Tweede Blad,
Koning Mammon.
D8 bevolking in de 19de eeuw.
behoorende bij
f Haarlem's E3agfo8aa«2"
van
Maandag 21 Jan. 1901.
Mo. 5336
Haarlemsche Handels-
vereenig'ing.
Goedgek. bi) Kon. Bestuit van
12 Nov. No. 22, 1899.
De Haarlem sahe Handels/vereen. telt
rairQ 650 leden, daft ia veel, doch
niet geaioeg. Elke -winkelieir, elke han
delaar, zij|rt bela.ng begrijpende, moet
zich aansluiten. De oontrilmtiei bedraagt
elecbits f 2,50, terwijl de voordeelea
groot zijn.
Rechtskundige adviseurs zzijpa. de heo-
ren mrs. Th. die Haan Hugenholtz en
H. Ph. de Kamter, Spaarne 94, weQke
gratis advies in handelszaken geven
aan de leden en voor hen gratis optrek
den in faillissementen»
Voor incasso's, dloor bemiddeling der
advocaten gedaan, wordt 5 berekend.
Bankiers der vereieniging aijtn dehee-
ren Laane van Bemmel, Kruisstraat
51.
Alle brieven of aanvragen (ook opga
ven voor bet lidfmaatschap) moeten ge
richt worden aan bet bureau der ver-
eeniging, 22 Lange Begijnestraat.
Het is ons gelukt eene overeenkomst
te sluiten, waardoor het mogelijk is
H.H. leden nauwkeurige informaties te
verschaffen omtrent alle. firma's in Ne
derland
De kosten dezer informatie® bedragen
60 cents per adres, plus 5 cents Voor
porto, en moeten vooruit betaald wor
den aam het bureau. Information naar
binnen de stad wonende personen gra>-
tis.
Ruim 650 informatiën en rechtskun
dige adiviezen werden in het afgeloopen
jaar verstrekt.
In Juli en Augustus zijn 44 vorderin
gen tot een bedrag van f 2396.67 be
taald; 10 vorderingen worden afbe
taald, 13 vorderingen zijn uitgesteld.
In September en October zijn 69 vor
deringen tot een bedrag van f 2473,88
betaald; 16 vorderingen worden afbe
taald, 10 vorderingen zijn uitgesteld.
Volgens artikel 7 dient het G-ehedm
der Maandlij stem ongeschonden bewaard
ta blijven.
H.H. Leden worden er op attent ge
maakt, dat pretention, buiten de stad
in te vorderen, niet worden behandeld,
tenzij portovergoeding (10 ets.) is hij-
gevoegd.
Het Bureau der vereeniging is geves
tigd 22 Lange Begijnestraat en is ge
opend ie deren werkdag van 's morgens
9 tot 1 en 's middags van 2 tot 4 uur.
Dagelijks is een der bestuursleden
aanwezig en bereid tot het geven van
alle gerwensobte inlichtingen en wel
Maandag en Vrijdag van 1112 uur
v.m., die overige dagen van 34 nm..
Den leden wordt aangeraden voor
dat men levert aan, of zaken doet met
Dressel in de Ostadestraat, inlichtingen
te nemen aan het Bureau Lange Be
gijnestraat 22.
Het Beleg van Haarlem
door de Spanjaarden
in 1572—1573,
DOOB
W. P. J. OVERMEER,
Amanuensis der Gemeente-bibliotheek.
XV.
KENAU HASSELAAR.
In zijne „Belangrijke Stukken" deelt
Van de Capelle eenige bijzonderheden
mede omtrent Kenau Simonsdochter
Hasselaar, waaraan het volgende is
ontleend.
Kenau Simonsdr. Hasselaar, geboren
te Haarlem in 1526, was de dochter van
Simon Hasselaar en Grietje Coenen. Zij
was kleindochter van Gerrit Hasselaar
en Trijntje van Ruyven, eene dochter
van Maarten van Ruyven, tot dè aan
zienlijkste familie in Haarlem behoo
rende, en van Maria Claesdr. Kenau
had een broeder, Dirk Simonsz. Has
selaar genaamd, gehuwd met Aagje
Hoos deze waren de ouders van Pie-
ter Dirksz. Hasselaar, vaandrig van
de schutterij tijdens het-belegook had
zij eene zuster, genaamd Adriana Si-
Fenllleton.
