te Amsterdam, voor aardrijkskundeGigch werd uitgenoodigd bij de
A. Laoghout te Weesp, voor g - juweliers stappen te doen in zooda-
schiedenis M. J. IJzerman te Am- j nige richting, dat aan de prinoipiöele
sterdam, voor zang: G. Beverlé te j eisohen der werklieden worde vol-
Amsterdam, voor paedagogiek: Joh. I daan, heeft de beteekenis eener front-
S. de Groet te Buiksloot, voor vrije verandering aan de zijde der werk
en orde oefeningen W. A. Carpreau
ea G. van Zuilen te Amsterdam.
Kwartgulden-Vereniging
voor heide ontginning.
Reeds eerder hebben wij gemei
dat de algemeene vergadering dezer
vereenigiug op Woensdag 9 October
verkeerende aa
^ïlrof. De lading was
lieden. Dezen, die eerst meenden het
geschil te kunnen beslechten met de
fabriekseigenaars die sleohts de le
veranciers der beweegkracht voor het
bedrijf en dus geen werkgevers zi;
zien thans blijkbaar in dat
duurzame regeling betreffen 'de de
vaststelling en het controle'jren van
loontarieven a's anderszin'^ js
overgewerkt p roer en zeüen waren
defect.
Onmiddp^jjj^ wer(j van den logger
een boot don stuurman P. Verhey
de matrozen D. van Os en J.
bemand om de opvarenden te
re,).^D.
Dezen waren schipper EL Wijnstok
met diens vrouw en 4 kinderen, den
stuurman en 1 matroos.
Het eerst werd de vrouw en het
jongste kind (een zuigeling van 9
maanden) aan het lichaan der moeder
vastgebonden Jangs een lijn met een
reddingboot aan boord gehaald. Het
overhalen per roeiboot moest name
lijk worden opgegeven, doordien er
zooveel zee stond.
Vervolgens werd met groote moeite
een kind van 4 jaar en daarna te
gelijk de 2 andere kinderen op de
zelfde wijze aan boord gehaaldten
slotte den stuurman, matroos en ka
pitein.
Het reddingswerk geschiedde, ter
wijl het reeds donker werd bij storm
en regen
Tot den volgenden morgen bleef
men in de nabijheid van 't verlaten
schip, waarna de stuurman van den
logger en die van de tjalk nogmaals
daarheen gingen, om nog eenige
noodzakelijke goederen te redden.
Terstond nadat men het tjalk chip
nad verlaten, zonk dit. Het was ge-
w laden met steenkolen van Bonesse
van herhoofibeetuur (art. 3 regl.) j des heeren Van Gigoh in dë allereer-naar Weener aan den Eems. De op-
1en werk- varenden der tjalk werden door d'e
1895 te 's Gravenhage, ten huize van te verkrijgen door een ov ereenkomst,
jnej. B. L. W. v. d. Huoht zal wor- wil men een blijvende^menwerking
den gehouden. tusschen werkgevers en werknemers,
Thac8 is van deze vergad-ring de d. i. tusschen juwer^6fg en eig6n werk
agenda versohenen, waarop het vol- makers eenerznra8 bazerl en werk-
0 t. liar)on anrtor^f-
gende 6 tal punten voorkomt:
1. Het jaarverslag.
2. Het hoofdbestuur stelt voorin
's Gravenhage een sub-comité te ves
tigen.
lieden anderzr^g.
Het terug^recjen der fabriekseige
naars löio do tot de opmerking dat
daardoor pleit gezuiverd zou
worde^q en eindelijk de twee partijen
3. Het kringcomi'.é Hilligersberg togp.<iover elkander zouden komen te
6telt vooraan de redactie van Sta st (iaaj die inderdaad het geschil
Palte verzoeken wekelijks een lij3t
in haar weekblad te dosn plaatse^,
van al de kriogcomité's met byvoe
ging van namen en adres der secre
taresse.
4. Het kringcomi Nijmegen stelt
voor de inteekenbiljetten en quitan-
ties door ieder klingcomité afzonder
lijk ti laten drukken.
nebben uit te makende motie, daar
even bedoeld, is een eerste schrede
van de zijde der werklieden in deze
richting.
