BINNENLAND.
Rechtszaken.
Politiek Overzicht
evenwel niet toegelaten en het is een
curieus feit, dat op een enkele na
deze bijeenkomsten tot heden niet
voor de pers toegankelijk zijn ge
weest. We wachtten dus in eentoch-
tigen gang tot de vergadering zou zijn
afgeloopen, toen een van de verga
derenden vergezeld van den eigenaar
van het gebouw uit de zaal kwam en
op hoogen toon verklarende dat het
hier een huishoudelijke vergadering
was, den heer Nierop verzocht ons
verslaggevers te verzoeken heen te
gaan. Deze, die zijn zaal aan de sta-
kers verhuurd had, kon natuurlijk
niet anders dan aan het verzoek van
dit heerschap voldoen. Naar ons werd
gezegd was dit de Secretaris van de
afd. Amsterdam van den Bond.
Aan een der verslaggevers was toe
gang tot de vergaderingen beloofd,
indien hij wilde verslag geven in den
geest der stakers, waarvoor hij natuur
lijk hartelijk bedankte.
Den zwerftocht voortzettende, von
den we in de broodfabriek de „Vol
harding" den meesterbakker, die ons
mededeelde dat van de nachtploeg
slechts één man was verschenen. Hier
zou dus het voorhanden deeg wor
den afgewerkt en daarna de fabriek
gesloten, zoodat den volgenden mor
gen (Vrijdag) slechts een klein deel
van den anders benoodigden voorraad
brood zou aanwezig zijn.
By de particuliere bakkers, waar
van wij eenige der grootsten bezoch
ten, was de toestand zeer verschil
lend. De heer Kalb verwachtte zijne
gewone ploegen te werk bij den heer
Cohen (hoewel ons verzekerd was dat
daar [gedeeltelijk gestaakt werd) was
het geheele nachtpersoneel voltallig.
Bij den bakker Pieters werd niet ge
werkt, bij de Dood ontbraken de
knechts, maar deze wist zich te hel
pen met een paar familieleden. Zoo
ook werkt bijvoorbeeld de firma Se-
gaar en Kromberg met drie zoons van
den eerstgenoemde.
In het bakkersvak is het benoo-
digde personeel niet zeer groot. Met
weinig gezellen kan er naar ons bleek
veel worden gedaan. In de Brood
fabriek, zooals bekend is een zeerbe-
belangrijke onderneming, is het aan
tal bakkers 32, de Volharding heeft
een personeel van 12, de heer Cohen
een van 18 man en verschillende
particuliere bakkers met goede affai
res, hebben niet meer dan drie vijf
li acht knechts aan 'twerk.
Den geheelen avond was de gansche
politiemacht op de been om eventu-
eele ongeregeldheden onmiddellijk
den kop in te drukken. Forsch op
treden bleek evenwel onnoodig. Het
levendigste punt was wel het„Volks-
gebonw" in de Kleine Houtstraat,
waar groepjes menschen stonden te
kijken, te praten en te lachen. Over
't algemeen nam het publiek de zaak
nogal kalmpjes op, evenals trouwens
de patroon zeiven.
De vergadering duurde evenals die
van Donderdagmiddag zeer lang.
Ten slotte werd het besluit geno
men den volgenden morgen (Vrijdag
morgen) te halfzeB aan de deuren der
Broodfabriek te trachten de dagploeg
die op dat uur komt, te bewegen
niet aan den arbeid te gaan.
bij eerstgenoemde om de 3 weken
20 uur.
De heer Kalb deelde ons mede, dat
het Zondagsbakken in zwang is ge
komen tijdens de tentoonstelling in
1883, toen velen die in Amsterdam
geen plaats konden krijgen, hier
logeerden en des Zondags versch
brood verlangden. Ook aan de Haarl.
Broodfabriek vernamen wij, dat het
bakken op Zondag zich allengs meer
had uitgebreid en dat het vroeger
weinig beteekende.
Een hoogst gezellige geest heerschte
onder de aanwezigen, en het leertje
slaagde uitstekend, dank zij ook de
vele zorgen er aan besteed. De St.
Nicolaas, die zijne opwachting maakte,
bedacht de aanwezigen zeer mild,
door een 120 pakjes, wier inhoud in
hoofdzaak binnen het rijk der foto
grafie lag uitte deelen.
