By de begrooting van waterstaatmeikaas, die van onderen het licht I nataurljjk, dat het slechts zal gebmikt
zyn dit jaar een reeks van staten
overgelegd, waarin cijfers gegeven
worden omtrent de kosten van het
b'taatsnet
Wij vinden daar een totaal bedrag
tot 1 Juli 1897 genoemd van
f269.695.413 en nog 26 V2 cent, waar
van echter f4.311.433 moet worden
afgetrokken als bedrag der „baten"
vooral voortgekomen uit weder ver
kochte „overnoeken" van te veel ont
eigende gronden.
SfiDe overblijvende 265 millioen zijn
besteed voor 1141.5 kilometers, zoodat
elke lijn gemiddeld bijnaf 195.000 p.
K.M.heeft gekost,zeker een boogstaan-
zienlijk bedrag. Bij de verschillende
lijnen zijn de uitgaven echter zeer
uiteenloopend geweest, wat natuurlijk
vooral afhankelijk was van de streek
waar onteigend moest worden, en van
de kunstwerken die noodig waren.
Naar volgorde van de bedragen is
voor den aanleg, wat de onderdeelen
betreft (na aftrek der baten) besteed
in ronde cijfers:
Kunstwerken f 50.594.000
Werken van bijz. aard 47.954.000
Bovenbouw 43.685.000
Onderbouw 37.249.000
Onteigening 34.529.000
Stations 30.758.000
Algemeene kosten 9.306.000
Overgangswerken 3.864.000
Bewaking en afdeeling 3.037.000
Toezicht op de werken 2.254.000
Beveiliging 2.114.000
Seinen 40.000
Totaal f265.384.000
Wij vinden voor de voornaamste
bruggen opgegeven de volgende som
men:
Brug over:
Hollandsch Diep
Waal (Bommel)
Lek (Kuilenburg)
Waal (Nijmegen)
Maas (Rotterdam)
Maas (Dordrecht)
Merwede (Baanhoek)
Rijn (Reenen)
Rijn (Arnhem)
Maas (Crevecoeur)
Maas (Venloo)
IJsel (Zutfen)
Maas (Heumen)#
Kunstwerken.
f5.274.000
3.095.000
2.824.000
2.716.000
1.769.000
1.675.000
1.589.000
1.564.000
1.446.000
1.094.000
826.000
763.000
581.000
Totaal f 25.217.000
De onteigening heeft 34 V2 millioen
gekost en was natuurlijk het duurst
in de vruchtbaarste streken en in en
bij groote steden. Op de sectie Kui
lenburg—Bommel is daarvoor dan ook
f 100.000 per K.M. betaald, op de
sectie Rotterdam-Willemsdorp f 89.000
besteed, Arnhem-Nijmegen f60.000,
terwijl het gemiddelde slechts f 24.000
was. Het kleinste op de sectie Til-
burg-Breda, nog geen f 8000 per K.M.
Van de werf „Concordia" van de
heeren Huygens en van Gelder, aan
de Oosterburgervoorstraat 29 te Am
sterdam, werd hedenmiddag te halfdrie
unr met goed gevolg iu tegenwoor
digheid eener talrijke menigte te
water gelaten het stalen fregat
Europa
Met groote meerderheid hebben de
brooddepothouders van Den Haag
zich verklaard vóór behoud van nacht
arbeid, tot welks afschaffing de bak
kersgezellen hebben besloten.
Verlichting onzer kamers.
In de Haagsche Ct. kwam onder
eenige hygiënische raadgevingen on
langs 0. a. de volgende voor: „Daar
de avonden langer gaan worden en
men dus langer bij het kunstlicht zal
moeten vertoeven, is het, vooral voor
kinderen, noodig, dat men voor bet
behoud der oogen zich gewenne aan
het gebruik van een lampekap; groen
en blauw zyn het zachtst voor de
oogen."
Blijkens een schrijven in het blad
van eergisteren, acht dr. W.Druif, oog
arts te 's Gravenhage, dien raad niet
goed.
Wanneer wij onze vertrekken, dus
deelt hij mede, vooral die, waarinde
oogen voor werk op korten afstand
zien moeten inspannen, kunstmatig
verlichten, dan moet er in de aller
eerste plaats aan de volgende voor
waarden voldaan worden: De licht
bron moet zóó hoog geplaatst zyn,
dat men, aan tafel zittende, niet er
in kan zien en zjj het hoofd zoo
weinig mogelijk verwarme.
