ïogsp&rtij ah ook dat leert de geschie
denis, zelfs die van Atjeh uit de tyd-
perken-Pel ea Vaa der Heijden. Gelei
delik vereenigen verreweg de meesten,
die den oorlogspartij tot het uiterste trouw
blijven, zich dan om den Sultan te Ke-
mala, of misschien op een ander punt,
en daar slaan wij vele vliegen in één
klap. De Saltan of het hootd der oor
logspartij ontsnapt echter ook dat ge
beurde in bijna alle inlandsche oorlogen
bij de verovering der hooldversterktng,
maar zijn invloed is geknakt. Nu moeten
wij niet rustenwaar nog hoofden zijn,
die wel invloed hebben en die ons vij
andig «ïd, most hun hetzelfde lot tref
fen als den Sultan, dan volgt spoedig
de onderwerping van allen met verzoek
om lijfsbehoud, zonder meer. Zóo ging
het overal ea zóo moet het te Atjeh
gaan, of er komt nooit vrede!
Elk stelsel, dat, zooals de tegenwoor
dige scheepvaartregeliag, eerst vriend
schap aanbiedt en daarvan de oplossing
verwacht, moei bedrogen uitkomen. On
derwerpt krachtig, organiseert praciisch.
heerscht daarna mild!
Nu zegge mea niet„Atjeh ver
overen? en wij kuanen Kaloet niet eens
lm onze macht krijgen." De indische
geschiedenis telt vele voorbeelden van
sterkten, die meermalen aangetast moes
ten worden alvorens te vallen.j Zoo iets
mag oas niet ontmoedigen. De Duitschers
lagen ia 1870—71 ook vier maanden
voor het vestinkje Pfalsbnrg, maar dat
belette hun niet ondertusschen verder
naar Parijs op te rakken.
De expe itie zal geld vergen, ja, maar
toch niet veel kosten, als zy mas*r zeer
krachtig is 1 Daartoe is noodig een sterke
macht, zóo sterk, dat zij alleeu instaat
wordt geacht de zwaie taak tot een
goed einde te brengen, en dan boven
dien een macht in reserve, waarbij voor-
loopig de uit Nederland .aankomenden
ingedeeld worden, die de verliezen der
macht te velde aanvult en deze zoo
noodig versterkt. Die expeditie zal niet
veel kosten, omdat zij ten eerste den
kanker wegsnijdt die nu aan de Bchat
kist knaagtten tweede, omdat Atjeh
door zijn ligging en zijn voortbrengselen
(b. v. goud) spoedig meer zal opbrengen
dan het ons gekost heeft; tea derde,
omdat wij door, behalve de invoerrech
ten, welke majoor van Heutz voorstelt,
mede een klein uitvoerrecht op de
peper te heffen, reeds terstond een be
langrijke vergoeding kunnen innen. Dat
recht most zoo laag zijn, dat de markt
er vooral niet door gedrukt wordthet
zal dan nog door vele kleiotjes voor
de schatkist een groote maken.
Door de dames T. van Cam-
pen-Doesburg, W. Drucker, Th. P. B.
Schook-Haver, C. M. B;ylloBse-Peya,
J. F. E. van Duivenbode-Zeiss, A.Rot-
Blees en D. G. Stokvis is aan ver
scheidene, als vooruitstrevend bekend
staande, mannen en vrouwen in den
lande eene circulaire verzonden, waarin
medewerking wordt gevraagd voor het
oprichten eener vereeniging welke zich
ten doel stelt om, evenals enkele ver-
eenigingen in Engeland, zich te beij
veren voor het kiesrecht der vrouw.
De firma Wys Muller Co.
te Amsterdam heeft een circulaire ver
spreid van den navolgenden inhoud:
„De vele gevallen vaa oplichting, die
„ondanks onze herhaalde waarschuwin
den helaas nog al te dikwijls kunnen
„geconstateerd worden, hebben oas doen
„besluiten om het middel, door oas in
„het buitenland, voornamelijk Engeland,
„met goed gevolg toegepast, ook hier
„te lande aan te wenden en voor den
„reeelen handel kosteloos verkrijg
baar te stellen eene volledige lijst der
„wijdvertakte bende van jhet gilde „koo-
„pen en niet betalen". Elke aanvrage
„moet vergezeld zijn van eene gefran
keerde enveloppe".