Dat de wenschen der gezellen (12
uur arbeid daags, Zaterdags niet meer
dan 18 en Zondags vrij met behoud
van tegenwoordig loon) overdreven of
onbillijk zijn, beweren de verschillende
patroons zei ven in geenen deele. er-
schillende hunner verklaarden, dat
zij vooral den wensch van Zondags
rust zeer begrijpelijk vonden en er
zal toch ook wel niemand zijn, diej
alleen terwille van zijn warm broodje
op Zondag, zou willen betoogen dat
de bakkersgezellen daarvoor hun Zon
dagsrust dan maar moeten opofferen
Indertijd, een paar jaar geleden, is
dan ook een circulaire hier ter stede
verspreid, waarbij de ingezetenen wer
den uitgenoodigd te verklaren, dat zij
op Zondag geen versch brood meer
verlangden te ontvangen. Maar 't
gaat moeilijk, alle menschen onder
één hoedje te vangen, vooral door
middel van een circulaire die verlegd,
verscheurd, of in 't geheel niet ingeke
ken wordt.
't Resultaat was dan ook pover en
het doel werd niet bereikt. Die Zon
dagsrust voor de bakkersgezellen is
een zaak waarover allen het schijn
baar eens zijn en die toch niet tot
stand komt: de gezellen wenschen
het natuurlijk, de bakkarspatroons
stemmen daarmee in, geen weldenkend
mensch, broodverbruiker, kan of zal
er zich tegen willen verzetten. En
toch is tot op den huidigen dag vol
strekte Zondagsrust voor deze men
schen nog steeds een illusie gebleven.
In de Broodfabriek wordt door twee
ploegen die elkander aflossen den
ganschen Zondag doorgewerkt, in de
Volharding eveneens en al is het
loon dat in eerstgenoemde fabriek
dan gegeven wordt, ook 20 cents per
uur, van een geheelen vrijen Zondag
is geen sprake. Overigens zijn de
werkuren in deze twee fabrieken 12
Toen wij heden (Vrijdag) morgen
informeerden, bleek opnieuw dat een
algemeene staking geen sprake kan
zijn. Bij de Haarlemsche Broodfabriek
was de geheele dagploeg op tijd op
gekomen; bij den heer Kalb waren
de zeven gezellen compleet. Hij gaf
hun elk ƒ1,25 als extraatje. Bij den
heer Cohen, die trouwens verzekerd
had, dat wie wegbleef, ontslagen was,
kwamen allen. Bij de firma Segaar
Kromberg was een gezel, bij den heer
Doncker waren twee gezellen wegge
bleven en ook bij verschillende andere
particuliere bakkers was het personeel
onvoltallig. Er was dus vanmorgen wel
eenige stoornis ook in het rondbren
gen, maar van belangrijk broodsge
brek kan men nog niet gewagen.
Aan de Volharding, die toen nog
gesloten ie, wachtte men af wat de
gezellen zouden doen.
Er zal voor worden gezorgd, dat het
brood voor de buitengemeenten dat
iy de Haarlemsche Broodfabriek wordt
gebakken, onbelemmerd kan worden
veroverd. Schertsend zei ons gisteren
de heer Wakker, boekhouder dezer
fabriek, dat er in 't ergste geval nog
altijd een groote hoeveelheid rogge
brood voorhanden is.
Intusschen vergaderden de stakers
hedenmorgen opnieuw,even wel nu niet
in Felix Favore.
Hoewel er gisteren nogal gepraat
was over beletten van rondbrengen
werden de broodkarren hedenmorgen
niet bemoeilijkt. Evenmin kwamen
baldadigheden voor,
In de laatste oogenblikken zijn de ei-
schen betreffende loonsverhooging ge
rezen en verlangt men f 2.50 meer voor
de ovenisten, bankwerkers en deeg
makers; f2.meer voor jongmaatjes
en halfwassen en fl.25 meer voorde
loopers.
Intusschen is de werkstaking voor-
loopig geëindigd. In de hedenmorgen
gehouden vergadering besloot men
dat de gezellen die weggebleven wa
ren, weer naar de patroons zouden
gaan met verzoek om te mogen
terugkomen. Aldus is geschied. De
meeste patroons namen hun personeel
weer in dienst, hier en daar werden
er enkele ontslagen. Dezen zal de Amst.
