T weede Editie. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. FEUILLETON. PRINS BORGENSKY. 95e Jaargang. Dinsdag 9 November 1897, Mo 4405 HAARLEMS IABBLA0 jö^onsrisrEovi^E]isrTSï3i?/XJ'S: Yoor Haarlem per 8 maandenf 1.20 Yoor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 8 maanden„1.30 Franco door het geheele Rijkper 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.05 •Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlemper 3 maanden0.30 de omstreken en franco per post0.371/ 2 Directeur-Uitgever -A T0"V"EX^'X'"R!7srTI"FllSr Van 1 5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 20 Cent per regel. Abonnementen en Advertentién worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Bureaux: Kleine Houtstraat 14, Haarlem. Telefoonnummer 122. PEEREBOOM. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31bis Faubourg Montmartre. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. BUITEN het Arrondissement Haarlem is de prijs der Advertentiën van 15 regels 0,75, elke regel meer ƒ0,15; Reclames per regel f 0,30. Agenten voor dit blad in den omtrek zijnBloemendaalSandpoort en SchotenP. v. d. RAADT, SandpoortHeemstedeJ. LEUVEN, bij de tolSpaamdam, C. HARTENDORP Velsen, W. J. RUI JTER BeverwijkJ. HOORNSRillegomARIE HOPMAN, Molenstraat. Genoemde Agenten nemen Abonnementen en Advertentiën Zand voort, G. ZWEMMER; aan. Politiek Overzicht. Uit Konstantinopel komt het be richt, dat de vredesonderhandelingen zeer naar genoegen vorderen. Als er nu maar weer niet zooals zooveel keeren gebeurd is een kink in den kabel komt. Daar het er met het oog op de droevige houding door een gedeelte van de Oostenryksche Kamer aange nomen, slecht voorstaat met het Aus- gleichprovisoriumbestaat er kans, aat de regeering dit langs extra- Earlementairen weg zal vaststellen. ie minister van financiën von Bi- linski heeft in debegrootingscommissie de noodzakelijkheid hiervan eenigszins laten doorschemeren. In genoemde begrootingscommissie hebben 10 leden der linkerzij hun uitdrukkelijk voorbehoud gesteld ten aanzien van de wettigheid der ver wijzing van het voorloopig Vergelijk naar de commissie. Onder dit voorbe houd stemmen zij er in toe te beraad slagen, ten einde het nadeel te laten ophouden, dat de tegenwoordige toe stand aan de Duitsche bevolking be rokkent, welke de helft van het rjjk vormt. De Spaansche ministerraad heeft de noodige besluiten genomen, waarbij aan de inwoners van Cuba en Por- torico dezelfde constitutioneele voor rechten worden toegekend als die welke de inwoners van het schiereiland genieten inzonderheid met betrekking tot de uitzonderingsmaatregelen. Ook zal op beide eilanden de Spaan- sche kieswet worden toegepast. Een telegram uit Havana meldt, dat de autonomisten besloten hebben de openbare ambten die hun zouden worden aangeboden, aan te nemen. Voor het leger óp Cuba zijn vér strekkende gezondheidsmaatregelen genomen; 15,000 man liggen in de hospitalen, maar hebben alleen betere voeding noodig. Maarschalk Blanco heeft tot de troepen een proclamatie gericht, waarin hij hun houding en tucht prijst. Naar uit Johannesburg aan de Times gemeld wordt, is de uitslag van het dynamietdebat in den Volks raad daar"ongunstig ontvangen. Men twijfelt aan den ernstigen wil van de regeering om de concessie aan de dvnamiet-maatschappij in te trekken of den prijs te verlagen. De conser vatieve leden van den Volksraad blijken het aangenomen besluit Dins dag in de woning van den Presidont te hebben vastgesteld. De beraadsla ging in den Volksraad eindigde met een scène, waarin de conservatieven