NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
iöe Jaargang.
Dinsdag 27 September 1892.
No. 2831
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIËN:
UT QBMOTUMIIR
J. C.
STADSNIEUWS.
Uit het Gemeenteverslag over 1891.
Saral Bernhardt Je Haarlem.
FEUILLETON
pc fcroiifte garesfoof.
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door het geheele Kijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Geïllustreerd Zondagsblad, per 3 maanden 0,30.
franco per post 0,37^.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- i
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 123.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cents per regel.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiers.
Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE CoJOHN F. JONESSuccParijs 31 bis Faubourg Montmartre.
Het Vrijdagavond versohenen Num
mer dezer Courant is, hoewel daarvan
een groot aantal was over gedrukt,
totaal uitverkocht.
Be Directeur-Uitgever,
Haarlem, 26 Sept. 1892.
Het bezoek aan het Stadhuis was
Zondag weer zeer druk. Volgens ge
loofwaardige schatting zijn er zesduizend
personen geweest, terwijl men het aantal
van hen, die er Vrijdagavond en
Zaterdag een kijkje hebben genomen,
veilig op evenveel kan taseerea.
Voorts brachten Zondag 607 perso
nen een bezoek aan het stedelijk museum
van schilderijen en oudheden.
Met het ai breken der versieringen
is overal begonnen. Welhaast zal de
stad weer haar gewoon aanzien hebben.
De Directeur-Uitgever van dit blad
ontving Zaterdag een schrijven geda
teerd van 23 dezer en luidende als volgt
„Ingevolge de bevelen van Hare Ma
jesteit de Koningin-Regentes heb ik
„de eer UWelEdelgeboren Hoogstder-
„zelver dank te betuigen voor de aan
bieding van eenige Exemplaren van het
„Feestnummer van Haarlem's Dagblad
„uitgegeven bij gelegenheid van het be-
„zoek van Hare Majesteit de Koningin
„en Hare Majesteit de Koningin-Re
gentes aan Haarlem, op Vrijdag 23
„September 1892, welke exemplaren
„door Hare Majesteit de Koningin-Re
gentes gaarne en met belangstelling
„werden aangenomen.
De Particulier Secretaris va?i
M de Koningin-Regentes,
(w. g.) DB RANITZ.
Zondag werd op de sporttentoonstel-
ling te Scheveningen in den Internatio
nalen Wedstrijd van Athletische sport
in de af deeling „Verspringen" de ie
prijs verg. zilv. medaille behaald door
den heer G. Voet, lid van „Kracht
door Volharding" en de 20 prijs, zilv.
medaille, door den heer H. J. Barkens,
beiden alhier woonachtig. Er waren tien
deelnemers. De prijzen werden uitge
reikt door den heer W. J. H. Muiier
alhier.
Bij gelegenheid van het bezoek van
H.H. M.M. de Koninginnen aan onze
stad hebben Vrijdag j.l. de werklieden
van de H. S. M. alhier een vrijen dag
gehad, en is hun behalve voor de 3
uur, [gedurende welke dien dag is ge
werkt, voor de 9 vrije uren hun gewoon
dagloon uitgereikt.
De rijtuig-^ spoorwagen- en tram
wagenfabriek van de firma
JBeijnes
(Vervolg).
In het vak van [luxe rijtuigen ging
weder weinig om en al kan men de
oorzaak van den achteruitgang op dat
gebied gedeeltelijk toeschrijven aan de
omstandigheid, dat aanschaffing van
ekwipages in de laatste jaran zeldzamer
is geworden, toch valt het niet te ont
kennen, dat een groot aantal rijtuigen
uit het buitenland wordt betrokken.
Het inkomend recht van 5 percent van
de aangeven waarde ia dan ook geen
beletsel om zich een rijtuig uit het bui
tenland te verschaffen»
Na deze opgave wordt door den
firmant woordelijk nog het volgende
gezegd
„Zoodra de Nederlandsche-Zuid-Afri-
kaansche Spoorwegmaatschappij al het
benoodigde spoorwegmaterieel zal heb
ben aangeschaft, is het te voorzien, dat
weder gebrek aan werk zal ontstaan.
£n de kans om werken uit te voeren
ten behoeve van buitenlandsche spoor-
en tramwegmaatschappijen is, gelijk in
vorige jaren breedvoerig in het licht
werd gesteld, zeer gering. Daarentegen
hebben de buitenlandsche spoorwegfa
brikanten, tengevolge van het lage
Nederlandsche tarief van invoerrechten,
gelegenheid om met gunstigen uitslag te
coneurreereu in de levering van mate
rieel ten behoeve van de Nederlandsche
spoor- en tramwegmaatschappijen.
