NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. Meestgelezen Dagblad, in Haarlem en Omstreken. 18e Jaargang Maandag 18 Februari 1901. No. 5410 HAARLEM'S DAQBLAD ABONNEMENTSPRIJS Voor Haarlem per 3 maanden1.20 Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente), per 3 maanden1.30 Franco door het geheele Rijk, per 3 maanden1.65 Afzonderlijke nummers0.02^ Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden 0.37J£ de omstreken en franco per post0.45 ADVERTENTIEN Van 15 regels 50 Ots.; iedere regel meer 10 Ots. Buiten het Arrondissement Haarlem is de prqs der Advertentiën van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15. Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Reclames 30 Cent per regel. Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampersingel 70, vlak bij de Turfmarkt. Telefoonnummer der Redactie 600. Telefoonnummer dor Administratie 1552. Intercommunale aansluiting. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM. Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam. Uit Iblad -verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co. JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31b" Faubourg Montmartre. Dit nummer bestaat uit acht bladzijden. Haarlem's Dagblad van 18 Febr. bevat o. a. Militaire beschouwingen over den oorlogstoestandDe graan rechten in Duitschland, Het arbeidersvraagstuk in Zuid Afrika, Het Beleg vau Haarlem, F. W. N. Hugenholtz. Bovendien behoort bij dit nummer onzer courant als gratis-bijvoegsel no. 24 van ,,De Zaterdagavond", bevatten de o.a.Een Zaansch Zeeroover, De Esmoreit (afbeelding uit de opvoering), Haarlemmer Halletjes, Kroniek, Feuil leton: Een nachtmerrie. Een Helden daad (verhaal), Een strijd op leven en dood (met illustratie),Moment-Opname: Sneeuwgezichtjes, benevens de gewone rubrieken en een prijsraadsel. Officieele Berichten. KAMERS VAN ARBEID VOOR a. de Bouwbedrijven, b. de Metaal- en houtbewerking, c. de Confectiebedrijven. d. de Voedings en genotmiddelen en e. de Drukkersbedrijven, te Haarlem. BURGEMEESTER EN WETHOU DERS der gemeente Haarlem maken bekend, dat de op heden door hen vast gestelde kiezerslijsten voor de boven genoemde Kamers van Arbeid ter Se cretarie der gemeente (5e afdeeline) voor een ieder ter inzage zijn neder- gelegd, en dat tegen betaling der kos ten afschriften daarvan verkrijgbaar zijn. Bezwaren tegen die lijsten kunnen binnen veertien dagen na heden wor den ingediend taij^ Gedeputeerde Sta ten der Provincie.^ De bezwaren kunnen zijn ontleend aan het feit, dat de naam van den ver zoeker of van een ander, in strijd met de bepalingen der Wet op de Kamers van arbeid of van het Kiesreglement voor die Kamers, daarop voorkomt, niet voorkomt of niet behoorlijk voor komt. De bezwaren kunnen op ongezegeld papier worden gesteld. Haarlem, den 15en Febr. 1901. Burgemeester en Wethouders voornoemd: BOREEL. De Secretaris, PIJNACKER. Politiek Overzicht. Luit.-Kol. de Wit komt in zijn laatste militaire beschouwingen in de ,,N. R. Ct." tot de conclusie, dat de toestand voor de Boeren in Transvaal nog volstrekt niet hope loos is. Z. i. is het niet noodig. dat zij in Swaziland' worden gedron gen en kunnen zij best langs die grens daarvan noord- en zuidwaarts uitwijken. Het bericht uit Durban zegt hij dat ten noorden van Utrecht de Boeren een afdeeling bereden poli tie hebben aangevallen, waarvan één man gedood werd en drie man vermist (gevangen) raakten, is niet van belang ontbloot, als men in het oog houdt, dat Utrecht ongeveer KM. ten zuiden van Piet Retief ligt en