19)
O! ja, ja, laat hem binnenko
men, en meteen stond» zij op om
hem met uitgestrekte handen te
gemoet te gaan.
Het is wel laat maar ik wilde
toch probeeren. je te spreken te
krijgen, zeide Brandon, haar hand
een oogenblik in de zijne houdend'.
..Ik kom van Lichfield Terrace met
de vredesvlag.
Ik wist dat gij mij helpen
zoudt ik wist dat gij komen
zoudt! riep Claude uit in den groo-
ter leuningstoel van haar oom
plaatsnemend, terwijl Brandon
naast haar ging zitten,.
Ja. het spreekt van' zelf, dat
gij op mij rekenen kondt. Ik heb
zelden zoo 't land gehad als nu, daar
ik de schuld was van deze schan
delijke onrechtvaardige en beiee-
digenue handelwijs. Maar laat mij
je de heele geschiedenis vertellen.
mpnsdr. Hasselaar, gehuwd geweest
met Adriaan Junius. Deze Junius is
bekend als een der grootste geleerden
van zijn tijd, hij begon zijne studiën
in 1521 aan de toen zoo beroemde La-
tijnsche school te Haarlem, en in 1531
eindigde hij zijne verdere wetenschap
pelijke oefening. Later was hij aldaar
Stadsgeneesheer en rector der Latijn-
sche school, terwijl hij terzelfder tijd
door de Staten van Holland was aan
gesteld als Lands-historieschrijver.
Kenau behoorde dus tot de deftigste en
aanzienlijkste familiën hare groot
moeder toch was van een aanzienlijk
geslacht, waaronder wij wel mogen
tellen Nicolaas van Ruyven, ten tijde
van het z. g. kaas- en broodspel Raad
en Rentmeester generaal van Kenne-
merland en West-Friesland, alsmede
Schout van Haarlem, en aldaar op den
3en Mei 1492 door de oproerlingen
wreedaardig vermoord.
Kenau is getrouwd geweest mot Nan-
ning Gerbrandsz. Borst, scheepmaker,
zooals blijkt uit een scabinale acte,
een bedrijf toen in Haarlem gelijk
staande met dat van bierbrouwer en
moutmaker, en dus tot den deftigen
burgerstand behoorende althans men
vindt scheepmakers ook onder de le
den van de Vroedschap en den Krijgs
raad, d. i, officieren van de schutterij.
Hunne woonplaats moet geweest zijn
in de Spaarnwouderstraat, in het te
genwoordige derde huls van de Sleu
telstraat af thans bewoond door den
heer J. Hofland met een daarachter
gelegen gebouw, uitkomende aan de
Houtmarkt.
Volgens eene geslachtslijst zou zij
vier kinderen gehad hebben, te weten
een zoon, genaamd Gerbrand Borst en
drie dochters, nl. Guert ook ge
naamd oude Guyert Griete, en Guev-
te, ook genaamd jonge Guyert.
In Augustus 1571 was Kenau reeds
weduwe, en het schijnt dat zij de
scheepmakerij, na het overlijden van
haar man. niet heeft aangehouden
mogelijk echter bleef zij wel handel
in scheepstimmerhout drijven, of be
zat zij nog het hout, door haar man. als
scheepstimmerman nagelaten, althans
in het begin van 1573 heeft zij een
grooten hoop eikenhout, nl. balken en
kromhout geleverd, van wege burge-
meestereu ten haren huize en van hare
werf afgehaald om zekere galei te bou
wen.
Na de overgave der stad, is zij die
ontweken, zooals ook anderen gedaan
hebben, doch hare kinderen, althans
de twee oudste dochters, liet zij ach
ter.
Kenau moet des Maandags vóór St.
Jansdag van 1588 nog geleefd hebben
en voor 21 Juli 1589 reeds overleden
zijn. Op e. g. datum heeft zij uit een
schip op Vlieland nog een brief aan
hare drie kinderen geschreven, waar
uit schijnt te blijken, dat zij koopmans
goederen in dat schip had en wel die
haar toebehoorden.
