jjff
L
V v$
Jack de Acteur.
HAARLEMMER HALLETJES
2
Dcn^tt-
'VtfAAA t ftdX^O A
i U.j j" 4 <t^3 t>v.
J5i'c
SSL
a? ^Mg&feU
^,-^f-V-"© w
^c! ^/s-v-0-^
Tot zyn 23ite jaar had Jack Maisden
'twaalf ambachten en dertien ongelukken,
on op dien leeftijd noemden eijne ver
wanten hem een schandvlek voor de familie
Vooral zyn vader beweerde dat. Maisden
senior nu was een krom, kaal, oud man
netje, die er uitzag alsof hy van zijn
leven niot anders dan kaal en krom was
geweest. Jacks kennissen vonden het
altyd een onoplosbare logogrie^ dat zulk
oen vader zulk een zoon bad.
Reeds vroeg in het leven begon Jack
bewyzen to geven dat zyn gesternte on
gelukkig was. Zyn tanden krygen, zijne
verkoudheden, zyn kinkhoest, waren altijd
veel erger dan by andere kinderen en
zyn mosder was zoo innig overtuigd van
de eer die haar te beurt was gevallen
van Maisden senior's echtgcnoote te wezen
«lat zy altijd vermoedde, dat Jack een
gemakkelijker en gelukkiger kind zou zyn
geweest, als hy eeue andore moeder had
gehad.
Was het om haar niet de hoogte van
mislukking te doen zien, die haar zoon
oog zou bereiken, dat zij stierf toen hy
nog jong was Wie zal het zeggen 1
Zeker is het, dat Jacfc op zyn derde
jaar moederloos geworden was.
Volgens zyn vader en zyne leermees
ters wae Jack op school een volslagen
mislukkeling. Had men zijn kameraden
gevraagddan zouden die allicht een
andere meening ten beate hebben gegeven.
Want een jongen, die zwemmen, cricke
ten, fietsen en springen kan gelyk^op
met kameroden die twee jaar ouder zyn;
lie geliefd is by allen, ook door hen die
h$j pas heeft afgeranseld, kou bezwaar-
lyk een volslagen mislukkeling worden
genoemd. Wat de volwaseennen dan ook
aeenden, was dat zy op geenerlei wijze
de dingen die zy onderwezen, binnen in
Jacks krullebol konden kvygen, zoodat
uy op zijn twaalfde jaar de tafels van
vermenigvuldiging nauwelyks kende en
op zyn zestiende geen twee regels uit
Virgiliu8. Niemand hield hem voor een
••zei en wie een half uur met hem
praattekon zich Diet voorstellen
■lat zoo'n vlugge knaap zoo onbevatteiyk
<on wezen voor werk, dat veel dommer
tangens veel beter deden. Hy kende de
camen, gewoonten en nesten van al de
vogels en al de viervoetige dieren, mylen
.n den omtrekkende Scott, Dumas en
Ainsworth van buiten, en kon allerlei
veraeD, uitstekend voordragen. Dei nachts
lield hg in de slaapzaal de jongens wak
ker door hun verhalen te doen van zyn
jigen maaksel, waarin weliswaar bloed
en misdaad een groote rol speelden, maar
waarin toch ook een tintje van humor
oiet te miskennen viel. Maar zijn grootste
calent was nabootsing. Hij deed klanken
♦>n geluiden na met ongeloofelyke juist
heid en koos voor zyn3 kunststukken,
zeer oneerbiedig, altijd zijn vader
en zyne leermeesters. Zoo was hy
jens op een laten avond bezig met het
en gehoore brengen van een denkbeeldig
gesprek over hem zeiven, tusschen zyn
/ader en den directeur der school, Dr.
Starkie, waar de joDgeas over proestten
van het lachen.
Hy had er echter niet op gerekend,
dat de directeur toevallig door den gang
komende alles gehoord had en toen de
oekende krassende stem Jack Maisden
oeval, uit zyn bed en naar de directeurs
kamer te komen, hield zyn gehoor dit
voor een nieuw proefje van zijn kunst
ou juichte den verschrikten Jack zeer
Een Zaterdagavondpraatje.
