling zijn: Dinsdag. i.Ope
ning te één uur 's namiddags.
2. Voorstel. De Bond trachte met
medewerking van andere vereenigingen
alle bezwaren tegen de tegenwoordige
wet op het L. O. te formuleeren; 3.
Vergelijkende exameBs4. Vooistel om
aan te dringen op afschaffing van
examengelden; 5. Voorstel: De Bond
dringe op invoering van leerplicht aan
6. Voorstel. De Bond wende pogingen
aan, dat aan onderwijzeressen op vijf
tigjarigen leeftijd pensioen worde toege
kend.
Woensdagvoormiddag te half tien. 1,
Voorstel tot vergrooting van 't orgaan
De Bode2. Wijzigingen in 't Regle
ment, waaronder een voorstel om ook
hoofden van scholen als gewone leden
toe te laten; 3. Voorstel tot oprichting
van een weerstandskas voor onderwijzers,
die ontslagen worden (Heilo, Putters-
hoek enz.); 4. Voorstel: 't Hoofdbe
stuur tracht eene internationale verbin
ding tusschen onderwijzers-vereenigingen
tot stand te brengen; 5. Voorstel: 't
Hoofdbestuur dringe er op aan, dat bij
kon. besl. bepaald worde, dat aan iedere
openbare kostelooze school een bad
inrichting verbonden zij.
Woensdag-namiddag te één uur. „Het
onderwijs-rijkszaak"inleider de heer
Th. M. Ketelaar van Amsterdam.
Een der a m s t e r d a m s c h e
bladen weet mede te deelen, dat dezer
dagen van gemeentewege op de Nieuw-
markt te Amsterdam metingen zijn ge
schied in verband met eene herschep
ping van dit plein in een plantsoen.
Dit zou dan gebeuren in het aanstaan
de voorjaar. Eu in dat plantsoen moet
eene ruimte gereserveerd zijn voor een
eerlang op te richten gedenkteeken voor
wijlen Z. M. Willem III.
Vrij dagochtend te 9^ uur is
de gashouder gesprongen van de pe-
troleum-gasfabriek aan den jHoek van
Holland, dienende tot verlichting en
tevens tot het in werking brengen van
den misthoorn. De slag werd ver in
den omtrek gehoord. De machinist K.,
in het locaal aanwezig, werd door den
muur, die omgeworpen werd, heenge-
slingerd, en zwaar gewond, zoodat men
gevaar duchtte voor zjjn leven.
Een verschrikkelijk onge
luk had te Rotterdam Vrijdag avond
omstreeks 8fc uur plaats. Een meisje
Een onmiddellijk door de politie inge
steld onderzoek leidde tot de ontdek
king van de vluchtelingen, die sedert
Maandag jl. daar in een logement ver
blijf hielden. Er volgden nu verklarin
gen van beide zijden, waarvan het
gevolg was, dat het drietal in éen rijtuig
het politie bureau verliet, waarschijnlijk
om te zamen de terugreis naar Frankrijk
te aanvaarden.
Op de onlangs gehouden Algemeene
Vergadering van den Volksbond, ver-
eeniging tegen drankmisbruik, heeft de
heer A. van der Voort Azn., de vol
ijverige voorzitter van de afd. Haarlem
van den Bond en lid van het hoofd
bestuur, een voordracht gehouden over
het Gothenburger stelsel.
Wat is dat stelsel
Gaarne zouden wij daarop een uit
voeriger antwoord geven, dan wij met
het oog op de plaatsruimte, thans
kunnen doen. De mededeelingen van
den heer Van der Voort toch zijn zeer
belangrijk In de eerste helft dezer
eeuw was het misbruik van sterken
drank in Zweden ontzettend groot,
zoodat men in 1855 door wettelijke
voorschriften den verkoop trachtte te
temperen. Toch, 'hoeveel goeds deze
maatregelen ook tot stand brachten, af
doende waren ze nog niet en eindelijk
kwam men in Gothenburg op de ge
dachte, om eene maatschappij op te
richten, die den verkoop van sterke
dranken op zich zou nemen, niet om
winst te maken, maar in 't belang van
het publiek. Die maatschappij nam 39
vrije „vergunningen" over kocht er een
van een bezitter en nam er later nog
12 over, toen de voorstad Mayorna bij
j Gothenburg werd ingelijfd. Van deze
52 liet zij er 16 over aan sociëteiten
liet er 18 ongebruikt en richtte 18
volkskofflehuizen op, goed ingerichte,
ruime, heldere zalen, waar uitsluitend
eerste kwaliteit sterke drank wordt ver
kocht, maar waar men ook voedings
middelen zooals een bord erwtensoep,
kan krijgen voor denzeltden prijs als
een glas sterke drank.