aan Joubert verweten dat zyn verzet tegen het dynamietmonopolie slechts een poging was om stemmen te win nen bij de aanstaande presidentsver kiezing. STADSNIEUWS eerste en tweede pagina. Haarlem, 8 Nov. 1897. De le luit. der genie F. Dekker wordt 15 dezer overgeplaatst van Amsterdam naar hier. Benoemd is met ingang van 16 Nov. tot brievengaarder te Nieuwkoop D. H. Bosma, thans brievenbesteller al hier. Heden, Maandagmorgen is de var- kensmarkt op de Phoenix te 8 uur geopend. Zaterdagavond waren een veertigtal varkens aangevoerd, die heden zullen moeten verhandeld wor den en zoo ze niet alle worden ver kocht, in de hokken bewaard wor den. o3 ce S bfl 522:: ÜCO-HÏ M 00 CO W I el S SJ SJ, ■Sw 1 3 P. O ft *0 O .r3 xn 3 N £J GO fM N CO 03 O «22 i INffl 050<r. f CO OD co o 03H - m «O I a>£-co&; I 22 ©o I J® H- S S - O.s 2 o o «ÜQ ■1 9 N c> BINNENLAND HAAGSCHE BRIEVEN. Het eerste wat de Tweede Kamer vermoedelijk zal doen als zy Donder dag in openbare zitting bijeenkomt is twisteD. 't Laat zich toch aan zien, dat het voorstel der commissie voor de geloofsbrieven, om den heer van Gilse als lid der Kamer toe te laten, nadat zij tevoren zyn toelating had ontraden, tot een vry uitvoerig debat zal aanleiding geven. De Kamer staat inderdaad voor een uiterst lastige quaestie, nu nit bet rapport der commissie is gebleken, dat eigenlijk een kleine 200 briefjes niet aan den strikten eisch der wet voldoen. Radicaal zou zeker zijn om ze alle van onwaarde te verklaren, maar dat wil de Commissie niet en zal ook de Kamer wel niet wensch en. Maar nu zal de vraag werkelijk gaan loopen over streepjes en puntjes of over een boterham-vlek op een briefje hoewel een spotter heeft beweerd, dat een etensvlek niet van kiezers afkomstig kan zyn er dus in de Kamer moet zyn opgekomen. Aangezien de eerste behandeling van dit netelig onderwerp rijk was aan verrassingen en uw dienstwillige dienaar niet met een zienersblik be gaafd, zal 't maar het best zyn om op de beslissing der 99 niet vooruit te loopen. Een beslissing die stellig met leed wezen vernomen wordt, is die van de directie der 's Gravcnbaagsche Brood- en Meelfabriek om ontslag te ver- leenen aan de bakkersknechts, die af schaffing van den arbeid des nachts verlangden, gerugsteund door een groot aantal personen uit alle; krin gen der samenleving en door bet feit, dat op de drie coöperatieve bakkeryen der residentie de nachtarbeid reeds eenige maanden is gestaakt. Dit leedwezen beeft in de der arbeiders reeds den graad van verontwaardiging bereikt zoodat de fabriek onder politietoezicht staat. Eenigszins is deze verontwaardi ging te verklaren en zjj wordt door velen gedeeld. De houding der direc tie toch, die reeds met werklieden elders onderhandelde, terwijl zy den werklieden der fabriek in de verbeel ding bracht, dat naar een minnelijke oplossing van do zaak zou worden gestreefd, is wel geschikt om by ve len kwaad bloed te zetten. En het zou my niet verwonderen, indien de dames uit de hoogere kringen, die de beweging der arbeiders steunden, een boycott-maatregel tegen de fabriek in het leven riepen. Ik heb er althans reeds iets van gehoord. Dit alles geheel afgescheiden van de quaestie in geschil. De besliste houding der gezamenlijke bakkerspa troons deed voorzien, dat zy onder geen voorwaarde don eisch der werk lieden zouden bewilligen. En dit te minder omdat onder de bakkersge zellen geen volkomen eenstemmigheid bestaat. Yan dat standpunt bezien, is de boudiDg der voornoemde fabriek dan ook verklaarbaar. De bakkers patroons stellen zich, solidair, op het standpunt dat