Het Schrift in de Oudheid,
SCHAAKSPEL.
Prijsvraag.
dig belachelijk mee gemaakt hadden.
Ook in het noorden van Engeland
heeft men eens een beweging op touw
gezet tegen het dragen van corsetten.
maar men eindigde ook dezen keer
met het op te geven als beuzelwerk,
als het najagen van een hersenschim.
Een welgesteld Amerikaan na
tuurlijk een Amerikaan bepaalde
bij testament, dat zijn vrouwelijke
erfgenamen, die de gewoonte hadden
een corset ie dragen, onterfd zouden
worden. Zijn executeurs beschouw
den dat echter als een gril en namen
de corsetdraagsters weer in bescher
ming.
Een ander man ook een Ameri
kaan vroeg echtscheiding aan. om
dat hij het met zijn corsetdragende
vrouw niet eens kon worden over de
kleederdracht van zijne dochter.
En niettegenstaande al die protes
ten behoudt het corset nog zijn plaats
in de rij der mode-artikelen.
Automatisch beeldhouwwerk.
Een Italiaansch blad doet de vol- j
gende niededeelingen over ,.automa-l
tisch beeldhouwerk."
De ingenieur Buontenpi heeft een
machine uitgedacht, waarmede men
langs auiomatischen weg reproduc-
tiën in marmer vervaardigen kan. De
machine kan door elke beweegkracht
gedreven worden en verwijdert het
overtollige steen tot op een paar mil- j
limeter van het gewenschte oppervlak. I
waardoor het beeld er dus uitziet alsof I
het met een sluier of masker bedekt
is. Individualiteit en uitdrukking
moet het dan door de verdere behan
deling van den artist verkrijgen.
Is deze machine werkelijk zoo doel
matig als men haar beschrijft, dan
kan zij weder aan veel handen het
werk ontnemen, daar de werkzaam
heden van de meeste beeldhouwers
zich slechts bepalen tot het maken van
modellen in klei. en zij het reprodu-
ceeren in steen gewoonlijk geheel
aan de bekwaamheid hunner assisten
ten toevertrouwen. Wij kunnen hier
nog bijvoegen, dat deze nieuwe me
thode naar het schijnt zeer veel over
eenkomst heeft met de manier, waar
op langs mechanischen weg reproduc
ties worden gemaakt naar een basre
liëf in gips, met dit verschil, dat daar
bij tegelijk een vergrooting van het
oorspronkelijke model worden verkre
gen.
Koning Edward's hofhouding.
Bij een in de Court Circular, de of
ficieels Engelsche hofcourant., voorko
mend decreet, gelast koning Edward
VII een algeheiele reorganisatie van
zijn civiele huis. Het zal bestaan uit
een veel grooter aantal personen, dan
dat waarmede koningen Victoria in
haar ontroostbaren rouw zich om
ringde.
Men weet, hoe diep de prins van Wa
les tijdens de regeering zijner moeder
de ongezelligheid en den eenvoud der
hoffeesten betreurde; het nieuwe de
creet doet vermoeden, dat die vroegere
gewoonten niet gevolgd zullen worden.
Edward's civiele huis komt te staan
onder de opperledding van den lord
High Steward, wiens jaarwedde vast
gesteld is op 25000. Voor den inwen-
digen dienst is de opper-ceremonie-
meester. de Master of the Household,
die daarvoor f 14.500 per jaar opstrijkt,
alleen verantwoordelijk.
Het opsommen der zoo goed als on
telbare beambten van de gereorgani
seerde hofhouding, van den groot-aal
moezenier f 14000) af tot twee yenmen.
belast met de „lekkernijen en zoetig-
hefin" f 3750) toe, is van te onderge
schikt belang. We noemen alleen den
„kapitein van den Gouden Wandel
stok" f 12.500) en den chef-bottelier
(f 6500); verder omvat de lijst circa
350 officieren van alle graden en corp
sen.
Enkele door koning Edward geno
men maatregelen verdienen intusschen
bijzondere vermelding. Zoo is b.v. het
keukenpersoneel bijna verdubbeld en
ook de koninklijke kapel, de State
Band, aanmerkelijk versterkt. De
daarvoor uitgetrokken som bedraagt
meer dan f 25000 per jaar.
