WJmÊË
Romeinsche postwagen.
hooi", want hij heeft een muilkorf voor.
Ja, dat hadden wij in onzen angst niet
gezien. We bleven hier wel drie kwar
tier en niet zonder resultaat
Het wordt, dunkt mij, tijd, de on
bescheidenheid -van mijne cöpieermg
uit het geschriftje „Lijst-Idyllen" niet
verd'er te drijven. Ik heb van buiten
om hooren beweren, dat de volgende
bladzijden nog interessanter schetsen
bevatten. Wellicht krijgt deze of gene
onzer lezeressen dit werkje binnenkort
in handen en kan ze mij daarover
meer inlichten.
JOPHIR
W'
HP5
Postbode uit de 16de eeuw.
ALLERLEI.
Ien te1 .worden.
Men verzekert althans, dalt hij voor
dien geducht en zeebewoner nog al ont
zag moet hebben.
Uit ds geschiede»! ;«aii
dee! hrieuechesteSSsï'.
V i sschenverslinders
Meermalen is er, en zeker terecht,
over de vraatzucht geklaagd van de
zeehonden, die zulke groote hoeveel
heden visch verslinden en ook op nog
andere wijze den visschers nadeei be
rokkenen.
Reeds zijn tot de Regeering verzoek
schriften gericht om premies te ver
binden aan het dooden van zeehonden.
Verzoekschriften in denzelfden geest
op het uitroeien van bruïnvisschen zou
den stellig evenveel reden van bestaan
hebben.
Deze vlugge zeebewoner toch richt
ware slachtingen aan onder velerlei
vischsoorten.
De bruinvisch maakt zoowel jacht
op haring, als op geep,en ansjovis.
Zelfs moet hij bij voorkeur zalm
verslinden, ook a'l heeft deze de groote
bereikt van een flink en kabeljauw.
Indertijd waren in het Mars
diep eenige personen ooggetuigen van
het vervolgen van een grooten zalm
door een school van wel vijftig bruïn
visschen.
Wild sprongen de vervolgers om
hoog, soms wel 5 a 6 voeten boven den
zeespiegel, om dan weer pijlsnel onder
water voort te jagen, hun prooi ach
terna.
Ook de zalm sprong, bij zijne po
gingen om aan de vervolgers te ont
komen, nu en dan ongeveer een meter
boven den zeespiegel. De vlugge visch
verscheen zoo eeniige malen boven wa
ter, doch werd daarna niet meer gezien
en was ongetwijfeld door de vervolgers
buitgemaakt.
Men heeft hij soortgelijke vervol
gingen wel eeiis waar genomen, dat
de vervolgde zalm op het strand schoot
Natuurlijk is het dier daarmede niet-
gered, want zoo hij al niet door ih-en-
schen wordt gevonden, weten de meeu
wen er wel raad op om den veUten visch
op te peuzelen.
Daar de bruinvisschen vaak bij scho
len. van meer dan honderd bijeen
zwemmen en zich liefst in de dichtste
vischscholen storten, is het gemakke
lijk aan te1 nemen, dat de veelvraten
jaarlijks mfiïïioenen visschen van al
lerlei aard verslinden.
De bruinvisch op zijne beurt schijnt-
weer doov den zwnardvisch aangeval-
(Bij de plaatjes).
Zoolang er menschen op aarde wo
nen, is er altijd behoefte geweest aan
personen, die boodschappen van ds
eene naar de andere plaats overbrach
ten en daarmede in hun onderhoud
geheel of gedeeltelijk voorzagen, m. a.
w. er zijn altijd brievenbestellers ge
weest, zjj het dan natuurlijk niet in
den vorm. zooals wij hen tegenwoor
dig kennen bij de, bijna Volmaakte post
administraties. H>et overbrengen en
bezorgen van brieven of boodschappen
p'ast zich, als wij de geschiedenis na
gaan, nauw aan de middelen van ver
voer, ook wel aan de - grondsgesteld
heid van de' streek, waarin de brief
dragers werkten.
Bij de oude Romeinen geschiedde
het brievenvervoer door middel van
een lichte, overdekte kar. waarvoor
paarden gespannen waren, die als dra
vers goed bekend' sionden,
In de middeleeuwen, toen wegen en
b'osschen wemelden van onbetrouwba
re elementen en rooverijen tot in de
onmiddellijke nabijheid der steden
plaats vonden, volbracht de platte-
land'spostbode zijn "Ambtelijke reis
hi et dan tot de tanden gewapend.