Blijkens resolutie der Staten van
Holland dd. 2 September 1574 is zij be
giftigd met het waagmeesterschap van
de nieuwe waaggelden, mitsgaders het
collecteurschap van den nieuwen im
port op de turf binnen Arnemuiden.
Deze betrekking kan voor dien tijd
als middel van bestaan zeer ruim zijn
geweest, want men moet zich Arne
muiden voorstellen, als toen dage
lijks in weldaart toenemende.
Hoelang zij dit heeft bekleed, wordt
niet vermeld wel waarschijnlijk is zij
spoedig nadat Haarlem in 1577 zich
weder aan de zijde van den Prin§ had
gevoegd, in de stad teruggekomen, en
wel zeker vóór 22 Mei 1578, als wan
neer zij hier eene akte heeft gepas
seerd zij heeft ook hare woning in de
Spaarnwouderstraat weder betrokken,
althans het opschrift van bovengemel-
den brief, door haar in 1588 op Vlie
land geschreven, is, om dien te bezor
gen ten huize van Kenou Symonsd. tot
Haarlem in de Spaarnwouderstraat,
of aan hare kinderen.
Al vindt men geene belooning van
eer voor Kenau te boek gesteld, zoo
moet deze haar toch ten deel zijn ge
vallen, wijl haar oorspronkelijk af
beeldsel met den eerepenning prijkt
den ordeband voor braafheid en moed
in de tijden der republiek.
Zoals we zullen zien was het Kenau
Hasselaar, die zich gedurende het be
leg zoo verdienstelijk maakte, dat haar
naam sedert dien tijd met eere in 's
lands historiebladen geboekt staat, en
die steeds zal genoemd worden, daar
waar van vrouwelijken moed en vader
landsliefde sprake is.
Bezield met een ijver, die tot het ver-
richten van groote daden in staat stelt,
Ik kon onmogelijk gisteren bij je
vader komen, maar zond hem een
briefje om te vragen of 't goed was
dat ik vandaag kwam dineeren.
Hij was zeer slecht geluimd en toen
ik Haar jou vroeg, zeide hij dat je
een visite bij die Selley's maakte.
Ik was hier heel blij om want zoo'n
eentonig leven moet verschrikke
lijk zijn. Niet voor na het diner,
toen wij alleen waren, vertelde
mijnheer Tracey mij dat hij geen
plezier aan je beleefde en maakte
mij tegelijkertijd deelgenoot van
zijn hoogst onbillijk gedrag. Ik
had wel gelijk toen ik je waar
schuwde hem je besluit omtrent
zijn huwelijksplan nog niet meê te
deelen voordat ik hem voorbereid
had.
Maar ik moest hem wel ver
tellen, mijnheer Brandon. Hij
vroeg mij op den man af of gij mij
ten huwelijk hadt gewaagd en wat
ik geantwoord had. Wat moest ik
toen zeggen? En hij was zoo boos
dat ik nu nog bang word als ik
er aan denk.
Brandon mompelde iets. ..Ik be
hoef je niet. te zeggen dat ik buiten
mij zelf van kwaadheid was. Ik
zeide hem ronduit hoe u er over
wenschte ook zij mede te werken tot
het behoud van de fel belegerde stad.
Het ontvonkte haren moed wanneer
zij zag dat oud en jong bezig was aan
het herstellen der wallen en aan het
graven eener gracht voor een nieuw
werk, dat oprijzen zou, wanneer het
daarvoor staande zou vernield zijn.
Welk een invloed heeft zij gehad op
Haarlem's vrouwen Met spietsen en
vuurroeren gewapend, aangevoerd
door de dappere Kenau, streed deze
schare op de muren der stad. geen ge
vaar noch dood ontziende, noch hare
krachten tegen die van mannen bere
kenende.
Schrik en dood brachten die vrou
wen in 's vijands legerplaats, en in de
harten barer stadgenooten ontvonkten
zij dien blakenden moed, welke helden
vormt en doorluchtige daden doet ver
richten.