dat een afdeeling Boeren in de richting van laatstgenoemde plaats is teruggetrokken. Het diunkt ons volstrekt niet onwaarschijnlijk, dat deze afdeeling met de Engel- schen is slaags geraakt. In den Oranje-Vrijstaat blijft de toestand' vrijwel onveranderd. Ficksburg is nu weer eens door de Engelschen, Wepener door de Boe ren bezet. Deze plaatsen zijn al zoo Kfókwijls van meester veranderd, zonder dat dit van invloed; is ge weest op den algemeenen toestand dat wij ook nu deze verandering van weinig belang achten. Van meer beteekepis lijkt den militairen schrijver, dat Lijden- burg door de Boeren zoude zijn beschoten geworden. Als dit waar is, dan zoude daardoor het bewijs zijn geleverd, flat in het noorden van Transvaal" door hen aanstalten worden gemaakt om of- fensier op te treden-, waarvoor juist 1 nu het ©ogenblik zoo gunstig is. waar zeven colonnes in het oosten bezig zijn en vijf andere de Wet achterna zitten. Wü zijn nog altijd er niet van overtuigd, dat het Louis Botha is, dien French tegenover zich heeft en hellen er meer toe over om te veronderstellen, dat hij in het Liid'enburgscbe is en daar eene nieuwe strijdmacht organi seert, terwijl een naamgenoot door de beroemde zeven colonnes wordt vervolgd. Het bericht is evenwel piet duidelijkLijdenburg is be schoten, doch de aanval was niet ernstig. Heeft -er wel een aanval plaats gehad en zijn de Boeren misschien ook bezig om de stad in te sluiten en te beschieten? Zoolang de Boeren voortgaan, al dus redeneert Luit.-Kol. de Wit. met de Engelsche colonnes te dwin gen hen voortdurend te achtervol gen, zonder tot een beslissend ge vecht te komen, zullen ziekte en ontbering in de Engelsche gelede ren zulke gapingen doen ontstaan dat French op een zeker oogenblik genoodzaakt zal zijn zijne man schappen rust te geven. Dat de Wet in de Kaapkolonie is gevallen, na bij Norvals Pont de Oranjerivier te zijn overgetrokken, kan hij nu wel als zeker aannemen. De verschillende berichten zijn zeer goed hiermede in overeenstemming le brengen. Ten eerste het bericht uit Colesberg van 11 dezer, dat den vorigen dag een afdeeling Boeren was opgedoken bij Hamelfontein en vervolgens dat de Bergen, b" Donkerpoort vol Boeren waren. Zoo.wat 55 KM. stroomafwaarts van NorvalsDont valt bij de Zand- drift de Zeekoerivier in de Oran jerivier; eerstgenoemde neemt on geveer 16 KM. van de monding de Kleine Tijgerrivier op en ruim 12 KM. van den mond van laatstge noemd riviertje, en 25 KM. ten Z.- westen van den mond der Zeekoe rivier, ligt Hamelfontein. Donker poort is een station 9 KM. ten noor den van Norvalspont. Wanneer men nu aanneemt dat het van den beginne af het voor nemen van de Wet is geweest om in het westen van de Kaapkolonie te vallen en zich bij Hertzog te voe gen dan wordt alles duidelijk na de rivier te zijn overgetrokken rukt hij met zijn macht op Philipstown aan. om verder naar de Aar te mar cheren. Onderwe- hebben de Boe ren Hamelfontein aangedaan en het 16 KM. meer noordelijk gele gen Zeekoegat bezocht van waar zij 50 schapen en fourage voor hun ne paarden hebben medegevoerd. Een telegram uit Kaapstad beves tigt deze onderstelling. Uit het overige deel der Kaapko lonie hooren wij alleen eenig nieuws van de middencolonne, die bij Willowmore een konvooi heeft genomen van 40 wagens. Is de Wet eenmaal met Hertzog vereenigd, dan zal ook de westelijke colonne wel meer van zich doen hooren. Een telegram van 15 Febr. be vestigt deze beschouwingen van den schrijver in de ..N. R. Ct." Reuter seint toch van dien datum uit Kaapstad De Boeren