Bond, naar hij beloofd heeft, steunen.
Sommigen is het bedanken voor
den Bond als voorwaarde gesteld.
Aan de Volharding kwam te 12 uur
hedenmorgen de dagploeg weer in
dienst. Een van het personeel werd
gisteren wegens brutaliteit ontslagen.
De directie heeft beloofd zooveel mo
gelijk Zondagsrust te zullen verzeke
ren, mits de gezellen hunne wenschen
en bezwaren voortaan niet op verga
deringen, maar aan de directie kenbaar
maken. Hierin is toegestemd.
Intusschen wil men Zondag weer
vergaderen om te trachten eene alge
meene staking aan de Haarlemsche
Broodfabriek te bewerken, tenzij de
Directie voor dien tijd aan de eischen
heeft toegegeven.
Hieruit blijkt ten duidelijkste, dat
Volgens bericht van den inspecteur
van het Geneeskundig staatstoezicht
in Noord-Holland is de epidemie van
mazelen te Zandvo rt geëindigd.
Tot heden zijn van ruim 230 ver-
eenigingen adressen van instemming
bij de Tweede Kamer ingekomen ter
ondersteuning van het verzoekschrift,
door de hoofdbesturen van het Alg.
Nederl. Werkliedenverbond, het Ne-
derl. werkliedenverbond „Patrimoni
um" en den Roomsch-Katholieken
Volksbond in zake het benoemen
eener staatscommissie, om te onder
zoeken op welke grondslagen en naar
welke regelen eene pensioenverzeke-
ring van werklieden behoort te wor
den ingericht.
Generaal Van der Heijden.
Den llden dezer zal 't 45 jaren zijn
geleden, dat generaal K. van der
Heijden, kommandant van „Bron
beek", werd benoemd tot ridder der
Militaire Willemsorde 4e kl. wegens
zijn heldhaltig gedrag bij de derde
Balische expeditie, in 1849, waaraan
hij als sergeantmajoor deelnam.
In Maart 1863 werd hij ridder 3e
klasse, als kapitein bij de expeditie
in de Zuider- en Oosterafdeeling vr n
Borneo in 1862, en in 1887, na Sa-
malangan, werd hij wegens zijn be
leid als bevelhebber dier expeditie,
bevorderd tot kommandeur.
Generaal Van der Heijden werd
in 1850 on 24-jarigen leeftijd
benoemd tot 2e luitenant bij het In
dische leger, in 1878 tot generaal-
majoor en in 1880 tot luitenant-ge
neraal. Twee jaren later werd hij,
wegens gezondhe dsredenen, op zijn
verzoek gepensionneerd.
Nij ver heids-oongres.
Voor het nationaal congres omtrent
het vakonderwijs en de vakopleiding
voor toekomstige werklieden in Ne
derland, te houden in Amsterdam op
17 April en 4 Juni 1895, uitgeschre
ven door de „Nederl. Mij. ter bevor
dering van Nijverheid", is reeds me
dewerking toegezegd door :;de „Maat
schappij tot bevordering van Bouw
kunst", de „Centrale Commissie ter
bevordering van Wedstrijden van
Handwerkslieden", de „Vereeniging
tot opleiding voor Ambachten en
Beroepen", de Ambachtsscholen te
Rotterdam en Haarlem, „de Vereeni
ging van en voor Nederlandsehe In-
dustriëelen", verschillende leden der
Eerste en Tweede Kamer der St. Gen.,
den Wethouder van Publ. Werken te
Amsterdam en andere belangstellen
den.
Dagelijks komen aanmeldingen
voor het lidmaatschap van niet-leden
der Maatschappij in.
maal per jaar aan een comité uit de
werklieden.
Het verschil in loon voor onderschei
dene werklieden is niet groot, doch
dit schuilt voornamelijk in het aantal
werkuren.
Zoo bleek o. a. dat een kuiper
gemiddeld 15 4 16 gulden per week
wordt uitgekeerd.
Over het geheel beloopen de loonen
van 8 ct. per uur voor jongens en
meisjes tot 14 en 16 voor werklieden.