De kastelein krijgt percenten van den
omzet van spijzen en niet-alcoholische
dranken.
De maatschappij heeft het recht de
niet geborgd.
De gemaakte winst wordt in Zweden,
in de gemeentekas gestort. De Noren
doen dat anders en gebruiken de win
sten, gemaakt uit den drankverkeop,
tot ondersteuning van liefdadige in
stellingen.
En nu, zegt de heer Van der Voort,
welke leering is er voor Nederland te
putten uit hetgeen in Scandinavië ge
schiedde
Het antwoord luidt aldus
In de tegenwoordige omstandigheden
en met de tegenwoordige wetgeving,
nu de gemeentebesturen de bevoegd
heid hebben, eigendunkelijk vergun
ningen zelfs boven het maximum te
verleenen, kan er van de invoering van
het z g. Gothenburger stelsel geen
sprake zijn, vooral niet bij den veelal
gebleken onwil der gemeentebesturen,
om de bepalingen der wet te helpen
handhaven en tot de uitvoering er van
mede te werken.
Ia 1901 is de toestand echter geheel
anders.
In dat jaar hebben volgens de be
staande wet alleen die personen nog
recht op vergunning, die in 18S1 bij
de invoering der wet dat recht hadden
en drank verkochten.
Er kan dus geen bezwaar zijn om
dat jaar een bepaling in het leven
te roepen, die de oprichting van drank
verkoopmaatschappijen mogelijk maakt.
Immers, de overgangsbepaling van
art. 26 (ie al. geeft aan allen, die
op 1 Mei 1881 geen sterken drank
verkochten en de vergunning daartoe
eerst later bekwamen, slechts tot op 1
Mei 1901 het recht. Ieder hunner weet,
dat op dit tijdstip zijn recht ophoudt.
In alle gemeenten zullen dan door Bur
gemeester en Wethouders geheel nieuwe
vergunningen moeten worden uitge
reikt tot het wettelijk maximum. Kun
nen zij al de vergunningen verleenen
aan eene maatschappij, dan zijn zij
tevens van de moeilijkheid ontslagen,
om een keuze te doen tusschen de
aanvragers, wier aantal, in de meeste
gemeenten, dat der te verleenen ver
gunningen belangrijk zal overtreffen.
Maakt onze wetgever een bepaling
den geest van de noordsche wet,
dan kan het niet anders, of ook in ons
land zullen maatschappijen gevormd
worden, die zich met den drankver
koop willen belasten. Dit feit zal voor
de zedelijke en stoffelijke welvaart des
nederlandschen volks hoogst zegenrijke
gevolgen hebben.
uren, gedurende welke sterke drank
van 12, een van 15 en een jongen van wordt verkocht, binnen de gemeente
15 jaar wilden den overweg der Staats-te regelen,
spoor aan het einde der Rosestraatschiedt aan
Geen drankverkoop ge-
beschonkenen, noch aan
oversteken, juist op het oogenblik datpersonen beneden 18 jaar en ook wordt
RECHTSZAKEN.
De arrond. rechtbank te Amsterdam
veroordeelde Donderdag den voorsnali
gen politie-agent H. J. Petraeus, be
schuldigd van het tegen geldelijke be
looning van derden, verduisteren van
een politie proces-verbaal, voor de
justitie bestemd, tot esne gevangenisstraf
van zes maandenvervolgens het echt
paar B- de Vries en E. C. van der Meer,
beklaagd van diefstal eener belangrijke
geldsom ten nadeele van den kruier
Heijkamp, tot een gevangenisstraf van
twee jaren.
VISSCHERIJ.
Enkhuizen, 25 December Giste
ren werden alhier aangevoerd 5200
schelvisschen. prijs f 16 k 20 per 100
stuks; 2500 kl. schol, prijs 5 k 5 50
per 50 KG., en 75 tal haring, prijs
ƒ3.40 k 3.50 per tal.