Verder moet de brander omgeven
zyn van een glazen cylinder en ge-
foh'aeï afsluit: z.g. vleermnisbran-
ers zyn te verwerpen. Op dergelijke
wijze ingericht, moet de lichtbron
het geheele vertrek gelijkmatig ver
lichten. Onder deze omstandigheden
is kunstmatige lichtsterkte nooit van
dien aard, aat zy voor een gezond
oog schadelijk zal zyn.
Wanneer men nu een lampekap
over den ballon hangt, dan is het met
de gelijkmatige verlichting (hierop
komt het vooral aan) gedaanhet
meeste licht wordt geconcentreerd op
de tafol en in het vertrek heerscht
duisternis. Het contrast tusschen licht
en donker, dat hierdoor ontstaat, is
zeer nadeelig, zoowel voor gezonde
als voor zieke oogen; 't kan alzoo
onder geen enkele omstandigheid goed
zijn.
Iedereen weet bij ervaring, hoe
onaangenaam het oog wordt aange
daan en hoe slecht men ziet, als men
uit de duisternis plotseling in het
licht komt of omgekeerd. Wanneer
de oogen nu, gedurende de winter
maanden, eiken avond by den arbeid
aan zulke contrasten zijn blootgesteld,
dan zouden zij zonder twijfel hiervan
de nadeelige gevolgen ondervinden.
Een gezond gezichtsorgaan behoeft,
zooals gezegd, zulk een beschuttings-
iniddel niet, en voor een oog, dat om
de eene of andere reden niet gezond
is, zyn geen algemeene regels te ge
ven inzake kunstverlichtingmaar
in geen geval kannen lampekappen
dienstig zyn.
Ook de aanbevolen kleuren groen
en blauw schijnen mij niet gelukkig
gekozenvooral wat het blauw be
treft, ga men met voorzichtigheid te
werk. B.v. bij electrisch licht zou
het gevaarlijk kunnen zijn, een blau
wen bril op te zetten. Grauwgeel
ware dan boven de genoemde kleuren
te verkiezen, omdat deze kleur de
voor een gevoelig oog schadelijke
lichtstralen 't meest tegenhoudt.
De Scheveningsclie haven-
quaestie.
In de Dinsdag gehouden gemeente
raadszitting te 's-Gravenhage deed de
burgemeester eene mededeeling, die,
naar hy zich vleide, alle voorstanders
van een haven te Scheveningen zou
verblijden. De raad had nl. van den
minister van waterstaat een schrijven
ontvangen, uit de voorlezing waarvan
het volgende bleek: De minister van
oorlog neeft aan zyn ambtgenoot van
waterstaat thans medegedeeld dat het
landsbelang by den aanleg van eene
voor loggers geschikte haven op de
kust bepaaldelijk de oprichting van
een fort vordert, doch tevens ver
klaart van dien eisch af te zien, in
dien werd besloten tot den aanleg
van een haven van niet -grootere
diepte dan p. m. 2 M. onder A. P
en bovendien de maatregelen welke
moeten strekken om de haven on
bruikbaar te maken voldoende zjin.
Terwyl de minister den raad met dit
resultaat van het gehouden overleg
in kennis stelt, heeft hy, alvorens
verdere stappen te doen, den raad
uttgenoodigd hem mede te deelen of
in het belang van het visschersbedrijf
te Scheveningen,eene haven als boven
bedoeld,die dus alleen geschikt zal zijn
voor de bomschuiten, wordt gewenscht
en zoo ja op welke wijze zij volgens
'sRaads meening zal moeten worden
ingericht en tot stand kunnen wor
den gebracht. De zeehaven-commissie
heeft ten einde burg. en weth. in
aat te stellen de door den minister
adane vragen te beantwoorden, den
raad voorgesteld haar een crediet van
voorloopig f 5000 te verleenen, gelijk
de voorzitter er bijvoegde, teneinde
eene technische commissie te benoe
men die zal hebben te adviseeren bij
het beantwoorden dier vragen.
De heer Van Liefland maakte tegen
dat crediet bezwaar uit vrees, dat
daardoor in beginsel zou worden be
slist tot het maken van een ondiepe ha
ven, onvoldoende voor Scheveningen.