Ook bestaat er een ziekenfonds uit
de boeten, waarin de directie voor
deelt, en waaruit de mannen bij
ziekte f3, de vrouwen f2,50 per week
ontvangen.
Donderdag voormiddag werd een
comité uit de werklieden bij de di
rectie toegelaten. Het onderhoud
leidde tot geen bevredigend resultaat.
De directie verklaart aan de eischen
niet te kunnen voldoen, aangezien
daardoor de productie met vermin
derd en de loonen met11 vermeerderd
zouden worden, welke loonsverhoo-
ging alleen f30.000 vermeerdering
van uitgaven voor de exploitatie zou
meebrengen, wat ongeveer gelijk staat
met de netto-winst die de fabriek
's jaars afwerpt.
Bij de vergadering der werkstakers
Donderdag middag gehouden werd
weder het verschijnsel waargenomen,
dat zij geleid wsrd door iemand, die
zelf geheel buiten de zaak staat. Deze
bracht rapport uit omtrent het met
de directie besprokene en wees er op
dat door de fabriek dit jaar 32 pCt.
werd uitgekeerd en de gevraagde
loonsverhooging dus best van de
winst af kon. Hij weersprak het be
weren dat deze werkstaking zou zijn
opgestookt door socialisten, maar
deed met nadruk uitkomen, dat aan
deze iabriek de laagste loonen wor-
uitbetaald.
De vergadering besloot bij de sta
king te volharden en daarvan ken
nis te geven aan de vakgenooten te
eene velocipede heeft gehuurd, zooge
naamde paradesafety model B., met
silvertownbanden, zonder rem, van
voren een lederen, van achteren een
stalen slijkbord, met welke velocipede
hij tot nu toe niet is teruggekeerd,
Mocht het blijken dat hij het rijwiel
van de hand heeft gedaan, dan wordt
in beslagneming verzocht-
Een moord.
Te Empe, onder de gemeente Bram
men, is Donderdagochtend de 21
jarige arbeider W. P., op ongeveer
100 meter afstand van zijne woning,
dood aan den weg gevonden. In het
lichaam bevindt zich ter hoogte van
het hart eene wonde, zoodat men
denkt dat hij vermoord is geworden.
De justitie te Zutfen en de burge
meester van Brammen zouden ver
moedelijk nog Donderdag een onder
zoek instellen.
Zwaar vermoeden bestaat er tegen
een 19jarigen jongeling, zoon van ze
keren K., wonende te Voorst. Van
het St. Nicolaasfeest van Zutfen huis
waarts gaande, is, na gedurigen
twist, de noodlottige daad in de na
bijheid zjjner woning gepleegd. Een
messteek in de borst moet den ver
slagere zijn toegebracht
Gouda, Schiedam en Antwerpen
voorts krachtdadig te verhinderen
dat anderen in de plaats der werk
stakers aan de fabriek zou worden
aangenomen.
De nachtploeg, die anders's avonds
te zes uur aan den arbeid gaat, ver
scheen Donderdag niet op het appèl.
Tot goed verstand van de zaak
diene nog, |dat alleen de werklieden
die zich met ihet vervaardigen van
waskaarsen bezig houden, hebben ge
staakt niet de kuipers, smeden, tim
merlieden en machinisten in de fa
briek werkzaam.
Nog deelt men mede, dat Donder
dagavond de directeur naar Duitsch-
land is vertrokken om met zijn prin
cipalen de aangelegenheden der fabriek
te bespreken.
Eene misrekening.
Een landbouwer in de gemeent
Het Bildt heeft zich door de geheimen
der meetkundige reeksen leelijk laten
bedotten.
Op de weekmarkt te Leeuwarden
heeft hij de 16 toonen gekocht
eener koe, met het dier zelf op den
koop toe. Hij verbond zich voor den
eersten toon te betalen 5 ct. en voor
ieder volgenden het dubbele van dat
van den voorgaanden. Bij berekening
zal blijken, dat het koetje hem nu
komt te stasn op f3276.75.
De koe, die hij voor dezen prijs
weigerde te ontvangen, is heengezon
den en ergens in de buurt op stal
geplaatst, terwijl de beide verkoopers
aandringen op de betaling. Politie en
rechtsgeleerde adviezen moeten er
reeds bij zijn gekomen. Natuurlijk is
men erg benieuwd naar den afloop
van dezen handel.