Mocht men uit het vermelde mani
fest der fabriekseigenaars afleiden dat
dezen zich op op dit oogenblik aller
minst aan de oplossing der quaestie
onttrekken, zoo neme men in aan
5. Regeling omtrent de verkiezing merking dat het bemiddelingsvoorstel
6. Verkiezing van twee nieuwe le- ste plaats de werkgeve
den voor het hoofdbestuur. nemers betreft. In dit voorstel, de van
vorming van een tweeledigen raad
den logger liefderyk verpleegd.
Uit Beilen wordt het volgende aan
ning was toegedaan," enz., meent de
Opr. II. C. dat de Nederlander „schoon
spel" had.
De opr. Haarl. Cour. meende echter
ten onrechte bedoelde uitdrukking
aan de standaard ontleend was.
De Nederlander merkt tha's aan
de redactie van de opr. Haarl. Cour.
op, dat de uitdrukking niet in de
Standaard voorkwam.
„Wy spraken slechts," zegt het
anti-revolutionair blad, „van een anti
revolutionair blad. In de Standaard
zal zy (de red v. d. opr. H. Cour.)
haar (de be'oelde uitdrukking) niet
vinden. Ook niet in het Kamer-over
zichtwaar zij haar blijkbaar zocht.
„Wy ontleenden haar aan de Hol
lander.
„Nu verschilt dit wel niet veel,
maar toch altijd iets. Zulke enormi
teiten als de hierbedoelde in het
Kamer-overzioht van de Standaard
te schrijven, ziedaar iets, waarvoor
men allioht zal terugdeinzen, ook, al
plaatst men zo met het meeste bon-
plaisir in de Hollander.
„De Standaard heeft dan ook niet
geschreven, wat naar dergelyke uit
lating zweemt. Wel heeft zij in e?n
hoofdartikel betoogd, dat dit jaar de
politieke beschouwingen aohterwege
konden blijven en dat men kon na
laten te redetwisten over wat niet in
de begrooting stond, maar dat afzon
derlijke bestudeering minder noodig
was, van de staatsbegrooting zelve
d. w. z. van wat èr wél in staat,
dat lazen wij tot heden in de Stan
daard niet."
Koloniale werving. jvf?or .de gansche diamantindustrie,
Z1JQ juist de juweliers en eigen- de Asser Ct. geschreven
Te Harderwys by het Koloniale werkmakers, der werkgevers, meer „Naar wij met zekerheid weten
W erfdepot zijn in beptember ji. voor, betrokken dan de fabriekseigenaars, mede te deelen, heeft de heer I. Mui
den militairen dienst in onze Over-j^g molenverhuurders. Al gaan deze der, hoofd der school alhier, zich by
zeesche Bezittingen aangenomen 108 laatsten dus met het voorstel mede, den commissaris der Koningin in
personen, aan wie aan handgelden en z00 zou het eerst verwezenlijkt kun-Drente beklaagd over bejegeningen
gratificatiën is uitbetaald een som.QeQ worden, indien de juweliers en i hem door den gemeenteveldwachter
van f24.430. Behalve 3dieo?ergeno i d0 werklieden zich daaromtrent ver- j en door den burgemeester aange-
men werden van de korpsen van het stonden. Da werklieden hebben thans daan.
leger h. t. L, werden de overige 105 zeiven de juweliers in de bowogÏDg „De zaak in quae3tie is, dat de
in de verschillende garnizoensplaatsen i betrokkenvan de juweliers hangt nu heer Mulder een zoon van den ge
van 0D3 land yoorlo >pig en te Har- dus de mogelijkheid eener beëindiging meenteveldwachter had gestraft even-
derwijk definitief aaDgenomeo; zij van. het geschil en van de werksta- als andere kinderen over het bescha-
telden 60 Nederlanders, 19 Duitschers,king af. digeu van eenen perenboom, welke
15 Belgen, 5 Zwitsers, 3 Denen, 2! op het schoolplein staat. De gemeente-
Luxemburgers en 1 Rus. 70,,,- veldwachter daarover verbitterd, kwam
Onder dit laatste aantal zijn 31 Het stoomschip Royal Standard p by het hoofd der school en dreigde
miliciens begrepen, die nog voor 2 Zaterdagochtend naby het vuurschiphem als hij hem onder yier 0 n
voor den Nieuwen Waterweg in aan-l J-
geweest met het hnmnnhin
jaar bij het Indische Leger gedeta
cheerd werden.
