Tweede Blad.
behoorende bij
Haarlem's dagblad
van
Donderdag 8 Maart 1900.
No. 5120.
3ISÖSSEüLAé3».
ÏÏ.H, M.M. de Koninginnen waven
jfaacdagavond vau hot begin tot het
einde tegenwoordig op de soiree ten
Ho re gegeven voor ongeveer 250 ge-
iaoodigden en welke voornamelijk be-
stond uit een concert dat werd opge
luisterd door de medewerking van
sjevr. Noordewier—Reddingius als
zangeres en den heer Johannes Wolff i
uit Londen, als violist.
Beu tweede soirée musicale met
ijnedewerking van de beeren Mes-
schaert en Mengelberg zal Dinsdag
30 Maart ten Hore plaats hebben.
H. M. de Koningin vereenigde Dins-
Mag aan baar tafel den burgemeester
es de wethouders van 'sGr&veübage.
Daar moeten dan ook de oorzaken
werkzaam zijn, waardoor de opbrengst
der zalmvisscherjj in den laatsten tjjd
zoozeer vermindert. Wil men die scha
delijke invloeden bestrijden, dan moet
men die oorzaken kennen.
Waar moeten echter onze zoölogen,
want zjj zyD er wel te vinden die
voor dio taak bereid en die er voor
berekend zijn, de middelen vandaan
balen om zulke onderzoekingen te
doen. Belanghebbenden moesten daar
voor zorgen. De onkosten zonden niet
gering zijn, dat is zeker.
Tegenover de zeer aanzienlijke som
men ovenwei,die met de zalmvisscherg
gemoeid zijn. zou toch het benoodigde
kapitaal dankt ons wel niet zoo on
mogelijk groot blijken. Engeland is
ons in dat opzicht ver vooruit. De
Duitsciiers en de Zwitsers klagen ook
over de schade, aie ban het zalmtrac-
taat doet. Het schijnt wel, d&fc het
een ideaal onzer visschers is om alle
zalm, die do rivieren opkomt, weg
te vangen, maar dan zouden zij de
kip slachten, die de gouden eieren legt.
HET ZALM-TRACTAATV
B venals het feit dat het rneerendeel
var. onze iandgenooton nooit een bad
neemt aan Multatuii die de paradox iu
de pen gafDe Hollanders zijn zoo
onaelyk, dat zij zich niet behoeven
te was.-chen, zon-men ook kuonon zeg
gen In oos land is zooveel viscb, dat
de measchen 't niet de moeite waard
rekenen, zie'-1 mei visschen en visscbery
te bemoeien, la geen land ter wereld
zoo weinig aan kunstmatige
vi kweakerij gedaan, als in 't onze.
Toch zal niemand het belang van de
vis-cherij onderschatten, noch als
nijverheidstak en met het oog op de
handelswaarde van bare opbrengst
voor de algemeens weivaart, noch met
het oog op de voeding. Daarom is die
onverschilligheid en deonkunde waarin
zij haren oorsprong vindt zoo te be-
jammeren.
Het blijkt weer uit hot pas by onze j
Tweede Kamer ingediend verzoek
schrift van belang hebbenden bjj Ge
za'iprisseherij.
„Iu dit adres uitgaande van de
afdeeling Rotterdam der vereeniging
ter bevordering der Nederl&ndsche
visscherg wordt beoogd dat het
roet Dmtsobland en Zwitserland ge
sloten zalmtractaat ia financieel op
zicht voor eigenaren van zalmvis-
scberijen (tengevolge der ingevoerde
gedwongen sluiting) niets anders dan
eese „onteigening zooder vergoeding8
is. en voor hen die de visscherg op de
Btaairvissohoryen uitoefendeo, eene
vaste en geregelde vermindering hunner
inkomsten, hetgeen duidelijk blijkt uit
de steeds verminderde pachten. De
onderteeUenaars vau het advies wijzen
er dan op dat ondanks het loslaten
van kunstmatig gekweekte zalm in
den Boven rijn. de zalmvangst in Ne
derland tot op ongeveer twee vijfden
gedaald is, en met ae geleidelijke re
1 geling der visscherg iu het stroom
gebied van den Rijn voor Nederland
bij het traf taat een onbetwistbaar recht
op ongestoorde vischvangst is prgs-
gege ven. Daarom was het niet te ver-
wouderen dat het eerste Nationaai
Yisscherij -Congres ais zijne meening
uitsprak, dat het zalmtractaat van 30
Juni 1885 niet aan de verwachting
heeft beantwoord."
Tot zoover het adres.
Da onderteckenaars moesten weten
dat zij de oorzaak van het kwaad
zieken waar zg niet te vinden is.
