Tweede Blad.
aarlem in 1830—1831
behoorende bij
aarlem's Dagblad
van
Donderdag 15 Maart 1900.
No- 5126
gene historische schets
■iit onderscheidene bronnen
door
W. P. J. OVERMEER.
I.
Mso kan schier geea oadorec Tan
aren spreken, of met de grootste
■eestdrift weten re ons te verhalen
ao 'de verschillende voorvallen welke
lasts gehad hebben in de vermaarde
aren 1830 '831, en al is ia de meeste
'evftllen eene persoonlijke herinnering
iiet aanvrerig of dagteekeat die uit
mnne jewtd, in alle bijzonderheden
rertellen ze toch, hoe hunne vaders,
'ooiverwanten ea kennissen zich to
dien tijde hebben gedragen en welke
vermoeienissen en ontberingen ze uit.
te staan baddeu en geleden hebben
iu den „tiendaagschên veldtocht",
acderoo hoort men uitroepen
cii,jn \ader was gelukkig vrij van
ilittrckkon, cmdat ik juist geboren
Kortom, die tijd draagt, by na voor
iedereen eene familieherinnering,'t zy
eer,o droevige, 't zy eece aangename.
Kn als we aan dio periode terug-
danken uucten we het niet erken
nen hoe werkt dan niet onze ver
beeldingskracht 1
le-len we ons dan niet die helden
voor met hunne berenmutsen, geweren,
ransels enz-, en voelen we geen eerbied
voor hen, terwijl ons hart daarbij
popelt van geestdrift
Welnu, kzers, ik wilde die nerm-
ceringeo nog eens by u opwekken, en
I boof'.zabelyk den toestand onzer stad
en de handelingen van onze stadge-
nocteu van die dagen nagaan, daarby
al da nameu noemende welke my be
kend. zyo. Natuurlijk zullen we hen
I ook volgen op hun inoeielijken tocht,
■zo lenoinie oen overzicht te hebben van
I de opofferingen, die ze zich getroosten,
lerwille van bun dierbaar vaderland
en 'iet Oranje Huis.
Het bohoftt zeker geen nader be
toog, dat ik me zeer aanbeveel voor
inlichtingen van onbekende zaken, die
belang hebben op deze gebeurtenissen
of van familienamen van hen, die er
direct oi' indirect in betrokken zyn
geweest.
Welaan, we zullen vrcoiyk begin
nen en wel mot de kermisweek van
liet jaar lS30;doeh bewaar uw geld.
wo. bebooren onder de afdeeiing
„kijkers
tf Den 27stcn Juni van hetgonoemue
jaar vierde de Evangelische Luthersehe
r-ou.rifi haar 300ste verjaarfeest van
ae overlevering aer Augsbargscbege-
loofsbelydenis. Het was by deze ge-
m tegenheid dat de bij ons welbekende
4 predikant Sander eene feestrede hield,
die veel by val mocht genieten. De redo
werd afgewiss ld door de uitvoering
van eea zangvereeniging, onder directie
van J. W. Weidner. De predikant
Gander stond te dien tüd bekend,
wegens zyoe bijzondere verdienste en
preekmethode, die gunstig afweek
van de toenmaals bestaande.
Bovengenoemde feestviering had
plaats in do kermisweek, want do
Haarlemmer kermis had toen oog
plaats in Jani en word dat jaar vol
gens oud gebruik, op Zaterdag den
it Jani met bet tradilioneele kermis-
klokjd ingeluid.
Op de Botermarkt en betVerwolft
stonaen de spellen, naar ouder ge
woonte terwijl er ook een enkele
op de Groote Markt asnwezig was,
en de Turfmarkt prijkte met het
cirqueolympique van Baptiste Loissot.
Doch er' was nog meer op te merken
bet spectacle acrobate van Niemec-
zek, het beestenspel van vau Akeu,
de goocbelteut van Bamberg 9D de
schouwburg van Jan Gras ontbraken
ook niet, en Martin, de eigenaar van
het wassenbeeldenspel, kondigde aan
dat by hem te zien was „de wel
sprekende en naar het leven ge-
boelseerde afbeeldiugen dev heeren
de B-.iiter en Tielemans, op het oogen
blik dat zy voor den rechter ter in
structie verschijnen."
Waarom wordt nu .juist deze aan
kondiging aaugegeven, zal men vragen
en het antwoord luidt hierop, dat deze
voorstelling een nevenbedoeling bezat,
daac deze twee mannen een belang
rijke rol speelden in het oproer dat
twee maanden daarna te Brussel uit
barstte. Laat ons de kermis echter
nog niet verlaten, teneinde het ver
schil op te merken tusschen toen en
tb&us.
