Prijsraadsels met Geldprijzen,
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
Meestgelezen Dagblad, in Haarlem en Omstreken.
voor abonnés van Haarlem's Dagblad.
W. NÖTEBOOM, KI. Heiligland 81, alhier,
L. TOORNEND, Baljuwslaan la, alhier,
If)e Jaargang
Maandag IS November 1901
No. ">'111
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTSPRIJS
Voor Haarlem per 3 maanden1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent geveatigd is (kom der gemeente),
per 3 maanden1.30
Franco door het geheele Rqk, per 3 maanden1.65
Afzonderlijke nummers0.02££
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem, per 3 maanden0.37K
de omstreken en franco per post0.45
ADVERTENTIEN
Van 15 regels 50 Ots.; iedere regel meer 10 Ots. Buiten het Arrondissement Haarlem
is de prijs der Advertentiën van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15.
Groote letters naar plaateruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Reclames 30 Cent per regel.
Bureaux: Gebouw Het Spaarne, Kampereingel 70, vlak bq de Turfmarkt.
Telefoonnnmmer der Redactie 600. Telefoonnummer der Administratie 132,
Intercommunale aanslniting.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur: J. C. PEEREBOOM.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Conrantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertenti
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangèr§ L. DAUBE Co. JOHN F. J0NE§j Succ., Parijs Faubourg Montmsyjre.
-IH'Wl-ll - i nw-n
De oplossing van ons vorig Prijsraadsel is
Ziekenhuis.
De onderdeelen warenneus, kies, ziek en huis.
Het aantal goede oplossers bedroeg 578.
Bij gehouden loting werd de le prijs van TIEN GULDEN
toegewezen aan den Heer
en de 2e prijs zijnde: TWEE GULDEN VIJFTIG aan
den Heer
die tegen quitantie den prijs van Maandag af aan ons Bureau,
in ontvangst kunnen nemen.
Ons nieuwe Prijsraadsel luidt als volgt a
Mijn geheel bestaat uit 9 letters en is de naam van een
land, dat met heldenmoed zyne vrijheid verdedigt.
Wijn en bier worden in een 6, 3, 1 bewaard.
7, 8, 9 is de naam van een visch.
De Boeren zijn van ons 2, 7, 5.
In de laatste dagen was het 4, 8, 1 weer.
Bij de inzending moeten ook de onderdeelen vermeld worden.
Onder de Abonné's, die een goede oplossing inzenden, zullen
wederom worden verloot:
Een Eerste Prijs van TIEN GULDEN
en
Een Tweede Prijs van Twee Gulden Vijftig Cents.
Tevens herinneren wij er aan dat de volgende voorwaarden
zijn gesteld
1°. Alleen die oplossers dingen mede, die uiterlijk Donderdag
avond hun brietje aan onze bureaux, Gebouw »Het Spaarne«,
Kampersingel 70, hebban bezorgd.
Geabonneerden, die buiten Haarlem en in een gemeente wonen
waar een Agent van dit Blad gevestigd is, kunnen hunne oplos
singen tot en met Donderdagavond bij dezen Agent bezorgen, die
met de opzending naar onze Bureaux belast is.
2°. In elk Zateidagavondnummer van de Courant worden de
namen van de winners van het Prijsraadsel van de vorige week
bekend gemaakt.
3°. Wanneer iemand een der beide prijzen heeft gewonnen,
komt hij gedurende twee weken voor een prijs niet in aanmerking.
In de derde week kan hij weder mededingen.
Gemakshalve gelieve men de oplossing in een enve-
loppe te doen en daarop te schrijvenPrijsraadsel
ran Haarlem's Dagblad.
Hun, die ook voor de Prijsraadsels in de ^Zaterdagavond* in
zenden. wordt verzocht deze oplossingen in eene afzonderlijke
enveloppe te doen met het opschrift: Prijsraadsel van de Zater
dagavond Ingeval de twee verschillende oplossingen in één enve
loppe zijn gesloten, komen geen van beide in aanmerking.
