Tweede Editie. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. In het Krijgsgewoel. tSe Jaargang. Dinsdag 27 Juii 1897 No 4315 HAARLEMS DAGBLAD ASOITITEMENTSPH-IJS: Voor Haarlem per 3 maandenf 1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 3 maanden1.30 Franco door het geheele Kijkper 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.05 Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.30 n de omstreken en franco per post0.371/2 -5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 20 Cent per regel. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Bureaux: Kleine Houtstraat 14, Haarlem. Telefoonnummer 122. Directeur-Uitgever J. C. PEEREBOOM. Hoofdagenten voor het. Buitenland: Compagnie. Générale de Publicité Etrangere G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONES, Succ., Parijs Slbis Faubourg Monlmartre. Met uitzondering van het; Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. BUITEN het Arrondissement Haarlem is de prijs der Advertentiën van 15 Tegels f 0,7.5. elke regel meer ƒ0,15; Reclames per regel f0.30. Agenten voor dit blad in den omtrek zijn: Bloemendaal, Sandpoort en Schoten, P. v. d. RAADT, SandpoortHeemstedeJ. LE Velsen, W. J. RUIJTERBeverwijk, J. HOORNSIJmuiden, TJADEN, Genoemde Agenten Heemstede, J. LEUVEN, bij de tolSpaamdam, C. HARTENDORPZandvoort, J. ZWEMMER nemen Abonnementen en Advertentiën aan. Politiek Overzicht. De nieuwe Amerikaansche tarief- bill is een feit geworden. President Mc Kinley heeft haar onderteekend en daarna een boodschap gezonden aan het congres, waarin hij de be noeming van eene commissie tot be- studcering van de munt-quaestie aan beveelt. i Daarna nam het huis van afge vaardigden het besluit aan. waarbij de president gemachtigd werd, een commissie te benoemen tot onderzoek van de bank- en munt-quaestie. De Senaat evenwel heeft het be sluit tot machtiging aan den presi dent omtrent de benoeming van een commissie in zake de munt-quaestie niet goedgekeurd. Zoodat men weer even ver isDat gebeurt in de politiek wel meer. De belgische kamer zette Zaterdag de discussie over het ontwerp tot reorganisatie der burgerwacht voort en nam vervolgens artikel 1 van het regecringsontwerp aan. Bij dit artikel wordt bepaald, dat de burgerwacht is belast met; het bewaken en hand haven der orde en der wetten en het beschermen van de onafhankelijkheid van het grondgebied. Eveneens werd artikel 2 aangeno men, waarbij de burgerwacht wordt geplaatst onder het bestuur van den minister van binnenlandsche zaken. Nadat op Greta de militairen met kruit en lood aan 't vechten zijn ge weest, raken ze nu slaags over quaestieën van vorm. Djevad, na er aan wal gestapt te zijn, ontving een beleefdheidsbezoek van de Turksche autoriteiten. De admiralen der mogendheden weiger den hem te begroeten. De consuls eischen, dat hij eerst hun een bezoek brengt en erkennen hem slechts als militaire commandant, en niet anders. Te hopen is, dat dit ijselyk amb tenaars-conflict de rust van Europa niet opnieuw in gevaar brengt. STADSNIEUWS. eerste en tweede Pagina. Haarlem, 26 "Juli 1897. De verpleegster te Meerenberg. De heer mr. J. A. Levy houdt in het weekblad De Amsterdammer een nabetrachting over de bekende zaak van de verpleegster te Meerenberg. In dit betoog zegt mr. Levy o.a. .,Het bestuursmechanisme zelf: de „verdeeling der bestuurstaak,de onder- „lingo verhouding der bestuurslicha men, de hiërarchische volgorde „dit alles moet ter hand genomen en „terdege nagegaan worden. Mij trof, „dat de machinist, ter terechtzitting „van don Hove, den