ook de Engelsche fa brikanten tegenover de stakende „engineers" aannemennon possu- mus, wy kuDnen niet! Yan die soli dariteit vernam ik een merkwaardig staaltje. Een Hollandscbe fabriek heeft in Engeland machines besteld, die nergens ter wereld anders gemaakt kunnen worden. Op de richtige levering was een boete gesteld van 50 pond, zegge 600 gulden per dag. Nu is de termijn van levering reeds zoover verstreken, dat de boete gaandeweg het bedrag van bet bestelde heeft bereikt. Een dezer dagen echter ontving de Hollander een schrijven van bevriende Engelsche firma's, met verzoek den leverancier te ontslaan van de boete-bepaling. Wilde hy dit niet, dan zouden de gezamen lijke Engelsche fabrikanten het be drag der boete voldoen. Natuurlijk gaf onze landgenoot gehoor aan het verzoek al zit hij er zelf nu leelyk mee. Dit in parenthesis. En om nu tot de bakkers-quaestie terug te keeren, zy is metterdaad hoogst moeilijk. Af schaffing van allen nachtarbeid kan een ntopie beetener zijn nn oen-P. J. Enssen, toen het werkvolk de maal bedrijven die dag en nacht nim- j fabriek verliet, aan alle gezellen van mer kunnen stilstaan.*) En wat spe-1 deze fabriek en van de succursale- ciaal den nachtarbeid der bakkers betreft, afschaffing daarvan komt on getwijfeld, althans aanvankelijk, neder op de groote verliezen voor de pa troons. Want er zyn nu eenmaal nog duizenden menscken, die 's ochtends op hnn warm kadetje zijn gesteld, al wordt dientengevolge ook verhinderd dat medemenschen een beter bestaan zouden hebben. En wat speciaal de meergenoemde fabriek betreft na de financieele catastrophe die zij leed en waarvan zij de gevolgen thans door worstelt, zou elk stootje, boe klein ook, haar bestaan ernstig bedreigen. Wat laug gedreigd heeft en nu eindelijk een feit is geworden, is de liquidatie der bekende ijzergieterij en machinefabriek „De Prins v. Oranje." Gaandeweg was het personeel reeds van 250 tot 100 man verminderd en elke week werden er opnieuw ontslagen. Deze fabriek is niet steeds met haar tyd medegegaan en de bloei van eer tijds bad voor een langzaam verval plaats gemaakt, 't Ergst is dit voor de werklieden, speciaal de ouderen, maar de directie en commissarissen hebben beloofd alles in het werk te zullen stellen om den validen elders werk te verschaffen en voor de inva liden aanspraken op ondersteuning (er is een pensioenfonds dat f 14000 bezit) te waarborgen. Dat de aandeel houders de liquidatie gaarne toestem men is verklaarbaar. De fabriek bezit enorme terreinen, vlak by bet station van den Hollandschen spoorweg, die als bouwterrein een reusachtig bedrag waard zijn, zeg, dooreengenomen, 20 gulden per vierkanten Meter.Zy zullen er dus in het geheel niet slecht af komen. Yry dagavond heb ik voor het eerst Leoncavallo's „Paljas" geboord. De lezer lacht my misschien uit. 't Is ook vreemd en ik moet bekennen dat ik het werk reeds door Hollandsche, Franscbe en Duitsche artisten hoorde voordragen. Maar Vrijdagavond heb ik voor het eerst gehoord hoe het ge zongen moet worden en dat was door onze Italianen. De tenor Colazza (Canio) en de baryton Lunardi (Beppo) zongen zoo medesleepend, zoo over weldigend tragisch-mooi, dat het, om een gemeenzame uitdrukking te be zigen „om omtevallen" was. En te hooren wat de dirigent Emmanuel doet met een klein orkest met groo- tendeels onbeholpen, althans onge oefende spelers, dat is gewoon aan het verwonderlijk grenzend. E finita la comedia zooals Canio zegt H. A. GANUS Jr. Deze opmerking blijft voor reke ning van onzen correspondent. Wy denken daar anders over, gelijk de lezer