NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Het Rapport
lie Jaargang.
Vrijdag 23 Februari 1894.
No. 3265.
ABONNEMENTSPRIJS:
ADVERTENTIËN:
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel,
Commissie van Onderzoek
HAARLEM'S DAGBLAD
Voor Haarlem per 3 maandenf 1,20.
Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden 1,65.
Afzonderlijke nummers0,05.
Geïllustreerd Zondagsblad, per 3 maanden 0,30.
franco per post 0,37$.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Bureau: Kleine Houtstraat 1-X, Haarlem. Telefoonnummer 1 '12.
van 15 regels"'ÖO Cents; iedere regel meer 10 Cents.
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 20 Cents per regel.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door
onze agenten en door alle boekhandelaren en courantiers.
Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOI.
Hoofdagenten voor het Buitenlatid: Compagnie Générale de Publicité Etrangére G. L. DAUBE CoJOHN F. JONESSucc.Parijs Blbis Faubourg Montmartre.
van d
in zake de
Heden morgen ontvingen wij het
lang verwachte rapport van de Com
missie, die zich op verzoek van den
heer J. van 't Lindenhout heeft ge
constitueerd, naar aanleiding der be
schuldigingen, die in de bekende
brochure tegen de weesinrichting te
Xeerbosch zijn ingebracht.
Men kan zich eenigermate begrij
pen dat de brochure zoolang op zich
heeft laten wachten, wanneer men
ziet dat zij niet minder dan 200 bladzij
den druks beslaat. Het vaststellen
van zulk een boekdeel moet een om-
arbeid zijn geweest.
Vóór in het boekje bevindt zich
een plattegrond van de situatie der
inrichting, terwijl de eigenlijke bro
chure aanvangt met het verhaal, hoe
de Commissie tot stand kwam. Men
weet, dat herhaaldelijk genoodigden
bedankten, totdat de Commissie is
geconstitueerd als volgt:
Mr. W. H. de Beaufort, Leusden;
J. den Boer, AlmkerkMr. J. H. C.
Cazius, den BoschMr. D. Engel-
berts, Zutfen ds. C. J. G. van Hoog
straten, den Haag; dr. S. R. Her-
manides, GeldermalsenW. Hovy,
AmsterdamC. van der Linden, Rijn-
saterwondeF. Aylva, baron van Pal-
landt; E. L. Graaf van Limburg
Stirum, den Haag; J. J. Verburgh
Wzn.. VelpC. de Zwaan Jr., Hel-
voirtdr. J. P. S. Berends, Nijmegen
(Ir. G. W. Bruinsma, SteenbergenG.
H. Hintzen, Rotterdam mr. H. Ph.
de Kanter, Haarlemmr. A. M. C.
E. Koek, Utrecht; J. A. van der
Lee, Aarlanderveenmr. J. de Lou
ter, Utrechtjhr. mr. G. W. Mol-
lerus, Apeldoorndr. G. van O ver-
beek de Meijer, Utrecht; dr. E. van
der Ven, Haarlem dr. E. Laurillard
en jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman,
beiden te Amsterdam*
Het aanbod van Van 'tL. om de
kosten der Commissie voor rekening
van de vereeniging Neerboseh te (ne
men, werd afgewezen.
Een tweetal personen, jhr. de
Pesters en ds. Pierson, bedankten
voor het lidmaatschap der commissie
omdat, huns inziens, het publiek het
(rapport van eene commissie uitge-
OTovi\Tn-n H T
voor onpartijdig houden zal.
De commissie verdeelde zich in 3
groepen, namelijk eene financieele,
eene paedagogische en eene hygiëni
sche commissie.
Na bespreking komt men met al-
gemeene instemming tot de conclusie
dat de sub-commissies elk op haar
terrein door niets gebonden moeten
zijn in haar onderzoek, dat het op
haren weg ligt om het volle licht op
de Stichting te laten vallen, opdat
het Nederlandsche Volk, dat tot nog
toe zooveel sympathie voor deze
Stichting heeft betoond, in staat ge
steld worde om te beoordeelen of het
die kan handhaven, dan wel of het
zich behoort te onttrekken.
Besloten werd dat van elke com
missie eenige leden zonder vooraf
gaande kennisgevingde stichting
zullen bezoeken.
Naar de commissie verklaart heeft
zij zich beschouwd als alleen geroe
pen om een verslag nit te brengen
aangaande de toestanden in de wees
inrichting te Neerbosch.