Tengevolge van het groot aantal
uniformen, waaruit zijn garderobe be
staat, heeft de koning een specialen
beambte aangesteld, tegen f 10.000
'sjaars, een fourier en drie assisten
ten om zich geheel aan 'skonings ci
viel en militair uiterlijk te wijden.
Koningin Alexandra moet zich te
vreden stellen met. een Mistress of
the Robes", den rang hebbende van
en hertogin weliswaar, maar een ho
norarium van slechts f 6250 genietend.
Vermelding verdient nog het feit.
dat de salarissen van alle hofbeambten
aanmerkelijk verhoogd ziïn.
Gezwegen nog van de voeding, huis
vesting, verwarming, bewasaing, ge
neeskundige hulp, gratificaties en tal
rijke, soms zelfs koninklijke fooien, i
krijgen de kameniers een minimum-
toelage van f 75 per maand, kamer-!
dienaars f 90. lakeien f 100 en gewone
koetaiers 125 per maand.
De verhoogde bezoldigingen zijn na
het vrij armoedig régime van koningin
Victoria, ware verlichtingen voor de
arme hovelingen geweest.
Alles andersom.
In Japan wordt het totaal van eene
rekening bovenaan en de onderschei
dene posten daaronder gesteld. Vele
werktuigen en gewone hulpmiddelen
gebruikt men daar ook juist omge
keerd als bij ons. Zoo steekt men bij
voorbeeld den sleutel met den haard
naar boven in het slot, en de Japan-
sche timmerlieden zagen en schaven
naar zich toe, in plaats van, zooals
bij ons, van zich af.
Toen bij de Japanners de kurkentrek
ker werd ingevoerd, hielden zij dien
vast in de hand en draaiden de fles-
schen er omheen.
DOOR
OTTO H. SMITS.
(Slok)
Bevreemdend is dat wij naast slechts
één soort letterteekens, twéé soorten
cijfers gebruiken. De soort 1, 2, 3, enz.,
van Arabischen oorsprong besprak ik
reeds, doch ook worden nog steeds,
zij 'tdan ook in mindere mate, de
z.g. Romeinsche cijfers gebezigd,
vooral op gedenksteenen, opschriften
op .standbeelden enz., komeri ze nc©
diÏLvvijls voor. In 't dagelijksche levèn
worden ze niet dan hoogst zelden te
pas gebracht.
I 1, II 2, III: 3, III J of IV 4,
V 5, VI 6, VII 7, VIII of
I1X 8, Villi of IX 9, X - 10,
L - 50, C 100, D 500, M of ook
wel CIC 1000, enz.
De Romeinen gebruikten als schrijf-
materieel platte tafeltjes met was be
streken. Met een ijzeren priem, aan
't eene einde voorzien van een punt,
aan 't andere afgeplat, werden de let
ters in de was gegrift, 't Platte eind
der priem diende om de oppervlakte
der wastafeltjes weer vlak te ma
ken, teneinde ze opnieuw te kunnen
gebruiken, 't Gebruik van Papyrus
was hun evenwel ook niet onbekend,
want zelfs zijn 'tde Romeinen ge
weest welke genoemde stof 'teerstin
boekvorm hebben gebruikt.
Na den ondergang van 't Romeinsche
rijk brak er een tijd aan welke door
barbaarsche en woeste oorlogen voor
en vooruitgang der beschaving niet
erg bevorderlijk is geweest. Door ver
schillende oorzaken hield toen de uit
voer van papyrus uit Egypte ook op.
En ofschoon ook in andere landen,
zooals b.v. op licilië de papyrusplant
wel voorkwam was 'ttoch voorname
lijk uit Egypte dat men de benoodig-
de grondstof moest betrekken. Al spoe
dig was er meer vraag dan aanbod
en in deze schaarste van schrijfma
teriaal moest op de een of andere wijze
voorzien worden. Uit dezen tijd dag-
teekent dan ook meer 't algemeen ge
bruik van 't perkament't Waren even
wel 'tmeest de zich in hun klooster
cellen opgesloten houdende monniken
welke het schrijven beoefenden. Dik
wijls deed zich bij deze heeren 't geval
voor dat door geldgebrek of anders
zins er een leemte in 'tschrijfmateriaal
.ontstond. Doch geen noodOude
beschreven perkamenten werden afge-
krabt en met puimsteen af- en glad
geslepen en op deze afgeslepen perka
menten werd weer opnieuw geschreven.