Later kwamen dc postiljons, die niet
hoorngeschal hun nadering te paard
aankondigden aan de brieven-verwach
tend-en,
In de Land es, het moerassig zuid
westelijk deel van Frankrijk, tifsschen
da Garonne en de Pyreneeën, waai
de voetgangers 'ieder oogenbük gevaar
zouden loopen in den weeken grond
weg te zakken, gaan de brievenbestel
lers op stelten rond. die tot over de helft
van het been zijn vastgebonden, zöo
dat de beambte de handen vrij heeft.
'De Cbineesche postbode wapent zich
tegen de zonnestralen met een parasol,
de posl'koerier in Engelsch-ïnd-ië
brengt zijn brieven over op een kameel.
De meest moderne brievenbesteller
is voor het oogenbük de Berlijnsche,
die de brieven tusschen dë verschillen
de hulpkantoren vervoert per auto
mobiel.
Op de plaatjes geven wij van deze
verse.'lillende mannen afbeeldingen.
Spoedig echter ondervond hij, dat
hij niettegenstaande de reusachtige
sommen die hij voor reclame besteedde,
toch zijn doel, nl. het winnen der
weddenschap, niet. kon bereiken, om
de eenvoudige reden dat iedere uit
gaaf voor annonces zijn inkomsten
vertiendubbelde.
Na wanhopige pogingen om zijn
geld door reclame kwijt te raken,
moest hij eindelijk de vlag strijken
en de weddenschap betalen. Daarvoor
was hij echter van een zekeren onder
gang gered en bad in het voortdurend
annonceeren den weg tot rijkdom
gevonden.
Engelsche Theaterbilletten.
De billetten, eene of andere scène
uit het aangekondigde stuk, voorstel
lend, vallen door hunne enorme grootte
op. In den regel worden die engelsche
billetten in vier kleuren gedrukt, nl.
zwart, geel, rood en blauwmenigmaal
wordt echter ook vleeschkleur en grijs
bijzonder gewenscht. Het gebruikelijke
formaat der afzonderlijke vellen is dat
van zes „double crown" vellen, dus
60 bij 40 duimdoch slechts in zeld
zame gevallen stelt een theatergezel
schap zich tevreden met een billet
van die groottetwee of meestal drie
vellen worden saamgevoegd, niet zel
den ook vier, wat een formaat oplevert
van 13 voet 4 duim hij'5 voet. Natuur
lijk is de vervaardiging van dergelijke
reuzen billetten geen eenvoudig werk,
want zooals van "zelf spreekt eischt
elk blad de graveering van vier tot
zessteenen, naargelangdergewenschte
kleureneen knap lithograaf heeft
Een postbode in de Landes,
De weg tot rijkdom.
Met een koopman die niet van
reclame hield en aan den vooravond
van zijn faillissement stond, wedde
een Yankee om een hooge som, dat
een handelsman die altijd adverteert
en nog eens adverteert, nooit zijn
kapitaal verliezen kan. De arme koop
man die niet veel te verliezen had,
nam de weddenschap aan, in het
vaste geloof, die te zullen winnen.
P'ost-aut-omobiel te Berlijn.
echter ongeveer eene volle week noodig
voor het graveeren van éiïï zoo'n
reuzensteenvan 60 bij 40 duim. Men
ziet dus dat all'een de lithografie van
een plakaat van drie vel groot (10 voet
breed en 5 hoog) voor vierkleurendruk
twaalf gravures vereischt en dus onge
veer een geheel kwartaal werk voor
één lithograaf be teekent. Natuurlijk
echter wil geen enkel theathei;directeur
drie maanden wachten en verdeeling
van arbeid is dus noodzakelijk.
Ten eerste wordt van het bestelde
plakaat een ontwerp op verkleinden
schaal met conté of oostindische inkt
gemaakt, om den besteller ter goed
keuring voorgelegd te worden. Is deze
verkregen dan wordt de teekening op
een vol teekencarton in het juiste
formaat van-het bestelde plakaat- over
gebracht-, natuurlijk overeenkomstig
het formaat vergroot- Hierna Wordt
de teekening in zoovele, evengroote,
deelen v&rdeeld. als er steenen voor
den druk noodig zijn en dan wordt
de zwarte (omtrek-)teckenir.g gegra
veerd. Overdrukken van de omtrek-
steenen worden dan gebruikt voor het
maken der kleuvsl oenen. Zijn dc vier
stellen (twaalf) steenen voor den druk
gereed, dan komen zij na elkaar in
de groote snelpers die niettegenstaande
het formaat van CO bij 40 duim 2500 ex.
per dag levert; het drukken van
2(300 billetten als boven omschreven
zou dus met zoo eene.machine nog
volle twee weken duren.