Politiek Overzicht.
De overgaven van Engelsche sol
daten moe ben zoo sterk zijn toege
nomen sedert den inval der Boe-
reu» in de Kaapkolonie, dat Renter's
ooaire&ponidenL te Middelburg (K.
K.) er eene verontschuldiging voor
bracht te vinden. Hij schrijft het
feit toe aan die indienstneming van
vele twijfelachtige Hollanders bij
de bereden distriotstroepen. Het
wekt verbazing dat de overheid
hun aanwerving heeft toegelaten.
Een afdeed ing van 200 man van
Smute' Boeren viel den. 13en Octo
ber 50 man van d'e bereden troepen
uit Somerset Oost aan,deze wer
den in een sterke stelling versterkt
met 130 man, maar d'e geheele ko-
Dit
nummer bestaat uit
li va bladzijden.
Haarlem's Dagblad van 18 Nov.
bevat o.a.
Iu de Kaapkolonie, Een tele
gram van Kitchener. Versterkin
gen, Een halve week Wereldge
schiedenis, Uit de Technische We
reld. De eerste Czaar, die Frank
rijk bezocht, SportpraatjeSt.
Nicolaas-Boekentafel, I)e Wethou
der van Onderwijs en liet Gym-
nastiek-Omlerwijs.
Bovendien behoort bij diit nummer
onzer courant als gratis-bijvoegsel no.
63 van ,,De Zaterdagavond", letterkun
dig weekblad voor Jong en Oud. be
vattende: De portretten van prof. dr.
J. Bosscha en W. B. Weiduer (met bij
schriften), Haarlemmer Holletjes, Ru
briek voor Dames, Het geheim van
de bron, Feuilleton: Hoe 't afliep, Zijne
vrouw, benevens die gewone ïubrie-
ken, Schaakrubriek en Prijsraadsel.
tonlale troep gaf zich over na een
zeer zwak verzet, waaruit op viel
te maken dat de overgave afgespro
ken werk was. De Boenen kunnen
weer zes maandlen onder de wape
nen blijven, dlaar allerlei soort van
levensmiddelen, overvloedig zijn en
het veld in praehtigen toe-stand ver
keert.
Ook Lord Kitchener heeft weer
een lang telegram gestuurd. De
Britsche opperbevelhebber kreeg
zeker eene aanmaning, om eens wat
meer van zich te laten hoor en, want
behalve ziiinie gewone wasc-hlijsten
wij maar zelden iets van hem
vernamen, tenzij de Engelschen
eene overwinning hadden behaald
of zóó geducht klop gekregen, dat-
verzwijgen moeilijk ging. Ook hoo-
ren wij nu weer iets van De Wet.
Deze moet in het noorden der Oran
je-Vrijstaat zijn en heeft, naar men
beweert, Donderdag kolonel Byng's
vendel ander bet optrekken naar
Heilbron aangevallen. De Boeren
waren 400 man sterk.
Na een strijd van twee uren is,
naar Kitchener seint, de aanval op
alle zijden afgeslagen. De vijand
trok terug, en, liet 'acht dooden ach
ter. Aan. Britsche zijde sneuvelden
een officier en een mindere, en
werden drie officieren, en negeq
minderen gekwetst.
In de afgeloopen week heeft het
vendel van generaal Elliot uit Har-
rismith tochten gemaakt door het
noordoosten van den Vrijstaat, sa
men met andere vendels. De vijand
werd in kleine benden aangetrof
fen. Eend ge gevangenen werden ge
maakt, veel vee genomen.
De vendels, uitgezonden tegen
het saa,intrekken van den vijand in
het oosten van Transvaal, werken
ondier generaal Bruce Hamilton.
Een1 dezer vendels is Donderdag
met ongeveer 500 Boeren in aanra
king geweest, die naar het oosten
trokken.