Daartoe was onderzoek naar het
bestaande noodig en tevens naspo
ring van feiten vroeger in die inrich
ting voorgevallen, daartoe was even
eens noodzakelijk dat de werkzaam
heden, zelfs het leven van den directeur
en stichter der weesinrichting Neer-
boscb met zorgvuldigheid werden na
gegaan. Deze taak, uit haren aard
reeds zeer omvangrijk, heeft de com
missie niet willen uitbreiden door
zich in de vraag te verdiepen, welk
stelsel van weesverpleging het beste
is en in hoeverre het stelsel van ver
pleging in zeer groote gestichten aan
beveling verdient dan wel afkeuring.
Dat er aan dergelijke groote inrich
tingen eigenaardige bezwaren verbon
den zijn, zal uit het navolgende
blijkenof hieruit echter moet wor
den afgeleid, dat deze wijze van
weezenverpleging geen aanbeveling
verdient is een vraag die de commissie
in het midden laat.
Op bladzijde 13 wordt vermeld, dat
de commissie schoon toen de termijn
reeds verstreken was, den heer Van
Deth heeft verzocht om mededeelin-
gen. De secretaris der commissie had
n.l. bij den heer Van Houten de mee
ning doen ontstaan, dat hij en Van
Deth zouden worden opgeroepen (men
weet dat de comm. verzocht, zich bij
haar aan te melden) maar de heer
Van Deth heeft aan die oproeping
niet willen voldoen.
De comm. meent dat de heer v. D
misleid is wanneer hij beweert, dat
zij de oprichting van een staatscom
missie in den weg beeft gestaan. Van
MornrAliilr r>la.n._ der rfiPreeri_r>_Qr ia jcSo.
mand iets bekend geworden. Zij be
treurt het dat de man die de naaste
aanleiding was tot baar optreden,
haar niet in de gelegeheid heelt ge
steld met hem in gedachten wisseling
te tredm.
De beschuldigingen dat Van 't L.
weesmeisjes zou leveren als dienstbo
den aan café's met vrouwelijke be
diening en aan slechte huizen berust
op geenerlei grond. Geen schijn daar
van is der Commissie gebleken. Han
delingen door Van 't L. in militairen
dienst begaan, kunnen niet gepleegd
zijn, daar hij nooit in dienst ge
weest is.
Het brood dat gebruikt wordt, is
volgens de Nijmeegsehe broodfabriek
steeds van eerste qualiteit. De Com
missie wijst op onjuistheden in Van
Deth's brochure over de weduwe
Briel en over de giften van barones
van Brakell. De zeer verkeerde han
delingen van den heer v. 'tL. en zijn
zoon op bladz. 30 der brochure-van
Deth ten laste gelegd, zijn reeds
weersproken door Ds. W. Hoek te
Brussel, terwijl ook het dansen van
ongekleede meisjes zeer onjuist is
voorgesteld. Althans de daarbij ge
noemde Mina van der Horst ontken
de dit, waarschijnlijk komt het ver
haal hiervandaan dat kinderen die
schurft hadden te zamen in een goed
verwarmde kamer werden ontkleed
en met zalf ingesmeerd. De directeur
kwam zich wel eens van hun toestand
overtuigen en misschien dansten of
stoeiden zij dan wel eens in zijn'
tegen woordigheid
Onwaar is het verhaal (brochure
van Deth blz. 151) over een oud-
verpleegde, die op Neerbosch komen
de in tegenwoordigheid van anderen
werd onderzocht. De geneesheer dei-
inrichting verrichtte dit onderzoek
zonder getuigen.
Heeft de commissie zoomin moge
lijk den sluier van het bijzonder
leven willen opheffen, over den di
recteur heeft zij niets verzwegen.
Financieel© Commissie.
Wat de Commissie in de Statuten!
afkeurt is dit, dat zij te beknopt zijn,
daar o.a. geen lid van deAlgemeene
Vergadering kan worden aangeno
men, wanneer een der leden ook
zonder opgaaf van redenen, zich daar
tegen verklaart; het bestuur moet
den directeur kunnen schorsen, en
de Algemeene Vergadering hem kun-]
nen ontslaan. Bovendien moet de
directeur lid van het bestuur uit
maken en de overige leden van het
bestuur aan periodieke 'aftreding,
j30_iBqvViakËanr lfn.MftTi
derworpen.
Art. 9-11. Taak en bevoegdheid der
Algemeene Vergadering schijnen on
voldoende geregeld. Zelfs de goed
keuring der rekening wordt niet ge
vorderd (art. 10-13). Wij meenen, zegt
de comm.,dat haar het recht behoort te
worden toegekend, om periodiek de le
denvan het bestuur te kiezenzoonoo-
dig, den directeur te ontslaan, de reke
ning en verantwoording goed of af te
keuren, en inzonderheid bij uitsluiting
te beslissen over vervreemding en
bezwaring van onroerende goederen,
en afschrijving van kapitalen op het
Grootboek aan de Vereeniging toe-
behoorende. Daarenboven ware het
wenschelijk de wijze van belegging
der aan de Vereeniging toekomende
kapitalen in de statuten voor te
schrijven. Ook schijnt het voorschrift
niet overbodig, dat de jaarlijksche
rekening en verantwoording door de
noodige bewijsstukken moet worden
gestaafd.