Van het werfdepot werden in ge
KW6? ""I he', l?oms?l;iP burgemeester met deze bedreiging
SCH.20S, welk viaohvaartuig echter io geDnis> waarop deze anlw00fdd=
noemde maand naar Oost Indië uit- de reis naar Viaardmgen kon voort-da( (het hoofd der Bchot)n wel
gezonden 3 detachementen ter sterkte zett n- BlJ aanvaring sprongen 2 M bedreigd mocht worden.-
van 8 officieren, 9 onderofficieren en man over op het stoomschip, waarvan
ISO korporaals en minderen, terwyl,l.te watcr gf raakte, doch op de bom,
afz nderlyk vertrokken 1 officier en j binnenboord werd gehaald. De andere
4 onderofficieren. visscher is door de Royal Standard
Naar West-Ind werden in Sep-j te Maassluis aan wal gezet.
tember geen troepen uitgezonden. Uit i
Oost-Indie keerden by het werfde j 3^ den vk>ed van Vrijdagnacht is
pot terug 1 onderofficier, die 4 jaar de hulpdijk die aan hef strand te
en 9 miliciens, d e 2 iaar bii het
Pers Overzicht:
Over politieke Maandaghouders.
De Nederlander (antirev.) schroef
miliciens, d e -2 jaar bij het Soheveoi-gen was celegd ter bevei- °nlangs een artikeltje over politieke
Indische leger gedetacheerd waren ligincr Tan den in aaDb0Uw ziinden Maandaghoudere, waarin zij tegen de
ppwflpstr.ii werden allen naar hunne -
De politiek en de sociale vraagstukken.
vsn velen, een ruime uitbreiding der
kiesbevoegdheid dreigt.
„Wij moeten trachten," zegt het
blad„de maatschappelijke verhoudin
gen te verbeteren en er toe mede
werken, dat de politieke macht aan
het volk gegeven, gelijken tred
kunne houden met zijn sociale op
heffing en zyn zedelijke verbetering
Dan zullen de gevaren, zooal niet
geheel, dan toch voor het grootste
deel verdwijnen. Want men moet
niet vergeten, dat al klinkt het
paradoxaal in de massa een be
houdsgezinde geest huist."
Het Centrum besluit het artikel met
op te merken „dat de democratische
beweging van onzen tijd een twee
voudig karakter heeft: zij raakt het
politieke en het sociale leven. Het
een kan het ander schragen en aan
vullen, en wanneer de leidende klas
sen reeds zorgen voor een goede
harmonie tusschen beide, behoeven
zij zich niet al te bezorgd te maken
voor de toekomst
mioimum-loon argumenten be.igt en
theoriën verkondigt, welke door de j<
geschiedenis en door nadenken ge-
lijkelyk word-n gewraakt, deze denk i
te bestrijden." j,
„Wanneer Mr. Levy voortaaD, in i
strijd met art. 21 der wet op het ;i
Armbestuur, onze gemeenteraden het i
minimum loon wil doen samenstellen e
uit twee elementen:standaardloonen j;
surplus, zoo eindigt mr. d'AuInis
zya artikel blyft de wet van vraag i
en aanbod, o .k zonder zijn verlof,
liet eerstgenoemde element beheer- 1
schen. Deze wet zal werken ook al i
zal de totaalsom niet enkel van haar i
afhankelijk zyn. Dat hij, door een t
samengesteld verschijnsel in het leven p
te roepen, eene wet zou kunnen ten p
grave dragen, schijnt my een vreemde ïf
illusie." I
Minimum loon.
De heer mr. J. Levy tegen wion
dezer dagen in de N. Ii. Ct. door
prof. mr. J. d'Aulnis de Bourouill een
aanval werd gedaan, heeft daarop
thans in een ingezonden artikel in
dat blad geantwoord, waarin hij o.a.
schrijft
„Ik zou hebben verklaard:
„wel degelijk in de wet van vraag
en aanbod te gelooven, doch te be
strijden de alléén heersohappy dier
wet."
„Mr. d'Aulnis schijnt niet weinig j lijk en verre van staatkundig, niet
j prat op die overwinning. Inderdaad,meer aandacht en waarde te schen-
hij is met weinig tevreden, gelijk ken aan de Sumatra'sche wouden,
Koloniën,
Vernieling der wouden op
Sumatra.