M&thuemi en kolonel Kekewich,
die den 5en, de een van Zeerust, de
ander van Oliphantsnek uittrokken,
zijn bij Tafelkop aan het werk ge
weest. doch hebben geen tegenstand
gevonden. Zij trekken nu naar het
zuidlen, vanwaar kolonel Hickie,
wiens vendie 1 den aanleg van da
lijn naar Schoonspruit en den bouw
van blokhuizen dekt. een samen
trekken van den vijand in het wes
ten rapporteert. Hij zond' den 13en
een sterke patrouille van Bruk-
sprult uit, om verkenningen te
doen. De patrouille word op zes
mijlen' afstandis van. het kamp door
300 Boeren omringd'. Wij hadden
daarbij zes gesneuvelden en zes
tien gekwetsten ook werden eeni-
gen, van'ons gevangen gemaakt, die
later weer zijn losgelaten. Hiokie
trok nu zelf op en dreef den vijand
weg.
Blijkbaar hebben we hier te doen
met een minder succesvol gevecht
voor de Engelschen. Hun verlïezen-
aantal wijst er duidelijk op. Na
tuurlijk werden de Boeren later
verdrevendat is het gewone slot
van elk treffen.
Buitenlandsch Nieuws.
De Kampen.
Het Internationaal Socialistisch
Bureau te Brussel heeft een Mani
fest van Verzet uitgevaardigd te
gen de handelingen dier Engelschen
in d'e concentratiekampen. Het ma
nifest noodigt d'e socialistische par
lementaire groepen van alle landen
uit hunne regeeringenzoo moge
lijk op denzelfden d'ag, namelijk
den 26en van deze maand, te inter-
pelleeren. ten einde tot een daad
werkelijke tusschen komst te gera
ken. In landen waai' geen socialis
tische afgevaardigden zijn, zullen
groote volksvergaderingen worden
gehouden.
Het Manifest draagt do handtee-
keningen van alle buitenland'sche
leden van het bureau, ook van En-
gelsche leden.
Versterkingen.
Bij de ~"0üte versterkingen, die
de Engel sche regeer ing naar Zuid-
Afrika uitzendt, moet d'e paarden-
aanvoer zeker niiet stilstaan. Don
derdag zijn er weer 1000 uit New
Orleans naar Kaapstad in de Atlan-
t-ian verscheept.
Het ministerie van Oorlog heeft
een circulaire gericht aan alle mi
litaire stations waarbij de eerstaan
wezende officier van gezondheid
ter plaatse wordt ui tgenoodigd om
terstond opgave te doen van alle
ondier-officieren en manschappen
van den militairen geneeskundigen
dienst-, die beschikbaar zijn om
einde diezer maand' naar ZuidLAfri-
ka te gaan. Voorts zijn er schik
kingen getroffen om voor het ei.ndc
van November in acht schepen 3420
officieren en manschappen en 2700
paarden over te brengen. Dan gaan
nog het 2de Essex, het 2de lnni-
skilling Fusiliers en het 2de Mun
ster Fusiliers uit ter aflossing van
troepen te velde. Het Essex-regi-
ment gaat einde November met de
Black Watch in de Armenian.
Generaal Hildyard' heeft Don
derdag het 2d'e Garde dragonders
te A ld ere hot geïnspecteerd, welk
regiment heden vertrekt.
P 3St?
In bet We&trLondien hospitaal
wordt een man verpleegd, bij wien
mien verschijnselen, van pest waar
genomen meent te hebben. De
man woont te Chiswick en werkte,
toen hij ziek werd, aan boord van
een sleepboot die tusschen Brent
ford en Greenwich vaart. Hij moet
al drie weken ziek geweest zijn,
alvorens in het hospitaal opgeno
men te worden; hij is nu afgezon
derd' en de sleepboot is in quaran
taine geplaatst.
Dinsdagnacht werden te Londen
329 poklijdere verpleegd, en 5130
lijders aan roodvonk en diphtherie.
De Amerikaansche spoorweg-
magnaten.
die de Northern Securities Compa
ny hebben gesticht, deen stappen
om te verhinderen dat de Canadian
Pacific in hun plannen tusschen
beide komt. Zij doen diit door alles
op te koopen wat op open markt
wordt aangeboden.