architect„zyn „chef" noemde, blijkbaar door diens ..last zich gedekt achtend. Is dit zoo, „het wijst op een noodlottigen mis stand. Meerenberg kan aanleiding ge- „ven tot allerlei overwegingen, in den „boezem van verschillende bestuurs lichamen. Meerenberg echter hebbe „slechts éen chefden geneesheer- directeur, in wiens hand de draden „uitloopen. Zoo niet, heden zal het ^badwater ongelukken veroorzaken, „en morgen doet iets anders het." Voorts wijst hij er op, dat ten onrechte de verantwoordelijkheid wordt geschoven op de verpleegsters en dat zelfs art. 16 van het regle ment op Meerenberg dat niet recht vaardigt. Sprekende van de zuinig heid, die maakte, dat het condensa- tiewater voor de badinrichting is ge bezigd, zegt mr. Levy: „Die „zuinigheid" is nog uit ande- „ren hoofde bij deze zaak ter sprake „gekomen. De verpleegsters op Mee- „renberg in eene storende klasse, „d. i. by ongelukkigen wien schier „niets menschelijks- meer is bijgeble^ „ven hebben dagelijks 12 uren „dienst! Dit zou men in het franseh surmenage kunnen noemen. In het „hollandsch heet hetafbeulen. Prof. „Treub, die weet, wat het vrouwelijk „gestel verdragen kan, bezigde de „schilderachtige uitdrukkingafjak keren. Zuinigheid nu van deze soort „is misplaatst. Misplaatst is zij vooral „wanneer Meerenberg haar betracht „van zich af, en hare vruchten int „naar zich toe." Het mag vreemd schijnen dat Mr. Levy nu nog met deze opmerkingen aankomt, als hadde hij deze vergeten te maken, toen hij de verpleegster voor het Hof verdedigde. Er is in zijn artikel ook menig punt waarover wel iets te zeggen zou wezen en het Alg. Handelsblad oefent dan ook reeds critiek op het stuk uit. Wij volstaan evenwel met dit korte uittreksel, in af wachting dat wij spoedig meldingzullen kunnen maken van de „verdere maat regelen", die men thans, na het weg nemen der noodlottige verbindingspijp, op Meerenberg denkt te nemen. De Chr. Ger. predikant, ds. J. Scho tel, die dezer dagen zijn 25-jarig ambtsjubileum vierde, hield Zondag eene gedachtenisrede naar aanleiding van Efeze 3 8. Alvorens tot de preek over te gaan, deelde hij een en ander uit zijn"herderlijke loopbaan mede; terwijl hij aan het einde de gemeente toesprak, denwensch uitende dat het ledental zich steeds mocht uitbreiden. De kerk was goed bezet. Weldadigheid naar Vermogen. Afdeeling Werkverschaffing. Van 1 Nov. tot 26 Juli hebben zich de volgende personen aangemeld 50 voor werkvrouw. 4 voor strijk ster. 6 voor wasehvrouw. 1 voor stoe- lenmatter. 5 voor kookster. 7 voor naaister. 2 voor breister. 1 voor koet sier. 43 voor los werkman. 18 voor loopwerk. 2 voor kleedermaker. 2 voor stucadoor. 1 voor licht werk. 3 voor timmerman. 1 voor opperman. 6 vooor grondwerker. 6 voor metselaar. 2 voor machinist. 2 voor bankwerker. 1 voor koffiehuisbediende. 3 voor schilder. 1 voor schoenmaker. 2 voor huishoudster. 3 voor smid. 1 voor op passer. 1 voor broodbakker. I voor baker. 5 voor pakhuisknecht. 3 voor noodhulp, i voor bleekersknccht. 1 voor steendrukker. Bij de aanmelding moet een getuig schrift van góed gedrag overgelegd worden. Van 1 Nov. tot 26 Juli zijn de vol gende personen geplaatst: 38 voor werkvrouw. 3 voor naaister. 2 voor noodhulp. 4 voor wasehvrouw. 2 voor kookster, i voor baker. 1 voor kleedermaker. 