Ieder jaar zagen do Haarlemsche
ieegd en zelfs de volwassenen met
verlangen uit naar de kijkkast of
ronzebons van Verkerk.
En wat bad die Verkerk er slag
van steeds onderhoudend en aardig te
^ertoonoo, zonder zijn roem als fat
soenlijk vertooner te verliezen, en dit
was dan ook oorzaak dat by bij vele
baisgezinuen geïnviteerd werd.
Zyne roor s- tellingen van Jan en
'frijn, van het roerend afscheid van
den oudeo beci van Bchiedam van
zjjee wederhelft, het influisteren zon-
der iets te zegden, van den scboo:-
steeDveger mot zyn half Fransch lied
enzwareu zeer vermakelijk, en als
Jan aan 'i'ryn vroeg„hoe komt het
toch .Jan. dai je zoo vroolyk en ple
zierig bent .-" dan antwoordde Jan
k tijd, terwyl hy met zijn houten hand
op den rana van de kijkkast klopte
„dat komt omdat ik zoo vroolvjk en
zoo plezierig ben."
De wijsgeer Verkerk kende zyu
volkje. Hy wist zeer goed, dat de
kinderen met deze woorden naar bed
zouden gaan en daarmede weder op-1
staan en deze kinderlijke philosophic
zelfs in later jaren niet vergeten
zonden. (Mr. H. Gerlings voordOjaren).
Het belang der kermissen is nu
deels verloren door degemakkelijkheid,
waarmede men tbans alles uit ver
wijderde plaatsen kan aanvoeren. Toen
was dit geheel anders. Eene Italiaan-
sche galanteriekraam was laDg geen
zeldzaamheidnaast eene kraam met
Zwitsersche waren zag men de
schoone verzameling platen van Cara-
mellien Belgische waren vond men
hier in overvloed, daar zo nog tot do
Nederlandsche producten behoorden
zoo vond moD or de beroemde messen-
kraam van de firma Licot te Namen,
veel lederwaren uit de zuidelijke Neder
landen enz., en menig Belgisch fabri
kant heeft bij het oproer zeer treurige
•elegenheid, dat de locomotief onbe-
leerd stond, gebruik om er op te klim
men en de machine in beweging te
brengen. Zijn vader, die aan het eten
was, snelde toe, doch zag de machine
reeds in de verte verdwijnen. Het
eenigo wat men doen kon was van
station naar station telephoneeren om
de aandacht der beambten op het
naderen der locomotief te "estigen.
In Peninsular en Portsmouth ver
klaarden enkele lieden zich bereid den
sprong op de machine te wagen, doch
toen men de verschrikkelijke vaart
zag, begreep men de onuitvoerbaar
heid hiervau. Io schrikwekkende snel
heid vloog de locomotief door de beide
stations.
Toen het bericht te Albiüa aan
kwam, togen eenige spoorwegbeambten
op wog en wachtten het gevaarte af
ervaringen opgedaan, daar Holland j op een hellend terrein, waar zjjn suel-
gedurende langen tyd voor hem ge
sloten was.
Een man, dien we nog dikwijls zul-
leu ODtoioeten in deze tijden, was de
kapelmeester van het mnziekkorps der
stedelijke schuttel ij, J. W. Weidner,
een krachtig gebouwd man uit den
tyd van Napoleocs veldtochten, een
indrukwekkende verschijning, als hij
in uniform met don hoogen pluim op
zijn hoed voor zijne soldaten para
deerde.
Wordl vervolgd.)
guerilla-oorlog langs de verbindings
lijn en om zich heen, is een militair
waagstuk van de uiterste bedenkelijk
heid.
En daarom van tweeën één
Er zij een interventie, die gewapend
voor de algeheele vrijmaking der
Boeren opkomt, of ze blij re uit.
In niets ligt voor de Boeren doode
Ijjker gevaar, dan in halve maat-
Csem&ngsi HieuTOS»
De miüiosnenneef.