De vrees van den spreker werd ech
ter gedeeld noch door den burgemees
ter noch door de heeren Polak Da-
Liels, Schroot en Bodaan, die betoog
den dat de raad zich door het toestaan
van dit crediet niet bond tot het ma
ken van een kleine haven, doch in
tegendeel uitlokte een onderzoek naar
de vraag of zulk een haven, door den
heer v. Liefland een caricatuur op
waterbouwkundig gebied genoemd,
voor Scheveningen voldoende geoor
deeld wordt.
Met 35 tegen 3 stemmen stond de
worden voor de bekostiging van het
deskundig onderzoek.
Een nuttig gebruik van fooien.
Een alleraardigst geval, dat
allicht zou willen rekenen tot het
fin-de-siècle, heeft zich te Amersfoort
voorgedaan.
By een familie waren in den laatsten
tyd nog al feesten en logés geweest.
Als gevolg daarvan had de dienstbode
een vry aardig extra-potje gemaakt
Toen zy, zoowat een jaar geleden
„van buiten" in het gezin kwam,
droeg ze nog haar eenvoudige maar
mooie boerscne drachtthans gaat ze
uit met een hoed vol pluimen, een
japon vol strikken, een mantel, enz.
Uit de extra-inkomsten heeft zij
zich echter een.valsch gebit aan-
Men meldt uit IJlst
De door de Sneeksche Kamerver
kiezing thans zoo bekend geworden
kiezer W. Cnossen alhier, die zich
op 25 Juni zonder oproepingskaart
op het stembureau aanmeldde, ver-
eenigde alle eigenschappen in zich
om hem hier zoo goed als onbekend te
doen zijnnog maar een jaar of wat
woont hy hier buiten de kom der
plaats op een verwijderde hoeve, die
hy slechts by hooge noodzakelijkheid
verlaat Toen hy zich dan ook op
dien gedenk waardigen 25en Juni op
het stembureau vertoonde, was er
niemand van de op dat oogenblik aan
wezige leden van het stembureau, die
den man kende of herkende, wat hier
niet de minste verwondering baart.
Daar nu voor de juiste beoordeeling
van het hier gebeurde dit feit zeker
niet zonder beteekenis is, hebben de
leden van liet stembureau alhier,
welke op bedoeld noodlottig oogen
blik zitting hadden, Dinsdag besloten
zich alsnog per adres tot de Tweede
Kamer te wenden, teneinde deze om
standigheid zooveel en zoo goed mo
gelijk toe te lichten.
Er was Maandag veel oponthoud
met het voeren van intercommunale
gesprekken. De oorzaak daarvan moet,
naar men van bevoegde zijde mede
deelt, gezocht worden in het opzette
lijk vernielen in de Watergraafsmeer
van niet minder dan vyf der zes lijnen
van het intercommunale net. Het her
stellen zal vermoedelijk een paar dagen
vorderen.
Koloniën
Lombok.
Een correspondent van de Soer. Ct.
schryft uit Lombok
„Wy zijn hier thans wezenlijk aau
het opereeren op militair gebied,
moge het dan ook al. naar het heet,
de verdrijving van kwaadwilligen
gelden. Wy hebben thans drie ben-
tings genomen. Gelyk reeds bericht
werd, sneuvelde luitenant Nuunink,
by het nemen van de grootste en met
hem verloren wy een Europeeseben
en twee inlandsche fuseliers. Over
de expeditie, die bestaat uit40Euro-
peesche en 80 inlandsche soldaten,
heeft kapitein Platt de leiding, ter
wijl de luitenants Nieuwland env. d.
Sande hem zijn toegevoegd. Acht
dagen lang vergezelde de ass.-resi
dent de troepen, doch Woensdag 15
Sept, is hy teruggekeerd. Het bivak
is opgeslagen op een heuvel, vanwaar
men de omliggende sawahs goed kan
overzien. Door de goedgezinde bevol
king werden paden gekapt in het
bosch, waarin ae opstandelingen zich
schuil houden, doch dit openkappen
geschiedt alleen ouder behoorlijke
dekking. Dit bosch, dat in vroegere
berichten ook reeds een groote rol
vervulde, moet, zoo beweert de be
volking, een ravyn bevatten, waar
een totnogtoe aan ons onbekend pad
heenleidt. In dat ravyn hebben de
kwaadwilligen ban vrouwen en kin
deren in veiligheid gebracht. Patrouil
les werden des daags uitgezonden, ter
opsporing van de weerspannigen, tot
nogtoe zonder resultaat.