5 voor loopknecht. Particulieren en werkgevers, die van bovenstaande aanbiedingen ge bruik wenschen te makenwordt beleefd verzocht hunne aanvragen schriftelijk tot het Bestuur te richten, bus Doelen of Stadhuis. Inlichtingen kunnen dageljjks van 9—1 en van 3—5 uur verkregen worden hij den Administrateur, bureau Doelen, Kamer No 2. BIKÜ2EHLAHEJ HAAGSCHE BRIEVEN. Het couranten-lezend publiek moet m de laatste week wel een ongun- stigen indruk hebben gekregen van de betrouwbaarheid der pers. En de bladen hebben dien indruk versterkt, door zich te haasten elkanders berich ten over den vermoedelyken afloop der miuisteiieele crisis {zoo snel moge lijk tegen te spreken. Dat is een font van „huishoudelijken" aard, waarover het hier met de plaats is te spreken. Waren nu de berichten zoo on juist? Om dit te beoordeelen moet men niet uitsluitend letten op die tijdingen die gemeld worden onder bepaald voorbehoud, noch ook op de nu offi cieus, zoo nog niet officieel, vastge stelde lijst van ministers. Het eenige bericht toch, dat met een bepaalde zekerheid de wereld werd ingezonden, was dat omtrent een oplossing der ministcricele crisis, waarinde namen van deheereuRoöll en van Goltstein werden genoemd. Let men nu op de bijna absolute ge heimzinnigheid, waarmede de zaken behandeld zijn een groot bezwaar voor de reporters dan moet ik de collega's, die dit bericht het eerst- wereldkundig maakten, in bescherming nemen. Want mij is pertinent verzekerd, dat dit eerste lijstje goed was, d! w. z. dat de daarin gemelde com binatie werkelijk een oogenblik kans van slagen heeft gehad, doch niet te handhaven bleek. Het is hier, sedert de vorige Regeering haar ont slag aanbood, geen geheim, dat de heer van Goltstein zeer geneigd was om als „foreign Minister" op te treden. En het is evenmin een geheim, dat niet alleen overwegingen van staat kundigen aard den heer Goeman Bor- gesius aanvankelijk hebben doen be sluiten geen portefeuille te aanvaar den. Dat 's lands belang hem ten slotte toen een andere combinatie onmo" gelijk bleek tot het wijzigen van zijn voornemen bracht, is een tweede. Een dergelijke „beginselverzaking" strekt een goed vaderlander tot lof. Van de gewoonte om uit deze ko lommen de politiek verbannen te hou den, zou ik niet gaarne afwyken. En daarom zal ik mijn stem niet scharen in het koor dergenen die reeds over het nieuwe Kabinet een opinie deden hooren. Gemakkelijk is de Kabinets-forma- tie niet gegaan. Men zegt, dat mr. Pierson den 15en de koninklijke op dracht beeft gekregen en dat hij Don derdag jl. van de door hem aange zochte heeren de toezegging kreeg om als Minister op te treden. Is dit zoo, dan heeft de heer Pierson juist acht dagen noodig gehad. Zijn deze data nu juist, dan pleit inderdaad alles voor bet beweren, dat tusschen de aanvraag om ontslag der aftredende regeering en den 15en Juli naar een andere combinatie is ge- zoclit. Slechts twee der Ministers zijn „nieuwe mannen" op politiek gebied, nj. de generaal Eland en prof. Cort van der Linden. Hoewel, dit gaat ook nog slechts ton deele op. Want prof v. d. Linden gaf menigmaal in geschrifte zyn oordeel over de staat kundige vraagstukken van den dag. En voor zoover van zuiver militaire vragen ook wel politieke quaestics worden gemaakt, kan men zeggen, dat ook generaal Eland in woord en geschrifte partij gekozen heeft. Onder de andere Ministers zijn er drie die reeds aan de groene tafel gezeten waren, de heeren Pierson, Lely en Jansen, die deel uitmaakten van het kabinet-Tak van Poortvliet. Met den heer Pierson keert in de Kamer weder een man van zeldzame kennis niet alleen, maar ook van een bewonderenswaardige welsprekend heid, van een soort die zoo weinig voorkomt in ons parlement, zooidea- listisch-friscb, dat een ander rede naar, dr. Scliaepman, eens in de Ka mer daarvoor zijn onverholen bewon dering en