Te Londen is een zonderling ge
storven, die zijn familie tien millioen
pd. st. nalaat. Hij had zyo fortuin ge
maakt met gïöndspeculatiën in Chi
cago, doch was naderhand naar Lon
den gekomen en leefde daar zeer terug
getrokken op een zolderkamertje io
de Reform Club. dat hy bijna nooit
verliet. Van zyn familie kwam slechts
een nicht hem wel eens sprekenzy
werd dan in de gang te woord ge
staan, doch zelfs dit blyk van vriend
schap was den zonderling zoo ooaan
genaam, dat hy van haar erfenis van
2000 pd. st. eer. nul schrapte. Eens
t jleyraphcerde by aan een andere
nicht in Amerika, hem te komen op
zoeken, doch zij kwam niet en dit
scheelde haar een vermogen. Een
paar onbekende bloedverwanten wer
den bij zijn dood met de mededecliug
verrast, dat zij tot erfgenamen waren
benoemd van ettelijke miilicenen.
Een vermageringskuur.
In de laatste vergadering der Aca
demie van Genoeskunde te Parijs heeft
een der leden, dr. Debove, een 55 jarig
man voorgesteld, die dertig jaar
leden in omvang begon toe te nomen
eo iu 1891 een gewicht had van 171 kilo
Die man was io tusschen jichtig ge
worden, kon zich nauwelijks bewegen,
had stérke afscheiding van albamine
en was allengs verstompt, van zinnen.
Hy kwam toen onder behandeling van
dr. B., die als oDtvettingskuur, daar
d9 man geen beweging kon nemen,
hem een raelkdieot voorschreef. Yyf
maanöoD lang mocht de dikzak niets
anders gebruiken dan raawe melk
dalende van 2*/a tot 1 liter daags.
Zoodoende verloor by 70 kilo in ge
wicht en kwam op 105 kilo, maar
toen werkte de melkkuur niet meer.
Daarop werd het voedsel veranderd
in lichte groenten en versch fruit en
die deden hem allengs weder 12 kilo
verliezen, zoodat hy nu 93 kilo weegt.
Maar tevens is hy gezond geworden
en kan weer trappen loopet). Zijn
verstand is ook teruggekeerd en het
vroeger zeer opgeblazen gelaat is weer
normaal geworden, zonder sterke onder
kin. De kuur werd in afzondering toe
gepast, om te waken dat de patiënt
zich streng aan den leefregel' hield.
Een klimmer.
Deze week is to Salzburg een be
roemd Alpenbeklimmer, Ludwig Part-
scheller, overleden. Hij heeft meer
dan 1200 bergtoppen in de Alpen be
klommen en is ook op de toppen van
den Kaukasus geweest en van den
Kiümandscbaro (in Afrika) geweest.
Hy was leoraar in de gymnastiek aan
het gymnasium te Salzburg en heeft
menig werk over de Alpen geschre
ven.
Lotto.
Men kent don hartstocht van de
Italianen voor bet loterijspel. De Staat
maakt daarvan sinds ontelbare jaren
gebruik tot vulling der schatkist en
haalt er thans ongeveer 20 millioen
lire uit. Eiken Zaterdag om 8 uar heeft
tegelyk de trekking plaats in de 8
steden Rome, Bari, Florence, Milaan,
Napels, Palermo, Venetiè en Tarin.
Ieder kan inzetten waar hy wil. Er
worden slechts vijf nummers getrok
ken uit een bus die er 90 bevat (van
1 tot 90). Wie op één nummer speelt
krygt als dit uitkomt lO'/o maal zyn
inzetby 2 nummers (ambe) krygt
hij het 250-voud, by 3 nummers
(terne) het4250 voud,bij vier (quaterne)
het 60,000 voud terugop 5 nummers
mag niemand spelen.
Dezer dagen is zeer druk gespeeld
naar aanleidiDg van een voorval iu de
Kamer. Bjj een interpellatie herinnerde
de voorzitter aan de ariikelen 3, 6 en
82 van hot reglement van orde. „Wat
een mooie terne", riep een der leden
uit. En toen het publiek dit in de
bladen las, werd er druk gespeeld.
Maar geen der nummers kwam uit de
bus, zoodat de schatkist 40,000 lire
schoon overhield.
Een jeugdige machinist.
In St. Jones (Staat Oregon)
heer8cbte kort geleden algemeene op
schudding. Het vierjarig zoontje van
een machinist aldaar maakte van de
Wordt het op een voor hen onaan
nemelijk accoord geworpen, dan is
het voorgoed met hen uitdan is hun
zedelijke kracht gebroken; en zullen
ze biDnen ettelijke jaren voor Enge
land een gemakkelijke prooi wordeo.
Daarentegen, al mocht het zyn, dat
ze tydelyk geheel ten onder worden
gebracht, dan zullen ze hun ideaal
behoudenhoogere veerkracht zal
hen tot nieuwen stryd sterken en daD
komt er vroeg of laat wel een alge
meene verwikkeling, waarvan zij
party kunnen trekken, om dan, met
de hulp van Engelaud's vijanden, den
grooten slag te slaan.
