BINNENLAND.
Letteren en Knnst.
Kaar wij met leedwezen vernemen
en uit eene aankondiging in dit blad
blijkt, is gisteren, éen dag dus na de
begrafenis van Mr. E. A. lorden?, on
zen oud-burgemeester, te's Gravenhage
ook zijne echtgenoote, mevrouw Ior
dens geb. Reijnst, overleden.
Voor eenigen tijd had mevrouw
Iordens een been gebroken en was
sedert dien tijd voortdurend ongesteld.
Zij is overleden aan een slagaderbreuk.
Toen Zaterdagmorgen het stoffelijk
overschot van Mr. E. A. Iordens uit
zijne woning in de Laurens Reaal
straat te 's Gravenhage naar het sta
tion werd vervoerd, volgden behalve
de familieleden verschillende vrien
den en bekenden den stoet, o. a. de
oud minister van oorlog, generaal En-
derlein. Tot aan het station deden
dezen aldus den overledene uitgeleide.
Gisteren (Zondag) namiddag om
streeks 4 ure heeft een begin van
brand plaats gehad ten huize van J.
Melser, woonachtig aan de Lange
Annastraat 12a, waarvan de oorzaak
onbekend, ontstaan in het woonver
trek. Drie wollen dekens zijn verbrand
terwijl 3 glasruiten door de hitte zijn
gesprongen. De brand werd gelukkig
spoedig ontdekt en ie door de bewo
ners gebluscht.
Ons blad heeft 1.1. Zaterdag „record
geslagen". Het heeit toen nl. gepu
bliceerd 49 kolommen advertentiën
(alzoo bijna 10 bladzijden), het groot
ste aantal dat bet sedert de oprichting
bereikte.
In onze St. Nicolaaswandeling werd
de aandacht nog niet gevestigd op
den winkel van B. H. VAN GER-
STEL, Spaarnwouderstraat No. 64,
waar aanlokkelijk uitziende hamme
tjes tot koopen nooden. Zoo ook zagen
we over 't hoofd den winkel van P.
CRAMA, Kleine Houtstraat 9, met
zijne talrijke goedkoope St. Nicolaas-
geschenken, en de fraaie etalage in
het depót van de firma VERKRU1J-
SEN DE LANGE, Kruisweg 43a.
In de godsdienstoefening van Zon
dagmorgen is op feeste'ijke wijze het
50jarig bestaan der Ned. Herv. Ge
meente te Santpoort herdacht. Ver
schillende ingezetenen hadden de vlag
uitgestoken en het net versierde kerk
gebouw bevatte een talrijke schare,
waaronder de oud-predikanten C. J.
van Kelwieh, J. A. Tours en Prof.
Oort. De predikant Van Loensn Mar
tinet sprak naar aanleiding van Co-
lossense 3 vers 15, en daarvan de
woorden „Weest dankbaar" een feest
rede uit, afgewisseld met het zingen
van de gemeente en van een zang
koor. Door prof. Oort werden van
zijn plaats af eenige woorden namens
de oud-predikanten tot de gemeente
gesproken. De gemeente schonk haar
kerkgebouw 10 nieuwe lampen en 30
stoelen.
Lombok.
Ten vervolge op het bericht in de
St.-Ct. van 25/26 November j.l. om
trent de bij de verovering van Tj.i-
kranegara op 18 te voren gesneuvel
de Europeesehe militairen, wordt
medegedeeld dat bij deze krijgsver
richting ook nog is gesneuveld de
fuselier A. Zuidam (algem. stamboek
no. 36481).
Wereldtentoonstelling van
Hötel- en Reiswezen.
