NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
10e Jaargang.
Zaterdag 8 April 1893.
No. 2995.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIËN:
STADSNIEUWS,
Receptie hij den Burgemeester.
UE GASRWESTIE.
Pia von Merer te Keulen.
BINNENLAND.
FEUILLETON
TWEE GESLACHTEN
HAARLEMS DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Geïllustreerd Zondagsblad, per 3 maanden 0,30.
franco per post 0,37J.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat No. 9, Haarlem. Telefoonnummer 122.
van 15 regels 50 Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cents per regel.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiers.
Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOM*
Hoofdagenten voor hel Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE CoJOHN F. JONESSuccParijs 31 bis Faubourg Montmartre.
Bet Bijvoegsel van het blad dat
Zaterdagavond verschijntzal bevatten
Op Zee. Bet oordeel van een vreem
deling over Hollanders en BoÜandscho
I kunst. Binnen- en Buitenlandschebe-
richien. Varia. Advertentiën eng.
I IUarlbm, 7 April 1893.
gNaar wij versemen is de heer J. W.
Daudeij Hz., bloemist alhier, op de
tentoonstelling van bloemen en planten,
uitgeschreven door de 's Gravenhaagsche
I tuinbouw vereeniging aldaar, met zij se
collectie ingezonden tulpen en narcissen,
bekroond met twee eerste prijsen.
Heden Vrijdag, vaa elf uur af, ver
leemde onze nieuwe burgemeester gehoor
a afgevaardigden vm corporaties en.
particuliere personen, die Z.E.A. wensch
een te spreken.
t Behalve tal van particulieren merkten
wij op, leden van de besturen van de
Kon. Liedertafel „Zang en Vriendschap",
van de afd. Haarlem der NederLMpïj.
ter bevordering van Nyverheid, van dt
Mpy. tot Nut van 't Algemeen, dep.
Haarlem, van Weldadigheid naar Ver
mogen, van de geneeskundige Armen»
commissie, van de haarlemsche afd. van
het Witte Kruis.
Voorts troffen wy aan deputaties uit
Regenten der gevangenis, Comm. v.
Toezicht op het M. O., den staf van
het korps brandblusschers, des kerke-
nad der Vereen. Doopsgez. Gemeenten
en den Ned. Herv. Kerkeraad, voorts
van kerkvoogden der laatstgenoemde
gemeente en van het burgerlijk Arm
bestuur, van de Kamer vaa Koophandel,
kweekschool voor onderwijzeressen en
Rijkskweekschool voor onderwijzers.
Bovendien zagen wij een groot aan
tal notabele particuliere personen van
hier en elders, waarbij o. m. de bur
gemeesters der omliggende gemeenten,
De receptie werd gehouden in de
groote Raadszaal, terwijl de lijst waarop
men zich moest inschrijven, gelegd was
in de kamer naast die des Burge
meesters. Het spreekt vanzelf, dat
menigeen een poos geduld moest oefe
nen, voor hij tot den Burgemeester kon
worden toegelaten.
Woensdagavond had de aigemeene
vergadering plaats jvan commanditaire
vecnooten der Hollandsche Crediet en
Deposito-Bank, firma Mees Ritsema.
Uit het door'beheerende venaooten over
het tiende boekjaar uitgebracht verslag,
bleek dat de toestand alleszins bevre
digend kan genoemd worden. Het netto
winstcijfer was hooger dan vorige jaren
door de stilte in den fondsenhandel was
de provisie over deze tak van werk
zaamheid minder; door uitbreiding der
relatièn was de provisie op de binnen-
landsche inkasseeringen en buitenland-
scbe wissels hooger dan in het vooraf
gaande boekjaar. Door de meerdere
crediet-operatien kon de intrest rekening
een grooter batig saldo afwerpen.
Door het failleerea vas een corres
pond-kassier moest van het winst-saldo
ruim 500worden afgeschoven.
De uitkeering over het volgestort ka
pitaal werd bepaald op 5% tegen 47/io e/e
over 1891.
Wij kunnen ons zoo voorstellen, dat
toen de Raadscommissie overleg pleegde
in zake het door haar te geven advies
over de ai- of niet-verlenging der con
cessie, menig lid nu en dan in ernstigen
twyfel zal hebben verkeerd, hoe hij be
slissen, hoe hij stemmen zou.