trouwens weet. Red. Nachtarbeid van bakkers. Zaterdagavond heeft de directeur der brood- en meelfabriek aan het Groenwegje te 's-Gravenhage, de beer fabriek Borneostraat, 82 te zamen, medegedeeld dat zy ontslagen zij a en zulks op grond dat geen overeenstem ming is te verkrijgen tusschen den directeur en gezellen omtrent de quaestie vau gedeeltelijke afschaffing van den nachtarbeid. De directeur vorklaarde dat degenen der ontsla gen gezellen, die bereid zyn onder handhaving van den bestaanden toe stand weder in dienst te treden, ge legenheid hadden zich daartoe aan te melden aan de fabriek Zondagoch tend van 10 uur af. Wegens verwacht wordende demon stratie bewaakte de politie thans do fabriok. Naar aanleiding van bet besluit van den directeur der Brood- en Meel fabriek te 's-Gravenhage, om alle ge zellen te ontslaan wegens het verschil over de gedeeltelijke afschaffing van den nachtarbeid, bleef het plaatselijk comité dat de afschaffing-beweging daar ter stede leidt, den ganschen nacht van Zaterdag op Zondag waak zaam om toe te zien of soms vreemde werkkrachten in de fabriek werden toegelaten, hetgeen niet het geval bleek. Zondagochtend halftien had in een VSl'gaderingslokaal in de Koninginne straat een bijeenkomst plaats van de ontslagon gezellen, waarvan er 65 aan wezig' waren. Na vrij kalm debat werd besloten dat geen der aanwezige gezellen ge bruik zou maken van de door den directeur der fabriek opengestelde gelegenheid om dien ochtend ten 10 uur zich bij hem aan te melden met het verzoek weder in dienst te treden onder de bestaande arbeidsregeling. De gezellen bekrachtigden dit besluit door hunne handteekeningen. De vergadering ging kalm uiteen. Inmiddels Meld de directeur, de heer Eussen, in de fabriek zitting tot het inschrijven van heu die zich weder kwamen aanmelden. Te 11 uur hadden zich 9 ontslagen gezellen aangemeld. Des middags was weder een ver gadering belegd in de Hoogduitsche Schouwburgzaal, ter bespreking van den algemeenen stand der quaestie van afschaffing van den nachtarbeid. De vergadering, die echter uit den aard der zaak verband Meld met het ontslag der gezellen van de Brood- en Meelfabriek, werd door een 400-tal gezellen bijgewoond. Ook waren te genwoordig leden van het dames comité, het lid der Tweede Kamer de heer Kerdyk en leden van den bakkersgezellenbond uit Amsterdam, Rotterdam en Leiden. De heer Kerdyk deelde o. a. mede dat de heer Eussen geweigerd had de drie ontslagen gezellen te ontvan gen en slechts met hem wilde onder handelen. Hy stond dus den heer Ker dyk te woord en verklaarde niet in het hierboven omschreven drieledige voorstel te kunnen treden, wenschende hy den bestaanden toestand betref fende den nachtarbeid te handhaven, niet slechts thans maar ook voor de toekomst. Deze mededeeling werd met teeke nen van afkeuring ontvangen. Eindelijk, na nog vele besprekiugen, dio in hoofdzaak bleven loopen over een al dan niet te proclameeren sta king, werd besloten de stemming over deze vraag uit te stellen tot een bij eenkomst, den volgenden dag te drie uur to houden in hetzelfde gebouw. De ontslagen gezellen herhaalden echter voor het sluiten der vergade ring hun onwrikbaar besluit om zich niet weder aan te melden, terwyl weder, evenals in den nacht van Zater dag ojp Zondag, surveillauce zou wor den uitgeoefend op bet in dienst nemen van vreemde werkkrachten in de Brood- en Meelfabriek. Yan 5 uur af tot laat in den avond bewoog zich een gemengde menigte van ontslagen gezellen en nieuwsgie rigen voor do fabriek aan het Groene- wegje. Het was den gezellen blijk baar