Do verdediging in zake
Hogerhuis.
Mr. Z. van den Borgh, de verdedi
ger der gebroeders Hogerhuis voor
den Hoogen Raad, schrijft in het
„Haodelsbl.", dat zyn aandacht werd
gevestigd op een stukje dezer dagen
in de ..Soc.-Democ.", liet blad yan
mr. Troeistra, opgenomen een stukje
evenwei, naa1- mr. v. d. Bergh op
merkt, „niet van mr. Troelstra's hand,
doch dat heel kieecb „men" uit
Leeuwarden schrijft."
Bedoeld artikeltje uit de „Soc.-
Democ." is van dezen inhoud
Men schrijft ons uit Leeuwarden:
De behandeling van de Hogerhois-
beid iets moet afnemen. Aan een van
hen, Woods genaamd, gelokte het
hoüvast te krjjgeD, maar hy werd
ODgeveer 20 meters ver meegesleept, j
voor het hem mogelijk was op de loop-1
plank te komen. Hy kwam er met
lichte schrammen af en had de vol
doening do locomotief voor bet station
Albina tot staan tn brengen.
Do kleine Fred. Eikans zatirotsch
op de plaats, waar zyn vader gewoon
was te zitten en toen men hem er af
tilde, riep hy zegevierend uit, dat hjj
evengoed als zyn vader een locomotief
kon behandelen. Een uur later was
de kleine deugniet weer bij zijn ouders
in St. Jones terug.
De prins en de aap.
Prins Beinrich van Pruisen, die nit
het verre Oosten is teruggekeerd, heeft
onlangs op een avondfeest te Potsdam
zyn reisavonturen verteld en onder
andere zyn bezoek by een onderkoniug j zaak voor don Hoogen Raad en het
merkt het „Hdbl." op is f tiOO
voor de weduwe van een tweede-
luitenant.
De gansche opmerking evenwel is
volgens het „Hdbl." oojaist. Sedert
1893 is het fonds op wiskundigen
grondslag georganiseerd, er is dus
geen quaestie meer van dat het fonds
wordt benadeeld, wanneer een der
deelgenooten trouwt met een vrouw
die jonger is dan bij. Want volgens
art. 9 van het reglement wordt de
contributie, die by het aaDgaan van
Int huwelijk moet worden gestort,
naar evenredigheid van het verschil
in leeftyd verhoogd.
Als een generaal op 69 jarigen leef
tijd huwt met een vrouw van 41 jaar
(het „Hbld. neemt die cijfers slechts
als voorbeeld), dan heeft by binnen
drie maanden na zyn trouwen contant
te betalen f 5400. Verder heeft by
jaar in, jaar uit, ook tijdens zyo eerste
huwelijk en zyn weduwnaarsstaat be
taald zes percent van zijn tractement
of pensioen. In Let geval vau den
gen. Van der Heyden bedroeg deze
contributie in dè laatste tien
jaren alleen reeds bijna f 7000.
Men behoeft dus waarlijk niet te
vreezen, meent bet „Hdbl.", dat bot
wed.- en weezenfonds der Ind. ofli-
eieren schade zal lijden door de ver
plichting aan een generaals-weduwe
een pensioen van f 1S00 per jaar uit
te koeren. Alles is by dat fonds ge
regeld overeenkomstig de eischen der
levens verzekeringswetenscbap. Van
„misbruiken" is daarby geen sprake.
Kijkjes in en bij de
Rechtszaal.
in China.
daar te houden contradictoir debat
Do prins was binnengebracht in del zien wij naderen met alles behalve ge-
ontvangstzaal van den hoogen Chi- rustbeid voor de gebroeders Hoger-
neescheo ambtenaar; er brandden reuk- j huis. Wat is het geval De verdediger
werken i,i marmeren vazen op bron- j Mr. v. den Bergh is van het gehoele
zen voet, gele mannen io zijden kioo-
ren knielden neer, ie afwachting der komen onkundig. Van de wai
verschijning van den Oosterschen wijze waarop Klaas Stieost
potentaat.
Eensklaps werd oen deur geopend
de prins treedt vooruit met uitgestoken
handeen groote aap sprong binnen,
trok een leelyk gezicht, slaakte een
scherpen kreet en verdweeD.
De Chiueezen sprongen bevend
overeind, de prins stond ais versteend.