dankbaarheid uitsprak. Tot de redenaars van de goede soort belmoren ook de overige Minis ters, dc lieeren Borgesius, Cremeren De Beaufort, de eerste scherp en ge vat, de tweede zakelyk, de derde fijn van vormen. Hoe groote contrasten ook voor liet overige, heeft de nieuwe Minister van Binnenlandsche Zaken eenige eigenschappen met zijn ambtsvoor ganger gemeen. Beiden zijn Gronin gers, beiden spreken met een beslist Groningsch accent, beiden spreken van „golden" voor gulden, van „twolf" voor twaalf, enz. Maar de lieer Bor gesius heeft bovendien de eigenaardig heid om sommige woorden zonderling weer te geven; zoo spreekt hij van „staashuishoiiskundig" en betitelt fa brikanten en dergelijke heeren het liefst met den naam van „industru- weelen". Ce quiu' empêche pas dat in zonderheid wij, journalisten, die hem van onze tribune zagen afdalen in 's lands vergaderzaal, zijn benoeming met welgevallen mogen zien, omdat hij zich nog steeds als een der onzen bleef beschouwen sedert den tijd dat by de hoofdredactie van Hel Vader land lieeft neergelegd. Ten slotte nog dit: de Minis ters, die uit den aard van het departement, dat zij behecren, geroepen kunnen worden om te ..ont vangen", om zg. te „representeeren" zijn" alle drie zeer vermogend, voor al de Minister van Koloniën. Juist met bet oog op liet komend kronings jaar is dit in deze bewindslieden geen te versmaden eigenschap. En vraagt men waarom ik uitslui tend van liet nieuwe Kabinet sprak, dan antwoord ik, dat dit in deze da gen liet eenige onderwerp is, waar- vau een rechtgeaard Hagenaar met goed fatsoen spreken kan en mag. II. A. GANÜS Jr. Uit de „Staatscourant". Benoemd tot advocaat-generaal bij liet gerechtshof te 's-Hertogenbosch, mr. J. Ph. Castendijk, thans officier van justitie bij de arrondissements rechtbank te Winschoten. De St. Ct. bevat de gewijzigde statuten der schilders-en behangers- vereeniging „Hulp lenigt den nood," te Haarlem. Dc gewone audiëntie van de minis ters van oorlog en justitie zullen deze week niet plaats hebben. Over Ministers. Door aanneming van bet Ministers ambt houden de heeren De Beaufort, Goeman Borgesius. Pierson, Lely en Cremer op leden der Kamer te zijn, zoowel van de tegenwoordige Kamer tot September, als van de nieuwe Kamer, die den derden Dinsdag in September bijeenkomt, zoodat ver kiezingen moeten plaats hebben voor Amsterdam (De Beaufort), Zutplien (Borgesius), Delft en Enschedé (Pier son), Lochem (Lely) en Amsterdam (Cremer.) Naar wy vernemen zullen deleden van het nieuwe Kabinet na hunne benoeming op Dinsdag a.s. door H. M. de Koningin-Regentes op het Loo in audiëntie ontvangen worden om in handen van H. M. den ambtseed af te leggen. De volgende dag, Woensdagis be paald tot Üet overnemen van de por tefeuilles uit handen hunner ambts voorgangers. Verscheiden der aftredende minis ters zijn v<5or enkele dagen naar bui ten vertrokken, o.a. de heeren Röell, v. d. Wijck en Sprenger van E.yk. De aanstaande minister van bin nenlandsche zaken, de heer Borge sius, brengt de weinige dagen, welke hij nog voor zyn optreden ter be schikking heeft, in België door. Dc heer P. Ph. Röpcke, consul van Perzië te Rotterdam, is door den Shah van Perzië benoemd tot Com mandeur der Orde van den Leeuw en dc Zon. Een koninklijk phiiosoof. In het begin der maand September i. s. begeven zich de heeren proff. dr. A. C. Vreedo, in qualiteit als rector en dr. Th. M. Mae. Gillavry, in die als seereetaris van den Acadeini- schcn senaat te Leiden, naar Stock holm, ten einde den koning van Zweden het diploma aan te bieden van