te doeu toe te zien op welke wyze de directie er in zou slagen zich van do benoodigde werkkrachten te voorzien voor den nacht. Enkelen die zich kwamen aanmelden, werden daarvan door uitgezette posten terug gehouden. Vijf gezellen uit Rotterdam wist men te bewegen daarheen terug te keeren, ouder vergoeding van de gemaakte reiskosten. Nu en dan moest de politie bijstand verleenen aan ge zellen die moeilijkheden ondervonden in het bereiken van de fabriek, zelfs by het verlaten van ban woning. Iutusschen waren langzamerhand in de fabriek een aantal werkkrachten van daar zoowel als uit Amsterdam en Rotterdam bijeen, voldoende om den arbeid te beginnen. Het waren voor een groot deel goedgezinde en door de directie weder aangenomen bakkers. Voorts verleenden depothou ders der fabriek, bakkers van beroep welwillend bijstand. Het resultaat was dat de fabriek den arbeid, die gewoon lijk met 40 man ondernomen werd, met 22 kon aanvangen, terwijl de succursale in de Borneostraat met 13 man van de gewone 18 kon beginnen. Tegen elf uur moest de politie, na sommatie om uiteen te gaan, drie ma len cbargeercn met de sabel en wapen stok om de te sterk opdringende me nigte voor de fabriek te verwijderen. Ten slotte werd, bij de laatste charge, geheel ruim baan gemaakt voor de fabriek en werden de blijk baar kwaadgezinden van het terrein gehouden. Een zeldzaam geval. In Dautumadeel is na nog al tegen stribbelen in ondertrouw opgenomen een bedeelde, byna 78 jaar, die regel matig op zyn stokje steunend zyn vaste klanten afloopt om 1 of meer centen te ontvangen, 'tls zijn derde gang voor zoo'n gewichtig onder nemen. De bruid is 56. Uit de „Staats-Courant". Kon. besluiten. Benoemd tot kantonrechter te Go- rinchem mr. P. C. 't Hooft, advocaat Bewerkt naar hel Engélsch HOOFDSTUK XX. In angstige spanning 25) „Waar zyn wy ?a riep ik door de spreekbuis. Toen de koetsier mij antwoordde: „Cannon-street," ras ik nog niet veel wijzer. Maar eindelijk kwamen wy op meer bekend terrein, en bemerkte ik dat wij ons in een der buitenwijken van Londen bevonden. Ik wist nu waar wy waren en zag met angst, dat wy al meer en meer de plaats na derden, waar Taras reeds eenmaal in de handen van zyn vyanden was gevallen. Hoe zon ik hem kunnen redden, als zij hem in de herberg opsloten Mijn angst vermeerderde nog, toen ik bemerkte dat de afstand tusschen de beide rytuigen reeds veel grooter was dan in het begin. Ik schreef dit niet aan het slimme overlay van mijn koetsier toe, maar dacht, dat het paard van Kavanagh sneller kon loopen. Wij verloren al meer en meer terrein enjmyn vrees nam toe wanneer wy de coupé in dit doolhof van straten nit het gezicht verloren, zouden wy haar nooit terug vinden. „Kunt ge niet wat barder ryden," zeide ik. „Sneller? dat geloof ik; ik dacht dat ik alleen dat rijtuig in bet oog moest honden, zonder dat die perso nen bet bemerkten." „Neenneen zoo vlug mogelijk, als 'tje blieft." De wielen van onze „cab" waren van caoutchouc- banden voorzien, maar toen de koetsier van de coupé paardengetrappel achter zich hoorde, keek by om. Wij waren zoo dichtbij, dat ik zyn gelaat met de fonkelende oogen kon onderscheidenhij herkende mij ook, veronderstel ik, want hij gaf zyn paard een zweep slag, om hem tot meer spoed aan te sporen. Toen wy den hoek van de „Docks Sainte-Catherine" omsloegen, keek Kavanagh uit het raampje van het portier. Eenige minuten bleven wy op denzelfden af stand van de coupé, maar langzamerhand begon de laatste terrein te verliezen; ofschoon de koetsier zijn paard voortdurend met zweepslagen aanzette. De ge