CXLIII.
Het duizelt een menseh voor de
oogen. Een paar jaar geleden kwam
niss Fay, in ons land op do planken
on liet ons kijken, hoe zy met het
allergrootste gemak diDgeu, deed, die wy
vot dusverre gemeeüd hadden dat voor
■en gewoon sterveling ondoenlyk waren.
Stevig vastgesjord (do galanterie aan
«ene dame verschuldigd gold hier niet
meer) met verzegelde polsen, liet zy
zich in een tentje sluiten, rammelde met
bellen, blies op een fluit, wierp een
rompet door eene opening, terwijl
vooraf was gezorgd dat zij al die dingen
onmogelijk aanraken kon. En werd het
gordyn weggeschoven, dan zat zy daar
veer, even stevig gebonden en verzogeld
als te voren.
Natuurlyk werd er gezocht naar eene
verklaring, 's Measchen weetgierigheid
(of zou het nieuwsgierigheid wezen
wil nu eenmaal van alles de oorzaak
weten. //Gooehelary," zeiden sommigen,
die er zich op lieten voorstaan dat men
hen niet gemakkelijk wat kon wys-
maken. Anderen (en dat waren er niet
weinig) schreven de onverklaarbare toe
ren van de schimachtige engelsche dame
toe aan eene bizondere kracht. Ja, welke
kracht dan Miss Fay zelf gaf er geen
nadere omschrijving van, maar duidde
;oo vaag weg op een soort van magne
tisch vermogen, dat haar en haar alleen
geschonken zou wezen.
Weet ge nog wel, lezer, hoo we in
die daeen gedebatteerd hebben over de al
dan niet bestaande wonderkracht van
toe, wat zij een oogenblik later met 500
regels elk moesten bezeren, terwijl Jack
in de directeurskamer een reprimande
kreeg, zooals nog nooit te voren.
Na het verlaten van de school, mis
lukte Jack kort na elkaar in twee vakken
Eerst was hy by een notaris op hot
kantoormaar na zes maanden bood
deze hem duizend gulden als hy weg
wilde gaan en den notaris ontslaan van
de overige zes maanden van het contract.
Jack ging, bly te moe en besloot om
te gaan varen, maar na een paar
reizen vond hy dit bedryf toch al te
eentonig en zei zyn vader dat de zee
vaarderij volgens zyne elegante uitdruk-
i
king *naar de maan mocht loop
*Zou ik ook mogen weten ^>vroeg
zijn vader yzig beleefd, *hoe je nu je
kost denkt te verdienen
iJk ga naar het tooneel," zei Jack.
Als hij gezegd had, dat hy zich op zak
kenrollen wou gaan toeleggen, had zyn
vader niet meer kunnen ontstellen.
//Iedereen zegt, dat ik een uit
stekend acteur zou wezen," ging Jack
voort, //en ik weet zeker dat het leven
my zal bevallen. Ik word nooit een man
van zaken, cyfers kan ik niet onthouden
en van een benauwde ruimte houd ik
niet. Bovendien, waarom moet ik zooveel
geld verdienen U heeft genoeg en ik
ben uw eenig kind."
Maisden senior werd rood.
u t Is wezenlyk geen slecht leven,
vader. Daar is Irving en Bob Coltsfoot,
de zoon van Sir Robert Coltsfoot. Ik ben
met hem op school geweest en hij ver
dient nu honderd gulden in de week en
gaat met dezelfde menschen om als voor
hy dit beroep koos."
//Beroep!" bromde zyn vader. //Groote
bemelJe gezicht verven en je zelf ten
pronk stellen! dat noemen ze een beroep!!"
//Bovendien," zei Jack met een slim
denkbeeld van het beste argument dat
hij tot zijn vader richten koa, //bovendien
vereischt het geen kapitaal. Dat is een
groot punt. Toen ik by den notaris kwam
betaalde u myn leergeld, toen ik zeuman
werd kreeg ik eea dure uitrus'ing, maar
voor het tooneel is geen geld noodig,
daar wandel ik op zooals ik hier ben."