Dientengevolge wordt beweerd,
dat er 250.000 aandieelen verdwe
nen zijn van de open markt te New
York die alle zijn aangekocht, ter
wijl uit Londen, Berlijn, Montreal
en Toronto wordt bericht, dat er
overal verkocht wordt.
Algemeene berichten.
DE OORLOG IN ZUID-AFRIKA.
De verliezenlijst geeft de namen
van 7 man, die op verschillende
plaatsen door den bliksem doodge
slagen of gewond zijn verder wor
den enkele onbeteekenende verlie
zen in gevechten vermeldo. a. de
lichte verwonding van majoor Pol
lok. te Ruigtekuilen op 11 Novem-
De Times" maakt het volgende
uittreksel openbaar uit een brief,
dat een verrassend' licht werpt op
de betrouwbaarheid van sommige
koloniale troepen ,,Te Somerset
Oost heeft een groote afdeeling be
reden districtstroepen zich overge
geven na zulk een lichten tegen
stand, dlat de overgave op verraad
geleek. De officier van de geregel
de- troepen, die bij hen was, schoot
zooveel paarden dood als hij maar
kon, om te verhinderen dat ze in
handen van de Boeren vielen."
De ..Times" verneemt uit Kaap
stad'. dat de regeering een bureau
heeft geopend, waar informaties
aan immigranten worden verstrekt.
Kolonel Dawkins heeft den lOen
dezer vier-en-twintig Boeren gevan
gen genomen en op een groot aan
tal geweren beslag gelegd, in het
district Waterberg.
Kolonel Plum er heeft in het zuid
oosten van Transvaal kleine benden
Boeren gevangen genomen, in het
bezit van paarden en geweren.
ALLERLEI.
President Roosevelt heeft gecon
fereerd met de leiders van de ver
schillende partijen, en daarna is
aangekondigd dat de wetsontwer
pen betreffende het N icairagua-ka-
naal en den telegraafkabel door
den Stillen Oceaan stellig in d'e ko
mende zitting van het Congres zul
len ingediend worden.
De Kölnische Ztg." vernam de
zer d'agen. dat miss Stone vermoord
is door de bandieten, het New-
York-Journal weet te vertellen, dat
ze nog levend', maar bijna gek is,
De geschiedenis van het fort Clia-
brol is van de week nog weer eens
voor den rechter geweest. Gelijk
men zich herinneren zal, beweer
den, de winkeliers uit d;e buurt, veel
nadeel van het beleg te hebben ge
had), reden waarom zij een bond
oprichtten tot liet krijgen, van scha
devergoed'ing van de regeering.
Het vermak el ijkste van het pro
ces was, dat daarbij uit is geko
men, dat de schadevergoedingen,
aan de slachtoffers van het fori
Chabrol 1 jet aal d zijn uit den beg-roo-
tingspost, uitgetrokken voor subsi
dies aan inrichtingen van weld'a
digheid 1
De „New York Herald" verneemt
uit Port of Spain, dat de omwente
ling in Venezuela zich uitbreidt.
Men verwacht een politieke crisis.
Pietri, gewe-zen chef van den staf
van1 generaal C res po, is ontsnapt
en tracht Quart co te berei ken, waar
hij weldra 1000 man onder zijn be
velen zal hebben. De Venezolaan-
sche regeering heeft- al haar troepen
teruggetrokken uit het schiereiland
van Goajira, waar zij onderling
aan het vechten raakten, en zoidt
ze naar de grens bij Tac-hera.
Stadsnieuws
Haarlem. 16 Nov. 1901.
^Ufegens gebrek aan plaatsruimte
moesten wij verschillende
Advertentiën afwyzen of uitstellen.
Dringend verzoeken wy iu deze
drnkke dagen oiu tijdige toezen
ding der annonces.
