door den 10-jarigen Hofpianist RA8IIL lilflLSII.
Groote Zaal Tan de „Vereeoiging
Vrijdag 1 Haart 1895, 8 uur,
Oordeel der Pers over Concerten tan RAOUL KOCZALSKI.
99
Toegangsbewijzen a f 1,50 en fl,- en Pianowerken, Compositiën van RAOUL KOCZALSKI zijn
te verkrijgen bij DE HAAN ZOON, Groote Houtstraat,
Nene ZeitscRrift fir Muit.
CONCERT
PROGRAMM
„O da moia holder Abend-
3. WAGNER-LISZT
stern".
RAOUL KOCZALSKIa. Gavottel. Mazurka.
LOOTS MAREKValse bnllante.
1. J. S. BACHGavotte (G-moll). W A. MOZART
Fantaisie (D-moll). F. SCHUBERT: Menuetto
(H-moll.)
2. FR CHOPIN: a. Berceuse, Des-durb. Nocturno
(Fis dur)c. Ballade (G-moll).
Concertvleugel: JULIUS ItLiiT SB E 38.
(Opgericht 1834 door ROBERT
SCHUMANN).
Leipzig15 Maart 1893.
„RAOUL KOCZALSKI".
Er zijn wel veel zoogenaamde
wonderkinderen, die door vroeg ont
wikkelde techniek de wereld in
verbazing brengen, doch een tweede
verschijning ale de jeugdige piano
virtuoos en componist Koczalski
zoeken wij in onze eeuw tevergeefs.
Het goddelijke genie drukte den
kus op zijn voorhoofd, hij is iD
waarheid geboren-muzikaal. Hier
staan wij voor een onoplosbaar
raadselwij vinden uiets dan na
tuur bij dezen vroolijken knaap
geen spoor van overdreven studie
of dressuur geen sehablonenhafte
knnstemakerij biedt hij zijn toe
hoorders, neen, een zelfstandig den
kend, welbewust kunstenaar open-
baart zijn hooge gaven den hoorders
Raoul Koczalski is 5 Januari 1885
te Warschau geboren. Zijn vader is
rechtsgeleerde, zijn moeder daaren
tegen een voortreffelijke pianiste,
die hare opleiding ontving aan het
conservatorium te Warschau. Inde
familie Koezalsky werd altijd veel
muziek gemaakt, toen Raoul nog
gedragen werd stilde men zijn pijn,
toen hij tanden krijgen moest, door
hem piano voor te spelen, door de
muziek aangegrepen, vergat hij dan
zijn smart en lachte onder zijn tra
een door. Zijn eerste stappen waren
naar den vleugel gericht en dikwijls
verstopte hij zich onder het instru
ment als zijn mama aan het stu
deeren was. Als kind van 2 jaar
begon hij reeds met zijn wijsvin
gertje de toetsen aan te slaan et)
een jaar later namen zijn ouders
hem reeds mee naar de opera. Zij
waren zeer nieuwsgierig te zien
welke uitwerking de muziek op
Raoul zou maken. Men gaf Faust
van Gounod; het kind luisterde het
geheele werk aandachtig toe. Toen
znen na de uitvoering te huis terug
keerde, liep Raoul op de piano toe
en zocht met een onbegrijpelijke
zekerheid, natuurlijk in zijn kinder
lijke opvatting, de muziek van
marsch en wals zooeven door hem
gehoord.
Van dezen dag dateert zijn stu
die; geregeld gaf zijn moeder hem
onderricht, hij maakte al spoedig
verbazende vorderingen en op 3V«
jarigen leeftijd werd hij door prof.
Julius Gadomtki van het conserva
torium te Warschau als leerling
aangenomeD. Onder zijn leiding
werkte dit buitengewoon begaafde
kiDd Czerny, Bertini en Cramer door
voor zoover dit, de spanning van
zijne kleine hand in aanmerking
nemende, mogelijk was.
Prof. Gadomski was natuurlijk
▼ol bewondering voor dit ontlui
kend talent en gaf Raoul 8 maanden
lang les geregeld een uur per dag.
Het liefste toefde het kind toen reeds
aan de piano.
Toen hij 4 jaar oud was, bezocht
hij met zijn vader eene tentoonstel
ling te Warschau. Hij liep de
verzameling instrumenten door en
bij dat, hetwelk hem het beste
voorkwam, bleef hij wijten, totdat
de lust hem bekroop daarop te mogen
spelen^ Zijn blond hoofdje reikte nog
niet eeDS tot aan de claviatuurde
vertegenwoordiger der ten toon
gestelde instrumenten, die de ver
langende blikken van het knaapje
bemerkte, begreep zijn verlangen,
tilde hem van den grond en plaatste
hem op een pianokruk, zeer nieuws
gierig te weten wat dit ventje wilde
uitvoeren. Toen was Raoul voldaan,
an alles om zich heen vergetende
begon hij te phantaseeren.