Indien Nederland op eene in zijn
eigeu hoofdstad gehouden tentoon
stelling niet een pover figuur wil
maken, zal het zich nu tamelijk moe
ten haasten. Want terwijl het buiten
land reeds zeer veel ruimte heeit
aangevraagd, blijft Nederland nog
steeds achter. Wellicht is onbekend
heid met de beteekenis der tentoon
stelling oorzaak van deze terughou
dendheid bij de Nederlandsche in-
dustrieelen en er zal dan ook in de
volgende week een commissaris van
exploitatie naar Groningen, Leeuwar
den en Zwolle gaan, om ook in deze
meer verwijderde plaatsen des lands
de gelegenheid te openen tot het
mondeling vragen van inlichtingen.
Bovendien zal een boekie worden
uitgegeven in vier talen waarin men
velerlei omtrent de tentoonstelling zal
kunnen vinden en dat geïllustreerd
zal zijn door den heer Braakensiek.
Vooral in België is de deelneming
bijzonder groot; waarschijnlijk zal ',i
van de geheele overdekte ruimte door
dat land worden ingenomen. Oud-
Holland trekt daar, zooals te ver
wachten was, zeer veel aandacht,
zooals trouwens over 't algemeen in
het buitenland. Er zijn dan ook van
de gebouwen van dat gedeelte al vele
verhuurd. Ongetwijfeld zal dit hoekje
(het is de linkerhoek van het terrein
bij de Ruysdaelkade) er zeer aardig
uitziende teekeningen ten minste
beloven veel. Zoo zal men, wanneer
alle plannen doorgaan, in de Oud-
Hollandsche geveltjes verschillende
goede bekenden kunnen ontdekken
o. a. het oude poortje bij den Vijgen
dam, een poort te Nijmegen, iets uit
Dordrecht enz. Op die wijze zullen
de vreemdelingen, behalve een inte
ressant overzicht van Oud-Holland
sche bouwstijlen, ook een kleine
bloemlezing krijgen uit nog bestaande
overblijfselen daarvan. Men heeft ook
getracht, een oud-Hollandsche her
berg weer te geven, maar er waren
geen voldoende gegevens te vinden
om dat geheel juist te doen.
In de wereld-bazar zijn van dernim
100 winkels reeds de meeste verhuurd.
Daar komt o. a. een groote uitstalling
uit China.
Heden zou het uitvoerend comité
dit nog ten opzichte van de deelne
ming in België te Brussel een groot
déjeuner aanbieden aan de gansche
Belgische pers.
Gedurende de tentoonstellingen zul
len verschillende congressen worden
gehouden (van twee is men reeds
zeker) en minstens een vijftal spe
ciale tentoonstellingen, terwijl de sub
commissie voor muziek, al bezig is
om voor goede uitvoeringen, tijdens
den ganschen duur der tentoonstelling
te zorgen.
Ten einde de onaangenaamheden
te voorkomen, die men in '83 met
expeditie-zaken heeft gehad, worden
nu reeds verschillende contracten
daaromtrent gemaakt. Trouwens zul
len ook voor bezoekers gunstige be
palingen worden verkregenmen zal
b.v. waarschijnlijk reeds in Januari
a.s. abonnementen verkrijgbaar stol
len voor de tentoonstelling, terwijl
bijzondere overeenkomsten met spoor
weg-maatschappijen enz. het bezoek
aan de tentoonstelling en aan Neder
land voor vreemdelingen zullen ver
gemakkelijken.
Een van de grootste aantrekkelijk
heden die men op het open gedeelte
van het terrein zal vinden, zal de
olifant zijn die ook te Antwerpen
was. Dit ijzeren monster is van den
grond tot de ehampagnefiesch, die
den toren bekroont, welke door den
olifant wordtgedragen, 35 meter hoog,
zoodat men hier een mooi punt zal heb
ben om de tentoonstelling en de om
geving te overzien. De ehampagne
fiesch is hot emb'eera van den inhoud
van de maag, die voor een olifant
waarlijk zeer bijzonder is, daar zij een
heelen champagnesalon bevat. Door
trappen in de pooten klimt men in
dit wonderlijk ingewand en van daar
in den toren.