onder aanvoering van de Wet zijn de Oranjerivier in eenige troepen overgetrokken nabij Zandrift, drie d'agen geleden. Herlzog's commando in het wes ten trekt naar Kenhardt, terwijl in de middendistricten Kruitzingers en Schepers commando's terug zijn getrokken. De eerste bezette Murrayburg. Men gelooft dat zij trachten zich te vereenigen met de Wet. We hebben gisteren met een en kel woord melding gemaakt van de dertig vergaderingen die Woens dag in Berlijn en in de voorsteden onder leiding der Soc. De-m. partij gehouden ziin ter bestrijding van de graanrechten, waar moties tot afschaffing dezer rechten zijn aan genomen. Het komt ons belangrijk genoeg voor, die motie in haar geheel op te nemen. Zij luidt aldus De rechten op graan en levens middelen zijn de drukkendste en onrechtvaardigste last die de arbei dende klasse kan worden opge legd. Deze rechten maken het leven van de groote massa duurder in omgekeerde reden tot de grootte van haar inkomen. Deze rechten zijn een hinderpaal voor den vooruitgang van de nij verheid waarbij de overgroote meerderheid van de natie in stijgen de mate betrokken is, in het bizon- der verhinderen zij het sluiten van gunstige handelstractaten met an dere staten. Deze rechten zijn dus in strijd met de ontwikkeling van onzen handel en onze beschaving die eon gemakkelijker ruiling van produc ten tusschen alle volken eischen. De vergadering ziet daarom in de begunstiging van de verhoogin" van deze rechten door de rijksre- geering een schreeuwende onrecht vaardigheid en, voor zoover de ver- hooging geëischt wordt door be langhebbenden. een uitvloeisel van de heerschappij van zekere klas sen en van agrarische baatzucht. Tegen dergelijke pogingen tee kent de vergadering met kracht verzet aan. De vergadering protesteert ech ter niet alleen tegen elke verhoo ging van de rechten op graan en op levensmiddelen, ernaar eischt hun algeheele afschaffing. De regeering en de agrariërs (voorstanders der graanrechten) hebben een compromis gesloten, volgens de ..Frankf. Courier", dat hierop neerkomt, dat het invoer recht op gerst van 2 op 3 mk., het recht op haver van 2 op 4mk., dat op rogge van 3| op 5 mk, en het recht op tarwe van Sh op 6 mk, per 100 KG. zal gebracht worden. Buitenlandsch Nieuws. Koning Edward's salaris In zijn gisteren uitgesproken rede heeft Koning Edward ook zijn ci viele lijst ter_sprake gebracht. Het Parlement zal hebben vast te stellen hoe hoog de civiele lijst des Konings zal ziin. Daar de be paling daarvan met Koningin Vic toria's overlijden ongeldig is ge worden,zal de Regeering met een nieuw voorstel hebben aan te ko men,. De voorstellen worden ge daan in den vorm van een bill, met welker aanneming of verwerping ook het Kabinet staat of valt. Er is echter geen twijfel of de meerderheid van het Lagerhuis zal de desbetreffende regeeringsvoor- stellen aannemen, doch waarschijn lijk is het, dat. indien een groote verhooging wordt voorgesteld de radicale parlementsleden en ook de Iersche afgevaardigden een scher pen critiek zullen doen hooren. Koningin Victoria ontving voor persoonlijk gebruik, onderhoud der Koninklijke huishouding, salaris sen en pensioenen van de leden daarvan 385.000 pond st., waarbij dan nog d:e inkomsten van het groothertogdom Lancaster komen, terwijl het particulier inkomen van de souvereine in het laatste jaar on geveer 60.000 pd. st. was. Het plan bestaat de civiele lijst van Koning Edward met 500.000 pd. st. te verhoogen. De Congo-Staat. De minister-president graaf De Smet de Naeyer, las heden in de Kamer