De bezoekers die om hem liepen,
bleven verwonderd staan. Aangelokt
door de zachte tonen, kwanten uit
de andere zalen de menschen meer
en meer toestroomen, zoodat hij op
het laatst door een menigte van
toehoorders omringd was. Niet in
het minst afgeleid door den muur van
menschen om hem heen, speelde hij
rustig voort als bemerkte hij niet
de verrukking die hij door zijn spel
teweegbracht. Een daverend applaus
boantwoordde zijn laatste tonen.
Den daarop volgenden dag waren
alle bladen vol lof over den kleinen
kunstenaar Koczalski en roemde
ieder om het zeerst de rust en kalmte
die hij bij zijn spelen op de ten
toonstelling aan den dag had gelegd.
Kort daarna stemde zijn vader
herhaaldelijk daartoe aangezocht
toe, dat hij zich op eene liefdadig-
heidsuitvoering in het openbaar liet
hooren. Opnieuw oogstte de jeugdige
kunstenaar een buitengemeen suc
ces in en niet lang daarna begon
hij, in gezelschap van zijn familie
zijn eerste concertreis door Rus
land.
Veel hierin zal den lezer onbe
grijpelijk voorkomen, doch ik kan
hem verzekeren dat alle gegevens
volkomen historisch zijn en ik zeer
juist in alles ben ingelicht.
Zij eerste concerten gaf hij in
Petersburg, waar hij Tschaikowsky
en Rubinstein in verrukking bracht.
Van Petersburg ging hij naar
Moskou, daarna bijna het geheele
Russische rijk door tot zelfs in den
Kaukasus, Tiflis, Baku enz.
Na zijn eerste concertreis nam de
familie Koczalski als vast verblijf
Lemberg, waar de jonge pianist on
der leiding van den beroemden
componist Ludwig Maret zijn ver
dere studie voltooide. Das ist eiu
iieblieher Schiiler von Litzt, vertelde
mij Raoul eens. Hij bedoelde natuur
lijk Lieblingsschüler I
Zijn eerste compositie dateert uit
zijn 5de jaarRaoul Walzer.
Toen hij in 1890 te Spa ver
toefde, waar hij voor versterking de
baden gebruikte, logeerde daar ook
de Shah van Perzié. Spoedig ont
ving Raoul de uitnoodiging zich
voor hem te doen hooren. De Shah
was door zijn spel dusdanig in be
wondering gebracht, dat hij hem den
titel gaf van Hof-Pianist; hij ver
eerde hem het Ridderkruis van de
Zon- en Leeuw-orde en gaf hem
bovendien een jaarlijksche toelage
van 3000 francs.
In Parijs, waar hij tijdens de
wereldtentoonstelling vertoefde, ver
wierf hij eveneens een buitengewo
nen bijval. Ook in Rumenië werd hij
tijdens zijn verblijf aldaar, uitge-
noodigd zich aan het hof te doenl
hooren. Carmen Sylva, de koningin
dichteres, was vol bewondering over
zijn spel en uitermate ingenomen
mei den vriendelijken,blonden knaap.
De sultan van Turkije die hem
eveneens hoorde, begiftigde hem
met een ridderordewaarvoor Raoul
uit erkentelijkheid een zijner com
posities aan hem opdroeg. Niet
minder dan 51 composities bestaan
er reeds van hem, waarvan tot nu
toe ongeveer 15 het licht zagen
Daar hij, met de werken van bekende
meesters op zijn programma, door
gaans eigen composities ten gehooie
brengt, kan een ieder zich overtuigen
welke buitengewone gave van com
positie nu reeds in dezen wonder
knaap schuilt. Wat een rijkdom van
gemoed, welk een zeldzaam begrip
van de hooge kunst wonen in dit
lachende kinderkopje. En wanneer
iemand nog twijfelt of hij-zelf de
componist wel is van de werken
die onder zijn naam verschenen, zoo
hoore men hem phantaseeren «Das
thu ich namlich viel lieber ale
Stücke spielen». Met even veel
kalmte en vrijheid speelt hij de
moeilijkste hem onbekende stukken
prima-vista, waardoor hij menig
maal bij de kunst-critici een moeie-
lijke proef glansrijk doorstond.