„Hoe, zijn de vrouwen hier mannen
geworden, of zullen wij ons van vrou
wen laten kloppen riepen de verbaas
de Spanjolen uit, en terwijl de moed
der belegeraars begint te verzwakken
bij het ontdekken van zooveel vader
landsliefde, klimt die der belegerden,
naarmate men meer en meer de over
tuiging krijgt tegen den vijand opge
wassen te zijn. Voorwaar, had de hon
ger niet tot de overgave geprangd, de-
zoon van Al va, hoe ook door eerzucht
en door zijn vader aangespoord, ware
nooit meester van Haarlem geworden,
tenzij de laatste verdediger op de wal
len zou zijn gesneuveld.
,,Dit 's Kenau Hasselaar, de Kenmer
Amazoon,
Der vrouwen aartsheldin op Haar-
lemsch veege wallen,
De vrijheid ziet haar beeld met eynd-
loos welgevallen,
De onsterflijke eer verstrekt haar
hooge deugd ten loon."
(Onderschrift op haar afheelding).
(Wordt vervolgd).
Vergelijken we Europa van 1801 wat
de hoegrootheid der bevolking betreft,
bij Europa van 1901, dan zien we,
waar in 't eerste géval ongeveer 175
millioen inwoners het werelddeel be
volkten, we thans moeten spreken van
392 millioen. De bevolking is dus meer
dan verdubbeld; zij is 124% vermeer
derd.
De bevolking van Frankrijk in 1801
met zijn nieuwe en natuurlijke gren
zen bedroeg meer dan 33 millioen.
Engeland (met Schotland en Ierland)
bereikte nauwelijks 16 millioen inwo
ners. Het Duitsche Keizerrijk, aan het
eind der achttiende eeuw verbrokkeld,
ongeorganiseerd, had 25 millioen in
woners, over alle stiaten verspreid.
Italia was slechtjs een woord; men
kende alleen het Koninkrijk Sardinië
met 2.700.000 inwoners; het groother
togdom Toscane met 1 millioen inwo
ners, de kerkelijke Staten met 2.600.000
het koninkrijk Napels met 4.800.000
enz. enz. Het geheele Appenijnsche
schiereiland echter niet meer dan 17
millioen zielen.
Buiten Europa was het zoo goed als
onbekende woestenij. Men wist zeer
zeker, dat in Azië, in China en Ln
Indië enorme menschenmassa's woon
den. Geregelde tellingen waren reeds
in de verre oudheid gebruik in 't Ver
heven Rijk. De bevolking bedroeg daar
in de eerste eeuw na Christus 59.594.978
zielen, in 1743 was zij geklommen tot
198.213.713 en in 1795 tot 333.000.000
zielen.: Maar andere cijfers kende
men niet, noch voor Japan, noch voor
Indië, noch voor de overige Aziatische
landen. Van Afrika kende men slechts
den buitensten omtrek, en ik herinner
me uit mijn jeugd nog een atlas, waar
in het was aangegeven als „Terra igno-
ta", het eenige wat de jonge leerlingen
van dat mysterie te weten kwamen, en
men geloofde het, als in den tijd der
Romeinen, meer bevolkt door monsters
dan door menschen. In Amerika had
de officieele volksteller van de Ver.
Staten in 1790 geteld 3.929.214 inwoners
en 5.308.483 in 1800,, maar voor de
andere landen was dat niet mogelijk
gebleken. Mexico, Peru, Chili, Brazi
lië, enz. (Spaansche of Portugeesche
koloniën) telden te zaraen misschien
niet meer dan 4 of 5 millioen inwoners.
En over Australië en Nieuw-Zeeland
zullen we maar zwijgen, dat waren
niet veel meer dan droomen.
Bij den aanvang van de 20e eeuw,
in 1901 is het als een nieuwe wereld.
dacht maar mijn zaak was moei
lijker d'an ik mij had voorgesteld'.
Eindelijk zeide ik dat als hij. je niet
terug riep en zijn verontschuldi
gingen maakte, ik zijn huis nooit
meer betreden zou. Hij zag wel dat
ik in ernst sprak en na nog een
poosje met mij geredeneerd te heb
ben, schreef hij dit. en hij haalde
een briefje uit zijn borstzak, „waar
mee gij, hoop ik, genoegen zult
nemen.
Claude opende het briefje en las
het.
Het doet mij niet denken aan
do uiting van een berouwvol ge
moed.