Ieder is echter overtuigd, dat in elk
geval de zaak den gefopte geld zal
kosten.
Met 1 Januari a.s. zijn de kappers-
en barbiersbedienden te Amsterdam
van plan het werk te staken. Hun
doel is uitsluitend het verkrijgen van
Zondagsrust, die zij voor eenigen tijd
de toestand wordt beheerscht door j vergeefs getracht hebben te ver
den gang van zaken aan;deze iabriek.krijgen langs den geleidelijken weg.
Er heeft zich nu, buiten de toen
werkende vereeniging om, een comité
gevormd, om dezen wenBch voldaan
te krijgen. Echo
De Haagsehe bakkers.
Tegen Donderdag middag waB te
's-Gravenhage eene vergadering van
bakkersgezellen uitgeschreven door
vier verschillende gezellenvereenigin-
gen: 1". „Bijstand zij ons Doel", 2*,
„de R. K. Volksbond afd. Bakkers-
gilde St. Hubrecht", 3». „Vooruitgang
zij ons streven" en 4", „de Nationale
Bakkersgezellen en Depothouders-
bond", ter bespreking van Zondags
rust met verhooging van loon.
Onder de ruim 400 aanwezigen
waren vier patroons en directeuren
van broodfabrieken.
Een der patroons, de heer Derk-
sen, verklaarde zich bereid desnoods
Zondag de gewenschte
Staakt men daar, dan zal algemeene
staking wel volgenzoo niet, zal
ie leie poging evenals die van gisteren,
mislukken.
Voor de levering van drukwerk
ten dienste der gemeente is ingeschre
ven door de boekdrukkers, H. Van
Zandvoord, Gebr. Nobeis, J. H. War
nier, H. A. van Oiphen, Joh. En
schedé Zonen en Met en Meylink.
Do r B. en W., is benoemd voor
het jaar 1895 tot deskundige om te
schatten de huurwaarden der lokali
teiten waar alhier sterkedrank wordt
verkocht in het klein de heer L. J.
Davids en als deskundige om voor
de gemeente op te treden bij de her-
Bchattingen van die huurwaarden de
heer H. H. van Asch, beiden alhier.
Weer eene werkstaking.
De werklieden der koninklijke fa
briek van waskaarsen op de Ruys-
daelkade te Amsterdam, ruim 300,
Zondagsrust in te voeren. De direc
teur der brood en meelfabriek, de
heer van Vollenhoven, kon hiermede
meegaanterwijl de directeur van de
Haagsehe broodfabriek 3 Februari als
datum stelde waarop bij hem Zon
dagsrust kon worden ingevoerd.
Aanvankelijk nam de vergadering
hiermede genoegen, behoudens dien
datum van 3 Febr.maar toen kwa
men eenige aanwezigen aan 't woord,
UaeiK.aUe LO _fi_Liirj luiutvtu., tuttu wou, zuuu wazige -
onder welke ongeveer 100 vrouwen, die beweerden dat ieder uitstel afstel
Bij beschikking der Arrondisse
mentsrechtbank te Haarlem van, 4
December 1894 is heropend het fail
lissement van Jan van Lijnen Noo-
men, houtkooper te Zaandam met
benoeming van den heer jhr. mr. A.
G. van Lintelo de Geer tot Rechter
commissaris en van den heer Mr. Z.
W. Straatman advocaat en procureur
te Haarlem tot curator.
Donderdagavond hield de Haarl.
Amateur Fotografen Club op de bo
venzaal van café Brinkmann een
fotografischen St. Nicolaasavond, die
door ruim twintig leden werd
hebben Woensdagavond het werk ge
staakt.
De strike overviel der directie niet,
aangezien de werklieden den 15n No
vember reeds schriftelijk een verzoek
om hooger loon hadden gedaan.
Aan deze fabriek is een zeer ge
mengd personeel werkzaam, als ma
chinisten, stokers, smeden, timmer
lieden, kuipers en voorts mannen en
vrouwen voor de fabricage van was
kaarsen, het embelleeren daarvan enz.
Hun eischen komen in hoofdzaak
hierop neder12 uren werkdag met
afschaffing van arbeid op Zondag.