Ook de milicien Koper uit Zand
voort is thans aan de militaire auto
riteit overgeleverd en daarna ter zake
van zijn niet voldoen aan de oproeping
voor herhalings-oefeningeu naar hot
huis van bewaring alhier overgebracht
tem einde terecht te staan als deserteut
De Wethouder v. Onder-wijs
en het Gymnastiek
onderwijs.
Ingezonden
M. de Red.
In het raadsverslag van Donderdag
7 November jl., las ik o. m. de navol
gende uitlating van den heer Weth.
v. Oud. als antwoord op eenige vragen
van liet raadslid, den heer Schram:
„Wat gymnastiek betreft, tegenover
de meening van den heer Schr;
staat die van anderen, dat het nut niet
zoo groot is. De groote jongens heb
ben een tegenzin in die oefeningen;
zij verkiezen de spelen in de open
lucht.
Met het oog daarop hebben B. en
W. geen gelden daarvoor beschikbaar
gesteld, wetend dat de resultaten
niet daarmede overeenstemmen."
De raadsoverzichtschrijver van een
der bladen laat den heer Weth. zelfs
zeggen:
„De meeste jongens hebben een
even grooten hekel aan gymnas
tiek als tlust in open-lucht-spelen
etcNu nog eens gymnastiek te
gaan invoeren op het gymnasium is
geheel uit den tijd."
Deze uitspraak van een Weth. van
Ond. kan en m a g ik niet zonder
een ernstig woord van protest laten
voorbij gaan. Op den voorgrond' stel
ik, dat ik mij geene groote verwach
tingen schep, omtrent de bekeering
van den heer Weth. Reeds eenmaal
heb ik eene poging gewaagd om Zijn
Ed.Achtb. te overtuigen van het nut
en de belangrijkheid van goed ge
leide lichaamsoefeningen op de la
gere school en heb toen reeds de over
tuiging gekregen, dat de heer Weth.
v. O n d. over het onderwijs in de
gymnastiek slecht te spreken was.
Toen ik in 't begin van dit jaar den
heer Weth. een bezoek bracht, om
ZijnEd. uit te noodigen tot bijwoning
van eene openbare les, te geven mei
het doel autoriteiten de vruchten van
geregeld gegeven gymnastiek-onder-
wijs te doen zien, toen reeds bleek
mij duidelijk en klaar, dat ik bij den
heer Weth. van Ond. vfeel vooroordeel
te bekampen zou hebben.
„Op één! je hoofd buigen en op twee!
draaien, zie mijnheer Van der Boom,
dat is de nieuwere gymnastiek (sic)
waarvoor ik en de kinderen niets voe
len."
Toen ik den heer Weth. er op wees,
dat juist mijn doel was om verbete
ring in het onderwijs te brengen, dat
trouwens zulke gymnastiek-lessen mij
slechts door den heer Weth. bekend
waren, dat mijne leerlingen £n die
van honderden andere gymnastiek-on-
derwijzers, met voorliefde de gymnas
tiek beoefenden, dat het mijn doel
was om, door de zooeven genoemde
proeflessen, in 't openbaar te toonen
hoe aangenaam en aantrekkelijk de
leerstof voor de kinderen (en ook voor
groote jongens) kan gegeven worden;
toen ik den heer Weth. uitnoodigde
deze proeflessen bij te wonen, toen kon
die heer Weth. dien avond niet, om
redenen die hier niets ter zake doen.
Wel beloofde ZijnEd.Achlb. mij de
lessen aan de leer- en kweekschool te
komen bijwonen wat ik met beide
handen aangreep maarna 8
maanden is nog de heer Weth. niet
verschenen. Intusschen diende ik een
adres aan B. en W. in met memorie
van toelichting, waarin ik de midde
len aangaf, om, met betrekkelijk wei
nig kosten, groote verbetering in het
gymnastiek-onderwijs hier ter stede
aan te brengen. Na maanden ontving
ik het bericht, dat vooralsnog geen
verandering kon worden aangebracht.