Eindelijk kwam de onderkoning toe-
geloopen, stamelde eeo verontschul
diging en legde oit dat by een aap
bezat, een soort van afgod, die hem
nooit verliet, en dat die vriendelijke
gezH in opstand was gekomen en uit
zyn kamers was ontsnapt.
Naar 't schynt heeft men ee-iigen
tyd later de geschiedenis te Peking
vernomen en deze is afgeloopcn met
een hevel aan den ambloi.aar dat hij
te kiezen bad tusschen den dood van
den aap en de opoffering van zyn
eigen hoofd... Arme aap.
Uit de Pers.
Geen intervontio.
De S'andaard bespreekt de vraag,
of na de jongste gebeartenisson in
Zuid-Afrika interventie nu reeds met
terdaad iu het welbegrepen belang van
de Boeren zou zyn, en bet blad zegt
al dadelijk dit te betwijfelen.
Het blad ziet toch in de overgave
van Cronjé slechts een, zy bet bard.
ongeluk. Dat, toen Engeland mot zyn
volle kracht kwam opzetteD, de Boeren
tot concentratie van de gevechtslinie
zonden overgaan, was te verwachten.
Aan den Westkant geschiedde dai
twee dagen te laat, wat met Cronjé's
gevangenschap werd geboet. Noch by
Ladysmitb, noch bjj Co!esberg is ech
ter de toestand verandord tan gevolge
van Eugelsehe overwinningenalleen
om de concentratie trokken de Boeren
terng. "VZ--
Behalve by Elandslaagte zyo "do
Boeren, waar het op „raeton van
krachten" aankwam, overwinnaars ge
bleven, en zelfs na het verlies van
Cronjé's troep, staan de verliezen aan
Eugelsehe zyde en aau den Boeren
kant nog altoos als minstens twee
tegen één.
Waartoe zou dan op dit oogenblik
interventie leiden Ja, De Standaard
zou interventie toejuichen als do
Europeesche mogendheden te zamen
Engelaud een „tot hiertoe en niet ver
der" toeriepen, en de algeheele vrij
heid der Boeren als loon voor hun
heldenmoed doorzetten, maar de bij
geruchte bedoelde ioierveniie zou al
leen èn Oranje Vrijstaat èo Transvaal
van zwakker rtchtsconditie maken dan
vóór den oorlog. Engeland alleen zon
sterker wordeD.
Daarom schrijft De Standaard no:
Na al het vergoten bloed moeten
de Republieken thans finaal overwin
nen, of finaal overwonnen worden. Al
leen daarin ligt voor de toekomst hun
behond.
Blijven ze tinaal overwinnen, dan
zyn ze nu reeds waar ze wezen wilden.
Gaan ze, wat God verhoede, tinaal
onder, dan zal ook hier wie zyn leven
wist te verliezen, juist daardoor zyu
leven in het eind behouden.
Alleen de halve uitkomst zou hun
ideaal breken, en de toekomst aan
Eugeland laten.
Niet zoo de veer tydelyk geheel
wordt neergedmkt, maar zoo ze om
woeld wordt, verliest ze de virtuosi
teit van baar spankracht.
Doch zelfs zóóver is hot op verre
na nog niet.
Laat het eens tot een beleg van
Pretoria komen, en wacht dan eens
af, wat aaa het Eogelsche leger boven
het hoofd hangt.
Het beleg van een vesting van
20 K.M. omtrek, op zulk een afstand
van de basis van operatie, en met den
IT.
onderzoek van mr. Larnan Trip vol-
antrouwende
aarop Klaas Stienstra is onder
vraagd en behandeld, van den nieuwen
getuige Paulas Braaksma, die zich
door mr. Trip liet verleiden tot de
bewering dat by de raededeelingeo
van VaD Dyk ook als losse praaijes
beschouwde, en van zoovele andere
dingen is de verdediger volkomen
onkundig. En dat omdat zelfs nu nog
geen persoonlijk onderzoek door hem
is ingesteld. Niomaod van de getuigen
kent hy niemand sprak by van nie
mand kreeg f.fl eeD indruk, en straks
zal hy tegenover den raadsheer van
den Hoogen Raad, die o. a. een Dou wo
öwar' niet vertrouwt en vermoedelijk
een Klaas Ölienstra niet, de vertrouw
baarheid van die menschen moeten
staande houden.
Mr. van den Bergh voegt daaraan
het volgeude toe
Toen dit stukje verscheen, had ik
van hot uieuwe dossier, dat de resul
taten van bet omvangrijk-, door Mr.