I- 3t uitstekende maandblad van Dr.
P. P. O. Hock had hun dat kunnen
leeren.
De zalm is een zee viscb, maar
trekt, om in hooge, snelstroomende
bergwateren knit te schieten onze
rivieren op. Deze opgaande visschen,
en die zijn uitsluitend hel dool vau
de zalmvisschers, zijn tenminste 60
c.M. lang. Dat zijn de kleinste St.
Jacobszalmen.
De kieine zomerzalm is 80 a 90
e.M. lang en groote winterzalmen wor
den wel opgehaald ter lengte vac 100
a 115 c.M.
Als op de paaiplaatsen. waar
eieren in het snelstroomend water
overvloed van versche lacht genieten
eu veilig zgn voor vijanden, de visch-
jes zoo groot geworden zgn, dat zg
veilig de groote reis naar hun eigen-
lijk element, de zee, kannen aanvaar
den, bedraagt hunne lengte 14—18 c.
M. Ora deze grootte te bereiken moe
ten zij ongeveer een jaar ond zgn.
Daaruit laat zich gemakkelijk afleiden
dat zg eerst ca 3, 4 of 5 jaren ge-
hoorgeven aan hun neiging om,
voor ban aanstaand kroost, Sanne ge
boorteplaats weer te gaan opzoeken.
Al die jaren brengen zij in de zee
door en wel op plaatsen, zoo diep dat
de netten der visschers hen daar niet
Weiken kunnen. Hoogst zelden toch
wordt in volle zee een zalm gevangen.
Die plaatsan zijn waarschijnlijk door
hen als verblijfplaatsen gekomen, om
dat zij daar overvloed van voedsel
▼inden. Op ongeveer 1800 M. diepte
dus eenige mglen westelijk van de
Engelsche en Fransche kusten, waar
golfslag en deining niet doordringen,
en goen stroomingen 't water in be
weging brengen, maar ook de volsla
gen duisternis en ijzige koude van
grootere diepten nog niet heerschen,
wemelt het van onbegrijpelijke massa's
van kleine scbaaldierties. Deze vinden
daar iu bet steeds bezinkend slib
overvloed van voedsel en op hen aast,
behalve de haring ook do jonge zalm.
Öndere zalmen voeden zich met ha
ring. En de maag van zulke zalmen
vond dr. Hoek steeds, nog herkenbare
overblijfselen ran visschen, 0. a. van
baringen.
Letteren ECuns!.
De jongst verschenen maand-afieve-
ring vau „Da Aarde en haar Volken"
verdient in het bizonder vermelding
door de rijk geïllustreerde Brieven uit
den Oranje-Vrgstaat, die weldra ge
volgd zullen worden door Brieven uit
Natal.
Do Voreeniging tot verbetering van
den Volkszang te Amsterdam, daartoe
aangezocht door het Algemeen Ne-
deriandsch Verbond (Secretarisdr.
Kiewiet de Jonge) wenscht eene po
ging te doen, om de eenheid in het
Volksgezang te bevorderen. Ieder
jaar zal de Ver een'? ging een zestal
liederen nitgeven, die of reeds bekend
en geliefd 2qd, of waarvan door in
bond en melodie te verwachten is, dat
zij ingang zuilen vinden bg het volk.
'Het eerste bundeltje is thans bij
den uitgever W. Verslugs, te Amster
dam, verschenen en werd door ons
met ingenomenheid ontvangen.
.jGouda van O verduin" door F. J.
vab Uildrïks is een gezellig, goed ge
schreven meisjesboek. De illustraties
van C. Koppenol mogen gezien wor
den. Uitgever is W.LHilarius Wzd.
te Almelo.
Mr. H. L. Rigail Certon schildert
ons in zijn oorspronkelgken roman „Bg
den Vijver der Sfinx" verschillende
weerzinwekkende personen uit de
Haagsche hooge kringen. Tenminste
hg zegt dat ze daarin voorkomen. Wij
maakteo tot ons leedwezen in alt boek
kennis met hen, maar wenschen an
deren dit te besparen.
Dergelijke vuiligheid moet men uiet
07er bet wandelpad uitspreiden, waar
iedereen langs gaat. Laat het liggen
waar het hoort, op de mestvaalt!
D8 Februari aflevering van de „Hol-
landsche Revue" wordt geopend mot
een fraai portret van graaf Toistoï;
onder „Wereldgeschiedenis" komen
verscheHensatbeeldingen voor,betrek
king hebbende op den oorlog; onder
„Belangrijke onderwerpen" wordt 0.