In zijn „Padan:sche praatjes" in
deSumatra Courant van 2 Sept. schrijft
Vicq:
Dat Sumatra rijk aan bosschen is,
welke veel soorten zeer deugdzaam
timmerhout bevatten, is van alge
meene bekendheid.
De bosschen zijn hier echter nog
niet, gelyk cp Java met dedjatie en
wildhoutbosschen reeds gesohied is,
onder geregeld beheer gebracht en
ond^r het toezicht van technische amb
tenaren gesteld.
Toch schijnt het zeer bedenke-
P°
L
Aan dit onderwerp heeft het katho-18 me^,.L -ï -,j
lieke Centrum eenige beschouwingen éen oogenbhkjaadenkens hem geleerd dan hun thans te beurt schijnt te
gewijd, waarin het blad er den nadruk
oplegt dat eene samenkoppeling van de
politiek en de sociale vraagstukken
in onzen tijd onvermydelijk is. Men
kan het daarom, meent het blad, het
den werkman, die bij de sociale
vraagstukken
de
zou hebben. Eene wet zonder alléén vallen,
heerschappij kan zija wat zy wil, Tot dusverre staan ze feitelijk
maar zij is niet eene wet. M. a. w.1 voor een ieder openmen kan er zoo-
zij is niet datgene waarvoor de oude I veel hout, zoowol timmer- als brand-
eoonomisten haar uitgeven. Laat de hout uithalen als men maar veikiest,
economische wet, gelijk mr. Pierson zonder betaling van oenige retributie
wil, niets anders uitdrukken dan het i aan den lande. Men kan ze door
betr kken is, »ker niet euvel dmdünl b3$> van noodwendigheid. Zoodra; vuur vernietigen, zonder gevaar voor
dat hij aan de stembus invloed wil S'J d'e nood wendigheid opvat m dien straf, wijl ze nog met onder geregeld
uitoefenen zm» dat ZÖ aanwezig zyn of weg- beheer zyn gebracht en niemand
.Wetien en verordeningen tot rege-.bu-iven k-n, ie aan baar ontstaan on daarop e nigeigendoms.-eohtkandoen
I hnclflnn r\o VinrlAm inn-aulnn-pn tan f/tt flArt
ling der verhoudingen in de arbeids- be.8 aan. d? bod9,m, ""geslagen en ge.den.
wereld gaan van de politieke enmlst Z1J 8,8 grondslag en mtgange-De tabaksplanters ter Sumatra's
administratieve lichamen uit Ar- Punt vau eoonomieoh betoog allo be- oostkust en een houtkap-onderneming
beidsduur en minimum-loon, pen ,e6^tenls- 1 aldaar hebben in de res.dentie onaf-
sio n-verzekering, inriohting van -l3' hetgeen mr. dAulms schijnt zienbare uitgestrektheden bosch ont-
tabrieken en werkplaatsen, het bouwen i'08 t?..gev™ (het verschynsel zou zoo wond; aUerwege maakte de inlander
van werkmans woningen, dit alles heuglt]k zgn dal ik het voora snogzich schuldig aan boaohbiand zonder
en nog veel meer is aan do t-rde van sleoh,s aarzelend aanneem) de alleen- noodzaas in de zoo bosohrtjke Ba
den dag en niets natuurlijker derhalve, heerschappij der wet van vraag en taklanden o. a. worde t tal van groot-
dan dot de arbeidende stand zijn 88nbod (7®hroken, dan ib zg zelve tere en klemo landstreken aange-
oordeel bij de behandeling dezer ge-jt8n?r8ve ^dr8«6n- nj troffen, waar geen enkele boom.te
winhiive «V.n wil doon 1-..™ vit dank I Zij ruste in vrede. bekennen is.
I
wichtige zaken wil doen kennen, zij
't ook indireot door het kiezen van
vertegenwoordigers.
De leuze, dat er wel iets voor,
geweestzy werden allen naar hunnenuiur, wegges'agen en de daarachter bewering van een antirevolutionair
korpsen teruggezonden. liggende geul weder gedicht. Hier- blad 0Pkwam. dat de Kamer Donder-
De overige gerepatrieerde milita ren door is echter aan het werk, r.mdat i daS 1L bes,ooti het afdeehngsonder-
~^rden te Amsterdam of Rotterdam ^et al zoo ver gevorderd is, niitszoekJder Staatsbegrooting eerstop
door de commissarissen van atmon- j beschadigd, en het al of niet aan-1 Dinsdag 8 October aan te vangen
stering aldaar uit den dienst ontsla- Lpezi» zijn 'van den dijk is van geenre£en den wonsob van den voorzitter
genen op hunne haardsteden gediri- j invloed meer. i d'e blijkbaar de meening was
geerd.