De zaak immers is verre van een
voudig. Ware het volgend iaar de. con
cessie geëindigd din stond men op
zuiver terrein, din zou men eenvoudig
de principieele vraag kunnen stellen
„gemeente-exploitatie of niet Maar
%4o eenvoudig wordt de kwestie niet
gesteld. De concessie van de Imperial
loopt eerst af in 1902, dat is over negen
jaar. Besluit nu |de Raad binnen een
half jaar na deze tot verlenging der
concessie tot 1922, dan wordt een maand
na de onderteekening van het contract
de gasprye verminderd van negen tot
acht cents, terwijl anderhalf jaar later
de prijs wordt gebracht op wellicht
zelfs op 6 cents.
Alzoo zal by verlenging van de con
cessie de gtsverbruiker reeds in 1895
zes of zes en een halve cent per M3.
betalen, waar hij nu den exorbitanten
prijs van negen cents heeft te offeren.
Volgens deze berekening zal dus de
gastekening van een winkelier, die tot
dusverre laat |ons zeggen ƒ300.per
jaar bedroeg, van 1895 af niet hooger
zijn dan ongeveer 200.
Dit is ontegenzeggelijk eene belang
rijke besparing en wij kunnen ons vol
komen begrijpen, dat menigeen die
zucht over de hooge gasrekening en die
geen petroleum kan of wil branden, het
verzoek tot verlenging der concessie
te en billijker conditiën sis een be-j
langryk voordeel beschouwt, dat hij wil
trachten zoo spoedig mogelijk te ver
krijgen.
Deze prijsverlaging is niet heteenige
voordeel, dat door corcessieverlenging
zou te behalen zijn. Tot nu toe rookt en
smookt de leelijke gasfabriek midden
in de stad, in een kwartier dat zich
steeds uitbreidt. Wordt de concessie
verlengd, dan geeft de Maatschappij die
uitgestrekte terreinen aan de gemeente
en zal hare nieuwe fabriek elders wor
den gebouwd, hetzij dan aan de Schouw
tjeslaan zooals de Maatschappij voorstelt,
of op het Harmenjansveld, zooals de
commissie wil, in elk geval buiten de
stad, waar zy niemand hinderen en
geen enkel plan tot uitbreiding in den
weg staan zal.
Dit een en ander zijn belangrijke
dingen, dat zal zelfs de meest overtuig
de voorstander van gemeente-eaploitatie
niet loochenen. Wordt de concessie
daarentegen niet verlengd, dan zullen
wij nog negen lange jaren slecht gas
branden voor veel geld. Weliswaar zul
len wij daarna vrij zij?, om te doen
wat w ij willen en niet behoeven te vra
gen, wat de Maatschappij wel sou wea-
schen.
Niets is gemakkelijker, dan deze
kwestie nog oneindig ingewikkelder te
maken. Men behoeft zich daartoe slechts
te verdiepen in de verslagen van ge
meenten, waar de gasfabriek van ge
meentewege wordt geëxploiteerd. Dan
krijgt men, daar bijna overal de in
richting der balans verschillend is, zulke
merkwaardig uiteenloopende resultaten
dat daaruit, vooral ook met het oog op
bet groote verschil ia plaatselijke toe
standen, onmogelijk een norm kan
worden opgemaakt.
Wat in elk geval vaststaat is, dat
eene gasfabriek, mits onder goed be
heer gedreven, financieel een uiterst
voordeelige zaak mag beeten. De Maat
schappij verlangt hier concessieverlen
ging tot uiterlijk 1922 en wil van 1895
af den prijs van het gas verminderen van
9 tot 6% cent. Zij wil voorts een nieuwe
fabriek bouwen en daar zulk een fabriek
toch zeker minstgenomee een millioen
gulden kost en de gemeente die na de
expiratie van het contract niet
overneemt, omdat dan misschien
de fabriek alweer verouderd of electrisch
licht in algemeen gebruin gekomen zal
zyn zal de Maatschappij bij verla
ging van den gaaprys in nog geen dertig
jaar een geheele Dieuwe fabriek moeten
hebben bespaard.
Nu weten wij alleD, dat de bestuur
ders van de „Imperial" handige man
nen van zaken zijo. Indien zij geen be
langrijke voordeelen zagen in de ver
lenging der concession dan zouden zij
natuurlijk veel liever met de thans be
staande fabriek voorttobben tot 1902 en
de concessie stil laten eindigen. Koop
lieden als zij zijn, leveren zij ons het
gas evenmin uit philantropie, als de
bakker ons brood en de slager ons
vleesch bezorgt. Dit behoort men wel
in het oog te houden.