Intussehen was zijn vader van den
schok bekomen en trachtte hein het
tooneel zoo zwart mogelyk voor te stellen.
z/Nieta aan te doen," zei Jack. //Ik heb
mij al verbonden aan Moor's Tooneelge-
zelschap als tweede jonge roltegen
twintig gulden in de week om te begin
nen. De volgende week gaan we op reis
I in de provincie."
De oude man had den moed niet om
I den weerspannige voor altijd op straat
Miss Fay Onze beste vrienden konden
we er dikwijls niet door uitstaan, omdat
de domodren maar volhielden dat er iets
buitengewoons in de toeren school. En
zij van hunne zyde vondeD ons onge
nietbare materialisten, omdat we er
stokstyf op bleven staan, dat die toeren
goochelkunsten waren en anders niet.
Zelfs geleerde mannen bemoeiden zich
er mee en trachtten échter het geheim
te komen, maar het lukte hun evenmin.
Toeö kwam er een man, eea gooche
laar, ons vertellen dat hij die kunsten
ook wel kon doen. Hij deed ze ook en
vertelde ons erbij, dat de toeren met
geheimzinnige magnetische kracht niets
te maken hadden. Goed, hij deed ze
en waren nu de voorstanders van
bizondere krachten overtuigd Niets
daarvan, ze beweerden eenvoudig dat het
feit dat een goochelaar de toeren óok kon
doen nog niet bewees, dat Miss Fay ze
niet door die magnetische kracht had
verricht. Nu, déar hadden ze gelyk in,
maar van dat oogenblik af werd debat on
mogelijk. 't Was een kwestie van geloo-
ven of niet gelooven. Redeneeren hield
hier op. Zoo kan Jan beweren, dat o-
de maan de boomen blauw zyn e^ .et
dat ze een grijze kleur hebber; Maak
nu maar eens uit wie er crelïjk heeft.
Met magnetisme, spiritisme en aan
verwante zaken is het ai niet anders
gesteld. De een gelooft er aan en de
ander lacht erom en heel veel verder
komen ze met elkander niet. Daarom
komt het dan ook, dat de spiritisten
zooveel bezwaar maken om vreemde
lingen, oningewyden by hunne oefe
ningen toe te laten. Deze nieuwelingen
willen altoos wat bizonders zien, een
tafel die uit eigen beweging lustig aan
het draaien gaat, een spiegel die zonder
1 merkbare oorzaak heen en weer slingert
of een schilderij dat plotseling door de
kamer suist en een oogenblik daarna
weer heel leuk op zyn plaats hangt.
Gebeurt er zooiets niet, dan vervelen
die oningewyden zich en zouden wel
willen zeggen als zij durfden //ik heb
liever, enfin een broodje met kaas."
Want, misschien op een enkele maal
na maar die heb ik nooit bijgewoond,
gebeurt er op zoo'n séance niets buiten
gewoons. Is het medium, dat wil zeggen
de persoon die de verbinding tot stand
heet te brengen tusschen de wereld
waarin wij ons bewegen en eene andere,
onzichtbare wereld is dat medium
een sprekend medium, dan deelt het ons
gesprekken mee tusschen haar eb personen
uit die wereld, of tusschen personen uit
die wereld onderling, die ons niets wijzer
maken en niets nieuws leeren. Is het
medium zooals dat heet, ontwikkeld tot
een schryvend medium, dan krijgen we
gemeenlyk pedante volzinnen te lezen
waarin de beoefening van het spi
ritisme wordt aangeprezen. //Dat kan
ik ook wel, praten en schryven," zegt
de ongeloovige, maar de overtuigde spi
ritist ziet in de verrichtingen van zyn
medium nu eenmaal de uiting eener
bizondere kracht. En nu gaat men aan
het redetwisten, juist als over Miss Fay
en komt er niet verder mee, evenmin
als in het geval van die raadselachtige
dame.