Er zijn bovendien verschillende
merkwaardigheden te krijgen, die op
den olifant betrekking hebben. In
de salon wordt men door dames be
diend.
Omtrent het schip zijn de contracten
reeds afgeslotende restauratie en de
buffetten zijn verpacht.
Ook te Berlijn en te Keulen wor
den thans commissies gevormd; de
heer Arthur Francken te Keulen
heeft het secretaris-generaalschap voor
Duitschland op zich genomen.
Van de Nederlandsche regeering
ondervindt het comité van uitvoering
de meest mogelijke medewerking.
ping de Voorzorg heeft een bulletin
verspreid, waarin het met het oog op
een in wording zijndenloonstandaard
bericht, dat reeds de mogelijkheid
is gebleken tot een voorloopigen af
slag der broodprijzen met een halven
cent, waartoe is besloten over te gaan
met ingang van heden 3 dezer.
Middelbare scholen voor
Meisjes.
Door de „Vrije Vrouwenvereeni-
ging" is een adres gezonden aan de
Tweede Kamer met verzoek afwijzend
te beschikken op het te verwachten
voorstel, strekkende tot subBidieering
van middelbare scholen voor meisjes
en daarvoor in de plaats te stellen
het niet-subBidie.ren van inrichtingen
voor hooger en middelbaar onderwijs
waarop geen meisjes werden toege
laten.
In de toelichting zeggen adressan
ten het volgende
dat bij het toekennen van Butsidie
aan middelbare scholen voor meisjes
slechts voor een zeer gering deel kan
worden tegemoet gekomen aan de
rechtmatige klachten over onvol
doend onderwijs voor de meisjes, wijl
alleen de groote gemeenten zich de
weelde kunnen veroorloven afzonder
lijke middelbare meisjesscholen erop
na te houden en dat zelfs d&ar de
bestaande Echolen niet voldoen aan
de gevoelde behoefte, wij! de school
gelden die der H. B. S. voor jongens
overtreffen, (bijv. als te Amsterdam
de Gem. H. B. S. 3 jar. cursus voor
jongens en die voor meisjes) waardoor
juist die meisjes, welke later zich een
zelfstandig bestaan moeten verschaf
fen, verstoken zijn van het daartoe
noodige onderwijs,
dat, volgens 's ministers eigen woor
den, de wet op het hooger onderwijs
geen onderscheid maakt tussschen
mannelijke en vrouwelijke leerlingen,
wat betreft de toelating op de gym
nasia, en het dus niet aangaat de
gemeentebesturen te laten beslissen,
wijl deze beslissing vaak de ouders
dwingt voor hunne dochters tot bui
tengewoon kostbare, slechts voor zeer
weinigen bestrijdbare studie of tot
zich metterwoon vestigen in andere
gemeenten, ts meer daar het Gym
nasiaal onderwijs de voorbereiding is
voor het Universitaire,
dat zij, die dochters hebben, in den
vorm hunner belasting mede betalen
aan de kosten van het gymnasiaal
en middelbaar onderwijs, zonder dat
hunne dochters daarvan kunnen pro-
fiteeren,
dat, voor zooverre ons bekend, de
wet op het middelbaar onderwijs
evenmin als de wet op het hooger
onderwijs, waarvan de minister dit
zelf erkend heeft, geene bepalingen
bevat, die verbieden het verleenen
van subsidiën aan gemeentebesturen
onder voorwaarde dat mannelijke en
vrouwelijke leerlingen op gelijken
voet zullen worden toegelaten.
De directie der broodfabriek „De
Jonge Bakker" te Amsterdam heeft
besloten de prijzen van het brood niet
te verhoogen, trots de werkstaking en
loonsverhooging.
Het bakkersgilde „Sint Hubrecht"
heeft aan de geheele beweging geen
deel genomen en dus ook de brood
prijzen niet verhoogd.
Gestikt.