In het verslag over 1890 werden de
redenen opgenoemd, waarom de belgi-
sche spoorwegfabrikanten tot zulken
uiterst lagen prijs aanbiedingen kunnen
doen. In de jaren 1888 tot 1891 werden
bijna alle goederenwagens voor de Ne
derlandsche spoorwegmaatschappijen in
België vervaardigd, en volgens matige
berekening kan men aannemen, dat de
Belgische fabrieken in gezegde jaren
alleen aan rollend materieel ten behoeve
van onze spoorwegen hebben geleverd
tot een bedrag van ruim twee millioen
gulden.
Bovendien werd in België al het
ijzerwerk voor de Nederlandsch-Indische
staatsspoorwegen vervaardigd. Hoeveel
arbeid daardoor der Nederlandsche nij
verheid onttrokken is, behoeft zeker niet
te worden uiteengezet.
Intusschen mag niet onvermeld blij
ven, dat de Nederlandsche spoorweg
maatschappijen bereid zijn bevonden
vele belangrijke werken voor hare re
kening in ons land te doen uitvoeren,
en daaraan was het dan ook te danken,
dat de beide Nederlansehe spoorweg-
fabrieken ruimschoots van werk voor
zien waren.
Terwyl in 1886, 1887 en 1889 door
deze firma in Frankrijk eenig tram-
wegmaterieel geleverd werd, is de kans
om in het vervolg iet3 dergelijks in
dat land te leveren genoegzaam on
mogelijk geworden, sedert door de
fransche Regeering een tarief van
invoerrechten is. vastgesteld, waardoor
als het ware de grenzen worden afge
sloten voor den buitenlander.
Wel bestaan er dus dringende rede
nen orn het Nederlandsch tarief van
invoerrechten te herzien.
Ook het gemis eener octrooi-wet
doet z:ch nog immer gevoelen. Zoo
werden door odzc firma in het jaar 1890
voor een speciaal soort spoorwegrijtuigen
draaibare onderstellen van een geheel
nieuw systeem uitgevonden en vervaar
digd, en toen het bleek, dat deze onze
vinding in alle opzichten aan de gestelde
eisehen voldeed, is dat systeem ook
gevolgd bij aanmaak van andere rijtui
gen, waarvan de levering aan een bel-
gischen fabrikant als laagste inschrijver
was opgedragen, terwijl onze firma, op
dezen na, den laagsten prijs had aange-
geboden.
Eveneens is het voorgekomen, dat de
éenassige trucks voor tram rij tuigen, een
systeem door onze firma uitgevonden,
in het buitenland zijn nagemaakt.
Het behoeft zeker niet te worden
uiteengezet, welke nadeelige gevolgen
voortvloeien uit het gemis van eene
wet, waardoor het eigendomsrecht van
eene of andere uitvinding wordt ge
waarborgd.
Ook in omgekeerden zin doet het
gemis aan eene octrooi-wet zich sterk
gevoelen.
Immers, in het buitenland, waar alle
uitvinders door de octrooi-wet zijn ge
waarborgd, is men niet genegen deze
uitvindingen aan ons af te staan uit
gemotiveerde vrees, door de ondervin
ding bevestigd, dat hunne arbeid bij ons
als onbeschermd, onmiddellijk wordt na
gemaakt.
Oaze firma ondervond groote moei
lijkheden bij den aankoop onzer elec-
trische-hydraulische klinkmachine, eene
belangrijke Fransche uitvinding, die ons
alleen onder schriftelijke garantie tegen
namaak werd afgestaan.
Het ontbreken eener octrooi-wet houdt
naar onze beseheiden meening den meer
deren vooruitgang van ons land op me
nig gebied belangrijk tegen."
Het heeft zijn goede en zijn kwade
zijde, om dicht bij een hoofdstad te
wonen. Waar het nadeel van die nabij
heid zich hoofdzakelijk doet gevoelen
voor winkeliers en neringdoenden daar
is een der voordeelen dat men op kunst
gebied veel te hooren krijgt, waarvan
men anders zou verstoken blijven.
Wanneer groote artisten in Amster
dam eenige voorstellingen komen geven,
dan vinden zy gewoonlijk even de
gelegenheid om naar Haarlem over te
wippen, vooral omdat het niet gewenscht
is al de voorstellingen te Amsterdam
ineens te geven en achter elkander.
Daaraan ook is het zeker te jdanken,
dat de beroemde tragédienne Sarah
Bernhardt Zaterdag in onzen Schouw
burg is opgetreden.
Men heeft deze actrice wel eens een
reclame-kunstenares genoemd en hare
benijders (en benijdsters niet te ver
geten) beweren, dat zij alleen aan de
reclame haren roem te danken heelt.