Lemmer, 23 December. In de
afgeloopen week werden aan de rooke-
rijen alhier aangevoerd 265 tal Zuider-
zeeharing: 45,000 stuks groote spiering
benevens eene partij middelsoort en
kleine spiering. Voor haring werd be
taald ƒ335 per tal; voor groote spie
ring 5 Per duizend stuks en voor
kleinere soort f 1 per duizend stuks.
Tengevolge van vorst en ijs hebben onze
visschers sedert Dinsdag hun bedrijf
moeten staken.
De verkiezingstijd te Waterford is
geëindigd met de «verwinning van den
Parnellist Redmond. Deze kreeg 1725
stemmen, terwijl de anti-Parnellist
Davitt er 1329 op zich vereenigde.
Terwijl Redmond in een gloeiende rede
den kiezers dank zeide, werd Davitt
onder politiegeleide naar den trein ge
bracht, daar men anders voor ongere
geldheden vreesde.
De engelsche regiering heeft het
agentschap van Reuter belast met het
opstellen en openbaar aaaken van het
offlcieele verslag der beraadslagingen in
het britsche parlement.
Volgens de Standard is te Cons tan-
tinopel eene buitengewone commissie
benoemd, waarin verscheidene ministers
zitting hebben, tot het onderzoeken
van de engelsch—turksche regeling be
treffende Egypte. Overeenstemming met
Engeland wordt onwaarschijnlijker dan
ooit geacht.
Een wetsontwerp is door den senator
Sherman aan den Senaat der Vereenigde
Staten ingediend tot het verleenen
eener staats garantie van honderd mil-
lioea voor de Nicaragua-kanaalaandeelen
Het voorstel is naar de commissie voor
buitenlandsche zaken verwezen.
De limes meldt uit Singapore dat
er te Pahang een oproer heeft plaats
gehad tegen den Sultan. De engelsche
magistraat is door het volk doodge
schoten. Uit Selanger werden hulptroe
pen naar Pahang gezonden.
Uit Tientsin wordt geseind dat Li-
Hung-Chang aan de beterende hand is en
dat de regeering voorlgaat troepen naar
het Noorden te zenden.
In eene samenkomst der leden van
de duitsche linkerzijde in de o©stenrijksche
Kamer heeft dr. Plener mededeeling
gedaau omtrent het optreden van graaf
Künburg in hst ministerie. Er is tusschen
een vertegenwoordiger van de partij en
den minister-prssident overeengekomen
dat een afgevaardigde, die het ver
trouwen zijn®r partij bezit, tot minister
benoemd zal worden. De keuze is op
graaf Küuburg gevallen. De partij be
houdt hare volle vrijneid van handelen
en hare onafhankelijkheid tegenover de
regeering. De vergadering schonk hare
instemming aan de mededeeling van
dr. Plener.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat
de Czaar de begrooting der staats
uitgaven met honderd millioen heeft
doen verlagen. Het aantal menschen,.
die hongersnood lijden, wordt in Noor
delijk Finland op twaalfduizend begroot.
Volgens de Times hebben er steeds
gevangennemingen plaats, waarschijnlijk
van nihilistenook de vrouw van pro
fessor Niede is gevat. De dwangarbei
ders, die den Vladivostock-speorweg
bouwen, begaan volgens de Standard
allerlei ongeregeldheden en misdaden,
zoodat het noodi* zal zijn andere
arbeiders aan het werk te stellen, of de
krijgswet onder de dwangarbeiders af
te kondigen.
Poolsche bladen melden dat in rus-
sisch Polen, ten gevolge van den heer-
schenden nood, moorden en plundering
van landhoeven schrikbarend toenemen.
Onlangs werd eene rooverbende gevat
wier leden gedeeltelijk uit verkleede
Kozakxen van het te Temaszow in
garnizoen liggende regiment bestonden,
gelijk gerechtelijk werd gestaafd. In de
noodlijdende streken heerschen epide
mieën, en overal is gebrek aan genees
kundige hulp.
De afdeelingen der belgische Kamer
hebben Woensdag de wetsontwerpea
betreffende de handelstractatea onder
zocht. Ten aanzien van het tractaat met
Duitschland is de uitslag van de ge-
dachtenwisseling in 4 afdeelingen bekend.
Twee hebben zich vóór en twee er
tegen verklaard. Van de vijfde afdeeling
is de uitslag nog niet bekend, maar
men verwacht dat deze ongunstig zal
„Ik zeg dat ter wille van uw eigen veiligheid, Nick. Mij zal
niemand van die laatste zaak verdenken,"
„Daar zou ik liever niet zoo vast op rekenen, Darl Ruggles.