Ten huize van een bewoner van
het Prins HendrikBplein te 's Graven
hage, is de huishoudster gestikt ge
vonden, vermoedelijk tengevolge van
gasontsnapping uit een lek in de
leiding.
De broodprijs.
De Amsterdamsehe bakkers zijn
gaan inzien, dat de stijging der brood
prijzen met een cent toch wel wat
te hoog geweest is. De fabriek de
Ceres, die wat de broodprijzen aan
gaat te Amsterdam toongevend is,
heeft het goede voorbeeld gegeven
en den broodprijs met één halven
cent verlaagd en dadelijk zijn de
andere bakkers gevolgd, althans het
bestuur van de broodbakkers-vereeni-
Een spoorweg-ongeval te
Zwolle.
De locaaltrein die Zaterdagmiddag
te 12.30 uit Deventer te Zwolle aan
kwam, stoomde met kracht het sta
tion binnen. Niettegenstaande machi
nist en conducteur nabij de over
brugging bij den Deventer Straatweg
de rems hadden vastgezet, schoof de
trein over de gladde rails met zoo
veel kracht tegen de stootbaiken, dat
deze verbrijzeld werden. De locomo-
tiet reed een steenen gebouw, waarin
retirade en een steenkolenhok bin
nen, na een drietal muren geheel te
hebbeD verbrijzeld. De tijdelijke werk
man R. de Boer uit Peperga, die
zich in de retirade bevond, geraakte
niet alleen onder de neerstortende
muren van 't gebouw, maar zelfs tot
tussehen het raderwerk van de loco
motief, die over zijn geheele lengte
in 't gebouw was gedrongen.
De Boer werd zoo spoedig moge
lijk van onder het puin tevoorschijn
gehaald en in 't conducteurslokaal
gedragen, alwaar hij door dr. Frank
en dr. Vitringa werd verbonden. Hij
had een belangrijke schedelbreuk en
verwondingen aan 't hoofd bekomen,
terwijl zijn rechterarm was gebroken.
In het R. K. Gesticht van Liefde
werd hij ondergebracht-
De machinist Jan Boersema en
diens leerling Anton van Dam, ble
ven op de locomotief en kwamen
wonder boven wonder zonder letsel
te voorschijn. Door den hevigen
schok, dien de trein ondervond, wer
den de reizigers door en over elkan
der geworpen, maar allen kwamen
met den schrik vrij.
De oorzaak van het ongeluk wordt
toegeschreven aan de gladheid van
de rails. De officier van justitie, mr.
J. de Greve, de commissaris van po
litie en diens hoofd-inspeeteur, die
onmiddellijk ter plaatse aanwezig
waren, stelden een onderzoek in en
namen den machinist en het verder
treinpersoneel in verhoor.
Daar men vreesde dat er onder het
vele puin van den buitenmuur, de
twee binnenmuren en van den voor
gevel over een lengte van 6 M. nog
andere personen konden bedolven
zijn, werd door een massa werkvolk
tot het opruimen overgegaan.
De locomotief werd door een ploeg
arbeiders der werkplaats uit het
bouw verwijderd,
uit den stadsschouwburg, schrijft,
muziekverslaggever te Amsterdai
Dinsdagavond woonde ik des
opvoering bij van „Leiden Onft
woorden van E. v. d. Ven en au
van C. v. d. Linden, den krait
directeur van het gezelschap.
Deze echt Hollandsche opera f
de beide heeren zijn Hollanders)!
een zeer gunstigen indruk gen»
Met den waarlijk mooien tekst h
v. d. Lindeu een werk genu
waarvan te verwachten is dat hel
blijvende plaats op het reperto»
innemen.
In de overbekende geschieden#
het beleg en ontzet van Lsidei
een liefdesintrige geweven, die
verscheidene mooie scènes het 1
schenkt. Door de heele compo
loopt het oude „Wilhelmus",
sommige plaatsen zeer treffend h
vooral waB het een gelukkigt
dachte van den componist, om
werk tot slotkoor te nemen, heli
blijkbaar veel indruk maakte en
de geheele zaal staande werd
hoord.