Sisi wordt als bestuursplaats wel
dra vervangen door Selong, 3 a 4
paal meer landwaarts, waar dan ook
eenige nieuwe gebouwen moeten wor
den gesticht. De resident is alles be
halve te spreken over de houding
van de bevolking. Het is nauwelijks
drie maanden geleden, dat op zyn
verzoek de bezetting van Praja werd
opgeheven en thans zijn de troebelen
daar opnieuw in vollen gang. Hadji
Ali, een der indertijd in dit blad ge-
sedert niet meer zien. Én aan zyn
goede bedoeling mag men gerust twij
felen. Het is niet waarschijnlijk dat
de rust spoedig zal worden hersteld.
Immers de voorraad van den oogst
begint op te raken en dan komen
roof en diefstal meer dan ooit aan de
orde. Nadat een mandoer, bozig met
opmetingen voor den tramaanlegver
moord werd; heeft de ingenieur Rich
ter zich met zyn personeel naar Am-
penan begeven, het, zeer verstandig,
niet raadzaam achtende, onder zulke
omstandigheden met zyn werk voort
te gaan. Hy zelfs haa aanvankelijk
zyn verblijf op Narmada gevestigd, het
bekende lustoord van den radja, doch
ook daar achtte hy zich niet langer
veilig, wat nu wellicht van wat ai te
veel voorzorg getuigt. Ondertusschen
is wat omzichtigheid niet overbodig
in dit land van rust en vrede."
SpoorwegongeJ uk.
Uit Bondowoso is aan de J.-B. ge
schreven, dat tusschen de stations
Kalisat en Bondowoso een ernstige
botsing heeft plaats gehad tusschen
twee in volle vaart rijdende treinen.
De nit de richting Djember ko
mende trein bestond uit een directie
wagen vóórop met een locomotief en
een personenwagen, die van Bondo
woso komende was een zandtrein. In
den directiewagen waren gezeten
de chef der exploitatie Lindo. de chef
van den aanleg Wyss, de sectiechef
Wijnmalen en de heeren Von Hege
dus. Van Beek en Van Stenis. De
heer Van der Meulen had eenige
staiions te voren den voortgeduwden
directiewagen voorzichtigheidshalve
met den achter de locomotief geplaat
sten personenwagen verwisseld. An
dere Europeanen waren in dezen
extratrein niet aanwezig.
Een hoek omrijdende bespeurde de
heer Lindo op nog geen zestig meter
afstand vóór zicb, den iu volle vaart
van Soekowono komenden, de helling
afrijdenden zandtrein.
Hij had de tegenwoordigheid van geest
zyn medereizigers in alierjjl toe te
roepen van den wagen te springen,
waartoe hij zelf onmiddellijk het voor
beeld gaf, dat door allen, den heer van
Hegedus uitgezonderd, werd gevolgd.
Hieraan hebben de heeren hun leven
te danken gehad. De laatstgenoemde
bezat den heldenmoed naar de rem te
grijpen en te trachten door krachtig
remmen hef ongeluk af te wenden,
waarin hy niet mocht slagen. De
botsing was niet meer te voorkomen.
Wat er met den heer Von Hegedus
in dat oogenblik gebeurd is, kan nie
mand zich verklarendoor een won
der is ook hij aan den dood ontsnapt.
Na de botsing werd hy in bewuste-
teloozen toestand, zwaar, doch ge
lukkig, volgens de meening van den
geneesheer alhier, niet gevaarljjk, ge
kwetst en verwond van tusschen de
rails verwijderd. De remmer der
locomotief van den directietrein werd
op de plaats- dood gevonden en te
Soekowono ter aarde besteld. De
heeren Lindo en Van Stenis zyn er
met ernstige, doch ongevaarlijke kneu
zingen, de heeren Wyss en Wijnma
len met minder beteekenende kwet
singen, de heeren Van Beek en Van
der Meulen met den schrik afgeko
men. Een aantal inlandsche geëm
ployeerden zijn minder of meer ern
stig, doch geen van allen levensge
vaarlijk verwond of gekneusd.