eene verklaring voor, lui dende: De conventie, den 3en Juli 1890 gesloten tusschen Bel°-;ö en den onafhankelijke Congo-Staat, loopt 18 Februari a. s. af. Ik ben gemachtigd te verklaren dat de Re geering van dien Onafhankelijke Congo-Staat er in toegestemd heeft, om de beslissing over het al of niet annexeeren van1 den Congo-Staat door België uit te stellen totdat de Kamers weer bijeenkomen na Pas/ih^n. |Het Arbeidersvraagstuk in Zuid-Alrika. We hebben onlangs in onze ru briek Buitenlandsch Nieuws een uittreksel gegeven van een artikel van den heer Markham in de „Nineteenth Century" over,,De Economische vooruitzichten In het ..Berl. Tageblatt" heeft iemand, (de redactie noemt hem een uitstekend kenner van Zuid- Afrika) naar aanleiding van dat ar tikel eenige beschouwingen gewijd aan het arbeidersvraagstuk in Zuid- Af rika, die merkwaardig genoeg zijn er iets uit over te nemen, al zeggen we daarmede niet het met die beschouwingen volkomen eens te zijn. Wie het arbeidersvraagstuk in Z. Afrika beschouwt, moet zich de toe standen gansch anders voorstellen dan in Europa, zegt de schrijver, want hier in Europa leven de ar beiders van hetgeen hun arbeids kracht oplevert, zonder eenig be zit; wanneer ze niet werken, moe ten ze verhongeren, terwijl de Kaf fers (want die werkkrachten heeft de auteur op het oog) wat land be zitten en zoo ze verkiezen gansch werkeloos in hun kraal hun pijpje kunnen rooken. De vrouwen be werken het land. dus ze komen zóó toch aan den kost. Zelfs de betrekkelijk hooge too rn en vóór dat de oorlog was ui broken, konden de zwarten niet be wegen zich als bergwerkers te ver huren, zegt hij, tenminste niet in voldoende aantal. Onder de Boeren-regeering wer den de Kaffers als een minderwaar dig ras beschouwd, zegt hi kregen geen enkel recht een hand werk uit te oefenen,, handel te drij ven of tot grondbezit' te komen. Het eenige recht dat ze hadden, was zich als arbeiders of huisknechts in Boeren-dienst te begeven. De Boeren wisten er de Kaffers met groote strengheid onder te houden, zegt de schrpver zij werden streng doch rechtvaardig behandeld, dat laat zich niet loochenen. Hoe de Kaffers zelf de .wisseliner in Transvaal opnemen mag volgens hem blijken uit het feit. dat zij op vele plaatsen den Boeren de ge hoorzaamheid opzegden én arm in arm met de Engelschen ,,er eentje gingen pakken". De toestand werd ernstig en alleen een krachtig op treden der werkgevers verhinderde een wegloopen van groote scharen zwarten. Maaren nu komt de groote maar. Wanneer de Engelschen, zooals blijkbaar de heer Markham wil, de zwarte werkkrachten wil len uitknijpen, zwaren arbeid te gen lage loonen laten verrichten en drukkende belastingen heffen, dan zal dien Kaffers spoedig een licht opgaan, en zullen zij weldra begrijpen, dat de Boerenregeering toch verkieselijker was. Het resultaat der arbeidersvraag zegt de kenner van Zuid-Af rika" in het Berl. Tageblatt" zal importa- tatie van Chineezen zijn. De schrijver komt tot de conclu sie. dat, hoewel de heer Markham de zaken ietwat anders beschouwt dan hij, deze toch ook tot de slot som komt, dat er Chineezen moe ten worden geïmporteerd, en hij bewijst daardoor dat hij er over denkt als de mijnmagnaten. aan wier hoofd Cecil Rhodes staat die trots verschillende démenti es het „groote beschavingswerk" in China door 't importeeren van Chineezen volbrengen wil. Algemeene berichten. DE OORLOG IN ZUID-AFRIKA De Koningin der Swazi's heeft aan de Engelsche autoriteiten laten we ten. dat zij en haar volk op de aan komst van het Britsche leger