het doctoraat honoris causa in de philosophic, waartoe Z.M. den 5den Slei werd benoemd door den senaat der rijks-universiteit te Leiden. Een onzer lezers wyst er op, dat uit dc namen der ministers de jaoli- tieke richting van het nieuwe Kabi net is op te maken Cort van der Linden. Pierson. Goeman borgesius. Jansen. Cremer. De Beaufort. Eland. Lely. Hbld Post en Telegraphie. In de tweede helft van October a. s. zal een vergelijkend onderzoek plaats hebben van adspiranten voor de betrekking van klerk der posterijen en telegraphic, om naarmate van de behoefte te worden benoemd. Aan die betrekking is verbonden eene jaarwedde van f400, welke tot f 1200, resp. f 1500, kan klimmen. Dit laatste alleen voor lien die by do examina in de beide dienstvakken blijk geven daarmede voldoende ver trouwd te zijn. In dit geval geschie den ook dc verhoogingen van jaar wedde naar een gunstiger maatstaf, dan voor lien die deze examina niet of met onvoldoenden uitslag afleggen. Zij die zich aan dit onderzoek ver langen te onderwerpen, moeten zich vóór 27 September a. s. aanmelden bij het hoofdbestuur der posteryen en telegraphie. Voor nadere bijzonder heden zie dc „St.-Ct." Personeele belasting. Als een sterk staaltje van den druk waaronder dc koffichuishouders en hoteliers komen door de nieuwe per soneele belasting, vernemen wy, zegt liet Alg. Hand., beden dat de heer E. Meijer van het Hotel Palais Royal, die ten vorigen jare werd aangesla gen tot een "bedrag van f745.13, voor 1897 is aangeslagen tot een bedrag van f 2982,01'.j Dus meer dan ver viervoud i gd De Reclame Tentoonstelling. Een goede aanbeveling voor do re clame tenoonstelling is zeker wel, dat zij haar tyd vooruit zal zyn. Zij zal n). nog een dag vroeger geopend zijn dan oorspronkelijk besloten was en dan geheel gereed zijn. Reeds op Zaterdag 31 Juli, des avonds, zullen de geheimen der recla me, die zoo publiek mogclyk moeten zyn, worden ontsluierd. Een reuzentaptoc zal het groote militair concert besluiten. Tegelijk FEUILLETON. door G. ELSTER. 7) Zyn blauwe oogen schitterden bij deze woorden en zyn blik boorde diep in de oogen van Jeanne, die, zich zelf en haar omgeving vergetende, meegesleurd door de betoovering. die de jonge Duitsclie officier op baar uitoefende, bewonderend tot den redenaar opzag. Als twee vlammen vereenigden hun blikken zich en schenen niet van elkaar te kunnen scheiden. Luitenant Yon Simmern haalde diep adem, bracht haastig het glas champagne aan de lippen en dronk het uit. Jeanne zag voor zich neer; heftig klopte haar hart cn haar lippen beefden van innerlijke ontroering. Mevrouw Hoffer merkte de opgewondenheid harer mcht en glim lachte even. Niemand waagde het de stilte te verbreken, die volg de op de woorden van den Pruisischen officier. Daar werd de deur geopend en Auua trad vlug binnnen. „Daar is een soldaat buiten," zeide zij stamelend en met een blos op haar gelaat, „hij zou graag den officier spreken." Met een lichte buiging van het lioofd om verontschul diging verzoekende, verwijderde Axel zich. om even later met een papier in de hand weer binnen komen. „Ik moet helaas afscheid nemen, kapitein. Ik out- vang juist een gewichtige mededeeling die mij terug roept naar mijn manschappen." „Toch geen nieuw gevecht?" vroeg mevrouw Hof fer eenigszins nieuwsgierig. „Misschien, mevrouw," antwoordde Axel glimlachend. „In elk geval staat ons een onrustige nacht te wachten. Dnze artillerie is aangekomen. Op de hoogte van Les Baraques, voor het Bois des Chênes hebben de bat terijen een stelling ingenomen. „Men zal Pfalzburg