De plaats van het onheil biedt een
overweldigenden aanblik aan. De
directiewagen en daarbij behoorende
locomotief zijn letterlijk aan splinters
geslagener is van den directiewagen
geen stuk van meer dan een meter
lengte heel gebleven. Het onderstuk
is onder de locomotief van den zand
trein geschoven, de houten bovenbouw
daaroverheen geperst en zit als een
reusachtige vleermuis over de machine
heen gespalkt.
De schuld moet worden gezocht by
den machinist van den ballasttrein,
die tegen het bevel de halte Soeko
wono heeft verlaten, aleer de te ver
wachten extratrein de halte was ge
passeerd.
De opening der lijn Djember—Pa-
naroekan en de daaraan verbonden
feesten te Bondowoso op 30 Septem
ber gaan door.
Leger en Vloot
Eene wapenschouwing
in 1898.
De minister van oorlog heeft zich
Dinsdag naar Eede begeven, verge
zeld van de generaal-majoors Kool,
en de adjudant van den Minister, kapi
tein Doorman, naar alle waarschijn
lijkheid voor terreinopneming tosschen
Eede en Amersfoort voor een militaire
wapenschouwing, ter gelegenheid der
troonsbestijging van de Koningin te
houden.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stélt
de redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
of niet geplaatst, wordt ae copij
niet aan den inzender terug-
gegeven.
Haarlem25 Oct. 1897.
WelEdele Heer!
Zou 't onderstaande ook een plaatsje
in uw veel gelezen blad mogen vin
den? U zoudt daarmee éen uwer
trouwste lezeressen zeer verplichten.
Het heeft mij al lang verwonderd,
dat Haarlem zoo achterblijft by andere
plaatsen waar 't geldt het benoemen
van dames als leden van de plaatse
lijke schoolcommissie. Waarom wordt
toch verondersteld, dat alleen mannen
belang stellen in de vorderingen, die
de jeugd op de lagere scholen maakt?
Tot mijn vreugde zie ik nu, dat
ook anderen, met name de dan
bestuurderessen der Wilbelmina-naai-
school met mij van 't zelfde gevoelen
zijn. Zy ook willen dames, die toezicht
houden op 't onderwijs, speciaal op de
lessen in de handwerken, en dat kan
natuurlijk niet anders, dan door benoe
ming van eenige dames tot ledeuder
schoolcommissie.
Het is toch immers hare bedoeling
niet, een „aparte" commissie van toe
zicht op 't bandwerkonderwijs Die
zou alleen reden van bestaan hebben,
wanneer voor elk vak afzonderlijk
zoo'n commissie was benoemd, en er
alleen voor de handwerken één ont
brak. Neen de schoolcommissie
uitgebreid door de benoeming vau
eenige damesleden.
Doch het moet mij van 'thart, dat
ik ondanks de vreugde over den by val
dier dames, teleurgesteld ben, door
de reden die zij voor haar verzoek
aan den Gemeenteraad opgeven. Zy
zeggen„alleen vrouwen kunnen
over 't al of niet toereikende van 't
bandwerkonderwijs oordeelen." Dat
is natuurlijk waar, maar 't zijn immers
ook vrouwen, onderwijzeressen, die
in dat vak les geven en men mag
aannemen, dat juist die onderwijze
ressen, wel wetende van hoe groot
nut de handwerken voor de meisjes
zjjn, baar onderwijs inrichten naar de
eischen, die het latere leven ih dat
opzicht aan hare leerlingen stelt.
Zij onderwijzen daarombreion,
merken, naaien, stoppen, mazen en
meestal gaat 't knippen van alle klee-
dingstnkken, japonnen uitgezonderd,
met 't naaien gepaard. My dunkt
iedereen zal toestemmen, dat hier van
ontoereikend geen sprake kan zyn.
Het onderwijs in de handwerken
op de L. S. is, wanneer 'ttot het
eind toe gevolgd wordt, niet zoo min.
Hoe is 'tdan te verklaren, dat de
meermalen genoemde dames 't zoo
onvoldoende vinden? Het is my be
kend, dat als leerlingen van de W.