Van dat standpunt bekeken, ziet de
beschouwing van de meerderheid der
Raadscommissie er eenigszins komiek
uit. Die meerderheid raadt aan de con
cessie te verlengen, o. a. omdat het ten
eenenmale onzeker is, of bij de oprich
ting eener gemeentefabriek na 1902 het
gas aan de ingezetenen zal kunnen wor
den geleverd voor eea prijs als de
Maatschappij thans aanbiedt en de in
haar oog even groote onzekerheid of na
1902 de omstandigheden tot het stichten
eener eigen fabriek nog gunstig zullen
zijn."
Maar, zoo vragen wij, als de meer
derheid der Commissie zoo bang is voor
wyzigiDg ia ongunstigen zin van de
omstandigheden hoe is het dan met de
Maatschappij gesteld P Is zij zoo roeke
loos en onvoorzichtig dat zjj de kansen
niet berekent en maar voor 't vaderland
weg een voorstel doet, in de hoop dat
het wel goed zal afloopen? Dit is on
denkbaar. Zoogoed als de Commissie
heeft beraadslaagd over den toestand
van thans en over wat de toekomst
brengen kan, even zoo goed heeft, men
kan er zeker van zijn, de Maatschappij
dit gedaan. En wanneer dan nu de
„Imperial" wel aandurft datgene,
waarvoor de meerderheid der Raads
commissie terugdeinst, dan bewijst dit
alleen dat de ondernemingsgeest der
„Imperial" grooter is, dan die van de
meerderheid der Commissie, een feit,
dat van des te meer beteekenis is, om
dat in ieder geval, het zij gezegd met
allen eerbied voor de bekwaamheden
der Raadscommissie, hare kennis van
de [exploitatie eener gasfabriek moet
achterstaan by die van de vakmannen
incasu de bestuurders der Maatschapij.
Aanstaanden Zondag zal, bij gunstig
weder, in de teut in den Hout, des
middags van 2% tot 4 uur, door het
gemeentelijk muziekkorps, kapelmeester-
luit. Kriens, eene buitengewone mu
ziekuitvoering worden gegeven.
De commandant der paatserfort-com-
pagnieöa, de luitenant-kolonel van Hou-
turn, is hedenmorgen aan een groot
gevaar ontsnapt.
Kort bij den ouden tol aandeZand-
voortsche laan is het paard dat hij be«
reed, geschrikt van een kermiswagen en
met zijn ïuiter in dc Leidöcfcevaart ge
sprongen. Het paard behoefde, wegens
de ondiepte van het water gelukkig
nift te zwemmen, en is, nadat de heer
7. H. eerst er afgesprongen en aan wal
gekomen was, ook uit het water ge
haald.
Gelukkig hebben paard noch ruiter
overigens eenig letsel bekomen.
Telken jaren wordt te Keulen op
Palmzondag het beroemde werk van
Bach, „die Mattbaus Passion" ten ge-
hoore bracht en choe dit meesterstuk van
den grooten componist, gceerd wordt
blijkt wei daaruit, dat voor de uitvoe
ring reeds dagen van te voren geen
plaats meer te krijgen was, terwijl zelfs
de generale repetitie door een zeertal-
ryk publiek werd bijgewoond.
Pia von Sicherer vervulde de sopraan
solo en daar deze begaafde zangeres
ook hier ter stede eerstdaags in het
zelfde werk optreden zal, meenen wij
velen onzer lezers een genoegen te doen
door uit de Kölnische Zeiiung een en
aader over te-nemen.
„Waan^r sommige partijen uit het
uitgebreide repertoire van raej. Pia von
Sicherer bizonder ziel- en siylvol door
haar worden ten uitvoer gebracht, dan
behoort daartoe allereerst de sopraan
solo uit de „Mattb&us-Passïon". Voor
de allesbeheerschende vroomheid, voor
den naar verlossing hakenden deemoed
in de tekstwoorden, voor de nog scher
per van uitdrukking zijnde muziek,
weet zij vooral in het hooge register
tonen van groote overtuiging te vinden,
die in verband met hare overige zoovaak
gehuldigde gaven, juist aan deze party
een ideaal karakter verlees en".
Voorwaar, een groote lof.
Uit het verslag blijkt verder, dat mej.
von Sicherer de loopbaan van concert
zangeres gaat verlaten. Dit zal velen,
ock haren talryken vereerders teHaarlem,
OBgetwyteld leed doen en hen nopen,
vaa haar waarschynlijk-laatste optreden
in de Mattkaus-Passioa te genieten.
De minister van BinnenL
Zaken heeft goedgevonden:
10. in te stellen eene commissie van
deskundigen, aan welke wordt opge
dragen, de te volgen methoden van
onderzoek aan de rijkslandbouwproef
stations tot een voorwerp harer studie
te maken
20. te benoemen tot lid en voorzitter
dier commissie, dr. J. W. Gunning,
20;
HOOFDSTUK XV.