De diamantbewerkers te
Amsterdam.
Door het bestuur der vereenigiDg
van fabriekseigenaren is Zaterdag-
De zee is Zaterdagmiddag, bij toe?edaan, d-t onder de huidige poli-
apringtij, weder tot aan den muur lieke omstandigheden de bcgrootings-
«■enaderd. ontwerpen krediet-wetten zijn, zoo dat
afzonderlijke bestudeering minder
noodig was. (Dit laatste werd met
Ontgroenen. instemming gezegd.)
Te Utrecht is een „groen" mishan-I De Nederlander is er vao overtuigd,
avond laat een manifest verspreid i jeid. Laffe kwajongens hebben hem dat de voorzitter, de heer Gleiohman
waarin de houding dier vereeniging I ceil 'touw om den hai8 geslagen en deze meeniDg niet is toegedaan en
wordt verklaard. In dit manifest staat z00 geprobeerd hoe lang iemand in waar bet blad zulke uitlatingen ver
neemt, ia het dubbel blijde dat
de Kamer iu tegenovergestelden
zin beslist heeft. De Kamer heeft
lezen, dat mr. an Gigch zijn halfhangende houding 't uithoudt,
bemiddelingsvoorstel, nadat dit door j)ie groenenbeulen zyn door den
de vergadering van besturen der Senaat in eene z'tticg van Vrij-
werkliedenvereenigiDg was verwor- dagmiddag „gestraft" met -chor- door den SeQ October als de dag
pen, aan het oordeel der fabrieks- sing en prysgegeven aan de verachting va° bet sectie onderzoek aan te wijzen,
eigenaais heeft onderworpen en dat ,van het Utrechtscho studentenkorps duidelijk en onomwonden verklaard,
deze dat voorstel hebben aanvaard,] Intusachen, zoo schrijft men, ware dat ZIJ getrouw aan eed en roeping,
ook nadat hun de afkeuring daarvan het wijzer wanneer in dergel^o i de baar toevertrouwde belangen naar
door de werkliedenpartij was ge-1 ernstige gevallen een andere rechterbaar beste welen en krachten zal
worden. Voorts vestigen de fabrieks-1 dan de korpsreebter zich do zaak blijven behartigen, dat zij ook bij 't
eigenaars de aandacht op het feit dat aantrok. luiden der doodsklok niet zal ver
door aanneming van dat voorstel,; Nu blijft het slechts een niet geflau*en ba ijver, noch verslappen in
dior beide partijeD. inderdaad de1 n0e» b kende ei gekende bijdrage voo^braeht en aide „loopendez^ken"
voornaamste wensch der werklieden,1 tot °de droeve geschiedenis van het za^ behandelen met oen nauwgezet-
een goede controle op de nalevinggroenl00penwelke e:genlfjk beid, die door de belangrijkheid van
der loontarieven, zou zijn verkregen, reejs lang tot het verloden moest elk hunner wordt veroischt.