wach ten. De Boeren hebben haar en haar volk altijd zeer slecht behandeld, voegt de zwarte majesteit er aan toe. Terwijl Kitchener niet weet. hoe de Engelsche regeering te helpen de handen los te krijgen uit het Zuid-Afrikaansche wespennest, be ginnen de Kamer van Koophandel en de gemeenteraad van Kimberley nu ook al te zeuren om de gevluchte mijnwerkers toch eindelijk naar den Rand terug te sturen. Het be gint waarlijk op plagerij der mili taire autoriteiten te gelijken. De liefhebberij jn naar Zuid- Af rika te gaan beg dit nov steeds meer af te koelen in Engeland. Een beroep van het ministerie van Oor log op de Crewe Apoorw eggen ie- vrijwilligers. om twee secties te le veren voor dienst in Zuid-Afrika. heeft een teleurstellend resultaat opgeleverd. Slechts 15 man hebben zich aangeboden voor 50 plaatsen. En dat nog niet eens voor gevaar lijken arbeid op het oorlogsveld Generaal Smith-Dorrien heeft Amsterdam (in het Oosten van Transvaal) bezet. De Duitsche redering gaat stel selmatig voort met hel uiteetten van Polen die geen Duitsche onder danen zijn. Alleen uit Mülheim aan de Roer zijn in Januari 23 Po len van vreemde nationaliteit ver bannen. Sobiechowski, d'e verantwoorde lijke redacteur van de „Gazeta Grudziondzka". een te Graudenz verschijnende Poolsche krant is dezer dagen voor de 27ste maal we gens smaadschrift voor de recht bank gedaagd. Sobiechowski had in twee artikelen gezegd dat de ver deeling van Polen een schandelij ke roof was geweest en dat de Prui sische onderwijzers, als zi.i op de lagere scholen over de verdeeling spraken, de geschiedenis met leu gens vervalschten. Het O. M. eisch ic drie maanden gevangenisstraf tegen Sobiechowskide rechtbank sprak den beklaagde echter vrij van beschimping van staatsinstel lingen en veroordeelde hem enkel tot een boete van 100 mk. wegens beleediging van den onderwijzers stand. Sobiechowski had o. a. voorge steld prof. Delbrück uit Berlijn als getuige décharge te dagvaarden, maar de rechtbank weigerde dit. De Spaansche regeering gelooft dat op het einde der week de nor male toestand zal hersteld zijn, en zal dan aan de Koningin-Regentes de quaestie van vertrouwen stellen. De Italiaansche nieuwe ministers hebben den eed in handen des Ko nings afgelegd. De uitvaart van Milan was zeer indrukwekkend. De Keizer, de aartshertogen, een vertegenwoor diger van den koning van Roeme nië, het corps diplomatiqi e de mi nisters, de voorzitters der Kamers en verschillende andere autoritei ten woonden der. dienst in de or thodoxe kerk bij. Verscheiden duizenden werkloo- zen te Boedapest hielden Vrijdag namiddag een demonstratie in de voornaamste straten. Zij droegen plakkaten met het opschrift: Brood en werkLeve het internationaal socialisme Op hun weg sloegen zij de groote spiegelruiten in restaurants, café's en magazijnen stuk. Velen hunner werden in hechtenis genomen. CHINA. In de laatste dagen is de hervor- mings-gezindheid van de Keizerin- Regentes van China weer ter spra ke gekomen. Men zal over 't ge heel aan die berichten óf geen ge loof geslagen of er de stemming achter gezocht hebben van den vos die een opwelling krijgt om boete te doen. Waarschijnlijker is ech ter dat het woord hervorming in dit geval door de westerlingen ver keerd begrepen wordt, en 't is best mogelijk dat de scherpzinnige Re gentes begrijpt dat nu de tijd ge komen is voor hervormingen maar in den zin van ..China voor de Chineezen". Dat zouden dus zijn. hervormingen zooals Tsjang-tsji- toeng, een der meest verlichte en vaderlandschlievende, maar daar