Brandon glimlacnte.
Het epistel luidde aldus
Beste Claude,
„Ik verlang dat gij thuiskomt.
Misschien heb ik te haastig gehan
deld, maar de teleurstelling was
ook zeer groot.
Uw toegenegen vader
J. TRACEY.
Zijt gij hiermee tevreden?
vroeg Brandon haar ernstig aan
ziend.
Ja ik zal niets beters krijgen
en dit is voldoende.
Zij sprak kalm maar hij zag hoe
Europa telt, zooals we zagen, bijna
400 millioen zielen; daarvan heeft
Frankrijk 38 millioen. Engeland 41
mfllioen; rekenend het oude Frank
rijk, waar in 1801 woonden 26 millioen
menschen, en nu 38, is Frankrijk dus
46% vooruitgegaan in bevolking en En
geland 156%.
Het Duitsche Keizerrijk is weer aan
eengesmeed, als het zwaard van Sieg-
mund onder de hamerslagen van
Siegfried, tellend 39.000.000 inwoners
in 1871 en nu 56.000.000, dus een ver
meerdering van 17 millioen inwoners
in dertig jaar, dus 43"$. Maai', ten
opzichte van 1801 is het een absolute
vermeerdering van 31 millioen inwo
ners, dus 124%.
Italië is uit den doode opgestaan.
Inniger vereenigd dan ooit te voren,
telt het bijna 32 millioen zielen, dus
bijna verdubbeld.
Oostenri j k-Hongarij e o verschri j dt.
het getal van 45 millioen inwonlers,
Spanje dat van 18 millioen, Belgie en
Nederland komen de 12 millioen nabij
inplaats van 5 millioen, zooals in 1801,
en zijn in bevolkingsgetal dus ook in
cfeze algeloopen hondeird jaar 140%
vooruitgegaan.
De Czaar aller Russen gebiedt over
meer dan 115 millioen onderdanen
alleen in Europa, en dit beteekent voor
deze eeuw een vermeerdering vanl24%.
Europeesch Rusland heeft meer dan
het vierde gedeelte der bewoners van
het vasteland, het Czarenrijk in zijn
geheel, te/lt meer 'd)an 135 millioen
bewoners.
Japan, een land van gisteren, gaat
een belangrijke rol spelen in de wereld
geschiedenis, met zijn 48 millioen
inwoners, zijn leger van 600.000 man
nen, zijn vloot van 53 oorlogsschepen
en 50 torpedobooten, en zijn handel
die over 1.200 millioen francen gaat
inplaats van 200 millioen een dertig
jaar geleden.
En Amerika, onafhankelijk geworden
gaat steeds voort zich te versterken.
Peru met 5 millioen inwoners, Chili
nielt 3 millioen, dan Argentinië de
republitek met 5 millioen, Brazilië met
16 millioen, de andere jonge Zuid
Amerikaansche Staten met 12 tot 15
millioen inwoners, Mexico met 13
millioen, de dominion of Canada met
6 millioen, de Vereenigde Statten,
inderdaad de „nieuwe wereld," der
mirakelen van menschelijke onderne
mingsgeest en levenskracht, met 78
millio'ein inwoners.
(Naar Jules Roche in de „Figaro").
Heemstede.
In 1900 zijn alhier 122 personen ge
vaccineerd.
De collecte voor het huldeblijk aan
H. M. de Koningin aan te bieden, heeft
alhier netto opgebracht f 791.
Velsen.
Bevallen G. MantjeBakker z. J.
MeeuwenoordTand d. W. van der
WelSanberg d. C. Grimminck—
Emans d. II. J. W. de Vriesvan Alte-
na d. A. M. WigchertKuijpers z. A.
M. KaanPeeters d. G. van Asselt
Wijhenke d. G. L. M. de FeberKuij-
per z. en d. D. PorckZeegers d. A. de
Pagterden Hollander z. C. M. Hoo-
gervorstvan Nïekerk z.
Overleden J. G. E. Rikkert 53 j.
Spaarndam.
Bevallen C. de Jong—Janmaat.
Haarlemmerliede en Spaarn-
woude.
Getrouwd C. L. van Meesche en J.
P. Bouwens.
Bevallen M. H. WesselingKet-
zer z.