Nog nooit was de landver
huizing uit Friesland naar Amerika zoo
sterk als dit voorjaar. In deze week
znllen weder 42 personen uit de gemeente
Gaasterland de reis naar de Nieuwe
Wereld ondernemen.
De aasdappelen worden te
Steenbergen met den dag goedkooper.
Voor 70 cent per H. L. (beste jammen)
kaa men ruimschoots slagen. Vele land
bouwers hebben nog eenen voorraad
van honderden hectoliters ia de kuilen
liggen, waarvoor zij geen afnemers kun
nen vinden. Voor drielingen betaalt men
40 cent per H. L., hoewel ec zelfs voor
25 cent zijn verkocht. Wegens den
overgrooteu voorraad verwacht mea nog
lagere prijzen.
RECHTSZAKEN.
Woensdagmorgen om 9^ unr kwam
te Leeuwarden uit Harlingen een stoom
boot aan, met roode vlag en muziek
aan boord, in welk vaartuig zien be
vond de koffiehuishouder T. Stienstra,
te Harlingea, tevens redacteur-uitgever
van het socialistische weekblad „Het
Morgenrood" medebrengende 68
mannelijke en vrouwelijke getuigen a
decharge ia zijn zaak die Wocos
dag voor de rechtbank moest terecht
ut&aa wegens in genoemd blad voorko
mende beleediging van de burgemees
ters van Hariiagea en van Barradeel,
en ter zake van opruiing tot strafbare
feiten in Januari 1893 te Tjummarum
ea te Harliugea.
Afgewacht ea begeleid door honder
den partijgenooten en nieuwsgierigen,
togen de passagiers, voorzien van roode
strikken, naar de rechtbank. B[j hot ge
tuigenverhoor, waarbij zij hunue strik
ken en andere versieringen moesten
afleggen, maakten velen het den presi
dent, mr. C. W. de Vriese, zeer lastig.
De mecstea wilden aanvankelijk geen
eed afleggen, en gingen er eerst toe
over, nadat hun was gewezen, op de
straf bij weigering. Telkens gebeurde
het, dat het formulier vaa den eed ver
keerd werd nagezegd. Bijna allen ver
klaren, dat de veldwachters üeDben ge
logen. Den gsheelea dag bewoog zich
eeae talrijke menigte voor het recatsge-
bouw.
Tegen T. Stienstra, is 1 jaar ge/an-
geniastraf gcëischt, wegens beleediging
en opruiing. Uitspraak 13 Mei.
eene opmerking waaraan ten minste
wel had mogen toegevoegd wordea dat
ènze soldatenschilder moer en gros dan
en détail werkt. Aangaande C. Bisschop
verneemt men dat hij een genre-schil
der is die „has cultivated powers of his
wife."
Hot artikel is opgetuigd met drie
prentjes, een heel klein en nietszeggend
dingetje „naar" het schilderij „Moeder
liefde" van Israels, een iets grooter naar
eene „Japsnsche Studie" van Willy
Martens, en dan een vrij groote preat
naar eene „Breiles" vaa den te Chicago
zelf alles beredderenden schilder Hu
bert Vos.
Ia Grein'8 Independant Théatre
te Londen is dezer dagen een studie in
drie bedrijven, vaa esu onbekenden
schrijver getiteld: „Alaa's Wife" ver
toond.
Als eeu stuk uit de nieuwe school is
het eene aaneenschakeling van akelig
heden ia het ie bedrijf wordt de mam
vermorzeld thuis gebracht, in het se dood*
de moeder haar pas geboren kind, omdat
het misvormd is, in het 3e wordt zij
zelf voor die misdaad ter dood gebracht.
Aan dit afschuwwekkend geheel gaat
een tweespraak vooraf, waarin de echt
genoot om zijne vrouw vaa hare licht
vaardigheid te genezen, haar mededeelt,
dat hij op een andere vrouw verliefd
is. Zeer veel succes had in dit stuk de
geestelijke, die het zwaar beproefde
gezia tracht te overtuigen, dat dit alles
tot zijn bestwil geschiedt.
't S;uk scheen geen vader te hebben.
De heer Grein, op het tooueel geroepen,
betuigde, dat hy niet wist wie het ge
schreven had.