N. meisjes aangenomen zijn, die pas
in de 4e of 5e klasse van een L. S.
zaten. Eu de meisjes, die ik daar van
persoonlijk ken, behoorden bovendien
niet tot do vlugsten met de handwer
ken. Hebben misschien die leerlingen
aanleiding gegeven tot de klacht over
't onvoldoende der lessen aan de lagere
scholen Het is toch niet billyk. zulke
meisjes in aanmerking te laten komen
by de beoordeeling van 't geheele
onderwijs.
Al moet ik, om 't onjuiste der voor
stelling de redenen betreuren, die de
damesbestuurderessen der W. N. ge
bracht hebben tot haar verzoek aan
den Gemeenteraad, wanneer !t resul
taat vau dat verzoek is, dat de school
commissie wordt uitgebreid door de
benoeming van eenige dames als leden,
zal niemand zich daarover meer ver
heugen dan ik, daar er dan juist kans
bestaat, dat de onjuiste voorstelling,
die men zich van 't handwerkon der
wijs maakt, wordt weg genomen.
Een onderwijzeres aan een
openbare lag ere school.
TELEGRAMMEN,
ATHENE, 27 Oct. (R O.) Uit
De Kretensische volksverga leri; 7
zal een memorandum opstellen waar n
zy haar dankbaarheid aan de mogen!
heden te kennen geeft en onderwe n
ping belooft aan haar besluiten. Maj t
zy verklaart dat elk stelsel waar
handhaving der Turksche garnizo a
nen is begrepen, de autonomie illuso ei
zou maken en nieuwe onlusten zo
veroorzaken. De vergadering wjjj
met allen eerbied dien zij aan i0
mogendheden verschuldigd is, op
noodzakelijkheid dat de plechtige b
lofte die de admiraals zoo dikwf jj
gedaan hebben, worde uagekome 1
Een economische crisis is op Krei 1
onvermydelyk. ïl
MADRID, 27 Oct. (R. O.) De pari
die voor Cuba een constitutioneé a
curie wenscht, zal zich langs wettig! k
weg tegen de autonomie verzette ei
De autonomie zal te gelijker tb tig
worden toegestaan aan Cuba en P01 id
torico.
GEMENGD NIEUWS.
Gestrafte moordenaars.
De „N. R. Ct." heeft gemeld, d r
in eene terechtzitting to Rome de jui ii
Vittori, den moordenaar van wflli tl
den correspondent van dit blad aldaa
dr. Modderman, levenslang tot de g la
leien heeft veroordeeld en zijn med l<
plichtige Fiore tot een galeistraf \i a
zes jaren.
De correspondent van dit blad ii
Rome schrijft over het verloop va 10
deze zitting het volgende:^ sj Ie
Het is nu Zes maanden gelede
dat Herman Modderman 's avoD
huiswaarts keerend, op een eenzaa la
plein van de hoofdstad door de do 31
vau een laaghartigen dief en moe
denaar den dood vond. Zaterdag hee
het assizenhof alhier het vonnis g
veld over de twee personen die da 1.
de jury als de schuldigen waren aa
Rekening houdend met de belang
stelling en afschuw die deze gruwi
lyke misdaad in de Hollandsche, Dui
sche en Italiaansche pers toenmaa u
heeft gewekt, acht ik het niet 0 l
dienstig iu korte woorden het ve
loop van het proces mede te deele
Voor een onpartijdig beoordeela Jj
was al na het aanhooren der eers
getuigen geen twijfel aan de schu]
der beklaagden mogelijk. Diep'
indruk maakten vooral de omstandig
uiteenzetting die de inspecteur va L
politie Antonis Sgadari gaf omtrei e
de in den nacht van den aanslag ze
door hem gedane nasporiugen, welk
ten gevolge hadden, dat binnen 12 ui
na den aanslag reeds de moordenaa
en zijn 14-jarige handlanger in hai
den der justitie waren, en dat bovec1
dien alle mogelijke bewjjzen van d6
schuld der beklaagden geleverd wareD:
Het juiste inzicht en het doo16
tastend optreden van dezen amb] jD
naar verdient allen lof. Door zj] "6
logisch combineeren van de gegeven
die hem door den gewonde verstrel
waren en door het handig gebrui
maken hiervan, was hij in staat i it
een paar uur zes personen die zesde
bezwarende getuigenissen ten last 01
van zekeren vagebond Vittori en ei so
14-jarigen knaap Fiore aflegden, va IC
deu rechter van instructie te va
zamelen. Deze vaardigde daarop e«
bevel tot inhechtenisneming van c
beide verdachten uit, en kort daarop
bevonden beiden zich veilig en vr
in bewaring. De veroordeeling vjjjj
Vittori, den voornaamsten verdach;
en Fiore, den medeplichtige, leek dl n
ook zeker. Toch wisten gedureaigt
het proces hun advocaten door slimn vi
wendingen en strikvragen en door alia D
lei vèrgezochte aantijgingen (door b:
voo. beeld de getnigen als door 1 ve
politie omgekocht voor te stellen) <te
uitslag een oogenblik in gevaar In
brengen.