Geschriften waaraan toen ter tijde
weinig waarde werden gehecht, doch
voor 't nageslacht van onberekenbaar
nut zouden zijn geweest, werden op
deze wijze aan de vergetelheid prijs
gegeven. Eerst in onzen tijd is'teven-
wel gelukt door een chemisch proces
't oorspronkelijk schrift dezer,,palimp
sesten" zooals ze genoemd worden,
weer te voorschijn te doen treden én
dan te ontcijferen.
De duurte van 't perkament was
mede een oorzaak dat er moest worden
omgezien naar een goedkoopere stof,
welke ook geschikt was om te beschrij
ven en duui'zaam genoeg om de ge
schriften geruimen tijd te kunnen
bewaren. En dezer stof was 't boomwol
papier, reeds in de achtste eeuw door
de Arabieren in gebruik. De meerdere
vraag naar dit artikel deed al spoedig
de fabrikatie snel toenemen en had
een levendigen handel daarin met
bijkans alle landen van Europa ten
gevolge.
Zooals ik reeds terloops zeide. waren
't voornamelijk de monniken aan wie
de schrijfkunst bekend was. Dit zou
evenwel niet zoo blijven. Een kunst,
welke 't menschdom zich op een zoo
nuttige manier dienstbaar kon maken,
kon onmogelijk achter de trieste kloos
termuren verborgen gehouden worden.
En uit de geschiedenis is een ieder
wel bekend dat vooral onder de regee
ring van Keizer Karei den Groote de
schrijfkunst een meer algemeene be
kendheid erlangde. Deze meerdere be
kendheid met de schrijfkunst had een
snellere ontwikkeling van 't mensch
dom ten gevolge. Boeken, vooral op
't gebied van godsdienst en kerkge
schiedenis werden geschreven en door
de monniken, \velke men dientenge
volge zeer juist met den naam schrijf-
fabrikantep kap bestempelen, verme
nigvuldigd. bat deze geschreven boe
ken evenwel slechts in handen van
betrekkelijk, weinigen kwamen wegens
hun enorm hoogen prijs, ligt voor
de hand. De uitvinding der boekdruk
kunst bracht daarin evenwel verande
ring. Deze had tengevolge dat het
boeken bezit niet uitsluitend een pré-
vilegie der rijken bleef, doce ook voor
de middelklasse en in onzen tijd zelfs
voor de armste mogelijk werd.
Twee merkwaardige Kaartjes.
Het idee, schrift langs mechanischen
weg te vermenigvuldigen, is al over
oud en reeds in de vierde eeuw door
de Chineezen in practijk gebracht.
Deze bezigden toen reeds de houtsnèe,
voor losse type is hun taal, met haar
kolossaal aantal teekens minder ge
schikt.
En, wat ons land betreft, reeds van
't begin der 15e eeuw dateeren gedrukte
speelkaarten en afbeeldingen van heili
gen welke voor dien tijd door brief
schrijvers enz. werden geteekend. Ten
einde evenwel meer te kunnen produ-
ceeren, kwamen deze op 't denkbeeld
de vormen in hout uit te snijden en
door middel van deze houtblokken elk
willekeurig aantal te kunnen vervaar
digen. Buitendien gaven deze ook nog
't voordeel bewaard en telkens weer
opnieuw gebruikt te kunnen worden.
Groote dankbaarheid zijn we even
wel verschuldigd aan den Duitscher
Johann Gensfleisch, genaamd
Gutenberg, welke van 13971468 leefde.
Deze is 't geweest, welke de eerste
belangrijke schrede op 't gebied dei-
boekdrukkunst maakte. Uitvinder der
boekdrukkunst kan men hem evenwel
bezwaarlijk noemen, daar deze aan
't menschdom reeds lang bekend was.