0. behandeld de lepra m Indië en in
Transvaal. Hierbg zijn een paar af
beeldiugeu gevoegd van lijders aan
knobbel-lepra on vlekken-lepra. De
karakterschets is ditmaal gewijd aan
den heer O. Karoorliogb Onnes, secre
taris der Werk-eommissie van de
Nederlandsche Emigratie-Maatschap
pij voor Trausvaal en Oranje-Vrij
staat (met portret). Als „bet Boek
van de Maand8 wordt behandeld
„Drankmisbruik en Geheel-onthon
ding8 door A. H. den Boer (predi
kan;).
komen. De verkooppeDningen dreven
den kerel waarschijnlijk tot zijn mis
daad. De buren hoorden een worste
ling, zagen spoedig daarop vlammen
uit de slaapkamer van het echtpaar
slaan en vonden, toen de brand ge-
bluscht was, het tweetal met afge
sneden halsea op den grond liggen.
De politie arresteerde in de woning
zelf den moordenaar, wiens kleereD
met bloed bevlekt waren.
Nihilisten.
Een aantal studenten aan de mijn-
bouwscbool te Dombrowa zgn onlangs
aangehoudeu en algemeen wordt er
weer gesproken van een wijdvertakt
nihilistisch complot. De aangehoude
nen worden met drie jaar dwangar
beid en zes jaar dienst ia een der
Siberische regimenten gestraft,
Smokkelarij.
De vorige week wachtte den'reizi-
gers van een trein uit Bazel bjj do
aankomst te Milaan een minder aan
gename verrassing. In Cbiasso hadden
de douanen de bagage al nagezien,
maar te Milaan kwamen zij in grooten
getale opnieuw in den trein en nie
mand mocht citstappoD. Een scherp
onderzoek werd ingesteld dat tot de
ontdekking van een groote hoeveel
heid sigaren en tabak leidde en wel
in de keuken en do gang van den
spgswagen. De reizigers werden toen
vrijgelaten, maar bet. dienstpersoneel1
moest zich «au een verboor onder
werpen.
De Italiaanscbe regeering heeft de
maatschappij der slaapwagens ver
antwoordelijk gesteld voor de smok
kelarg, veike door bare bedienden
zou gepleegd zyn,; on op twee wagens
beslag gelegd, dat eerst tegen een
cautie vau 150,000 life wen! opgehe
ven. Een nadere wagen derzelfde
maatschappij is te Miiaaa bg nacht
geheel leeggeroofdalle serviezen,
tafelzilver, ^-^etwaren, wjjoên enz.
waren 's moi^ens verdwenen. He!
onderzoek heeft zware vermoedens
tegen de bedienden opgeleverd.
fcatemien prijs niet zal mogen ia bo
ren gaan.
Zonderling wordt in dit alles behal
ve fraaie product van wetgeving voor
do gemeenten, dÜe van het evenredig
schoolgeld niet gediend zijin, het maxi
mum van honderd gulden behouden,
terwijl zij, die evenredig schoolgeld hef
fen, zelfs haai- minimum hcoger kun
nen stellen'
Nederland en Duitsehland.
De oud-minister van oorlog, luit.-
gen. Den Beer Poort-ugael schrijft in
de „N. It. Ct." over een verbond met
Duitsehland o.a. het volgende:
Er is wel oens beweerd dat zoo'n, ver
bond uit een militair oogpunt voor ons
zoo voordeelig zou zijn. Wij, zouden
daiu de hulp hebben van Duitschland's
machtig en uitstekend leger. Naar mij
ne bescheiden meening zou dat juist
een vtra de grootste gevaren zijn. Ons
lcgea' zou dan worden een legerkorps
van het Duitsohe, onder Duitsch gen.e-
ïiiaJ-commaaido moeten oprukken, op
hooger bevel, naar een punt-, waar
Duitsehland wordt bedreigd, bv. in
Pommeren tegen Rusland. Hier krij
gen wij dan vermoedelijk de bescher
mende Duitsche troepen in onze stel
lingen, een beredeneerd, voorbedacht
amalgama. .Een lcerel, die ze er weer
uitkrijgt. Dan zou het wed eens kun
nen zijn clat wij ona te laat herinner
den de bede in de lood en daken van
de gevangenig bij de ..pont des sou-
pira" in Vcnetië's Dogepaleia gegrift -
„Bescherm mij. o God' tegen mijn
vrienden; tegen mijn vijanden zal
mij zelf wel hoeden."