Overleden P. BottelierEsser 62 j.
Binnenland.
Hulde aan wijlen Prins
Frederik Hendrik.
De Duitsche gezant en zijn se
cretaris kwamen te halftwaalf te
Delft aan. In de Nieuwe Kerk wer
den zij ontvangen door den burge
meester a.ls commissaris van den
koninklijken grafkelder. De- krans
heeft een meter middellijn en is
samengesteld uit palmen, met witte.
haar lippen trilden.
Ik heb verschrikkeijk 't land
gehad over het gedrag van je va
der. Ik ben bane- dat gij zulke on
aangename ervaringen omtrent mij
hebt opgedaan dat gij mij liever
niet weêr ontmoeten wilt.
Dan vergist gij u, zeide Clau
de. hem vrijmoedig aanziende.
„Nu wij elkaar zoo door en door
kennenverheug ik er mij op u
weêr te zien, want uw vriendschap
heeft veel waarde voor mij. Har
telijk bedankt voor uw hulp. Toch
heb ik een afschuwelijken tijd
doorgebracht.
Dat kan ik mij begrijpen, juf
frouw Tracey.
O! noem mij liever* Claude.
Juffrouw Tracey verwijdert ons
zot ver van elkander. Ja, het is af
schuwelijk geweest. Ik ben zoo
boos geweest en heb mij tegelij
kertijd zoo beschaamd gevoeld.
Recht of geen recht, het is schande
uit je vaders huis gejaagd te wor
den. Ik kon er niet toe komen de
reden uit te leggen daar het feit
toch bestond. Ik heb de laatste da
gen bet gevoel gehad of ik een in
dringster was, want mijn goede
oom en tante hadden natuurlijk
en paarse bloemen. Er was weinig
publiek, daar het huldebetoon te
laat bekend! gemaakt was.
President Kruger.
Naar men verneemt is bij het
Utrechtsch comité, dat zich ge
vormd heeft om President Kruger
uit te noodigen een officieel be
zoek' aan Utrecht te brengen, na
mens den President, bericht ont
vangen dat hij gaarne bij zijn
komst te Utrecht zal ontvangen
worden door genoemd comité, ter
wij1 iii.j zich tevens bereid ver
klaart later nog eens officieel te
komen. Gisteravond werd eene
vergadering gehouden vanwege ge
noemd comité, ter nadiere bespre
king van de ontvangst.
Strenge winters.
Een napluizer in Friesland geeft
een lijstje van strenge winters,
waaraan het volgende is ontleend.
Ir, 922. onder de regeering van
Arnoud, begon de wi laat. eerst
in Aprii en duurde tot Pinksteren.
In 994 daarentegen een zeer vroege
winter, die in October begon en
eerst in Mei 995 eindigue.
In 1126 een zeer strenge winter,
de rivieren bleven gesloten tot in
Mei en menige dijk bezweek door
dr drijvende ijsstiiotsen.
In 12U6 vroor het z ■- sterk, dat
dc brandewijn bevroor en er haast
geen water te krijgen was. De men
schen kochten stukken ijs, ontdooi-
de>r dit, om zoo drinkwater te krij
gen.
Het jaar 1287 maakte het nog er-
gei. Melis Stoke schrijft dat toen
kinderen in de wieg. ouden van
dagen te bed doodvroren.
In de ..Kroniek van Vlaanderen"
wordt 13 Febi*uari 1361 als de koud
ste dag „sedert menschen heuge
nis" genoemd.
1442 gaf zooveel koude, dat de ri
vieren tot den bodem toe bevroren,
dc visschen stierven. De koude
hield aan tot in Mei zoo vertelt Rei
gersberg in zijn „Zeeuwsche Kro
niek."
In 1457 een barre winter van 11
Oct. lot Maart, gevolgd door een
zeer drogen zomer, van Mei tob
medio October viel geen druppel
water.
In 146S bevroor de wijn in den
kelder, evenals in 1480. Reigers
berg zegt van hel laatste jaar
„Lanck, stranck, vorst, dieren
tijd, oude snee
„Dede den menschen bedrijven
wee."