Nu valt het niet te ontkennen, dat
Sarah Bernhardt eene persoonlijkheid is
met eenigszins ongewone manieren, maar
dat niet aan reclame haar beroemdheid
mag worden toegeschreven, daarvan
hebben de schouwburgbezoekers Zater
dagavond de overtuiging kunnen er
langen.
Als eene eerste kunstenares heeft zij
zich opnieuw doen kennen. Het door
haar gekozen stuk „Fédora" van Sardou,
moge als kunstproduct weinig te be
duiden hebben, het geeft aan de actrice
die de titelrol vervult, een aantal
spannende momenten, waarin althans
hare kunst zich ten volle kan uitspre
ken. Zoo het slot van het eerste be
drijf, waarin prinses Fédora Romanoff,
haren echtgenoot dood ziende uitroept
„il est mortil est mortDe diepe
wanhoop in den uitroep, de angstige
blik en houding, wanneer ze zich een
oogenblik tevoren tot het doodsbed
keert, zijn dingen die men niet licht
vergeet.
Treffender nog was Sarah Bernhardt
in het derde bedrijf, waar zij Ipanoff
het verhaal van zijn daad ontrukt, hem
door hare liefde weet over te halen,
zijn broer en zijn moeder in levensge
vaar te brengen en boven dit alles staat
als een van kunstvuur blakende apo
théose het tooneel in het vierde bedrijf,
waar Fédora, die cm haren geliefde te
behouden, diens n oeder en broeder
heeft opgeofferd, zich van het leven
berooft, na in een laatsten snik van
liefde alles aan Ipanoff te hebben ge
openbaard.
Wat Sarah Bernhardts spel niet wei
nig relief geeft, dat is hare houdiDg.
Het zijn niet alleen hare oogen
en lippen, het zijn ook hare poses,
die spreken. Daarom, omdat alles
stem, gelaat, houding samenwerkt tot
het teweegbrengen van den indruk,
dien zij veroorzaken wil, daarom maakt
onzes inziens Sarah Bernhardt zulk een
ongemeen groote impressie.
Zooals gewoonlijk waren de tooneel'
spelers die haar secondeerden, van
lageren rang en men han ook geen
heel gezelschap van sterren verlangen.
Wel had men mogen verwachten, dat
de rol van Loris Ipanoff, feitelyk de
eenige in het stuk (behalve de titelrol)
die van beteekenis is, aan betere han
den ware toevertrouwd geworden. Hoe
wel nu en dan de heer Darmont welke
deze rol vervulde, goede oogenblikken
had, liet hij zich in de momenten van
hevige emotie gedurig vervoeren tot
eene overmatige stemuitzetting, die nooit
intense passie kan vertolken en daarvan
alleen de smakelooze imitatie is.
De toiletten van Sarah Bernhardt
waren zeer fraai, we moesten dan ook
telkens lang wachten vóór we ze te
zien kregen.
De zaal was vol, alleen in de bal-
cons was nog een enkele stoel onbezet.
Na elk bedrijf werd de beroemde ac
trice driemaal, na de slotacte zelfs
viermaal teruggeroepen. Een bouquet
werd haar niet vereerd zijn dan Vrij
dag él de bloemen in Haarlem ver
bruikt
Maandagmorgen is een werkman in
de Suikerfabriek te Houtrijk en Polanen
van een zolder gevallen en aan armen
en beenen deerlijk verminkt per bran
card naar zijne woning gebracht.
Dank zij den meerderen wind van
Zaterdag en Zondag is het overtollige
water in de omliggende polders door de
molens verwijderd geworden en thans
weder het normale peil bereikt. Als een
gevolg van die lozing zijn ook Rijnland's
stoomgemalen in werking.
Graan- en Zaadmarkt gehouden te
Hoofddorp Haarlemmermeer, 22 Sept.
1892. Roode wintertarwe f o,Jarige
tarwe foo,Witte tarwe ƒ6.20
7.30, Zomer ristarwe ƒ6,Rogge
f 4.85 4 5.50, Haver ƒ6 75 4 7,30,
Chevaliergerst ƒ4.80 a 5,20, Winter-
gerst ƒ4.35 4,85, Zomergerst ƒ3.60 a
3,90, Groene Erwten 6.50 8,50,
Kanariezaad /o.Karweizaad ƒ11.25
Blauw maanzaad 13,25, Bruin mos
terdzaad ƒ2o,23,
De afdeeling Haarlemmermeer van
de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw wil trachten, de paardenmarkt te
23)
HOOFDSTUK XII.