Twee warme en toch strikt zie m
op de feiten baseerende redevoert l*
gen vau den advocaat Giovanni Pozi
die de familie van den armen Mo
derman vertegenwoordigde, neutral di
seerden echter den voor een oogeDlii
blik ontstanen twyfol der jnry.|f te
Het slot van een dezer rede va fe
ringen, in der haast opgeschreven i h<
de gerechtszaal, wil ik hier vertaal
weergeven.
„En uu, burgers-gezworenen, vóóvt
ik myu taak nederleg heb iknogee
bede tot u te richten. Gij die m(
zulk t.en aandacht en oplettendhei
dit proces in al zyn phases gevolg
hebt, gy zult liet geduid hebben m
-- i, - L1- noemde beruchte hopfdeu, bood wel Gysberti Hodenpyl, kolonel Pantha-Kanea is hier het volgende bericht'oog voor een korten tijd aan te hoorei
emPer" o°or eeD ballon van mat- of Raad het crediet toe m de gedachte zyn onderwerping aan, doch liet zich leon, baron Van Eek, majoor Sabron ontvangen dat van gisteren dateert:'Hof is niet om wraak dat ik u vr
HOOFDSTUK Xm.
Een zonderling dagboelc.
In myn kamer staat een tafel, waarin zich een lade
bevindt, die met een sleutel gesloten kan worden. He
den ligt die lade nog half vol met allerlei voorwerpen,
die ik zorgvuldig heb bewaard, daar zy me elk voorval
uit myn nieuw leven herinneren.
Ik zal eens vertellen, wat zy alzoo bevat:
Het eerste pak ik eenige stuivers-romans op, waarvan
de kleurige omslag my had aangetrokken. De prenten,
waarop de helden en heldinnen in de meest tragische
omstandigheden staan afgebeeld, kunnen my zelfs nu
nog boeien.
De gedachte aan den gcheimzinngen vyand van
Taras vervolgde my overal, cu weken lang" droeg ik
de revolver, die ik den eersten dag gevonden had, by
mn, om wanneer de gelegenheid zich voordeed, den
schurk neer te schieten. Nu glimlach ik om myn naïve
teit, maar toen was ik ter goeder tronw en nam het
gevaar) yke wapen overal mede.
Ziehier het eerste schrijfwerk, dat or eenigszins lees
baar begon uit te zien en door Taras goedgekeurd was;
een tramkaartje roept my onze heerlijke avondwande
lingen voor den geestdan viel my het geluk te beurt
myn vriend na een dag van onvermoeid werken, voor
mn alleen te hebben. De beteekenis van verkreukeld,
half verbrand papier, waarop de letters door myn tra
nen uitgewischt zyn, is diep in myn geheugen gegrift.
De Fransche woorden, die ik van juffrouw Lucas had
geleerd, had ik opgeschreven, precies zooals zy ze uit
sprak. Toen ik dit meesterstuk aan Taras toonde, stond
hij het een oogenblik stom van verbazing te beschou
wen, en schaterde het daarop uit van laenen. Ik rukte
hem het papier uit de handen, wierp het in 'tvuur en
verklaarde woedend, dat ik nooit meer iets zou doen
om hem genoegen te veroorzaken.
„Gy denkt niet by wat gy zegt, Aura" zeide hy
zeer ernstig, het blad met de schaar no£ uit de vlam
men trachtend te redden„gy geeft u niet eens reken
schap of het myn bedoeling was u te kwetsen."
Ik liep de kamer uit, de deur achter my dichtslaan
de. Maar zulk een kinderachtige bui duurde nooit lang.