LaUsfen en Haas's.
„Conspicuous (or individuality", zie-
dui den kenmerkenden ondertitel van
eea nrtikel over de „Hollitndsche kunst-
te Chicago in de Sunday Herald van 16
April. Het artikel is hier en daar uiterst
vermakelijk. Het is dan tevens leer
raam. Men verneemt b. v. precies hoe-
veie ea welke medailles vcrscheidenen
onzer landgenooten alzoo in den loop
van hun kunstenaarsleven hebben ont
vangen, iets waar men te onzent weinig
van weet daar men er niet veel gewicht
aan hecht, maar dat voor onzen ameri-
kaanschen „conlrke" blijkbaar de kwes-
tie was. Uitvoerig spreekt hij over Artz,
Blommers, en later ook over Israels,
„bij uitnemendheid de idyllist en lyri
cus onder de moderne Hollanders.-
„Israels is ontzaglijk populair in Neder
land. Engeland, Dnitschlaud en zelfs in
Franktijk, waar men hem alleen ver
wijt dat hij wat te veel voelt en te
weinig koude techniek heeft. Maar hij
gaat ziju weg eu bereikt jzjja doel, en
djt is meer dan duizenden Iransche
schilders doen jdie zich vleien beier te
modelleeren dan Israels."
Van De Haas wordt medegedeeld
dat hij in 1880 is overleden, van Bteit-
ner dat hij de Detaille is van zijn land
PGLMM ÖVMMÜHT.
De duitsche Rijksdag begon Woensdag
met de behanaeiiag der legerwet,
Kanséiier Caprivi betuigde zijc dank
aaia de conservatieven, daar zij bij den
strijd om de legerwet steeds aan de zijde
der regeering hebben gestaan. De eer
en de toekomst van Duiischlaad staan
daarbij op het spel. (Beweging aan de
linkerzijde.) De Bondsregeeriogen zullen
alle middelen aanwenden, welke de con
stitutie haar verooi looft, teneinde haar
doel te bereiken. (Bravo.) De verwer
ping der wet zou den politiükcn toestand
ongunstiger maken. Zelfs prins Bismarck,
een staatsman, gelijk men in eeuwen
niefc heeft gevonden, achtte de verster
king van het leger onvermijdelijk. Het
is zelfs nog niet uitgemaakt, of het leger
in zijn tegenwoordigen toestand zelfs
voldoende zou wezen om alleen tegen
Frankrijk op te treden.
Het iot der grens-provinciën ging
Caprivi voort in geval vaa oorlog
mag ons niet onverschillig zijo. Het
duitsche volk zal den Eizas eu Lotha
ringen beschermen (bijval.) Wanneer de
tijd aanbreekt, dat de troepen moeten
gemobiliseerd worden, is eeae gevulde
patroontasch meer waard dan een volle
beurs. De verwerping der legerwet, zou
buitenslands den indruk van zwakte
maken.
„Namens het ryk en het koninkrijk
Pruisen" - aldus eindigde Caprivi
„verklaar ik het voorstel vaa den heer
Von Huehne aannemelijk en verzoek
ik u datgene tot stand te helpen brengen,
wat noodig ia tot handhaving van den
europeeschen vrede en tot beveiliging
van Duitschlands toekomst (Levendige
bijval).
De heer Von Huehne betoogt, dat
by verwerping van het voorstel een
conflict tu8schen Ryksdag ea regeering
onvermijdelijk is en spreekt daarom de
hoop uit, dat de meerderheid zijn voor
stel zal goedkeuren, hoewel slechts eea
gering gedeelte zijner partijgeaooten
met hem meegaat.
De heer Von Manteuffel stelt voor de
beraadslagingen te verdagea. Dit voorstel
wordt aangenomen. Heden voortzetting.
Het voorstel-Huene ten opzichte van
het legerplan heeft het volgende ten
doelDe in het ontwerp voorgestelde
legersterkte op voet vaa vrede wordt
blijvend verminderd met 13.800 maa,
met inbegrip van 1095 onderofficieren.
Voorts heeft er voor het eerste jaar,
door nist-indienststelliag van 11,000
man, in het aantal ontbrekende onder
officieren eene daaraan geëvenredigde
vermindering plaats, die binaea hoog
stens vijf jaren geleidelijk verdwijnt.