Elke Bond is een band. Laa.t ons j
frank en vrij blijven zooals wij zijn. j
Elk volk en zeker het Nederland-
sche, met zijn ruim 5 maUioen zielen, j
met zijn roemrijk verleden en heden.
mot al wat het heeft verricht voor de
vrijheid van geweten, met zvn pjrtach-
tigo koloniën. die het goed bestuurt
hoeft daar recht cp. mag en moet
Meer dan negentig procent van aUe
gotah die aan do markt komt, wordt
gebruikt voor da telegraafkabels, die
per Engelscha mijl van 1852 meter on
geveer een picol getah. ad zeg 300 dol
lars verslinden. Voor een kabel van een
6000 a 7000 Engelsche mijl is dat al
cenigo millioeneu aan getali.
Het is to begrijpen, dab de monopo-
lisecrende kabel- en telegraaf compa
nies. of liever het Engelsche Gouverne
ment dat daarachter steekt, wel zou
den zorgen, als ze kunnen, dat de
ni-iuw op te richten kabel-maats, geen
getah kan koop on. En de kabel-quaes-
tie is, zooals wij reeds aanduidden,
hoofdzakelijk een getah-qua-estie.
Maaj- we plaatsen alsze kunnen
gespatieerd, omdat de getah hoofdzake
lijk afkomstig is uit Ned.-Indië, hoo
wel, wat natuurlijk schijnt, Singapore
1 marktplaats is.
Dat maakt do zaak voor Nederland
bijzonder interessant. Omdat het een
blik doet slaan in oen toekomst-, waar
bij onze getah, onzo eigen kabels iso
leert. Mocht namelijk de uitvinding
van dr. Ledeboer om getah te bereiden
uit versdis bladeren practiacli blijken,
dan :j «r zeker geen reden om te twij
felen aan de mogelijkheid van dio toe
komst.
Of ze echter waarschijnlijk is, is een
tweeda zaak. Omdat wij gewoonlijk
met do nachtschuit komen.
Maai' wanneer wij eigen kabels had
den en terwijl wo lovendien door onze
Indische steenkool ook in deze reeds
nu onafhankelijk zijn van Engeland
I dan waren we toch in een vrij wat min-
jder afliankelijku positie dan vroeger
Kijkjes in en bij de
Rechtszaal.
m
onge schets heb ik
- ij» luarll 01 i-ü «jiiiiia ireu
gnuxgndm ajn en op eigen tetlaaXvan d,,
IcraAt am rc-Jn (Moküboort, or «Ja «r g,
Niet da minste reden hebben w;;V;
Uit de Pers.
Gemeis^d ^§©«"«7^^
De Chartered-Company.
Het Engelsche blad „Reynolds"
beeft een lijst openbaar gemaakt van
aandeelhouders in de Chartered Corop.
Daarop komen Yoor: een schoonzoon
der koningin, een schoonzoon van den
prins van "Wales, leden van het buis
der koningin en van den prins van
Wales, de schrijver Haggard, vele
hofbeambten, 350 generaals, kolonels
en hooggeplaatste officieren, de eige
naars van hst blad „The Daily Mail,"
ook leden van bet Hoogerhnis, waar
onder lord Cecil, en van het Lager
huis.
De naam van sir Charles Dilke
kwam eveneens op do lijst voor, doch
deze deelde aan „Reynolds" mede, dat
bij zgn aandeelen had gekocht, toen
bg nog geen lid was van bet Lager
huis en hg ze verkocht had, met ver
lies zelfs, ioen bij in het pnbliek le
ven trad.
Het blad voegt aan zgn opgave de
mededeeling toe, dat de Chartered
74 aanverwante maatschappijen beeft
opgericht, doch dat de namen der
aandeelhouders daarvan niet bekend
zjjn.
In Egypte
is het nog niet geheel rnstig. Nabij
Caïro te Toerah is een oproer in de
gevangenis uitgebroken. De wacht
moest van de wapens gebraik makeu
en sohoot vijf gevangenen neer.
Het militaire hof te Omdurman
be8ft drie Egyptische officieren uit
den dienst ontslagen, wegens ophit
sing tot mniterg.
Moord en brandstichting.
Een afschuwelijke moord is te Bo
rons aan de Seine gepleegd door eeu
commensaal op het echtpaar, waar hij
zgn intrek had genomen. De oudjes
hadden hun zaak verkocht, alleen om
van hun lastigen huisgenoot af te
Zuid-Afrikaansche studenten.
I11 kot „Hatodelsblad" vestigt mv. E.
van, Lier er de aandacht- typ, dat het
wetsontwerp dooi' cki regeering inge-
eiend om het bezoek der Nederland
sche Universiteiten voor Zuid-Afrika
ners meer aanlokkelijk te maken, den
gemeentebesturen de vrijheid' geeft 't
gymnasium voor de Zuid-Afrikaners
andere buiteaila-nders feitelijk *e
sluiten.