In de laatste weken moeten zy die aan
magnetische krachten gelooven, bittere
uren hebben doorgemaakt. Daar was nu
een magnetische dame, miss Abbott, die
de ongelooflijkste toeren verrichtte, een
stoel met twee mannen erop omhoog
hief, een sterken kerel belette om haar
zelve op te tillen en alzoo meer. «Daar
heb je nu de magnetische kracht in al
haar heerlijkheid" riepen de geloovenden
verrukt. Maar ziet, daar valt Miss Ab
bott door de mand, daar blijkt dat zy
hare toeren alleen door handigheid (juiste
kennis van de wet van het evenwicht)
of door middel van een verkapten
helper verrichtte. De ster verschoot en
zonk terug in den nacht der vergetel
heid.
Zoo zal het nog wel een poosje blijven
gaan en men komt er niet verder mee.
Zij die aan magnetische en spiritistische
krachten gelooven zullen wel altijd bly-
ven beweren, dat de waarheid hunner
theorieen door bedriegers, die er een
//slaatje uit trachten te slaan" niet te niet
kunnen worden gedaan en do ongeloovi-
gen zullen bly ven zeggen, dat allen
die er zich mee bemoeien bedriegers of
bedrogenen zyn.
I k zal my niet verstouten, hier een
betoog te gaan leveren over het al dan
niet aannemelyke van welke dier theo
rieën ook, al behoud ik mij voor myzel-
ven dan ook voor, die vertooningen met
een wijd geopend oog te bekijken en met
een koel hoofd te beoordeelen. In deze
is te weinig gelooven allicht beter, dan
te haastig gelooven. Wat er van dit alles
onomstootelijk waar is, zal zich wel baan
breken en behoeft niemand opgedrongen
te worden.
Voor eene kalme beoordeeling zijn de
voorstellingen van anti-spiritisten van
niet gering nut. Zulke anti-spiritisten zijD
de heer Richard Lané en zijne echtgenoote,
die sinds eenige weken in odb land voor
stellingen hebben gegeven en daarmee vol
gens eenige onzer grootste bladen (het
Dagblad van Zuid Holland en het Handels
blad) veel suooes hebben behaald. De plaat
hierboven geeft eenige momenten uit
die voorstelling te aanschouwen. In
de eerste afbeelding ziet men Mevrouw
Lané (zy is de hoofdpersoon in de ver
tooningen) een door iemand uit het
publiek gedacht portret zoeken, in de
tweede zelfs eene bepaalde dame vinden.
Men zou zoo zeggen, dat zulk een be
kwaamheid goed aan onze politie en
justitie te pas zou komeD, wanneer niet....
dit alles handigheid en goochelarij was.
Inderdaad het echtpaar Lané windt
er geen doekjes om en verklaart ruiter
lijk dat het alles /yvaD deze aarde" is,
wat zij te zien geven. Ge ziet op de
derde afbeelding hoe mevrouw Lané met
zorg en overleg door drie mannen wordt
vastgebonden en toch wordt er door haar
een oogenblik later (zie afbeelding onder
aan) met allerlei voorwerpen geworpen,
terwijl een heer uit het publiek die
de //Contróle" zal uitoefenen, er by zit te
kyken alsof hij er aan twyfelt of zyn
hoofd boven op zyn romp staat dan wei
onder zijn beenen zit verscholen.
Maar mevrouw Lané wil klaren wijn
schenken. Met geopend tentje herhaalt
zy de proeven. Het publiek ziet voor
zyn oogen, dat zij de handen loswringt
uit de touwen waarmee die toch zoo
stevig vastgebonden waren, ziet duidelijk
hoe zy als een gewone sterveling een
tambouryn bespeelt met de haDden en
niet door magnetische of andere kracht,
het aanschouwt hoe zij na die verrich
tingen hare handen weer i n de touwen
wringt precies zooals die er in hebben
gezeten.
Uit de gunstige verslagen van de twee
bladen die ik noemde valt wel op te
maken, dat de voorstelling amusant en
leerrijk is. Evenals elders zal dus het
echtpaar Lané ook te Haarlem bij zyne
aanstaande voorstellingen wel publiek
trekken.
FIDELIO*.