Laman Trip ingestelde onderzoek be
vat, reeds kennis genomen en had ik den
schrijver in „Do Sociaal-Democraat"
b. v. kunnen mededeelen dat. Pauius
Braaksma „zich door Mr. Trip liet
verleiden" tot tweemaal toe, eerst
op 6 Febr. en daarna op 15 Febr., om
telkens betzriFde te verklaren. Dit
slscbts als een voorbeeld van de wijze
waarop dat blad zich gerechtigd acht
te schrijven zonder onderzoek. Zou
men in de kringen van De „Soc.-
Democ." vernomen hebben dat het
reqaisitoir strekt tot weigering der
revisie en daarom al vast, voor het
geval het resultaat, eens ongunstig
mocht zyn, het pabliek er op willen
voorbereiden dat bet dan aan den
verdediger ligt?
„Overigens zy in herinnering ge
bracht dat. het onderzoek krachtens de
wot geheel buiten den verdediger om
gaat.
Dat heeft my echter niet belet de
aandacht van den raadsheer commis
saris te vestigen op enkele punten,
die ik van belang achtte, en Mr. Trip
heeft er met de meeste welwillend
heid kennis van genomen. O. a. met
dit gevolg, dat op mijn verzoek twee
Dieuwe getuigen zijn gehoord van wie
de eene heeft verklaard het bekende
lantaarntje na Mei 1895 herhaaldelijk
te hebben gezien ten bnize van Tj.
Stienstra, terwijl de andere getuige
verklaart eene volledige bekentenis
van Pauius van Dyk ontvangen te
hebben.
l'it deze mededeelingen kan de lezer
i wel opmaken welke waarde te
hechten is aan hetgeen „men" ia deze
zaak Mr. Troelstra nit Leeuwarden
schrijft.
Een misbruik?
De Kamper Ct. schreef onlangs
„Wanneer eengepensionneerdopper-
officier weduwnaar wordt, spaart dat
een hoog weduweDpeDsioen. Maar wan
neer zulk een gepensiouneerd Indisch
opperofficier goedvindt op zyn oudeu
te hertrouwen en hij komt dan
een paar jaar te overlijden, dan
komt de weduwe, die hy nalaat, in
het genot van het hooge weduwen-
pensioen, juist alsof zy jaren en jaren
lang lief en leed met hem had ge
deeld. En is dan zoo'n generaais-
weduwe nog jong, of betrekkelijk
jong, dan kunnen er veel jaren mee
heengaan vóórdat het pensioenfonds
van dezen schadepost ontheven is
Het „Hdbl." vindt die opmerking
dat kiesch zoo kort na het overlijden
van generaal Van der Heijder. Maar
zij verraadt ook geringe kennis van
het wed.- en weezenfonds der Indische
ofticieren. Immers aan het slot van
het artikel der „Kamper Ct." staat
nog, dat dit fonds „in zeer vele ge
vallen niet toelaat een booger pen
sioen toe te kennen dan van f 400 a
f 500." Maar het laagste pensioen
(dat slechts zelden gegeven wordt)
Od Dinsdag wordt de zittiDg ge
houden voor burgerlijke zakeu. Heeft
de rechter in de strafzittingen de rol
van bestraffer, van wreker der be
leedigdo maatschappelijke orde, in de
burgerlijke zilting fungeert by voor
scheidsman, die tevens het recrit en
de macht bezit, om zyn beslissingen
te doen uitvoeren en eerbiedigen.
Ook deze zittingen zyn openbaar,
behalve in sommige gevallen, zooals
by verhooren in echtscheidings-proce-
dures en verschillende andere aaogo-
legonbeden van meer privaten aard.
Voor 't overige zyn de deuren der
rechtszaal ongegreodeld en kau ieder
er vry binnenkomen. Als men my
vraagt of die zittingen voor burger
lijke zaken interessant zija voor een
ler-k om by te wonen, dan zeg ik
„Wilt ge nu eens iets zien en hooren,
waarvan ge niets begrypt, ga dan er
heen."
Gewoonlyk is er ook geeu sterveling,
behalve diegenen, ciie er direct mee
te maken hebben, de Rechtbank in
de eerste plaats, dan de advocaten en
procureurs, leden vau de balie en ein
delijk de onvermijdelijke deurwaarder;
nu en dan een paar journalisten, die
wel met een deftig gezicht zitten te
luisteren, maar er in den regel ook
het fijne niet van snappen on die dan
ook, wanneer een zaak hnn bijzondere
belangstelling inboezemt, maar liefst
na afloop een van de advocaten van
partyen aanklampt om den jnisten
uitslag to vernemen. Als hy kan vraagt
hy daarnaar den advocaat van de
winnende party do andere is gewoon
lijk min of meer uit zijn humeur.