Het ontwerp verleent- namelijk aan
de geme-öntebestuien vrijheid, schrijft
mi* Van Lier, om vaji do leerlingen
van het gymnasium een. zoogenaamd
evenredig schoolgeld te heffen.
Waartoe dit stelsel leiden kan. zien
wij te Amsterdam.
In haar memorie van toelichting er
kent de regeering dan ook, dat liet
stelsel van zoogenaamde evenredige
Schoolgeldheffi ng er toe leiden kan,
dat- gemeentebesturen het gymnasium
feitelijk sluiten kruinen voor leerlingen
uit andere gemeenten, die de wet niet
verplicht een gymnasium te onderhou
den, omdat zij geen 20.000 inwoners
tellen.
De regeering gelooft dit te kunnen
voorkomen door de bepaling, dat van
leerlingen uit andere gemeenten hiet
schoolgeld' naai' geen ondieren maat
staf mag worden geheven dan van de
leerlingen uit da heffende gemeente.
In h'oeverire die bepaling doeltref
fend en practiseh is. willen wij thans
niet bespreken.
Wel moeten wij er op wijzen, dat
hier vergeten woa-den de buitenlanders,
te wier behoeve de wetswijziging in de
allereerste plaats moet dienen. Verge
teni worden de Zuid-Afrikanera, ver
geten ook de leerlingen uit de Neder
landsche koloniën en bezittingen, in
het buitenland.
Voor deze verkrijgen de gemeente
besturen nu bij aanneming van het
stelsel van evenredige gchoolgeldhef-
fing de bevoegdheid de deuren van het
gymnasium) to sluiten.
Tegen het belang van het onderwijs
zelf!
Want het zal wel geen betoog be
hoeven. dat het verreweg de voorkeur
verdient, dat zij die aan onze univer
siteiten willen studeer en, ook hier het
voorbereidend; hooger onderwijs volgen
en cat met een in het buitenland var-
la-egeit diploma van afgelegd' gymna
sialal eindexamen slechts als een nood
zakelijk kwaad genoegen wordt geno
men.
En in plaats nu van den toestand
in dit opzicht te verbeteren, de deuren
van het gymnasium voor de buitenlan
dss wijder open te zetten, gaat de
Regeenng aan de gemeentebesturen
de bevoegdheid geven, die voor dezen
feitelijk te sluiten.
En waarom? Om den Amsterdam-
9alven gem eanteraad. vocpstander van
het stelsel van evenredig sxhoolgelcl, te
verzoenen met de aan het Amster
dams ch gymnasium geweigerde staats
subsidie.
Ten omrefchta geweigtardi, want het
gymnasium is een inrichting in het
belang van dm Staat, waartoe alle
ingezetenen, onverschillig, waar zij wo
nen, toegang hebben, en1 dat de ge
meente in het belang van, den Staat
verplicht is te onderhonden-
Om die weigering goed ta maken
moet nu de toegang tot het gymnasi
um worden afhankelijk gemaakt van.
de willekeurige bepalingen en opvat
tingen van gemaetnt-ebestuiren. Watnt
dat is het geval, wanneer het ontwerp
aan de gemeentebesturen, toelaat even
redig schoolgeld te heffen zonder eeni
ge andere beperking dan dht dit den
Niet da minste rede
om Duitsehland t-o wantrouwen. In- j
tegendeel, wij. verheugen cms in de goe
de vriendschappelijke verhouding met
onzen machtigen buur; wij bewonde
ren en hebben eerbied voor onze dege
lijke, ondernemende Germaansche stam
broeders. Met hen hebben wij vele pun
ten van overeenkomst, maar ook ver-
sclieidene, waarmede wiji verschillen.
Kufitbewojuendc en zjeeVarelndb nakie
van oudsher, waren wij reeds vrij, dach
ton en. schreven wij vrij. toen binnen-
Duitschland lang daarna nog lag on
der den druk van bijna maddcl-eeuw-
sche „Knechtschaftri
Maai' evenmin hebbefi wij eenige
reclen cms bezorgd te maken over even
tueels voexrnemens van Engeland, cn
onze sympathieën, thans door het bru
taal gev eld en onrecht zijner regecring
onderdrukt, zijn niet zelden gegaan
naar de fiere Angel-Saksers, van wie
och sprankjes zitten in ons bloed. Au
tipathie hebben wij alleen tegen het
onrecht dat zijn regecring pleegt.
Onze taak als ruit ie cm onzo begeerte
3 tusschen dia beide nabestaande en
nabuur state n in vredei te leven, ona
zelf te zijn en te blijven, volkomen on
afhankelijk van ieder, niet. willc4i.de
een ander, zelfs geen gelijke, nog veel
minder een machtiger te hebben naar
da oog en te zien vóór alles willen wii
blijven vrij om in elk concreet geval te
kunuen handelen naar omstandigheden
niet te voren ..in 's blaue hinein" ons
lot verbinden aan wien ook.