De gedachte doorschoot zyn breiD, dat zyn vader het te voor
schijn had gezocht om het te verbranden, en deze gedachte werd
gevolgd door een andere, die voor een oogenblik zyn hart deed
verstyven.
A Is hij nu sterft, dan kan hü het niet vernie
tigen! Als hem het geneesmiddel niet wordt ingegeven, dan
moet hij sterven.*
Gedachten komen en gaan snel in tijden van nood. Philip was
een man met een vastberaden gemoed als het zijn eigen belang
gold, en zijn verstand was verblind door woede en aBgst. Het
duurde niet lang of bij had zijn plan gevormd. Hij nam het fleschje
uit de kast, schonk den inhoud uit in een van de wijnglazen,
die op tafel stonden, en trad daarmee op zijn vader toe, en sprak
hem aan. Hy wist, dat deze aanvallen, hoewel zij veel pyn ver
oorzaakten, niet van dien aard waren on den lyder van zyn be«
wustzijn te beroovon. De oude man kon hom best verstaan, al
verkeerde hy in een doodstrijd.
//Luister,* zeide hy langzaam en duidelijk. «Zooeven hebt gy
gezegd, dat gij my zoudt onterven. Dit geneesmiddel zal uw leven
redden, en als ik het laat vallen, zult gy sterven, en er is niets
meer in huis. Zweer voor God, dat gij uwe bedreiging niet ten
uitvoer zult brengen, en ik zal het u geven. Hef uw hand op, ten
teeken, dat gij den eed aflegt.*
Eene stilte volgde, slechts afgebroken door de zware ademhaling
van den stervende.
aiAIs gy niet zweert, dan giet ik het voor uwe oogen uit.*
Weer volgde eene doodsche stilte; de oude heer deed nu echter
eene poging om op te staan en te bellen.
Zyn zoon wierp hem ruw terug.
UYoor de laatste maal,* zeide hy in een schor gefluister, *wilt
gy zweren?*
De keDteekenen van een hevigen strijd vertoonden zich op het
gelaat van zijn vader, dat nu byna zwart was tengevolge van de
hevige pynen, en over de opgezwollen lippen, die niet schenen te be
wegen, kwam slechts een woord, dat bestemd was voor altyd
in de eoren van zyn zoon te weerklinken #M oor-
denaar!"
Het was zyn laatste. Hy zonk achterover, slaakte een laatoten
zucht en stierf; op datzelfde oogenblik flikkerde de vlam in het
wegsmealende vaur voor het laatst op, en plotseling werd de
kamer ia een byna volslagen duister gehuld. Philip stond een
oogenblik verbijsterd over z$n eigen werk, eu keek neer ep het
witbleeke gelaat van zyn dooden vader. Doodsangst greep hem aan
bij het besef van wat hy had gedaan, en in die vreeselyke seconde
toen hy den toestand doorzag had hy z^jn eigen leven willen geven
om het gebeurde ongedaan te maken.
Weldra echter kwam het instinct van zelfbehoud hem te hulp.
Hy stak een kaars aan, stortte een weipig van het geneesmiddel
in bet glas over de kin en de jas van het lyk, en liet toen het
glas naast zich op den grond vallen, zoodat het brak zoodat
hy het op die wyze deed voorkomen, alsof zijn vader was gestor
ven by zijn poging om het geneesmiddel in te nemen. Daarna
slaakte hij een luiden kreet en belde hevig. Een minuut daarna
was de kamer gevuld met verschrikte bedienden, van wie er een
oogenblikkelyk werd uitgezonden om Caley, den geneesheer, te
halen. In dien tusschentjjd werd na eene vergeefsche poging om
de levensgeesten op te wekken, de studeertafel leeggemaakt, en he
lichaam er op gelegd, zooals vyftig jaar geleden ook met zyne moeder
was gebeurd.
Er ontstond nu eene onaangename stilte. De mannelyke bedien
den liepen met gesmoorde voetstappen heen en weer, en de vrou
wen schreiden, want op hunne manier hadden zy allen den heersch-
zuchtigen ouden man liefgehad, en de slag was nu zoo eensklaps
gevallen. Philips hoofd gloeide; hy werd verteerd door het verlangen
om te handelen. Plotseling dacht hy aan zyne vrouw, die boven
was; na hetgeen er zooeven gebeurd was zou een scène met haar
hem volstrekt niet in de war brengen, hy gevoelde zelfs, dat
zooiets hem zeer welkom zon zyn. Hy begaf zich naar de kamer
waar zy zich bevond en trad binnen. Klaarblykelyk had men
haar feeds verteld wat ef gebeurd was, want zoowel zij als Pigott
die haar hielp by het uitkleeden zy was totaal uitgepnt
schreiden. Zy scheen niet verwonderd over zyne komst; de schok