Verder zal la het eerste jaar, door ont
slag van ter dispositie blijvende verlof
gangers aaar den tegenwoordigen
omvang, de voorgestelde legersterkte
5000 man minder bedrage» Alsoo
gezamenlijke vermindering voor het
eerste jaar met 29,800; eene blijvende
vermindering in het aantal recruten met
6500 en tijdelijke vermindering met
11,000. Ds vermindering der blijvende
kosten wordt berekend op 9 miliioea
die voor hei eerste jaar op 4 miilioen,
Welk bedrag in de volgende jaren naar
evenredigheid vermindert. Eindelijk
zullen cr ook niet onaanzienlijke be
sparingen plaats hebben in de uitgaven
voor eeas.
Naar uit Christiania wordt gemeld is
het nieuwe miaisterij Staag als volgt
samengesteld
Emü Swng, minister-presidentThorne.
binnenlandeche zaken Furu, financiën
Bang ouderwijsHagerup, justitie 011
si oorlog; Nielsen openbare werken,
Bij het volk viudt dit Kabinet geen
steuu. Staag heeft in dea Storthing ver
klaard, dat hij een ministerie heeft ge
vormd om den koning niet zonder ver
antwoordelijke raadslieden te laten ea
aan het volk gelegenheid te geven bij
de verkiezingen zijn verlangen kenbaar
te maken.
In het Eagelsche Lagerhuis kwam
voor de tweede lezing ia behandeling
het oatwerp, beperkende den arbeid ia
de mijnen tot acht uur, en opleggende
eene boete van £2 «au de patroons
voor elke overtreding van deze bepaling.
Thomas bepleitte de verwerping der
„bill". Gladstone verklaarde dat deze
„bill" geene partij-kwestie moet vormen.
De regeering als zoodanig kaa niet tus-
schenbeide komen, docli de meerder
heid der ministers zal voor de tweede
lezing stemmen, ea aangezien eeae zeer
belangrijke meerderheid ouder de mijn
werkers den maatregel wenscht, zoo
wilde ook spreker het beginsel aanvaar
den en voor de tweede lezing stemmen.
De „bill" moest dan evenwel zóo ge
wijzigd worden, dat de maatregel met
kan worden toegepast op plaatsen, waar
de meerderheid der mijnwerkers er tegen
is. Ook zou de boete niet uitsluitend
toepasselijk moeten zijn op de patroons.
Ten slotte is de „bill" aangenomen
met 278 stemmen tegen 201.
Inde Guildhall te Londen had Woens
dagmiddag onder voorzitterschap van
dea Lord Mayor, eene groote meeting
tegen het Romerule-oninwp plaats. Zy
werd ^bijgewoond door vertegenwoordi
gers van commercieels, fiaauciëele en
industrieels firma's. De zaal was stamp
vol. De meeste leden der effectenbeurs,
tea getale van 1200, trokken in optocht
naar de Guildhall, de Eageische vlag
voerende en „Rule Britannia" zingende.
Gedurende de meeting bewaakten zij de
toegangen dor Guildhall tegen deGlad-
stonianen, die plan moeten hebben ge
had op eene tegen-demoastratic.
Ook Chamberlain en verseheidene
andere parlements-leden van de unionis
tische partij woonden de meeting bij.
Ch&mberlain hield eene rede, waarin
de argumenten voorkwamen, die hij
reeds vroeger tegen het regeeringsont-
werp had bijgebracht. Hij schetste onder
anderen de noodlottige gevolgen, die
het ontwerp ook voor Ierland zélf zou
hebben.
De vergadering heeft met eenparige
stemmen eene resolutie aangenomen,
waarbij Romerule voor Ierland veroor
deeld werd. Er heerschte veel geestdrift
in de zaal.
De New* York Rerald heeft het vol"
gen de telegram uit Valparaiso ontvan
gen:
Naar luid van een bericht uitArtigas
heeft de revolutionaire generaal Sarawa
de voorhoede van het leger vaa gene
raal Lima geslagen.
De generaal Moufa, minister van oor
log ia Brazilië, die van Rio Grande dei
Sul teruggekomen is, waar hij de troe
pen tegen de opstandelingen heeft aan
gevoerd, zou twist gekregen hebben
met den goeverneur vaa Castello eu is
nu naar de hoofdstad teruggekeerd.