om vooral niet bijzonder op de vreemdelingen gestelde Chineezen, er altijd voorgestaan heeft. Zelfs in dat geval zouden de vreemdelin gen er wel iels bij winnen, maar zeker lang niet zooveel als zij in hun zelfzuchtige grabbelzucht wenschen. De regeering van het vorstendom Reuss jonge linie, die in zalige ver getelheid zou leven als zij niet af en toe van zich deed spreken door haar cordaat optreden tegenover de regeering des rijks en sommige zonderlinge maatregelen, heeft bij den Landdag een wetsontwerp in gediend strekkende tot invoering van een belasting op de geboorten. Ouders die bij den burgerlijken stand aangifte doen van een geboor te. moeten 50 pfennig storten. De opbrengst van deze nieuwe belas ting zal voor een goed doel besteed worden zij zal dienen tot verster king van een ondersteuningsfonds voor minnen. Stadsnieuws Haarlem, 16 Febr. 1901. Men schrijft ons Vrouwen-vercenigingen op elk gebied komen tot stand. Zoo is er ook een gedachte gegaan door het hoofd van enkele vrouwen hier ter stede, de gedachte nl. Zou het niet mogelijk zijn een onderlinge ver zekering daar te stellen tegen ziekte der huisvrouw? Als het hoofd van het gezin ziek is dan is er in de meeste ge vallen voor gezorgd dat de geldelijke middelen niet achteruit gaan en dat ia heerlijk en rustgevend. Maar als de vrouw des huizes ziek is. soms 3 4 weken of langer, dan ligt alles; het gansche gezin lijdt daardoor, iedere huisvrouw uit den hoogen stand en uit arbeidersgezinnen weet dat bij er varing. Om nu uit eigen onderlinge middelen daarin te voorzien, hebben eenige huisvrouwen zich ten doel ge steld een vereeniging op touw te zetten die in die diepgevoelde behoefte voor ziet, tot steun der wet op de leerplicht en tot welzijn der schoolgaande kinde- ren. Want toch in veel gevallen wordt, als moeder ziek is, het dochtertje of het zoontje thuis gehouden om bij te springen. Dat is treurig menig onder wijzeres) weet daar de jamiuerlijkste gevolgen van te noemen. Het kind kan niet meer mee met de klas, het heeft zoo dikwijls verzuimd, niet door eigen schuld, maar moeder was ziek en had hem (haar) noodig. Daar nu die veree niging op 't oog heeft uit de contributie flinke, nette vrouwen daar te stellen die zich ten allen tijde beschikbaar moeten stellen om in te springen bij het lid dat ziek is. zal er veel lijden en nadeel voorkomen en gelenigd worden. De kinderen zullen de school bezoeken, alles ondanks de zieke moeder ordelijk en goed gaan. Daarom huismoeders, sluit u aan; de contributie is weinig en voor verdere inlichtingen verwijzen we naar achterstaande advertentie. Maandagavond heeft eene leden-ver gadering van het departement Haarlem der Ned. Maatschappij ter bevordering van Nijverheid plaats in het Bronge bouw. De agenda bevat rekening en verantwoording van den penningmees ter en bespreking van de voorgestelde tariefwet. naar aanleiding vtan de vraagpunten door het hoofdbestuur aan de departementen opgegeven. In leider is de heer II. Smlssaert van 's Gravenhage. Esmoreit. Dank zij de welwillendheid van den heer J. B. Wolters te Groningen, zijn wij in staat onzen lezers in „De Zater dagavond" een afbeelding te geven uit de opvoering van „Esmoreit" door de Rotterdamsche onderwijzers. De cli ché is overgenomen uit het weekblad School en Leven". Tevens hevelen wij voor de voorstel ling van Zaterdag a. s. aan het tekst boekje „Esmoreit", door Kakebeen en Ligthart, aan de hand waarvan de voorstelling nog grooter genot zal geven.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1901 | | pagina 1