Wel is hij daarentegen de uitvinder
en eerste vervaardiger der boekdruk
pers, voor welker bouw hij een druiven
(wijnjpers als model bezigde. Ook legde
Gutenberg zich toe op 't snijden van
zuivere, losse lettertypen en later op
't maken van matrijzen teneinde looden
letters te ^kunnen gieten om telkens,
al naar liehoefte dezelfde lettersoort
te kunnen verkrijgen. Deze pionier
der boekdrukkunst had evenwel dik
wijls met enorme moeielijkheden te
kampen, vooral op financieel gebied.
Om een enkele te noemen 't vervaar
digen van de bekende en beroemde
40regelige Gutenbergbijbel, waarvan
een exemplaar berust in 't „Buchhand-
lerhaus" te Leipzig, had reeds 4000
gulden gekost, nog voor 't twaalfde
folio gereed was. En aangezien't geld
toentertijd heel wat duurder was dan
tegenwoordig, is dit zeker een enorm
hooge som.
TYPE GUTENBERGBIJBEL.
Sedert deze Bijbel werd gedrukt, dit
weten we allen, heeft de boekdruk
kunst reeds een kolossaal hooge
vlucht genomen en nog is steeds aller
wege snelle vooruitgang merkbaar.
Tot slot dien ik nu nog een paar
andere alphabets te bespreken, 't Eerste
is 't „Morse" alphabeth, 't welk zéker
wel uit de eenvoudigste teekens bestaat,
welke men zich denken kan, nl. uit
streepjes en stipjes, 't Is 't alphabet
bij 't telegrapheeren in gebruik.
De afzender van 't telegram laat
door een enkelen druk van zijn vinger
de electrische stroom langer of korter
tijd werken, waardoor aan 't kantoor
van ontvangst een stift op een voorbij
glijdende papierreep een streep of een
punt trekt. En hoewel sedert de uit
vinding van Morse, reeds machines
zijn uitgevonden, waardoor 't moge
lijk werd langs telegraphischen weg
't handschrift getrouw weer te geven
is toch 't Morse-alphabeth door de
groote eenvoudigheid nog steeds in
gebruik gebleven.
Geïl lustreerd.
't Tweede alphabet, 't welk tegen
woordig in een groot aantal variatiën
wordt gebezigd is dat der steno
grafie. Het menschdom steeds er op
uit in alles de grootst mogelijke snel
heid te bereiken heeft 'tidee door
afkorting en vereenvoudiging der let
terteekens en vlugger te schrijven
alphabet te verkrijgen in praktijk ge
bracht. Ervaren stenografen teekenen
een rede woordelijk en even snel op
als deze wordt uitgesproken. Endaar
het streven naar meerdere productie
in een minder tijdsverloop zal blijven
bestaan kan men ongetwijfeld de ste
nografie beschouwen alshetschrift
der toekomst.
Het door de Engelschen bezette gebied Het door de Engelschen bezette gebied
op 1 Sept. 1900. op 1 Mei 1901.
Twee interessante kaartjes, die dui- baas waren. Het tweede kaartje geeft, I gelscli was, waren de Engelschen 1
delijk uitdrukken, wa.t zij bedoelen, ook in zwart en wit, het door de En- Mei 1.1. alleen baas langs de spoorwe-
geven wij hier. gelschen en door de Boeren bezette ge- gen, was de Vrijstaat, op de linie
Op het eerste is in zwart voorgesteld bied aan op 1 Mei 1901. Een groote Bloemfontein Ladybrand na, geheel
het gedeelte van Zuid-Afrika, dat 1 verandering! Terwijl in Sept. 1900 na door hen ontruimd en zetelen zij bui-
Sept.^lOOO bezet was door de Engelsche de gevechten langs den Komati-spoor- ten de spoorwegen en de groote steden
strijdmacht. De witte plekken geven weg bijna alles ten zuiden van de lijn in Transvaal, nog maar alleen in het
de streken aan, waar de Boeren nog Warmbad—Lijdenburg zwart, d.i. En Lijdenburgsche.