Toen hij in den zomer van 1892
in Gmunden vertoefde, trok hij
weldra de opmerkzaamheid van Z.M.
den Koning van Denemarken die
genoemde plaats eveneens als zo
msrverblijf had uitgekozen.
De kleine Koezalsky werd uitge-
noodigd op een privaat-soirée zijn
talenten ten toon te spreiden. Na
de uitvoering knoopte koning Chris-
tiaan een gesprek met den talent
vollen jongen aan en vroeg o. m.
wat zijn liefste wensch waswaarop
Raoul kinderlijk onbevangen ant
woordde dat hij 't liefste muziek
had en dan nog wel de werken van
Handel. Verbeeldt u eenseen
jongen van nog geen 7 jaaren
«Hitudel I» De Koning willigde zijn
verzoek natuurlijk in, en Raoul
outving van hem de 50 banden
«Handei's Werke» voor «den Musi-
ker Koczalski». Uit dankbaarheid
droeg Raoul zijn Gavotte opus 43
aan Koningin Louise, der Hertogin
Thyra van Cumberland zijn op. 44
Mazurka op.
In den winter van '91 gaf hij
concerten in Oostenrijk. De overwin
ningen die hij in Weenen behaalde,
zouden eerste beroemde kunstenaars
niet beter hebben kunnen wenschen.
De prof. Hansliek en Hirschfeld
bogen zich evenals ieder ander voor
het reuzentalent van den knaap.
Hanslick schreef over hem o. m.
Wat zijn de pianocomposities van
den jongen Mozart tegenover de
technische moeilijkheden van de
hedsndaagsche piano-literatuur.
In den herfst van '92 bezocht hij
o a. ook Dresden. De bekende kunst
criticus Ludwig Hartmann schreef
een artikel tintelend van enthou
siasme over «denClavier-poeten Koc-
salsky».
Toen zijn roem doordrong tot den
Koning van Saksen, bezocht deze
met zijn gevolg een der concerten
van Raoul. Evenals de Hertogin van
Sehleswig-Holstein (d# moeder van
Z M. den Keizer van^ Duitsch-
land) dit hsa op dit ooicerl hoorde,
wa« hij esa en al bewondering over
het spel van den jeugdigen kunste
naar. De Hertogin deed hem zelfs
de eer hem in de artisten-loge te
begroeten. Na zijn optreden in Dres
den was de beurt aan Leipzig, waar
de Hofpianist evenals overal elders
de muzikale wereld in beroering
brasht. Van uit Leipzig bezocht hij
bijna geheel Duitsehland (Erfurt,
Greiz, Magdeburg, Keulen enz.)
Overal dezelfde verbazing over dit
woader der wisselvallige natuur,
welke in de jeugdige gestalte van
den blonden knaap iets ongekends
had gelegd, waardoor alle harten
in verrukking werden gebr&chtl
In Februari 1893 vinden wij Raoul
in Barlijn. Zonder eenige medewer
king gaf hij daar achtereenvolgens
eene reeks Concerten, deels in de
Philharmonic en in de Si g Aka-
demie. Het zelfvertrouwen dat uit
zijn optreden spreekt, is verbazend.
Ofschoon geen enkel vrijbiljet werd
uitgereikt, bleek ds groote zasl van
de Sing-Akademie te klein om de
mensehenmassa, die hem hooren
wilde, te bevatten. De overgroote
toeloop hinderde hem echter in 't
geheel niet. Met ongeduld wacht
hij het oogenblik, dat hij beginuen
mag. Welgemoed loopt hij dan in
zijn blauwzijden blousje, versierd
met eenige ordeteekenen, op zijn
piano toe. Voordat hij begint, weet
bij door zijn preludieeren een doo-
delijke stilte te bewerken, nieuws
gierig volgt men zijn voorspel, tot
dat hij plotseling] afbreekt en in een
spannende stilte zijn programma
begiut. Alles speelt hij uit het hoofd,
de moeilijk te nummers uiet uitge
zonderdzijn aanslag kenmerkt zich
door eeu betooverende weekhe d,
en daar, waar het noodig is, spreidt
hij een kracht ten toon, die onge
looflijk ichijnt voor zijn kleine han
den. Zijn techniek :s schitterend,
maar toch staat zijn individualiteit
als pianist boven zijn buitengemeen
technische ontwikkeling. Dit alles
is een bewijs te meer, dat wij hier
niet ts doen hebben met dressuur
of overdreven studie, maar met de
bovennatuurlijke kracht, die in dit
jonge lichaam reeds zóóveel tot rijp