Waar een andere Weth.de heer
Mr. de Haan Hugeriholtz, die de zoo
even genoemde openb. proeflessen wel
bijwoond:©, aan het einde van die les
sen het woord nam en in eene vleien
de en gloedvolle rede zijne groote in
genomenheid met het daar ten beste
gegevcne te kennen gaf en mij toe-
wenschte, dat ik succes op mijne po
gingen mocht hebben ,daar had ik
kans te verwachten, dat ook de heer
N. Kr., indien ZijnEd. was tegenwoor
dig geweest, zij 't ook gedeeltelijk tot
inkeer zou zijn gekomen.
Dit stel ik op den voorgrond: ni
mand kan over de waardie en de toe
passing van de gymnastiek een juist
oordeel vellen, die niet zelf inderdaad
gymnast is geweest of vele goede les
sen heeft bijgewoond; niemand kan
over de aantrekkelijkheid en het genot
van open-lucht-spelen oordeelen, die
ze zelf niet heeft beoefend.
Alle overige oordeel is theorie zon
der practische basis.
Waar de heer N. Kr. zegt: tegenover
de meening van den heer Schram
staat die van anderen, daar kan dat
zelfde ook gezegd worden van de mee
ning des heeren N. Kr.
„De groote jongens heb
ben een tegenzin in die
oefeninge n."
Ik vraag: welke jongens? die van
het gymnasium? Hoe kunnen zij een
tegenzin hebben in oefeningen, die al
in vele jaren niet aan het gymnasium
zijn onderwezen?
Heeft de heer Weth. andere groote
jongens op het oog? misschien die van
de Hoogere Burgerschool?
Hebben de jongelui van de een of
andere inrichting van onderwijs geen
plezier in de gymnastiek, of zooals
de heer Weth. zich uitdrukt een of-
keer van de gymnastiek, dan ligt dit
aan den gymnastiek-onderwijzer jf
aan de toestanden waaronder de gym
nastiekles gegeven wordt.
Indien de heer Weth. zich was ko
men overtuigen bij mijne lessen, dan
zou hij verbaasd staan over den lust
en ijver waarmede de jongens bezield
zijn.
Indien de heer Weth. eens een be
zoek bracht aan het gymnasium te
Rotterdam, of aan de II. B.-scholen te
Amsterdam, dan ik hen er van over
tuigd zou dc heer Weth. niet voor
de tweede maal verkondigen: „de
groote jongens hebben een hekel aan
die oefeningen."
In alle plaatsen, waar liet gemeen
tebestuur officieel de gymnastiek heeft
erkend, door het gymn.-onderwijs op
de school onder de gewone vakken te
doen geven, daar bloeien de gymnas
tiek -ve reen igi ngen.
Het Nederl. Gymn. Verbond telt on
geveer 7000 leden, mannen, vrouwen
en jongelieden: en nog veelmeer gym-
nastiseeren ei-, die buiten den Bond
staan. Duizenden jongelieden en nog
eens duizenden mannen, waarondei
reeds vaders en grootvaders, beoefe
nen in Amsterdam, Rotterdam, den
Haag en andere groote steden de gym
nastiek. Alleen Haarlem staat in dit
opzicht verre ten achter. Toch zijn
hier eenige, waaronder bloeiende turn-
vereenigingen, met een groot aantal
aspirant-leden (groote jongens) waar
toch zeker niet het turnen beoefend)
wordt omdat de leden er „zoo'n hekel
aan hebben."
„De groote jongens verkie
zen de open-lucht-spelen."
Niemand zal ontkennen, dat spelen
in de open lucht groote waarde bezit
ten voor 't kind, voor den jongeling,
voor de jonge dochter, voor man en
vrouw. Maar omdat deze spelen hun
ne eigenaardige bekoring bezitten,
da a r o m is nog niet het gymnastiek
onderwijs veroordeeld of te veroor-
deelen.
Zeker, als men de jongens zou vra
gen: wat wil jelui liever naar buiten^
of op de schoolbanken? wat wil jelui