bombardeeren?" „Ja. kapitein, de commandant wil het niet anders." Mevrouw Hoffer barstte iu tranen uit. .Josephine drong angstig tegen haar moeder aan. Ernstig zag Jeanne voor zich neer, terwijl de kapitein Axel de hand reikte en eenvoudig zeide: „Doe uw plicht als officier van uw koning. Vaarwel!" Nog eens boog Axel voor de dames. Jeanne keek op en nog eens ontmoetten bun blikken eikaar met een stomme vraag, een zwijgende bede. Toen wendde Jeanne zich af. Axel verliet met vlugge schreden het vertrek. In de verte rolde het eerste schot dondereud door den donkeren zomeravond. VIJFDE HOOPDSTUK. Een zwoele, donkere, zomernacht brak aan. Over de Vogezen verhief zich de zwarte wolkenmassa, waar door nu en dan het gloeiend licht van den bliksem trilde. De ondoordringbare duisternis van den nacht verhoogde nog het verschrikkelijke van het bombarde ment, dat, beginnend met het vallen van den avond, zich steeds heviger en vreeselijker ontwikkelde. Zestig stukken veldgeschut slingerden hun verderf aanbren- gendeu inbond op het ongelukkige stadje, welks kanon nen maar op zwakken toon antwoordden. Als een vurige ring trokken de Pruisische batterijen zich in een halven cirkel om de vesting, by -Quatre Vents beginnende en zich uitstrekkende tot vooroy Les Bara ques cn de hoogten van Lützelburg. Van afschuw bevend keken de bewoners van Chateau Pernette naar het vreeselyke, schoone schouwspel cn luisterden zy naar het donderend gekraak, dat de aarde deed beven en dat weerklank scheen te vinden in den donkeren hemel daarboven. Bij het begin van liet bombardement kon Victor het niet meer uithouden in bed. Hij ging opstaan, kleedde zich vlug aan in de officiers uniform, die men had klaar gelegd voor hem cn begaf zich naar het woon vertrek. Bezorgd snelde zijn moeder hem tegemoet. „Laat mij by u blijven," zeide bij, zyn moeder af werende, die hem weer in bed wilde brengen. „Ik ben niet meer ziek; de geringe moeheid in "de leden zal vanzelf wel overgaan. Maar boe kan ik rustig in bed blijven liggen, als de Pruisische granaten myn vader stad bedreigen terwijl do Pruisische kogels u en myn ouderlijk huis in gevaar brengen?" „De richting van het geschut, is niet op Pernette", antwoordde de kapitein. „Wij hebben hier niets te vreezen." „Een granaat kan gemakkelijk verdwalen en wie weet, of de Pruisen niet met opzet de huizen in de nabyheid der vesting in brand schieten?" „Wat nut zouden ze daarvan hebben?" „Zoo zij er al geen nut van hebben, dan doen zjj het misschien uit lust om te verwoesten." „Dat zullen ze niet! Jc doet de Pruisen oneer aan, Victor." „Neemt u onze vyanden in bescherming, vader?" „Ik laat liun alleen gerechtigheid wedervaren." Een spottend antwoord zweefde Victor op de lippen. Hij onderdrukte dit echter, daar zyn moeder hem de hand zacht op den schouder legde en hem smeekend aanzag. Hij ging in een hoek zitten, steunde het hoofd in de hand en beschouwde met verholen blik ken Jeanne, die, aan het veuster staande, de vurige lijnen der Pruisische granaten in dc donkere lucht volgde. Terwijl de andere vrouwen angstig ineenge drongen hyeen zaten, en by elk schot sidderend op sprongen, stond Jeanne hoog opgericht in kalme hou ding voor het venster, het somber schoone schouwspel gade slaande, zonder ook maar met de oogleden te knippen. Zij scheen op haar omgeving geen acht te slaan. Haar groote oogen staarden in den donkeren nacht, de lippen waren vast op elkaar gedrukt, tus schen de wenkbrauwen lag een diepe rimpel, zij hield

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1897 | | pagina 1