dachte aan de herberg vervolgde my als een nacht merrie. „Kunt gij dat rijtuig niet voorbij komen, en het tot stilstaan brengen?" riep ik mjjn koetsier toe. Hij antwoordde me, dat hy het tenminste zouprobee- ren, en zyn paard tegelijkertijd een zweepslag toedie nend schoot hy vooruit, zoodat wy naast ae conpó kwamen. Ik keek uit het portier, boog mij zoover mogelijk voorover en zag nu, door het raampje van d® coupé, dat naar beneden was getrokken, Kavanagh zich over het levenlooze lichaam van Taras heenbuigen. Naar bet m\j voorkwam, zag zyn gelaat vaalbleek. Maar we reden de coupé intusschen voorbij, mijn koet sier keerde plotseling, zoodat bet paard van de coupé moest worden ingehouden. Met een snelle beweging, bracht mijn koetsier zyn paard tot staan, maar zóó dat de cab de geheele breedte van den weg besloeg. „Wat wilt ge?" vroeg Kavanagh zich voor mij plaat send, toen ik op den grond was gesprongen. „Taras!" riep ik half waanzinnig van angst, terwyl ik hem op zyde dnwde. Ik sprong in de coupé waarvan by het portier open had laten staan, om my te overtuigen of zij hem ver moord hadden. Maar zyn hand was warm en toen ik hem in mijn vrees verscheidene malen bij den naam noemde, opende hy even de oogen echter geheel onbe wust, wat er om hem gebeurde. Nu ik wist, dat hij nog in leren was, veranderde myn angst in onuitspre kelijke blijdschap. Ik was by hem; onze vyanden zou den my net leven moeten benemen, als zy ons wilden scheiden. Deze zekerheid maakte my onvorschillig voor de gevolgen, die myn dood na zich kon slepen. Maar toen myn kalmte een weinig terugkeerde, begon ik toch mijn aandacht te schenken aan hetgeen er om mij heen voorviel. Kavanagh legde het gebeurde aan een politieagent uit, die de zonderlinge wedren had gadegeslagen. Ik kon alleen Kavanagh verstaan, die op vasten, be slisten toon sprak. „Gy sliept evenmin als ik," riep myn koetsier op lui den toon uit, toen Kavanagh zweeg. „Voor wy de Beurs hadden bereikt, keekt gij naar buiten en hebt dus moeten zien, dat gij niet naar Lambeth reedt. Gij hebt toen een order aan uw koetsier gegeven, maar inplaats van te keeren, deed hy allo mogelijke moeite ons op de een of andere manier te ontsnappen. Schrijf myn nnm- mer als 't je blieft maar op, agent," voegde hy er by von den bok klimmend. „Die mijnheer is expres bewus teloos gemaakt. Er is bepaald een heele bende in het spel; waaronder die koetsier en nog twee anderen, die met hem in Burlington-street stonden te praten. Wy hebben hen nn al vier h vyf uur in het oog gehouden. Yraa» dat maar eens aan deze dame en laat n niet door hnn leugens om den tuin leiden. Als het noodig is, ben ik bereid deze verklaring te onderteekenen." „Het is al voldoendo, koetsier. Ik ken myn plicht even goed als gij," antwoordde de agent. Hy kwam naar de coupé en vroeg my waarvan ik Kavanagh beschuldigde. Op hetzelfde oogenblik verscheen deze ook aan het portier en zeide in net Fransch tot my „Pas op, als gij nog eenige waarde aan het leven van uw vriend hechtIk waarschuw u, dat, als gij my be schuldigt of zelfs myn naam maar noemt, Taras binnen een week om het loven zal gebracht zyn. Ik verlang Mets liever dan hem nu veilig thuis te brengen. Gy zult inzien, dat ik ter goeder trouw heb gehandeld." Toen wendde hy zich in het Engélsch totmy, opdat de agent en myn koetsier hem zouden begrijpen „Blyft gy by uw vriend. Myn rijtuig zal u naar huis terug brengen. Ik zal zelf op den bok gaan zitten, tens ijl uw koetsier achter ons aan kan ryden en mij

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1897 | | pagina 1