Twee beweegredenen
4Och kom I het meisje is gelukkig genoeg
Glynde nam zyn krant weer op en las eene advertentie over
de stoomschepen, die zouden vertrekken naar de Westkust van
Afrika. Zyne vrouw, die bezig was een flanel te knippen van
zeer kleine afmetingen, deed nog een paar knippen en hield toen
met haar werk op.
Zy wierp een blik op het achterhoofd van haar echtgenoot, waar
zyn haar reeds onrustbarend dun begon te worden, en zeide niets.
-Niemand sprak Thomas Glynde ooit tegen.
#Eet meisje is gelnkkig genoeg," herhaalde hy, tegenspraak
zoekende. Er zyn wel eens oogenblikken, dat zelfs een autocraat
tegenspraak wenscht.
«Zy is altijd levendig en opgewekt," vervolgde hij uittartend.
j/Al te lévendig," zeide mevrouw Glynde binnensmonds.
De winter was te Stagholme ingetreden, de voor hefieDgelsche
buitenleven eenzaamheid maar ook gezellige huiselijkheid aanbren
gende winter, wanneer men in zijn rust niet wordt gestoord door
de naburen.
Dora was afwezig. Zy was den laatsten tijd zeer dikwyls niet
thuis, daar zy haar tijd doorbracht met het verrichten van wel
daden, echter van een geheel ander soort dan die van Cecilia.
De winterlucht scheen haar meer kracht te schenken, en zy legde
mijlen af, met een terrine soep in hare handen of met eenige
kleedingstukken in een papier gepakt. En waar zy ook kwam,
overal was zy vroolyk zooals haar vader ook van haar had ge
zegd. Zy gaf grappige beschrijvingen van hare bezoeken by de
armen en wat zy van deze menschen had gehoord.
Zij bad plotseling een groote voorliefde voor politiek aan den
dag gelegd en las de dagbladen met bizondere belangstelling. Ver
scheidene verwaarloosde plichten werden weer met nauwgezetheid
vervuld en daaraan alle tyd besteed.
Glynde had deze veranderingen niet opgemerkt. Oude menschen
zyn in den regel meer zelfzuchtig dan jongeren, en dit was met
den rector zeer zeker bet geval. Hy sloeg andere menschen slechts
gade met betrekking tot zichzelf.
Mevrouw Glynde had eens in een moedig oogenblik verklaard,
dat volgens haar oordeel eene verandering van omgeving voor
Dora wel goed zou zyn. Gedurende de drie maanden, verloopen
sedert het bekend was geworden, dat Jem Agar niet meer onder
de levenden behoorde, was het op Stagholme zeer eentonig ge
weest. Zy zeide dit, terwyl zy yverig bezig was met knippen
i.efc scheen wel alsof de sohaar haar moed gaf.
De reetor zag reeds dadelyk de schrikbeelden van een gemeu
bileerd huis te Brighton of een volgepropt hotel in de Riviera
voor zich.
z/Waar wilt gij heen?" vroeg hy barsch zonder dat hy barsch
had willen zyn.
zyNaar Londen."
Nu hield Glynde veel van Londen.
Op dat oogenblik stond Dora by den ingang van het tuintje,;
behoorende by het huis van den jachtopzichter, en dat grensde
aan den boomgaard van Stagholme. Er waren sommige menschen
met wie Cecilia niet kon opschieten, en by stilzwijgende overeen
komst worden zy aan Dora overgelaten. Een van diegenen was
de vrouw van den jachtopzichter een flinke moeder van ver
scheidene flinke jachtopzichtertjes in de toekomst die beweerde
zelve best te weten wat zy als moeder had te doen, en zich om
de wyze raadgevingen van Cecilia niet bekommerde.
Dora kwam dikwyls bij deze familie, waarschijnlijk ook wel,
omdat het huiB zoo dicht by the Holme lag en zy het groote huis
voorbij moest om er te komen.
Zy had nooit de gewoonte uit hare kinderjaren afgelegd om
zonder te worden aangediend het hnis binnen te treden en een
paar woorden met mevrouw Agar te wisselen. Niet omdat zy
deze dame zoozeer genegen was of haar vereerde, maar omdat
men bniten op het land meet leeren zijne buren te nemen aooals
zy zyn.
Zy begaf zich nu door den boomgaard en trad binnen dooreen
zydeur, die altyd open stond. Zij had de eigenaardige gewoonte
aangenomen om steeds door deze deur binnen te treden, en by