De hoofdrollen waren in ha:
van mevr. Dirckx en de heeren
lio, Pauwels, Engelen, Tijesen
Poons.
Vooral Orelio was bijzonder
op zijn plaats. Ik vond hem onvi
terlijk in het derde bedrijf, in
wachthuis aan de koepoort", tro
llen van de mooiste bedrijven.
Den heer var. Engelen hoord
dit jaar voor het eerBt in een
vangrijke rol zooals „Burgemee
v. d. Werff".
De krans hem aangeboden
welverdiend.
Het is mij opgevallen, dat de
Tijssen, vooral in zijn spel, zulke
deringen gemaakt heeft. Hij vo
als „Don Francisco de Valde»
goed.
Mevr. Dirckx scheen over het
heel eenigszins vermoeid te zijn
wie kan altijd goed gedispon
zijn
De heer Pauwels als Mauriti
Bevervoorde zong zooals men dat
hem gewend is. Vooral het du
het eerste bedrijf tussehen hem
d. Wei ff was mooi.
De heer Poons moet zich vo
wachten voor te hoog zingen,
aan hij zich nog al eens schu
maakte. Het beste voldeed hij ia
geuzenlied.
Mevr. Culp-Kiehl en den he
v. Beem en Alexanders komt
woord van lof toe voor hun gi
vertolking van de kleinere
tijen.
De koren klonken irisoh, voori
mannenkoren, waarvan ook het
zeer te roemen valt.
't Is een goede verbetering,
het orkest lager geplaatBt is en
er even als bij de laatste Wag
uitvoering, de kap op gezet heef
werd over 't algemeen met lust
toewijding gespeeld.
Het décor was bijzonder mooi, vo
het gezicht Op het stadhuis in
Breestraat te Leiden, geheel volg
het origineel.
Den directeur van onze echt
derlandsehe Opera zij van harte
luk gewenscht met de welgesla»
eerste opvoering van zijn verdien
lijk werk.
G.C
en een grooten winkel in eenegoede, drukke buurt te huren
hierin werd hun omzet spoedig verviervoudigd en Sarah
Mansell wa3 werkelijk op weg om fortnin te maken. Den
laats ten tijd was Lucy'3 gezondheid echter minder goed. Het
was Pinder weer, die hier onmiddellijk te hulp kwam. Hij
huurde eene kleine villa met tuin aan den buitenkant van
de stad, en daar gingen Sarah, Deborah, Lucy en eene
dienstbode wonen. Overdag was Sarah in de winkelzaak-
Pinder kon over eene kamer in de villa beschikken, maar
meestal sliep hij in het winkelhuis.
Al dien tijd maakte hij zichtbare vorderingen in de ge
negenheid van Sarah ManEell. Deze openhartige vrouw had
dan ook nooit moeite gedaan om haar steeds grooter wor
dende genegenheid voor hem te verbergen. De verandering
was reeds zichtbaar den avond van haren terugkeer, maar
nu er reeds maanden daarna verloc-pen waren, groeiden hare
onschuldige vriendschap en teederheid voor den vriend, die
veel om haar had geleden, en haar reeds tien jaar geleden
liefhad, steeds aan. Deborah bemerkte het- Lucy bemerkte
het. De laatste die het bemerkte was Joseph zelf, maar hij
ontdekte het dan toch eindelijk ook met een weinig hulp
van Deborah. Het was inderdaad een duideLijk verschijnsel.
Het eenige geheimzinnige hierin was hoe het kon worden
overeengebracht met haar karakter want zij was eene vrouw,
en eene vrouw die steeds voorzichtigheid in acht nam.
Waarom liet zij dan aan Joseph Pinder blijken, dat hij de
man was en de eenige man, die haar niet onverschillig was
Op zekeren dag meende de lang beproefde Joseph echter dat
Leiden ontzet.