O gij, die den mensch zijn vrijheid
ontneemt, met welke woorden zult gij
dat voor God verantwoorden'?
Beecher Stowe. „De Negerhut".
Naast hen, die verdrukt worden
door de m,enschen en door de gebeur
tenissen zijri er inderdaad anderen,
die in zich hebben een zekere kracht,
waarmede zij niet alleen de menschen
die hen omringen, doch ook de ge
beurtenissen aan zich ondergeschikt
maken. En zij zijn zich die kracht
bewust.
Maurice Maeterlinck.
LUIM.
Wat meent ge dat in weemoedsdroo-
men,
In rouwmisbaar dat harten breekt,
In treurgezangen, tranenstroomen.
Het meest der ziele droefheid spreekt...
Daar is een glimlach, gul en goedig,
Een lachje, geestig, schalk en fijn,
En toch zoo grensloos diep weemoedig.
Dat zuchten daarbij vroolijk zijn!
De Génestet.
Van alle tijden.
Voor alle tijden.
Een stille handdruk was de eenige
groet van gelukwensch; maar daarin
lag meer hartelijke deelneming dan
duizend worden en kussen vermoch
ten. De druk eener geliefde hand
drukt tot diep in de ziel, want door
de hand dringt ook de gewaarwording
van een liefhebbend hart tot ons door.
Daarom ook is de druk eener geliefde
hand zoo warm en mild als de lente
zon.
Fr. Friodrich. „De orthodoxen."
Gij kunt alleen geestig zijn als uwe
omgeving het ook is. De haan heeft
goed kraaien tegen de eenden, zij be
grijpen hem niet.
Genegenheid is een liefkozend kind,
dat u ondanks u zeiven aan het leven
doet hechten.
Als het u hard valt het "ebruik
van bedwelmende dranken op te ge
ven, geef het dan op om uw zelfswil;
als het u gemakkelijk valt, geef het
dan terwille van anderen op.
S. J. May. „Drankmisbruik".
Wie kan de zaligheid van dien eer
sten dag der vrijheid beschrijven? Is
het gevoel der vrijheid niet edeler en
fijner dan eenig ander, dat de zinnen
kan aandoen? Onbespied en zonder ge
vaar te kunnen spreken, te ademen,
uit en in te gaan? Wie kan het geze
gende beschrijven van de rust, welke
op de peluw van den vrijen man ne-
Medaillon op het graf van den Heer H. VAN BREEMEN Hz.,
in leven 2e Voorzitter der Liedertafel ,,Zang en Vriendschap" alhier.
derdaalt door de wetten, die hem del en verwarring komt zoo eigenlijk nog
rechten verzekeren, welke God den i beter tot zijn recht",
mensch gegeven heeft?
Uit deu Moppentrommel,
OOK VERMEERDERING.
..Dus weer vermeerdering van familie,
zeg je. Dochter of zoon?"
„Schoonzoon!"
DE LAATSTE.
Vrouw (een nieuw hoedje op de vin
gers balanceerend)„Kijk, man, dat
is nu de laatste mode!"
Man (somber): „Jawel, dat zeggen
jelui altijd, dat het de laatste is. Maar
de volgende maand komt er weêr
een!"
PROBLEEM No. 11.
ZWART.
KALM OPGENOMEN.
Als je niet met mij wilt trouwen,
hang ik mij op," riep een smoorlijk
verliefd jonkman.
„Doe het dan alsjeblieft een eind
verder in de straat," 'was het luchtig
antwoord van de jonge dame, ..want
papa heeft juist gisteren gezegd, dat
hij je hier niet zoo om het huis wil
zien hangen."
OOK EENE GEDACHTENIS.
Ik vermoed, dat u de eene of an
dere gedachtenis bewaart in dat me
daillon, dat u daar bent?"
„Juist, haar van mijn man!"
„Maar uw man leeft immers nog?"
„Zeker, maar hij heeft geen haar
meer!"
ZOO ZIJN ER.
Mevrouw (tot .de schoonmaakster,
wier dochter ziek is): „Ik zal je een
lekkere flesch wijn voor de zieke mee
geven! Johan haal eens een flesch
wijn uit den kelder, die van 1870."