Voorts een loon van f12 per week
voor een werkman, een smid, alsmede
voor een warmperser, met behoud
van het stearinegeld, dat is ongeveer
f1,60 per week per hoofd, en voor
overwerk 15 c. per uur. Voor een sto
ker f12,60 per week met behoud van
stoomgeld.
Voorts een ziekengeld van f4 per
week en bij verminking in de fabriek
de helft van het loon. Dan een nieuw
waser vielen harde woordenen de
patroons verlieten de zaal toen door
een der aanwezigen werd gezegd, dat
zij de gezellen „in de luren wilden
leggen met mooi woordjes", en een
der bestuursleden verliet onder gejoel
en geschreeuw van woorden als „ver
rader", „slaat hem dood", de groene
tafel.
Na veel geharrewar werd ten Blotte
besloten Zondag 16 December er het
werk bij neer te leggen, wanneer al
thans voor dien tijd door patroons
Zondagsrust niet is ingewilligd en
voorts a. s. Donderdag een gezellen-
vergadering te houden ter nadere be
spreking van de loonsquaestie.
De eischen zijn 72 uur arbeid per
weekvoor over-uren f 0.24 en Zon
dags vrij met behoud van tegenwoor
dig loon.
De commissaris van politie te
Delft verzoekt te worden bekend ge
maakt met de verblijfplaats van ze
keren zich noemenden T. van Hoek.
valschelijk opgegeven hebbende rei-
firma Ra-
uur daags, benalve bij ziekte of' als bijgewoond, waaronder ook vele bui-
er gebrek' komt, Zaterdags 18 uur entenleden uit Amsterdam.;
Troetenstelael waarbij niet meer dan
25 ets. per week en per hoofd kan'ziger te zijn in dienst d
,worlen berekend, met verantwoor- 1 1
I ding van de afdracht der gelden twee-
Forensen.
Woensdag is voor de Eerste Kamer
der rechtbank te Amsterdam gepleit
over de vraag of de rechterlijke macht
bevoegd is kennis te nemen van de
vordering van een „uitwonende", om
teruggave van het bedrag, waarvoor
hij in de inkomstenbelasting van Am
sterdam was aangeslagen. Voor de
gemeente pleitte mr. J. Kappeyne van
de Coppello, voor den uitwonende mr.
G. Vissering.
Het O. M. zal 18 Dec. conclusie
De eerste zitting van den duitschen
Rijksdag in het nieuwe gebouw heeft
zich gekenmerkt doer een belangrijk
incident.
In zijn openingsrede bracht de
voorzitter, de heer von Lsvetzow,
hulde aan den bouwmeester, die het
gebouw heeft ontworpen. Hij sprak
over de groote waarde, die het ge
bouw heeft als monument van de
helden, die voor de stichting van het
rijk gestreden^ en hun bloed daar
voor opgeofferd hebben.
Hij herinnerde aan hetgeen de af
gevaardigden ten behoeve van het
rijk moeten verrichtten, en eindigde
zijne rede met het instellen van een
Hoch op den keizer.
Het nooit geziene feit deed zich
nu echter voor dat, terwijl alle afge
vaardigden opstonden, de socialisten
bleven zitten.
De leden der rechterzijde protes
teerden en riepen: „De socialisten
moeten er uitDe sociaal-democra
tische afgevaardigden bleven het ant
woord niet schuldig en Liebknecht
nam zelfs eene dreigende houding
aan. Eindelijk bedaarde het rumoer.
De heer Von Levetzow verklaarde
tot zijn leedwezen, dat het reglement
geen bepalingen bevatte, op grond
waarvan hij tegen eene dergelyke
houding der socialisten kon optreden.
Het optreden der sociaal democraten
achtte de president beleedigend voor
den Rijksdag.
Deze verklaring van den voorzitter
gaf aanleiding tot nieuw rumoer. De
socialist Singer stond op en riep, te
midden van een algemeen protest,
dat zijne partijgenooten niet van hun
zetels opstonden, ter eere van iemand,
die Verder kwam Singer niet,
want door de conservatieven werd
een zoo hevig rumoer gemaakt, dat
Singer zijne rede niet kon voortzetten.
De voorzitter er op, dat Sin-
teiband, te Haarlem, die van een rij- j ger geen recht had den persoon dea
wielhandelaar aldaar voor eenige dagen I keizers in het debat te brengen. De