Geheel vrije correspondentie van
van de kinderen acht de Comm. niet
gewenscht. De inhoud van sommige
brieven is daar aanleiding toe, doch
dan moet het ook ronduit in het re
glement staan. Zonderling noemt de
Comnr de bepaling (art. V.) dat alle
bezittingen van kinderen die worden
opgenomen, ten bate komen van de
weesinrichting.
Wellicht ware het de eenvoudigste
oplossing, te bepalen, dat nit de hier
genoemde bezittingen, erflatingen,
enz., de aan de betrokken kinderen
bestede kosten aan de inrichting
worden vergoed. Veelal zal het dan
op hetzelfde neerkomen, doch de
schijn van willekeur zijn vermeden.
De goederen der vereeniging staan
alle ten haren name, en indien en
kele perceelen inderdaad van den
naam des stichters op dien der ver
eeniging zijn overgebracht, dan is
dit hieraan toe te schrijven, dat de
Stichting feitelijk al eenige jaren be
stond vóór zij in den vorm een er
vereeniging tot rechtspersoonlijkheid
kwam. In de eerste jaren mogen de
goederen ten name van den directeur
gestaan hebben, sedert 25 jaren is dit
niet meer het geval.
De goederen ten name vandehee-
ren Tjessinga Co. betreffen uitslui
tend diens fabriek.
De directeur der Stichting bezit
verder goederen in de gemeenten
Beuningen en Herveld, 'tzij in con
sorten met zijn vader en zijne zus
ters, 'tzij in consorten alleen met
zijne zusters. Die goederen zijn af
komstig uit de nalatenschap zijner
moeder.
XTAèA'---*«*> A
teur staat 5 hectaren 20 aren en 50
centiaren te Beuningen, waarin de
heer Van 'tLindenhout in Septem
ber 1892 reeds bezat de helft of voor
eene waarde van 2300. Den 24 Sep
tember 1892 is het geheel ten zijnen
name gekomen. Uit de opgaven van
den hypotheekbewaarder blijkt, dat
er toen door den heer Van 'tLin
denhout ƒ2300 aan geld is bijgepast;
in de boeken is daarvan niets te
vinden, doch dit hangt samen met
hetgeen omtrent de administratie
van het particulier vermogendes direc
teurs wordt medegedeeld.
Eindelijk hebben de twee zoons 1
hectare, 88 aren en 50 centiaren te
Neerbosch, en de twee zoons met den
schoonzoon samen 2 hectaren, 32 aren
in Beuningen.
De familie Van 't L. heeft geene ka
pitalen op het Grootboek.
De heer Van 'tL. verklaarde, dat
bij de uitbreiding der stichting nooit
angstvallig rekening was gehouden
met de financieele gevolgen daarvan.
Hij leefde steeds in het vertrouwen,
dat God hem voor de weezen zou
doen geworden wat hij noodig had
en dat vertrouwen is ook nimmer
beschaamd.
De heer Bloemendaal voert sinds
26 jaar de geldelijke administratie
alleen. De heer Griffijn te Arnhem
controleert die, door een merk te
zetten in het boek tot hoever het
gecontroleerd is. O. a. worden reke-
niDgen waarvan quitantie is vernie
tigd. Er worden twee boeken gehou
den, een kasboek dat zeer primitief
is ingericht en waarin de posten al
lerzonderlingst door elkander staan,
en een grootboek, dat niets is dan
een kopie van het kasboek.
Alles berust dan ook op het kas
boek; een splitsing van de takken
van dienst achtte men op de vragen
der Commissie van geen belang. Het
gezin van den Directeur leeft geheel
althans nagenoeg geheel mede
uit de algemeene kas; de zonen heb
ben vrije woning, benevens de be
voegdheid, bij wijze van salaris, ieder
jaarlijks tot een bedrag van ƒ2000
te genieten uit de algemeene kas.
De eigenlijke „weezenverpleging",
loopende overgebouwen, meu
bilair, bedienend perso
neel, voeding, kleeding,
ziekenverpleging onder
wijs is samengekoppeld met
a. eene boerderij, die gedeeltelijk
in de voeding voorziet
b. eene verwerij, uitsluitend ten
dienste der inrichting;
c. een timmermanswinke 1 uitslui
tend ten dienste der inrichting;