De gedachte, dat ik mijn eenigen vriend beleedigd had
en zyn vriendschap hierdoor kon verliezen, vervulde
mij met zoo'n berouw, dat ik in tranen badende, naar
hem toeging en zeide:
„Vergeet als 't u blieft, wat ik gezegd hebik dacht
er niet by. Ik meende het in het geheel niet en zal
zooveel mogelyk mijn best doen, zelfs al lacht gy
om my."
„Lief vriendinnetje!" zeide Taras, zichtbaar ontroerd.
Hy maakte een beweging, maar bedacht zich en legde
zyn hand op de leuning van een stoel. Deze onbedui
dende twist gaf aan myn gevoel voor hem een andere
richting. Toen ik hem 's avonds als gewoonlyk voor het
naar bed gaan, de hand gaf, kreeg ik een vurig ver
langen, myn armen om zyn hals te slaan. De blos, die
naar myn wangen steeg en de schaamte, die my terug
hield, waren een bewys dat er een sterkere (hartstocht
dan vriendschap in myn hart ontstaan was.
Dit groote mes doet my denken aan den dag, waarop
ik besloot het in plaats van mijn revolver in den zak
te steken.
De gerustheid van Taras en de vriendschap die zyn
bezoekers hem bewezen, deden myn bezorgdheid een
weinig verminderen. Eu ook begon ik te begrypen, dat
wanneer men met zulke vyanden als de zynen te doen
heeft, list beter te pas komt dan krachtdadige midde
len. Ik studeerde 's avonds in myn eigen kamer, tot dat
ik de klok van de Westminsterkerk twaalf uur hoorde
slaandikwyls begaf ik my niet voor twee of drie uur
naar bed. Mijn zucht naar kennis openbaarde zich op
allerlei wijzen, en als een kind deed ik alle vragen, die
my maar voor den mond kwamen.
Taras lachte dikwyls om me, maar zyn vroolykheid
kwetste mij niethy gaf my meestal een zeer interes
sante uitlegging van hetgeen ik vroeg en veelal deed
ik een vraag om zoo'n gezellig gesprek uit te lokken,
Eens op een avond nam hy my mede naar de opera;
ik was nog nooit in een schouwburg geweest Het
stuk, dat men speelde, maakte een onbescbryfelyken in
druk op my. Taras verraste my den volgenden morgen
juist, toen ik een van de aria's, die ik m\j nog herin
nerde, nazong. mm> ia
„Heel goed!" nep hy verbaasd uit. „Hebt ge die me
lodie onthouden Dan moet je gehoor wel zeer scherp
zyn en toch heb ik je nooit hooren zingen."
Ja, het was werkelijk de eerste maal in myn leven,
dat ik lust gevoelde om te zingen.
Deze gescheurde zakdoek herinnert my aan zeer ver
schillende aandoeningen. Op een avond dat George Gor
don Taras kwam opzoeken, en een oogenblik later Ka
vanagh met twee andere vrienden verscheen, heb il
hem met de tanden stuk getrokken. 8Ë8&S
Wanneer Taras visite kreeg, bleef ik meestal in mij
eigen kamer, want ik volhardde by mijn besluit allee
met Taras Engelsch to spreken, daar ik nauwelyi
met juffrouw Lucas in het Fransch een gesprek ko
voeren.
Dikwyls bleven die vreemden tot twee uur in de
nacht een spelletje kaarten. Terwyl ik op de trap zal
kon ik hun stemmen vernomen en met een brandend
jaloezie in het hart en een woedend gelaat, stamptei
telkens ongeduldig met myn voet., als de vroolyke, har
telyke lach van Taras myu oor bereikte.
Wanneer de anderen vertrokken waren, liep ik d
naar beneden onder voorwendsel hem goeden nacht
willen wenschen, maar met het geheime doel myn need ri
slachtige stemming te laten bl ijken. a
Hij dwoDg my te gaan zitten, zette zich tegenovï
mij en alsof het niets ongewoons was op dat uur t
keuvelen, begon hij mij gerust te stellen en deed m
inzien hoe ongerijmd en egoïstisch myn dwaze jaloezi la
was. Na hot eerste bezoek van zyn vrienden nam i
deze les ter harte. Met iederen dag werd ik verstand V
ger en beter, dank zy den onwederstaanbaren iavloeffl
dien Taras op my uitoefende.
(Wordt vervolgd.)