en ten slotte spreken zij h( t vertrou- behooren. I Opr- Haarl. Crt. ook dit artikel
wen uit, dat, nu de A. N. D. B. en citeerende, geeft daarbij te kennen
de aangesloten vereenigingen zich zich met de algemeene strekking er
blijven verlaten op de bemiddeling Kene moeisnjke reading. jvan njet hunnen vercenigen, daar
de3 heeren Van Gigch, nog een Schipper J. Visscher van het log- z:j niet blyde was over de verwerping
middel zal worden gevonden om gerschip Maria Bènriëttegisteren van het voorstel dor centrale sectie
partijen te bevredigen en de staking te Vlaardingen b:nnengekomen. rap- j om reeds Dinsdag 1 October het af-
te doen eindigen. porteert, dat hij 2 Oct. op 54 gr. 40 m.deelingsonderzoek van de Staatsbe-
De motie, Zaterdagmiddag door de i N.B.tn 1 gr 38 m.O.L.het te Groningen grooting te beginnen. Tegenover de
A. N. D. B. en de aangesloten ver- j thuisbehoorend ijzeren tjalksch:p,zonderlinge uiting van deSWnd ard
eenigingen gesteld, waarbij mr. Van'genaamd Martha Corneliaiü nood I dat „de voorzitter blijkbaar de moe-
„Maar dan hebben wy met heel del Da&r worden helaas! nog immer
verhouding van vraag en aanbod deheel© bosschen met reusachtige en
vrije hand om zoover te gaan dater,^08^ booxen, die eeuwen hebben
niets door het volk mag worden nog steeds sprake is van loori, dus g^fofseerd en het hunne tot de
gedaan, is onhoudbaar eD, wij aar-om te gaan tot vlak aan de grens vrucht- en bebouwbaarheid, zoo
zelen niet het te verklaren, ook on- der liefdadigheid, deze niet over-™?de de welvaart van hét land
redelyk. De handwerksklasse maakt schrijdende. Er is dan bij mini-bijgedragen hebben, zonder urgen-
een te voornaam deel uit van Staatmum-loon niet sprakelo van loon,be aan bel vernielend element prijs
en Maatschappij, om steeds als een!2o. van een toeslag boven loon, maar gegöven.
„quaotité négligeible" achteraf to1 alles te zamen is loon, werkelyk Reele hemelhooge boschrytre her
worden gehouden bij de bespreking loon, tegenpraestatie voor arbeid,
van de publieke zaak. En dit geldt vrijelijk bedongen en vrijelijk gegund,
vooral in onzen tijd, nu, gelijk wij' „Alle vier schrikbeelden door mr.
zeiden, de sociale vraags'ukken steeds d'Aulnis opgesomd, vervallen dan
me8r en meer op den voorgrond tre- vanzelf met de o- juiste praemiss
gen zyn er door het vuur als het
ware kaal gevreten. In plaats van
de trot-che boomen van weleer,
is a'aog alang of lalang gekomen,
welke grassoort alleen voor dak-
uauf» uu utiai- ucu lUUt^tfUU Ut- 'aaatu uit, ut ju't.t - J- 1
den en de samenleving in zekerenvan „don toeslag" boven loon. Sub-j bedeaking dient en in stede van
zin een vernieuwing ondergaat. Die1 sidie, armenwet, staatscommissie, het ^at,er" en humusrykdom aan den
T-v i --. ii tl*. hflfiAm f« f or^Anaffan Al 12 -7 n T, rlrtrtn
vernieuwing te will n tot stand bren- Duitsche rijk dat alles kan blij-
gen geheel buiten het volk, buitenvon r-iston. En de eenige win3te, uit
de groote meerderheid der burgers j deze gfdaohtenwisscling behaald, zou
om, zou ons blootstellen aan hetdeze zijn, dat tussohen mr. d'Aulnis
gevaar, dat zij noch nationaal, noch'on mij het nietswaardige, holle be-
sociaal werd en aan volledigheid alles grip van economische wet, dat reeds
te wensohen overliet." [zooveel tranen gekost en ellende ge-
Het Centrum wil voorts de oogenbaari heeft, voorgoed is opgeruimd,
niet sluiten voor de bewering, dat In het nummer der N Rott. Cour.
aan onze moderne wijze van verte- van Zaterdag wordt door prof. Mr.
genwoo'diging groote gebreken aan-J. d'Aulnis de Bourouill tegon dit
kleven en dat „met name het alge- artikel weder eene tegenbeschou wing
meen kiesrecht niet zonder gevaren J gegeven. Blijkbaar gevoelen dus de
is, maar,"zoo vraagt het blad, „bestaattwee geleerden grooten lust eens duch-
er wel gegronde kans, om in den1 tig te gaan debatteeren.
eersten tijd op dit punt verbetering' Mr. d'Aulnis meent, dat zyn vriend
aan te brongen Staan wy niet voor Mr. Lsvy in bovenstaand betoog te
het onvermydelijke en moeten wij vergeefs tracht, door aan de totaal-
niet roeien met de riemen, die wij som van zijn minimum loon den n-jam
hebben Een ingrijpende wijziging j van loon te geven, aan ons oog het
van het parlementaire regime en feit te onttrekken dat hij die som
zijne samenstelling is thans niet aan verkrijgt door samentelling van twee
de orde. Men dringt slechts aan op elementenlo. van een loon, en 2o.