Het dertigste regiment infanterie is
overgegaan tot de opstandelingen. Men
verwacht dat het 23e regiment dit voor
beeld zal volgen.
ftSMBMH) NIEUWS.
De B e 1 g is c h e S e n a a t h cef t
zich beziggehouden met eea watsvoor-
dracht tot het stellen van zware stral
op het duel. De voorsteller, baroa De
Coiaiack, zside ia zijne toelichting 0. a.:
Eertijds, toen iedereen een degsa droig.
had het duel reden van bestaan ia een
democratische maatschappij, waarin d«
burgers over het algemeen een stok of
een parapluie dragen, is het onzin.
Aan de Times wordt ge-
meld dat de Engelschen onder Williams
en Smith slaags geweest zijn met de
Oevocraa-eilanders in Oeganda, die ver
schillende vergrepen hadden gepleegd.
De eerstgenoemde rapporteert ;dat drie
eilanden zichjjonderwierpcn, nadat hunue
bewoners met behulp van Maxim geschut
geslagen waren. In Osgaada is het
overigens rustig.
Een nieuwe brand te Huil,
veroorzaakt door een brandstichter,
vernielde Woensdag eea houtzagerij die
onlangs door vrije werklieden werd ge
bouwd en 8 huizen. De werkstakers
verklaren, dat zij hu» verzet nog 6
maanden kunnen volhouden.
De par ij sc he rechtbank
heeft Woeasdag, ia het onlangs ver
melde geding, de firma Van Houten te
Weesp, ia alle opzichten tea gunste der
nederlandsche firma uitspraak gedaan,
op gezag der gehoorde deskundige» ver
klarende, dat er geen sprake kam zijn
van vervalsching, noch van schadelijk
heid voor de gezondheid.
Onze Weesper fabrikanten zijn dus
schitterend gerechtvaardigd.
Zoowel voor de eer der nederland
sche nijverheid In het algemeen als
voor deze wereldbekende fabriek ia het
bizonder, zal deze beslissing zeker door
onze landgenooten met belangstelling
worden vernomen.
De directie der „Magasins
du Louvre" te Parijs heeft de dames?
die bij haar inkoopea doen, late» stem
men over de vraag of zij willen afzien
van het ontv&Dgen der bestelde japon-
neia enz. op Zondag. Van de 10,000,
die aan de stemming deelnamen, ant
woordden 9000 met ja. Ea zoo zal
voortaan het talrijk personeel van dit
modemagazijn Zondags rusten.
In het begin van April ver-
den te Berlijn twee 16 jarige jongens
vermist, die, zooals uit eeu brief aan
de ouders van een hunner bleek, samen
de reis naar de nieuwe wereld onder
nomen hadden om de wereldtentoon
stelling te Chicago te bezoeken. De
ouders verwittigden de politie te New-
York van het plan der knapen en tosst
de stoomboot „Havel" uit Hamburg
aldaar aankwam, bemerkte de politie al
bekeeiing aan!"
wEn wat mij uwe onzinnige grap over dien haan, die door
niemand bereikt kan worden.#
z/Niet kunnen F Wel zoo vriendjeWat kryg ik van u als ik
den haan op zyn staart trap."
//Kom, houd nu op met die gekheid.#
//Willen wij wedden? Tien mark als ik de weddenschap win
tegen twintig wanneer ik ze verlies. Vindt gy dat goed F De andere
heeren zyn getuigen.#
z/Het zou werkelyk dolheid zyn, en als gy uw nek wildet
braken....'
nWat gaat u myn nek aan. Die behoort my; ik heb hem van
myn moeder geërfd helaas ongeveer het eenige wat zy my
hebben nagelaten. Neemt gy het aan?#
//Nu dan van mijn part.#
Zy sloegen de richting in van de St. Martinuskerk. Habermann
voerde hen door een zijstraatje op een kinnenplaats waar een kleine
loods stond, die aan de gemeente toebehoorde en dienst deed als
bewaarplaats van allerlei rommel. In het licht van de lantaarn,
die er tegenover stond, schitterde een voorwerp uit de half open
staande deur hen met gouden glans tegen. Habermann stiet de
deur geheel open, stapte over den hoogen drempel en deed hef
licht vallen op het voorwerp, dat als goad schitterde.