In 1511 was de Maas voor Rot
terdam zoo sterk, dat men van alle
kanten met paarden en rijtuigen
haai bereed en een hoefsmid' voor
„Het oude Hoofd" een hoefstal
plaatste, om de paarden op 't scherp
te zetten.
Ir het laatst van Februari plot
selinge dooi, eene Rotterdamsche
processie naar Charlois, uit circa
500C personen zakte door het ijs
en velen verdronken.
In 1564 reed men met paard en
rijtuig op de Zuiderzee, in Maart
1609 liep men van Harlingen naar
Enkhuizen.
1612, 1667 en 1674 gaven strenge
winters. In het laatste jaar liep men
3 April nog over de Zuiderzee, 7
April was het reeds zoo warm, dat
jongens gingen zwemmen in de
trekvaart te Haarlem...!
In 1709 lag de Maas van Maas
sluis tot den Briel bevroren, men
reed met paard en wagen van Har
lingen naar Enkhuizen. Er viel
dooi in, doch 26 Februari 1710 pas
seerde men weer de Maas voor Rot
terdam met paard en wagen.
1740 gaf een zeer kmiden en lan
gen winter. Den 12en Maart was
het ijs nog 20 duim dik, 13 Mei
waren te Parijs nog geen bladeren
aan de boom en te zien. Er was
groot gebrek en in October 1741
viel opnieuw een strenge winter in.
1763 gaf een winter met paasch
eieren op de Maas te Rotterdam,
evenals 1774. De 83-jarige Jan Bark
smulde er toen van op 31 ï&aart.
Op Oudejaarsavond 1784 viel de
vorst in met 40 gr. Fahrenheit, de
Noordzee was zoo ver men zien kon
éëne ijsvlakte en men reed over
haren rug van Noordwijk naar
Soheveningen! Die winter duurde
langer dan 4 maanden. In April
niet 't minste idéé wat de reden was
dat ik zou blijven logeeren. Ik
kon hen niet alles verklaren, en
een blosje bedekte haar wangen,
terwijl zij sprak.
Neen, natuurlijk dat begrijp
ik, zeide Brandon haastig. „Het
was heel bescheiden van je om het
gebeurde te verzwijgen het maakt
nu alles zoo veel eenvoudiger.
Het was geen bescheidenheid
meer instinct, antwoordde Claudte.
„Nu ga ik overmorgen naar huis.
Heel best. neem 't er van zoo
lang ge kunt. Apropos, mijnheer
Tracey verzocht mij je te vragen,
of ge bij je terugkomst wild et doen
alsof er niets gebeurd was.
Denkt mijn vader soms dat ik
hem schreiend om den hals zal
vallen? vroeg Claude, haar lip ver
achtelijk optrekkend. Dan vergist
hij zich deerlijk. Toen plotseling
van toon veranderend„Arme
oude man. Ik zou er alles voor
willen geven, al het geld dat hij
mij van plan is na te laten als hij
slechts mijn liefde begeerde. O
hoe afschuwelijk zou het in huis
zijn als Tebbets er niet was. Ik
houd zooveel van Tebbets.
Toch kan ik merken dat je
lagen de stadsgrachten nog dicht
gevroren.
De 19e eeuw gaf wel eenige stren
ge winters, maar lang niet. zoo
streng als de opgenoemde.
Wetenschap.
Jaarlijksche hoeveelheid
caoutchouc.
De hoeveelheid caoutchouc, die jaar
lijks over de geheele wereld verkregen
wordt, is in zooveri'e van bijzonder
groot belang, omdat in alle koloniale
Staten wordt aangedrongen op het tot
stand brengen van kabelverbindingen
tusschen moederland en koloniën, om
de afhankelijkheid van het Engelsche
telegraafnet af te schudden. Zoolang
echter nog het caoutchouc als isoleer-
middel dienst moet doen bij den aan
leg van telegraafkabels, wordt aan den
omvang van dezen arbeid zekere grens
gesteld door de hoeveelheid van het ter
beschikking staande caoutchouc. Het
„Monthly Bulletin" schalde totale hoe
veelheid caoutchouc, die in het voor
gaande jaar verkregen is, op 56.842.000
KG. Daarvan komen op Brazilië en Pe
ru 27,624,000 KG. in verschillende
caoutchoucsoorten.