Meestal begint de openbare zitting,
nadat de Rechtbank de huiselijke
zaken intra maros heeft afgedaan, om
streeks half elf. De deurwaarder of
de concierge snelt naar boven, de
breede trap op, naar de advocaten-
kamer^ om de heeren te waarschnwen
dat zy kunuen binnenkomen. Daar
komen zy aaD, Haarlems pleitbezor
gers, allen in de vormlooze toga, met
het witte befje voor, terwyl de bandjes
dikwijls in den nek naar boven kumen
kruipen. Statig dalen zy de trappen
af, de zwart lederen portefeuille mot
papieren ouder den arm, de onderen
vooraan, daarachter de jongeren. Esn
paar, die vandaag geen zaken op do
rol hebben, komen uit belangstelliug
mee. Han gryze of blauwe jacquets
steken zonderling af by den somberen
stoet van zwarte toga's.
In diezelfde volgorde schrijden zy
do rechtszaal binnen. De oaderen
nemen plaats in ie groen leó-en bank
aan de rechterzijde, het zyn de heeren
Hugenboltz, Kist, Jh. Van Styrnm en
Willekes Macdonald naast hen en op
de stoelen die anders door de ver
tegenwoordigers van de pers worden
ingenomen, zetten zicb de heeren de
Kanter en Cooop Koopmans, jongere
associés iu oude kantorenlinks in
een dito groen Rerfn bank gaan de
jongere advocaten zitten met den heer
Kronenberg als oudste aan het hoofd.
Nu worden de zakon een voor een
opgelezen. De een vraagt uitstel, de
tegenpartij verleent het, een derde
vraagt veroordeeünj by verstek, een
vierde verzoekt de Rechtbank zijn
tegenpartij te veroordeelen tot betaling
„cum expenses", dat wil zeggen met
de kosten, een zeer belangrijke zaak
n het leven van een procureur. Het
gaat him evenals den geneesheer: hy
is zeer gesteld op interessante ge
vallen, maar kan ten slotte van don
wind ook niet leven. Over'talgemeen
heeft het beroep van advocaat veel
overeenkomst met dat van den medicus.
Beiden hebben het onbeperkt ver
trouwen van hunnen cliënt noodig,
wat niet wegne'mt dat de cliënten
van beiden han dikwijls onbeschaamd
voorliegenin beide vak Ken noemt
men elkander niet rondnit concur
renten, gebjk dat elders gebeurt, maar
spreekt de arts van zyn ge achten
collega en de advocaat van zijn ge-
eerden confrère, wat niet wegneemt,
dat zij de goede cliënten maar liefst
aan hun dear zien aanbellen. In de
derde plaats zyn zoowel de medicus
als de advceist tegen onte>orloofde
praktijken in bun vak. Voor den a.
vocaat wil dit zeggende bohandelk
van zaakjes, waaraan een luchtje i
Ik meen te mogen zeggen, dat oa
haarlemsche balie zich daarvan t<
zorgvuldigste onthoudt. Keeren i
evenwil naar de zitting terug. Terv»
de president een vonnis voorleest, cb
ernstige aandacht vindt bfl de adv
caten, gaat somtijds de deur van c
zaal langzaam open en komt er scbuo
ter iemand binnen, die, opaanwyzir
van den concierge plaats neemt i
de allerachterste getaigenbank. Hi
is een cliënt: bij heeft gehoord, da
vandaag in zjja proces uitspr&tk zal
worden gedaan en wil, hoewol hy z|n
aicocaatnatunrlyk ten volle vertrouw1
toch zelf ook eeDs komen luiste'
Daar wordt zyn zaak afgeroepen
8pitst de ooren en buigt zich
over om toch maar geen enkel woüi-
van des presidents lippen verloren te
laten gaan. Daar begiut het„de Recht
bank, gelezen de stukkeD, gohooru
de partijen, overwegende dat
Maar weldra kan de man het niet
meer volgen. Er gonst hem iets door
't hoofd van „eischer. in conventie, ge-
dtagde in reconventie", enz., dan
weer„gedaagde in reconveutie er
eischcn iu reconventie," totdat hy het
ten slotte opgeeft en uaar don ra"
van zija advocaat zit te kijken als'
hy daar zyn lot op lozen kon. Mp
nauwelijks is do zitting afgeloopoo
gaan do pleitbezorgers heen of
springt van zyn bankje, schiet als eon
bruinvisch do zaal uit en zoekt in
de vestibule den verdodigcr van zyu
belangen op, om van hem to hooren
of het goed is of misiukt. J
Deze zitting is gewoonlijk io eeu
half uur geëindigd. Ze kan ui t in
teressant wezen omdat zo alleen eea
kykje geeft op het officieele, he: f«r-
meele gedeelte van de procedure. W u
men onze advocaten boter loeren ken-
uen, dan moet men hen observeereo
in bun werkkamer of by het pleiten.