Schoonmaakster (geraakt): „Me
vrouw, ik dank u wel; we zijn wel Op onze vorige prijsvraag kregen
arme menschen, maar zulk verlegen wij 24 antwoorden. Was dus.het aantal
goed lust mijn dochter óók niet."
abcdefgli
WIT.
Wit speelt en geeft in drie
zetten mat.
Oplossingen worden vóór 5 Augus
tus ingewacht aan lief adres van den
redacteur dezer rubriek, Jhr. A. E. van
Foreest. Atjehstraat 134, te Den Haag
Oplossing van probleem No. 9.
1 De2, f32 Kg3 enz.
Kh4, 2 f 3 enz.
Goede oplossing ontvangen van A.
i. V. te Haarlem.
inzendingen niet buitengewoon hoog,
de verschillende mededingers hebben
verwoed (in figuurlijken zin altijd) om
den prijs gestreden. Wij kregen inzen
dingen met duizenden woorden ge
maakt uit Nederlandsche Brandwaar
borg Maatschappij. Sommige deelne
mers hadden echter wel wat al te veel
op onze goedheid gerekent door ook
eigennamen en vreemde woorden er
bij te voegen. Deze gelden natuurlijk
niet. Na aftrek van al het overtollige
was de uitslag dat de heer
JAC. C. METJERINK Jr.
Jansstraat 62 rood voor de zooveelste
maal den prijs behaalde, met 5178
woorden. De heer J. G. Blom,
NIET GEHECHT. j Spekstraat 2, was 2e met 4183. De ove-
„Een vreemd kind, die kleine Theo! rigen kwamen vrij ver achteraan. De
Van allerlei speelgoed hebben wij hern kleinste inzending telde 6 w oorden!
al gegeven, maar aan niets hecht hij Aangemoedigd door ons succes ge-
ziCh!" ven nu een prijsvraag in denzelfden
„Heb je hern het lijmkwastje al eens geest nl.:
gegeven? Wie maakt het grootste aantal woor-
NAIEF. den uit den naam
Een schoolmeester vrogg aan een I VEREENTGDE STATEN VAN NOORD-
STOUTE WENSCH.
Jong geneesheer (tot redacteur): „In
mijn vrijen tijd' maak ik nog wel eens
een versjel"
Redacteur: „Wel, wel! Maar mis
schien krijgt u hier wel gauw een heel
groote praktijk!"
DAT ZAL HELPEN.
„Wat zijn die eieren weer klein!
Ik zal' den boer toch zeggen, dat hij
de kippen er wat langer op moet la
ten zitten," zei een jong vrouwtje,
dat pas in haar eigen huishouden
was.
zijner leerlingen:
„Wat wordt de Prins van Wales,
als Koningin Victoria komt te over
lijden?"
„Een wees, meester!" was het ant
woord.
AMERIKA.
Hieraan zijn evenwel de volgend»
voorwaarden verbonden:
le'. Mogen in de woorden, niet meer
letters van ééne soort voorkomen dan
in den naam zelf. Is dit wel het geval
dan wordt de inzending niet meege
rekend.
2e. De inzendingen waarin eigenna
men voorkomen zijn ongeldig.
3e. De woorden moeten genummerd
OOK EEN ROND CIJFER.
Kun je me ook met ronde cijfers
zeggen wat Willemse voor dat bun
deltje gedichten voor honors
heeft gekregen?"
,s zelfs bijzonder zijn; ingeval van verzuim worden de
inzendingen terzijde gelegd.
Antwoorden worden ingewacht tot
en met Woensdag a.s.
„O ja, 't cijfer was
rond, O.
EEN OPTIMIST.
In een hoofdartikel stond laatst
choas gedrukt, in plaats van chaos. Als pn;|S loven W1I lut:
„Jammer van die fout" zuchtte de EEN WANDELSTOK
schrijver. °f ingeval de prijs gewonnen wordt
„Zeg dat niet," troostte hem de re- door een dame
dacteur. „Het denkbeeld van wanorde EEN BROCHE.