Dan kunnen en zulietn wij blijven
buiten algemHSane verwikkelingen van.
anderen, die ons niet aangaan, onzij
dig, waarop ook do organisaties van
onze weermiddelen moeten blijven in
gericht en moeiden wij zelfs onverhoopt
als staat worden bedreigd dan kun
nen wij met grond verwachten, zoowel
hulp van Duitsehland tegen Engeland
als omgekeerd van Engeland tegen
Duitsehland. Allerminst, ,,pour nos
beaux yenx". Politiek is geen. zaak van
gevoel, maajr van koel verstand. Nie
mand begint een oorlog, louter uit me
degevoel. Maar Nedorlandfs zediavens
Ylissingen, Rotterdam, IJmuiden en
Deai Held»?r. de mcfnden1 van Rijn,
Maas en Schelde zijn zoo gewichtig in
do lianden van een machtig rijjlc, dat
het beslaing van den een vordert dat
zij nooit vallcnu in dia van den ande
ren. De positie van den Helder in han
den van Duitsehland, tot eene mari
tieme operatiebasis versterkt en. inge
richt, zou zijn een pistool steeds op de
borst van Groot-Britannië. Beide sta
ten zullen ons dus in geval van nood
steunen, uit eigenbelang, mits wij tot
enrste zelfverdediging in staat zijn. Do
aangewezen neutrale houding van ons
is to zuiver en te schoon om haar voor
een tinnegi eterspolitiek, uit misplaat
ste vrees, ooit prijs te geven.
Onderzeesche telegraafkabels.
Nu tijdens den Zuid-Afrikaanschen
oorlog gebleken is hoe Engeland daar
do onderzeesche kabels in handen zijn
van Engelsche maatschappijen;, wille
keurig een einde kan maken aan de
int ernationajo telegrafische gemeen
schap van Europa met Afrika en Azië,
zijn er stemmen, opgegaan voor de wen
sehelijkheid. dat Nederland met het
oog op zijn koloniën een eigen, verbin
ding in aansluiting met de Russische
lijn zou verschaffen.
In, de „Locomotief" wijst nu de. heer
R. A. vïm Sandick op de groote rol,
welke de getah pertjah biij aanleg van
onderzeesche kabel? speelt.
In het algemeen zijn er. schrijft de
heer S„ telegraaf-maatschappijc n
zooals do Eastern. Extension die ka
bels exploiteexen en and'cre die. ze fa-
briceeren en leggen. Maai' die maat
schappijen zijn. 4 handen op een buik.
Nu hebben, die Engelsche maatschap
pijen gewxKrn gemonopoliseerd een
handel in getah, dat onmisbaar isoleer-
materiaal '.xh3t cmderzetsriie kabels
j Iu mijn
ngU -' ctnsympar
jeïukkig
ook wol andetra Eigenlijk boezemen de
meesten als men ze ziet wel medelij
den in. In verreweg de meeste geval
len hebben du beklaagden hun misdrijf
begaan, in. ocfa. ogenblik van drift,
van onbezonnenheid, of vooral... van.
droukcinschap. Huisvredebreuk. mis
handeling, ja 2x;lfs doodslag, diefstal en.
wat al niet meer worden begaan in een
toestand win tijdelijke opwinding,
veroorzaakt door den dli'ank. En iJc
heb wel lionderden malen- gehoord, dat
de beklaagde, in zijn bankje staande,
betoogde, dat- hij rich niets meer her
inneren kon. zóó dronken was ivij go-
weest. Maar do rechter, in. gepaste ge
strengheid'. kan dat niet als een ver-
on'sohutdiging laten geldeu. en. meer
dan eens kan men in de rechtszaal de
spreuk liooi-en,,wat men drou lceu
misdoet, moet men nucliter boeten."