heid heeft gebracht. Wanneer men
hem bij zijn spelen aandachtig gade
slaat, zal men zich dit goddelijke
talent nog lang herinneren. In zijn
dagelijksch leven een opgewekte
vroolijke jongen, verandert hij ge
heel en al wanneer hij zich voor
den vleugel zet dan is het of de
geesten uit het tonenrijk hem om
zweven. hij bevindt zich dan in een
kunstenaars-extase; zijn geheele
ziel lost zich dan als 't ware op in
de geestvoortbrengselen der groote
meesters, getuige zijn ernstige, dik
wijls weemoedige bewegingen bij
het spelen. Een glimlach omzweeft
den kindermond bij liefelijke mo
menten in zijn spel, dan weer wordt
zijn aanvallig gelaat overschaduwd
door eene sombere wolk en ontglip-
pen stille tranen aan zijn lange
wimpers. Soms neigt hij zijn hoofd
naar de piano als wilde hij het in
strument liefdevol toespreken, dan
weer, bij passages die door techniek
uitblinken, monstert zijn blik de
gevulde zaal. De aandachtige t:e-
loorder is overbluft en vergeet
isnigmaal dat het een kind is die
hem zoo weet te batooveren met
poëtische melodieën van Chopin,
Hongarische Rhaptodieëu van Liu
en niet in 't minst met de Piano
concerten van den grooten Beetho
ven. En hoe geniaal vertolkt hij dl
«Stimmungs-bilderi van Schumann
Ook de physieke kracht van Raou
is bewonderenswaardig. Hij s
b.v., de toegiften meêgerekend, 1!
nummers op één avond, en bijm
iederen avond een geheel nieuv
programma. Voor zijn gezondheid
waken zijn ouders voortreffelijk. Hei
gebeurt meermalen dat het publiek
zoo vol enthousiasme is, dat
van geen ophouden wil weten. Komi
het zoo ver dat zijn ouders het raad
zaam oordeelen dat hij niet meei
speelt, dan neemt zijn valer hen
mee en gaat hij kalm en voldaaj
het podium af.
Steeds vergezellen zijn ouderset
zijn zusje Halma hem, die trouw
ieder Concert in de artistenloge op
hem wachten.
Eens trof ik hem, toen hij bez
was aan het compoueeren van zi
opera. Rondom hem lagen geschr
ven pakken muziekpapier, druk
bezig liep hij heen en weer van dt
tafel waaraan hij werkte naar den
vleugel, zocht ijverig hier en das!
naar eenige beschreven vellen, klom
nu eena op de piano om eenige no
tities machtig te worden en begroef
zich dan weer in de stapels die voor
hem lagen.
Wij weten dat Mozart op 12-ja-
rigen leeftijd reeds een opera com-
poneerde Bastien et Bastienne (on
langs opnieuw uitgevoerd te Ber-
lijn).
De eerste opera van onzen Raoul
is slechts een acte. Hij vond de stof
in de geschiedenis van Hagar en
Hmael uit het Oude Testament.
Toen Raoul uit zijn werkkamer
bij ons kwam, was het interessant
het kind te zien, ernstig en toch
opgewekt kwam hij van zijn arbeid
tot ons en zeide heel eenvoudig en
natuurlijk zonder eeuigeu zweem vsn
gemaaktheid Ja, ja, das muss alles
ganz klar hier im Kopf sein, ich
habe eben einen Fehler gemacht,
das geht nicht.
10 Concerten in Berlijn
(Berliner Tageilatt3 Maart 1893.)
H. Neumann.
„Tusschea hemel en aarde Hora
tio" Deze bekende woorden van
Hamlet zijn volkomen van toepassing
op den jeugdigen Koczalski, die gis
teren in de „Singakademie" zi
tweede concert gaf.
Het bewonderenswaardigste in de
zen joDgen is niet de uitstekende
techniek die hij ontwikkelt, want
deze kon men ondergunstigeomstau
dighedenbij dit kind allichtnogmeer
afgerond wenscheD, maar de hoogste
mate van bewondering die hij af
dwingt door zijn merkwaardig vroeg
tijdig juist begrip van karakter. Het
meesterlijk weergeven van de ka
rakters, die uit de werken van Cho
pin, Schumann, Liszt spreken, be
werkten meer de uitbundige toejui
chingen van de overtalrijke menigte,
dan deopeenhoopende moeilijkheden
die hij spelend overwon.
'ierirvoomdrurj-ei' .antAAA 'UBJi'S 10/ 'rilL-AlO. Klsire Houistraal