Over de opera „Leiden Ontzet", die
Vrijdag a.s. hier ter stede wordt ge
geven door de Nederlandsche Opera
er grenzen war. n. In het vuur zijner liefde drukte hij een
haastigen kus op ham lippen. Zij nam oogenbljkkelijk eene
koele houding aan. „Vergeet als 'tje blieft niet, dat ik de
vrouw van Sarah Mansell ben." Een paar dagen lang be
waarde zij die koele houding. Dit was eene waarschuwing
voor Joseph. Eene teeder vriendschappelijke verhouding
mocht het zijn, maar meer ook niet. Voor het oogenblik was
het voor Joseph eene groote teleurstelling, maar wat hij ter-
wille van haar ondergaan had in minder gelukkige tijden
deed hem weer vrede hebben met de hem nauwgestelde gren
zen. De toestand was ongelukkig iu vergelijking met dien
van vroeger, en vooral was er niemand, op wien hij jaloersch
behoefte te zijo. De genegenheid voor Lucy en Deborah
waren ook voor hem bronnen van genot. Beiden hielden zij
evenals Sarah veel van hem en koesterden hem zooveel
mogelijk.
Hoe lang deze kalme genegenheid, en zoete, rustige tevre
denheid het langst standhoudend geluk als de menschen
het maar wilden inzien zouden hebben geduurd kan ik
niet zeggen, want er kwam een einde aan, tien maanden na
Sarahs terugkeer door eene ontdekking, die do rustige kalmte
deed verdwijnen.
Zij voerden nu een levendigen handel met Amerika, en op
zeaeren avond kwam een nieuwe agent uit New-York met
roooie aanbiedingen. Deze man was toevallig nog al babbel
ziek en bovendien een vriend van Salomon Grace. „Mansell
zeide bij, toen hij den naam boven den winkel las. „Ik zou
u een zonderling verhaal kunnen doen, waaraan die naam
De „Duitsche Woehenzeituig
den Niederlanden" van 2 Decei
bevat o.a. artikel over het Auer'
gasgloeilicht uit economisch en
giënsch oogpunt, door dr. H
in de Timorgroep en Polynesia,
dr. H. ten Kate. Geschiedenis
Nederlandsche marine, door
Over den nederlandsehen adel-,
Bylande. JavaanschePoërie. Deou
betrekkingen van Nederland tot 1
is verbonden.
„Het is geen ongewone naam," zeide Pinder. „Iets
James Mansell?"
„Neen, er was eene vrouw bij betrokken eene juffro
Mansell. De vrouw van mijn vriend Grace vond haar i
haar kind cp den stoep van een huis zittende; zij vert'
haar man te hebben verloren. Juffrouw Grace zij wast
uog de weduwe Haynes noodigde haar uit bij haar bin
te komen en zij maakte zulk een goeden indruk, dat zij b
uvondeten en een nachtverblijf aanbood. Dien avond kei
haar verloofde onverwachts uit Engeland terug. Zij spra
dien avond over familieaangelegenheden. Het schijnt, dat
Matthews, zooals hij zich noemde, 400 had verloren, dii
de voering van zijn vest waren genaaid. Zij kregen twisl;
eene woord lokte het andere uit. Toen ja, wat geben
er toen ook weer? O ja, nu herinner ik het mij
denkt u Matthews en juffrouw Haynes zagen de stoomt
naar Engeland vertrekken. Juffrouw Mansell verscheen
plotseling op dek, en toonde hun de vermiste banzbifjet
in het gelaat."
„Prachtig 1" riep Pinder uit. „En verder
„Nu bleek, dat zij slechts had genomen wat haar toekfl
want die Matthews heette volstrekt geen Matthews J
Mansell, zoodat hij twee vrouwen bedroog."
„Die schavuit I Nu doorzie ik alles."
(Wordt vmolgi
I
d