Hoe komen zulke misdirijven in de
wereld'? Och, vrij eenvoudig. Jan heeft
een poosje, geen werk gehad, hetzij al
dan niet door eigen schuld, en had
dientengevolge „moeilijkheid" met
moeder de vrouw thuis. „Toen is hij de
straat opgegaan. Daar ontmoette hij,
Piet en Kees en die hebban getrak
teerd. edelachtbare, in 't bierhuis van
Willem. En die heeft 'n rondje gegeven
em die en hij ook, op de pof, want cen
ten had i niet. en toen ze buiten, kwa
men, was i zoo raar. De buitenlucht
zal hem bevangen, hebben, riet iu maar
meer weet liij ar niet van." En men
kan het den man aanzien, dot hij ter
goeder trouw is. Hij weet er rich niets
van te herinneren, dat hij ruzie heeft
gekregen met de politie, die hem naar
huis wou brengen omdat liijj nagenoeg
„lijk"' was, hij weet er evenmin
iets van, dat hij den. eenen agent heeft
uitgeschohfcn voor alles wat leelijk is
en den anderen een trap tegen het
beetn heeft gegeven, dat hij er nog kreu
pel van ia de man weet het niet
meer en op de vraag van den president
of hij wat heeft aan te merken, op de
verklaringen vjan die getuigen, ant
woordt kii gedwee: „als mijnheer t
zegt, zal 't wel zoo wezen, ik weet er
niets meer vaai edelachtbare." En liij
komt te weten, dat wat men in dron
kenschap doet, in nuchterheid betaald
moet worden.
Voor onbevangen toeschouwer
ör zooveel akeligs niet in, een man
in 't bankje vani de beklaagden te zien
staanrij weten zich meestal wel be
daard te houden en oen man die tra
nen stort, is een zeldzaamheid. Maar
iets anders is het. wanneer een vrouw
of een meisje hert bankje binnentreedt.
Ik spreek hier niet- van gevalletjes vajn
mishandeling. beleedSging of huisvre
debreuk. Daar ligt dikwijls iets ver
makelijks in. Vrouw Jansen had het
al zoo lang aan den stok met vrouw
Pietersen. Vrouw Jansen, dat akelige
sqrpent, gooide altijd' de schillen van
do wortelen voor de deur van vrouw
Piriersen en ze plaagde altijd haar
dochtertje.
Daar had vrouw Pietersen op
goeieoi dag wat van gezeid je kent
je toch zoo maar niet laten koojend
ren, edelachtbare en toen was vrouw
Piet.Tsen razend geworden en had de
tryng genomen en naar vrouw Jansen
geslagen, maar haar niet geraakt, ziet
uwe, edelachtbare, daar had vrouw
Jansen wel op gepast, watnt ze had 'r
wel 'n oog kunnen uitslaan, ma&r toon
had vrouw Pietersen 'r uitgescholden
voor... nu ja, voor al wat Lelijk waa,
da lezer zal mij de wonderbaarlijke
ïeeks van. liefelijkheden, die de vrouw
over haar buur vrouw uitgoot, wel wil
len schenken En vrouw Pietersen, die
in de haar vreemde omgeving alle bru
taliteit heeft afgelegd, denkt zelfs niet
aan ontkennen, maar brengt in 't mdd
den, dat vrouw Jansen ook lang geen
heilig boontje ia en tegen haar gezeid
heeft... ook een heelebocl dat leolïjk
is, aan welke discussie de president
wijselijk gauw een einde mankt.
Och neen. in de® buremurioa it
niets aandoenlijks, maai- wel m dut
gevallen, waarbij meisjes, dikwijls nojf
half kinderen, voor diefstal terockb-
staan. Het rijn vaak dagmeisjes, uiti
groota gezinnen afkomstig, dia gauw
wat moeten inbrengen en daarom et»;
dienst je rijn gaan zoeken. Bij hasu'
meesteres zijn ze bekoord door hot go-
flonker van een gouden ring of de kleu
renschittering van een lintje of stulqe
en ze hebben de verzoeking niet weer
staan. Mevrouw of juffrouw heeft haar
gevraagd„zeg eens, weet jij ook waar
dat gebleven is?" maar rij, hoewel i>
doodsangst en maar wensehenda dat»
ze de pronkerij hadden laten, ligger^
ontkennen uit vrees. De meesteren
dringt niet aan. maar zendt een bood
schap naar de politie en de rcchcrokeyj-
die een. half uur later komt, heeft ia,
een oogenblik de waarheid uit het med#
ja gekregen, dio de meesteres ook ge
hoord zou bobben, wanneer eo maw1
even aangehouden had. Proces-verba*®
wctreA opgemaakt en ingeleverd, <b»
justitie i3 veiplicht te vervolgen, eu ia
het bankje der bek Legden staat eeto.
snikkend kind, waarvoor nu zelfs da
meesteres medelijden koestert, nu het
te laat is. Niets is tragischer, dan dtan
terechtstelling van. een jong meafr-
schenkind, dat een oogenblik beaiwo-
kea ia voor de verlokking vtin floaiko-
ring en scliittering.