Als Dyke Darrel aan 't opsporen gaat, weet men wel waar hij
begint, maar niet waar hij eindigen zal. Hij heeft de meest
verborgen misdaden in Chicago en St. Louis aan 't licht ge
bracht. Ik zou heel wat ruimer ademhalen als ik wist, dat die
detective onder den grond was."
„Dat zouden velen met je doen."
„Gij zelf ook b. v."
„Dat wil ik niet ontkennen, Nick. Ik ben ook niet erg op
mijn gemak, zoolaDg de jonge spion leeft. Onder ons gezegd,
geloof ik, Nick, dat wij wel kunnen zorgen, dat dit de laatste
opsporing zal zijn, die Dyke Darrel zal doen. Ik loof eene be
looning van duizend dollars uit aan hem, die den detective de
hersenpan verbrijzelt. Het is wel de moeite waard ora dien prijs
te winnen, nietwaar, Nick?"
Nick Brower stak zijn groote hand uit en drukte de kleine
witte hand des professors.
„Ik wil die duizend dollars verdienen of ik zal het overige van
mijn leven gaan bedelen, Darl Ruggles."
„Ik hoop, dat gij zult slagen. Het zal het beste zijn, als gij
met den volgenden trein op reis gaat. Ik zal u spoedig achter
na reizen."
Hierop scheidden de twee mannen.
Korten tijd daarna stond professor Darlington Ruggles bij het
dok en keek naar de rivier en de schepen. Verscheidene vaar
tuigen waren van verschillende havens hier binnengeloopen; ver
der zag men er een sleepboot, en het tuig van een schoener
blonk in het maanlicht.
„Dit water is ook reeds getuige van meer dan éen misdaad
geweest," mompelde de professor bij zichzelven. „Ik wou maar,
dat die ellendige Dyke Darrel op den bodem van de rivier lag.
Hij heelt het in het hoofd gekregen om de mannen, die Arnold
Nicholson vermoord hebben, uit te vinden, en als er een man
ten oosten van de Mississippi is, die dat doen kan, dan is hij
het. Maar ik denk niet, dat ik hem daartoe den tijd zal laten.
Het zal een strijd wezen tusschen den detective en een man,
die in sluwheid bijna zijn gelijke is. Ik denk.... hallo, wie
is dat?"
Deze laatste uitroep werd veroorzaakt door de plotselinge
verschijning van eene donkere gedaante, die op den weg kwam
aansnellen. Op een afstand van zes voet van de plaats waar
Ruggles stond, bleef hij staan en keek hem doordringend aan.
„Wat wilt gij
Het was de professor, die deze vraag deed, maar ter zelfder
tijd deinsde hij een paar schreden achteruit, daar de blik van
den vreemdeling hem zeer verschrikte.
„Wie zijt gij vroeg de vreemdeling kortaf.
„Dat gaat u niet aan."
„Denkt gij dat? Nu, dat zullen wij zien."
Hij stak zijn hand naar hem uit. De hoed van den professor
viel op den grond en in het volgende oogenblik werd deze door
een rooden pruik gevolgd.
„Ha, dat dacht ik al. Gij zijt de man, dien ik zoek, en...."
Eensklaps werden de woorden van den spreker afgebroken.
HOOFDSTUK V.
Ellis ton loopt een blauwtje.
De professor uitte een woesten kreet, toen hij zich onzacht
voelde vastgegrepen. Het volgende oogenblik flikkerde er een
mes in zijne hand.
„Help help moordmoord
Eene zwarte gedaante werd in het dok geslingerd, daarop
volgde een hevig geplas en de processor stond alleen. Hij keek
in het water en bemerkte, dat het even kalm stroomde als een
oogenblik te voren.
Toen raapte Ruggles zijn hoed en pruik op en zette ze weer
op zijn hoofd.
„Drommels, wat ben ik daar mooi ontkomen."
Op dit oogenblik zag men eene andere gestalte naderen en de
professor, die het geraden vond te vertrekken, verliet zijne plaats
vóór de derde persoon die had bereikt.
Op den dag, volgende op dien, welks gebeurtenissen wij zoo
even verhaalden, betrad een man den drempel van het huisje
van Dyke Darrel in Woodbury en belde.
Nelly deed open en liet mijnheer Elliston in eene kamer, waar
het middagmaal was opgediend.
Wordt vervolgd?)