uitbreiding van het kiesrecht, jvan een toeslag boven het loon, we ke
En nu mogen wij den aandrang poging z i. niet aangaat, vaarop hij
daartoe eenigen lyd kunnen weer- laat volg n
staan, een zóo krachtige strooming1 „Of ik thans de bestrijding van
als deze damt men niet voor al-minimum loon door dik en dun wil
tijd af." [volhouden? Op deze vraag van mijn
Hierna zet het Centrum uiteen, wat vriend antwoord ikdat ik het door
te doen staat om de gevaren af te dik en dun liever aan anderon over-
weren, waarmede, naar het oordeellaat, doch dat ik, zoolang m n voor
bodem te verschaffen, dezen door
zijn talrijke en diepe wortels slechts-
verarmt.
Voor die slechte gewoonte van den
Sumatraan is geen enkele reden te
vinden.
Het onlwonde terrein toch wordt
door hem niet aan den landbouw
dienstbaar gemaakt en zoo dit al ge
schiedt, dan toch nog maar voor
een zeer geringe, niet noemenswaardi
ge uitgestrektheid.
Het blijkt ook niet dat die bosch-
branden gestrekt hebben ter verkrij
ging van grof hout of houtskool,.
eveLmin dat ze hebben moeten dienen
ter verdrijving van verscheurend of
Fchadelijk gedierte, dan wel van hun
booze geesten of bénoe'e.
Die vernielzucht is hier en daar
niet zonder nadeelige gevolgen ge
bleven; gevolgen, welke een alles
behalve gunstigen invloed op klimaat,
vruchtbaarheid waterrijkdom, volks
gezondheid, landbouw en veeteelt
geoefend.
In den regel heersoht in de ont-
woude streken watergebrek; in den
westmousson komen er veel overstroo-
ming-n, doordien het h mei water niet
door hot woud tegengehouden en ge
absorbeerd word
jonge zwerver, die zijn geld op de eagelsche effecten
beurs had verloren en naar Amerika was gegaan zonder
doel of eerzuchtige plannen. Hij had echter een hart
dat van liefde klopte en toen ik hem mijne ge lachten
toevertrouwde, bood hij zich aan om voor mij zijn leven
lang te arbeiden. Hij kwam voor den dag met het
voorstel, een eiland in de Stille Zuidzee op te zoeken
afgelegen, ontoegankelijk, niet aangegeven op de kaarten
en daar eene stad te bouwen, die ala schuilplaats kon
dienen. En nu begonnen wij een onderzoekingstocht,
maar jaren lang doorkruisten wij de wateren van den
Zuidelijken Oceaan tevergeefs, wij zetten het werk voort,
toen allen reed3 moedeloos geworden warenwy sloegen
onze tenten op op eilanden, om na ver.' c'aeidene weken
de proef te hebben genomen tot de ontdekking te ko
men, dat het "tehuis dat wij zochten nog nietgevonlen
was. Ten slotte deed de groote storm in 1888, wat ons
na al dat zoeken niet was gelukt.
„Toen de Zwerver door den storm werl overvallen,
bevond zij zich honderd mijlen van het PaiBch-eiland
in het w.3telijk gedeelte van de ZiiJzee. De orkaan
dreef haar echter als een veer voort en haar dek was
nog wit van de schuim, toen de zon dec derden dag
opging. Alvorens deze weer naar den horizont daalde,
wa3 de storm veranderd ineen zifier; de somberheid
van den orkaan had plaats gemaakt voor zonneschijn
en een helderen hemelhet water was eene zilveren
vlakte gelijk en de oceaan was weer kalm en stil. Bij
zonsondergang zag de bemannning, verheugd dat- de
moeielijke uren voorbij waren, in de verte de lijnen
van een hooge kust, de zwarte gedaante van een eiland,
kust van het Zmne-eiland: de ijieren muur van mijne
toekomstige woonplaats en van de stad, die daar weldra
zou verrijzen.