He: eerste ligt niet op rayn weg. Orer
het houden van pleidooien zal ik hot
een volgende keer hebben.
EEN DURE GRAP.
r.
Tom Brunner stond over het aig&-
meen bekend als een goede jongen.
Uy had echter één gebrekhy hiold
name'ijk veel van een grap en zag er
niet al to nauw op, of een ander er
de dupe van werd. Ook waren de
aardigheden, die hy uithaalde niet
alty'd van de soort, dat zy een be
schaafd mensch tot eer verstrekten, i
Hot volgende kan als voorbeeld
dienen. Hy kreeg op zekoron dag in
hot hoofd in een der dagbladen eene
advertentie te plaatsen van dezen io-
hond
„Een heer. vrijgezel 6D onder
de derüg, wenscht kenDis te maken
met eene jouge dame met het oog op
een eventueel huwelijk. Geheimhou
ding verzocht en verzekerd.
Adres, X 160. Bureau van dit blad."
Hy las griomkend van inwendig ge
noegen do gedrukte regels over en
was erg benieuwd, wat voor antwoor
den hy wel zoude krijgen on wat hy
er mede doen zoude. Hoewel hy in
den letterlijken zin geheel vry was,
dat is te zeggen, hoewol or geen
eigenlijk engagement bestond tusschen
hem en zyn vroeger speelkameraadje
en vriendinnetje, Nellie Marsh, ver
trouwde hij, dat deze dame hem wel
zoodanige blijken had gogevon van
hare genegenheid, terwyl hare bekoor
lijkheden daarbij ^lk oou blyvenden
indruk op hem hadden gemaakt, dat
hij Diet bevreesd behoefde te zijn in
de netteu verward te zullen raken
van de eaue of andere schoone brief
schrijfster, hoe lief die dan misschion
ook zijn mocht. Dowjjldaarenboven zyn
inkomen voor het tegenwoordige to
gering was om reeds ernstig aau
trouweu te kunnen denken, meende
h\j zich met volkomen gerustheid eene
dergelijke grap te bonnen veroorloven.
Er kwamen verscheidene antwoor
den, doch de meeste van wc n g ho-
lang. Voor het meerendeel waren het
brieven van huwelyksagenten, die
tegen behoorlijke belooning op zich
namen hem in kennis te brengen met
jonge dames, in het bezit van allo
mogelijke aanbevelenswaardige eigen
schapen.
De overige behelsden niets dan on
zin, behalve éóne enkele, die door de
korte en bondige ma lier, waarop de
schrijfster zich uitdrukte eeu waas
van oprechtheid verkreeg. Hy luidde
als volgt:
„iGdieo de steller der advertentie
per post naderebyzoDderheden omtrent
zijn persoon wil medodoc-len en gene
gen is tot eene wisseling van portretten,
zal zyn vertrouwen geëerbiedigd wor
den. Adres
Juffrouw Towosbend, 12,
Hill Street, King's Oval."
„Op myn woord, deze dame schijnt
het to meenen", dacht Tom on deze
gedachte leidde tot andere, welke uit
liepen op de overtuiging, dat hij kans
had zich bespottelijk aan te stellen,
zoo niet erger, indien hy de grap
doorzette. Neen alUs welbeschouwd,
was er niet veel aardightii aan de
geheele zsak en hy was op het punt
dit antwoord met de overige in het
vuur te werpeü, toen opeens een nieuw
denkbeeld hem inviel. Een paar dagen
geleden, onder zyne verzameling pto«
togralieën schommelende, was hem het
portret in handen gevalien van eeu
kofflahui8bediende, een zekeren Pei
lingham, dat by by toeval, waar
schijnlijk wel door een derde, in zijn
bezit had gekregen. Daar het op dit
oogenblik jnist op de tafel lag, deed
hij bet in een enveloppe.
Daarna zocht hij hot adres op van
den persoon, dien het voorstelde, ook
een vrijgezel gelijk hij wist en schroei
den volgenden brief