Niets ig tragischer dan. dat-, of Ub5
moest de terechtstelling wezen vaja
kleine jongens, uit huisgezinnen vraat
d'o vader een „zwabber" ia en de moeder
den heelen dag uit weiken. om altham!
neg bet dagelijksch brood in, don m&agb
letterlijken zin, voor rich en de kinde
ren. te verdienen, Er rijn dikwijls ko-
Ireitjes onder met aardige gezichten en.
heldere oogen, die tcch al ik weet- niet
hoe vaak gestolen hebben en ten, slotte
maar naar een opvoedingsgesticht wer
den gezonden tot hun achttiende jaar.
Laat ons hopen, dat zc er als fatsoen
lijke menschen vandaan, komen 1 Maar
zeker is het, dat hun verschijnen in da
bank van. de beklaagden op den too-
yohouwei', die zelf kindexen heeft, een
n-11 GTpijti 1 ijlesten indruk maakt-.
Vijf Zinnen?
Op kamer 295 werd „theorie" ge-
honden en mot groote schreden ging
de onderofficier Harde voor zgne af-
deeling op en tieer. „De kerels8 wa
ren weder naar gewoonte „boven alle
beschrijving dom'; zg hadden van
niets begrip en zoo was^de verzuch
ting vau den onderofficier„De dui
vel moge bem halen, die het theorie
geven beeft nitg6voudenbest te
begrijpen.
„Kerels, wat moet ik met jjelui be
ginnen!" steunde de geplaagde instruc
teur waar is de Nearenburger trech
ter, waardoor ik wgsheid door jullie
dikken schedel kan giotenwaar is
de man. die bg het aanschouwen uwer
domheid niet razend wordt
Als zocht hg naar zoo iemand, keek
i g den kring rond een aan den wand
ranvende spiegel weerkaatste evenwel
slechts zgn eigen beeltenis.
Met moeite dwong hij zich tok
kalmte en begon weder: „Kinderen,
wij zuilen weder van voren af begin
nen en ik zal uwe domheid van voor
heen vergeven brengt mg even wal
niet voor de tweede maal iot wanhoop,
want ik beloof je, dan zal ik je wat
„uit de armenkas" geven Aldus,Pe
tersen waarmede is de Duitsche
infanterist bewapend
Met bet inl'anteriegoweer model
„Goed, heel goed", antwoordde
de onderofficier„gij zijt ten minste
nog een mensch waarmede men een
verstandig woord ban spreken. Maar
wanneer ik je nevenman Meier aanzie,
dan vallen mg, ofschoon het geen
Nieuwjaar is, op eenmaal al mijne
onbetaalde rekeningen weder iu de
gedachten. Meier wat znt gjj toch
eigenlijk van uw beroep?"
„Slachter, sergeant."
„Nu, dan ban ik mg voorstellen,
dat je zoo'n domkop bent geworden
het voortdurend verkeer met de ossen
moet daarop een uitstekenden iovioea
hebben uitgeoefend! Doch dat ia tot
daaraantoe. Yertel mij nu eens: uit
hoeveel deelen bestaat het geweer
De aangesprokene sprung met oen
schok van ziju bankje op en nam de
voorgeschreven houding aan, maar
bleef het antwoord schuldig.
„Meier hoe dikwijls heb ik je
nu reeds niet gezegd, dat ge wat lui
der moet sprekenJe mompelt may
wat om de plaats heen, waar bij an
deren de baard zit, zoodat niemand er
iets van verstaat. Dus uit hoeveel dee
len bestaat het geweer?"
Dreigend siond de superieur voor
den gevraagdemaar Meier mompelde
nog zachter dan gewoonlijk voor zich
beenal had bg er een miliioen aan
blanke geldstukken mede kunnen ver
dienen, bij zou niet in staat zgn ge
weest, de vraag te beantwoorden.
Meier was reeds ais scholier om 2gne
buitengewone domheid berucht ge
weest. De kleine tafels van vermenig
vuldiging hadden hem reeds een aantal
slapelooze nachten gekost en de groote
waren altijd onoplosbare raadselen
voor hem gebleven. Toen bij zoover
was gekomen, dat bij de school moest
verlaten, had bij de boeken in een boek
gesmeten en bg zichzelven gezworen,
dat hjj ze nooit meer zou aanraken.
Daarop was hij bg zijn vader in de
leer gekomen en had zich als deze,
V6e'. moeite gegeven om een fïiDk en
zoo mogelijk een rjjke slachter te wor
den. Hij leefde op deze wijze kalm en
gerost voort tot bij op een goeden dag
met schrik bemerkte, dat bij twintig
jaren was geworden en zich als soldaat
moest aangeven.
„Ze zullen mij toch wel niet goed
keuren I" met deze woorden
troostte hjj zich, als hg by de ge
dachte, in dienst te moeten treden,