i/De haan van den St. Martinuskerktoren. Heeren, wees zoo goed
om er u van te overtuigen. Ik heb de eer hierby op zyn staart
te gaan staan. Zooals gy u zult herinneren was er volstrekt niet
bedongen, dat hy zich op den toren moest bevinden.#
Dea vorigen avond had men den haan, omdat er eene herstel
ling aan moest plaats hebben, naar beneden gehaald en dit wist
de deugniet toevallig. DegeneD, wien de grap geen geld kostte,
lachten er harfeelyk om. Achteloos het stof van zyne kleederen
afslaande, keerde Habermann zegevierend uit de loods terug.
z/Gy zy t my dus tien mark schuldig Meermann; ik zal het maar
opschry ven by hef andere.# En by het schynsel van de brandende
lantaarn, schreef h(j werkelijk de nieuwe schuld van zyn vriend
in een boekje op, en Julius was zoo overbluft en verbitterd door
de wyze, waarop hy was beetgenomen, dat hy totaal vergat om
op zyn wensch van zooeven terug te komen. Hy volgde zyne
vrienden, die zich zooveel mogelyk haastten het café, dat zij byna
reeds waren binnengetreden, te bereiken, terwyl hy slechts met
moeite zyne ergernis wist te verkroppen. Weldra was het groepje
bizonder uitgelaten; Meermann, die het gebeurde niet kon vergeten
en zyn ontstemming niet wilde toonen, werd zeer luidruchtig; hij
sprak meer en luider dan gewoonlijk, dronk haastig en lachte
onophoudelyk. Weldra verschenen de kaarten op tafel voor een
onschuldig spelletje Skat. De caféhouder, een dik, rond mannetje
duldde nief, dat er by hem gedobbeld werd in het skatspel
kaa men echter ook genoeg verliezen, vooral wanneer een heime
lijke toorn in uw binnenste kookt, en n aanspoort tot het doen van
de gewaagste spellen.
Toen het steeds later begon te werden werd de deugdzame
waard vermoeid zeer vermoeid. Eerst zat hy te knikkebollen
achter zijn bufiet en op het laatst snorkte hy zeer luid, wat geen
enkele wet een waard verbiedt. Ook was bet zeer zeker niet de
schuld van den slapende, dat listige meuschen zioh den korten
tjjd, dat hy rusC vond, ten nutte maakten om de eerzame kaarten.
die hy hun had gegeven voor het skatspel, werden misbruikt om
er het verdorven tempelspel mee te spelen. Hy zag het immers
niet, zijne oogen waren gesloten, en Julius Meermann, die de zyne
wyd open had, lette er niet op: ook nu had hy de kans nog om
te winnen. Hij verloor echter.
Eindelyk toen het grauwe daglicht met het roode gaslioht es
het gele stof en den walm in het vertrek tof eene doffe, doodsche
kleur was ineengemengd, stond hy op alsof hij uit een zwaren
droom ontwaakte, wisohte zich zijn voorhoofd af met zyn zakdoek
en mompelde met een doodsbleek gelaat: //Gy weet Habermann,
dat ik een eerlyk man bon, ik houd myn woord Gy zult het
my niet lastig maken.#
En Habermann knikte, terwyl hy iets onverstaanbaars nitte,
dat evengoed voor eene toestemming als eene weigering kon gel
den, en met mooie ronde oyfers schreef hij een getal van vier
oyfers op een stukje papier, dat hy uit zyne portefeuille haalde.
z/Oaderteeken dit maar. Dat is voor het geheele bedrag. Die
kleine posten zyn er ook by. Zie maar hier....#
Daarna begaf Julius zich met onzekere schreden naar zyne
woning, en het was hem alsof hetgeen er gebeurd was, slechts
een droom moest zyn. WaB hy niet uitgegaan om zich van Haber
mann los te maken, zoo mogelyk voor altyd F En nu l O, dat dit
vervloekte noodlot hem juist nn nog vaster aan dien man had
geketend. Hoe fefschnwelyk was de maatschappij toch ingericht
waar men zyn voet ook zette om op onschuldige wyze eens van
zyn jeugd te genieten, daar zag men sich dadelyk door voetyzerg
en klemmen omringd 1 En toch hef hoofd omhoog!
Wordt vervolgd;)