In Bolivia worden 1,360.000
KG. in Guyana 272,000 K.G., in het
overige Zuid-Amerika 1,814,000 KG., in
Mid den-Amerika en Mexico 2,268.000
K.G., op de Oost-Indische eilanden
907,000 K.G., in Indië, Birma en op
Ceylon 370,000 KG., op Madagascar en
Mauritius 459,000 KG., in Oost- en W.
Afrika 21,722.000 KG. caoutchouc ver
kregen. Van dezen oogst worden in En
geland ongeveer 29 millioen, in het
overige Europa en in Noord-Amerika
met inbegrip van Canada, elk 18 mil
lioen KG. verbruikt.
Te Munchen zullen proeven genomen
worden met acht verschillende toestel
len tot voorkoming van ongelukken
met de tram. Twee er van bestaan uit
automatisch werkende voelhoorns,
waartusschen een net is gespannen,
om menschen in op te nemen.
Land- en Tuinbouw.
Zijn de eieren versch?
Het is zeker een. groot practisch
belang, de eieren op hun deugde
lijkheid te kunnen onderzoeken.
Vooral als zij duur worden, komen
herhaaldelijk eieren aan de markt,
die bedorven zijn. om zich hiervoor
te vrijwaren kan iedei zich gemak
kelijk een toestelletje laten ver
vaardigen, dat II. M. K. in Dene
marken zag gebruiken en dal hem
bij onderzoek zeer eenvoudig' bleek
te zijn. Wel zijn verschillende toe
stellen bekend, aldus schrijft hij
in het ..Weekblad voor Zuivelbe
reiding en Veeteelt", en worden
veelvuldig met, succes gebruikt,
doel in eenvoud en snelheid van
handelen zijn geen van alle met
deze methode gelijk te stellen.
Hel toestel bestaat uit een zeer
eenvoudig kastje van voren open;
de zijwanden en de achterwand'
zijn van hout, het schuin naar ach
ter afloopende dak is van blik,
waarin lal van gaten gemaakt zijn
waarin men eieren kan. plaatsen.
Dit kastje wordt met den achter
wand voor het raam gezet, terwijl
de onderzoeker zich voor den open
kant plaatst. Zet men nu in de ga
ten de eieren, dan kan men zon
der meer, duidelijk onderscheiden
welke doorschijnend en dus goed,
en welke ondoorschijnend en dus
bedorven zijn. Door een groot aan-
ta. gaten te nemen en steeds de
onderzochte eieren door nieuwe te
vervangen, kan men in korten tijd
duizenden eieren onderzoeken.
Vcor huishoudelijk gebruik kan
mer, met een zeer klein kastje vol
staan. dat men desnoods zelf kan
maken
Of ook met lamplicht het onder
zoek mogelijk is, heeft hij nog niet
beproefd. Waarschijnlijk zal dit
echter ook wel gaan.
(Bakk. Ct.)
Examens landbouw- of tuin
bouwkunde.
De „St. Ct." van Woensdag be
vat het verslag der commissie die
in 1900 belast is geweest met het
examineeren van hen die eene ak-
vader je mist. Claude, zacht en
vriendelijk kwam de naam over
zijn lippen. „Ik geloof dat hij zoo
veel van je houdt als hij van iemand
of iets buiten zijn geld kan hou
den.
Geld gaat bij hem voor liefde.
Geld verdringt meestal alle
gevoelens bij de menschen, zeide
Brandon glimlachend.
Ja, ik weet dat gij er zoo over
denkt.
Is dat niet een onnoodig on
vriendelijk gezegde geheel in te
genspraak met ons verbond.
Misschien. Neem 't mij niet
kwalijk.
Ik zal 't je vergeven als je be
looft nti; nooit meer verwijten te
doen.
Dat lag niet in mijn bedoe
ling, zei die Claude en zweeg toen
plotseling.
Heel goed, wij zullen vrede
sluiten. Schrijf nu een enkel let
tertje aan je vader om hem te mei
den dat gij komt.
Kunt gij geeri boodschap voor
mij meênemen?
Het is wel wat laat. Maar ik
kan het briefje op de post doen.
Claude dacht een oogenblik na