„Ik bevond mij toen te Valparaiso, maar nadat ik
er t vee maanden was geweest, kwam Adam mij opzoe
ken en met kinderlijke, luidruchtige geestdrift vertelde
hij mij, dat hij geslaagd wasdat hij eene schuilplaats
voor mij, eene veilige haven voor mijne beschermelin-
geu had gevonden. Een maand lang was hij bszig ge
weest de kust, de inhammen en het land zelt te onder
zoeken, want toen leidde een ruw pad aan den westkant
naar de toppen der heuvels en hij twijfelde er geen
oogenblik aan of daar bevond zich de plek bij uitstek
voor ons geschikt. Ik ging met hem naar zijn Dorado
en vond dit zooals hij het beschreven had en zooals je
zelf weet voldoende aan alle eischen, en mijn halve
fórtuin be:-t:edde ik er aan om het in te richten voor
de taak die het te vervullen had. Binnen een jaar was
de stad gebouwd, binnen twee jaar bewoond en onze
bezittingen namen nog toe door de vondst van het goud,
dat wij tusschen de kale rotsen opdolven ea waarmoe
eene heele nati; gevoed kon worden.
MIn onzen voorspoed en terwijl zegen scheen te rusten
op alles wat wij ondernamen, verbaten wij niet dat wij
in zeker opzicht de vijanden vm verschiilende o:ogend-
heden waren en leden eener maatschappij, die door geen
vorsten en staatslieden mocht worden geduld. Van den
beginne af verdiepten wij ons in het vraagstuk van
onze verdediging; toch was het eerst in het derdejaar,
toen ik uit Nieuw Caledonië een ingenieur liet over
brengen, dat er sprake van was de lagune te gebruiken
aanzienlijk het wat3r steeg in het moer op het eiland
en hoe de eb zich ook duidelijk deed bemerken. Wy
wisten dus dat er een tunnel moest zijn, die 'net meer
met de larune in verbinding bracht en nauwelijks had
den wij daaraan de noodige aandacht geschonken of
wij lieten duikers van San Francisci komen cm een
onderzoek in te stellen.
„Wat de uitslag was laat zich voor u begrijpen. Wij
venden den toegarg vrij, uitgero nen op de piek, waar
de verre vertakkingen der koraalriffen zich in het kanaal
verhieven. Met behulp van dynamiet werden ze ver
wijderd ea wij legden onzen kabel voor de lan:aïrn=.
Binnen den tijd van ze3 maanden had ik uit Zweden
de flottielje onderEeesche booten ontvangen, door mij
be.-teld. Van dat oogenblik af en zoodra wij onze vei
ligheid hadden versterkt door de b otsn door den tunnel
te laten loopen met flinke kabels er aan beve3tigd,
vernietigden wij den t< e?ang over den heuvelkant en
nu verhief zich ons eiland boven de zee als een mas
sieve onto2gankelijke rot?. Verwondert ge er u over
dat wij van het „'naeembare eiland" spraken?'
Ik antwoordde niet op deze vraag en geru'men tij l
bleven wij bijoa roerloos zwijgend zitten, ieder onge
twijfeld in weemoedige herinneringen verdiept aan het
verleden, aan dat heerlijke eiland, waar nsar de graaf
met zijne edele gevoelens bezield hud gemeend, alle be
woners hun levensgeluk hadden moeten vinder. Maar
helaasde bewoners zeiven waren oorzaak, dat zij uit
dit bekoorlijk verblijf werden verjaagd en tevens dat
zyne ide Jen, opgebouwd op den menschenmiu die
hem bezielde, in een stortten, en dat niet alleen daarbij
gemoedsrust was verdwenen na den bloedigen
die aan den algemeenen onderging voorafging.
i'.rijd,
De avond daalde over de rivier op een afstand kon
men de lichten van de stad Henley helder zien bran
denik hoorde eene vrouw ziogen, terwijl zij haar bootje
vooitroeide naar do sluis. De liefelijke muziek en de
woorden van den graaf, die mij nog in de ooren weer
klonken, voerden mij droomend naar het verleden terug
naar het eiland met zijne lichten en tuinen. Bitter
was d6 gedachte, dat ik het nooit zou weerzien, nooit
meer in de schaduw van zijne boomen zou rusten. Als
eon droombeeld was het in mijn leven voor mijn oog
verscheur n, als een droombeeld ook voor mijn oog voor
bijgetrokken. Maar iets had het eiland mij nagelaten
mijne bekoorlijke, kinderlijke vrouw, wier tranen
mijn gelaat besproeiden. ;En in mijne onuitsprekelijke
li f'de tot haar verdween het andere beeld voor mijne
o gen en ik zag het Zmne-eiland onder de opper*
vlakte der zee verzinken en de gouden golven der-
Stille Zuidzee sloten zich daarboven.