De prijs van dergelijke theaterbil
letten is naar gelang der uitvoering
en oplage. 0.60 a 0.75 per stukter
grootte, van een vel; een uit drie vel
bestaand billet kost den besteller
f 1.80 a f 2.25. 'Minder dan 5000Exp.
worden slechts bij uitzondering besteld,
zoodoende beteekent zulk 'een order
een bedrag van f 0.000.a f 12,000.—
(kleine billetten ter grootte van 20bij
30 duim kosten 75—125 gulden per
duizend.) Geen enkel exploitant be
paalt zich echter bij één plakaat.
doch bestelt er doorgaans zes. menig
maal zelfs nog meer verschillende,
zoodat voor billetten en de versprei
ding daarvan niet zelden f 60.000.
en meer uitgegeven wordt, alvorens
van eenige inkomsten sprake kan zijn.
Eene reizende theatertroep zonder
dergelijke billetten is echter in Enge
land onbestaanbaar; men is er zelfs
algemeen van overtuigd dat zonder
billetten zelfs de beroemdste troep
voor ledige banken zou spelen. De
engelsche plakaatdrukkerij vaart er
goed bij en is zoodanig uitgebreid dat
het alles overtreft wat op het euro-
peeseh vasteland kan vervaardigd
worden.
PUZZLE.
WAAR IS DE RUITER?
j zoo hoog liep. dat er een aanslag met
proef daarmede genomen had, heeftcen revolver van kwam. Uit de eetni-
men thans bijzonder sterk gebouwde j genverklaringen bleek. nog afgezien
degeldrukpersen met oodrecht staand j van allel.loj mcrkwaardige onzekerhe-
)oerd Verstelbare Va"S me"- I den en onjuistheden, dat het uithalen,
Een kleine kamer, door twee elee-bet inleggen en het aftrekken van
trische gloeilampen verlicht, bevat de revnver zelfs door degenen die tr
gehecle inrichting. De pers staat linksvink omheen hadden gezeten, of in het
van den ingang op een tafel geschroefd, j gehéél niet was waargenomen, of dat
Rechts daarvan staat, eveneens! zij zoo weinig zekere verklaringen
vastgeschroefd, een bok met kasten moesten afleggen, dat een strafvervol-
die den geheelen lettervoorraad bevat
ten. lederen dag moeten zes verschil-i
lende menu's, gedrukt worden en wel j
afzonderlijke voor de eerste en tweede j
kajuit en voor ontbijt, lunch en mid- i
aagmaal. leder menu wordt engelsch
en duitsch gezet, naast elkaar. De
opper-steward levért de copy. Een
zetter-drukker vormt het geheele per
soneel. Hij beeft buitendien nog
zooveel vrije tijd dat hij gaarne mede
aan tafel bedient, wat zijn inkomen
door de afvallende fooien belangrijk
vermeerdert.
Deze menu's worden overigens ge
woonlijk zeer smaakvol gezet en
zuiver gedrukt, meestal op kaarten i
met' afbeeldingen van havenplaatsen, j
die de boot aandoet.
Metaal en zeewater.
Alieen goud en zilver biijven iu zee
water onveranderd: andere metalen
ondergaan daarvan een meer of min
der sterken invloed.
De bevinding daaromtrent- bij de
verschillende metalen is. in liet kort
samengevat, de volgende: zuiver
brons, dat slechts sporen van loud,
ijzer of zink bevat, schijnt met een
sterk weerstandsvermogen tegen don
invloed- van het zeewater begaafd; na
verloop van 300 jaren heeft het nog
slechts oen zeer geringe oppervlakkige
invrating- ondergaan. Giet- en smeed
ijzer daaremegenondergaan eene veel
sneller ontbinding, niet alleen aan de
oppervlakte, maar ook in de massa.
Bij bet geslagen ijzer is du werkuur
anii. de oppervlakte overwegend, doch
bij gegoten ijzer openbaart, zich voor
al eene inwendige werking, ede daar
om te gevaarlijker is, dat zij den vorm
der voorwerpen niet wijzigt, en- niets,
om zoo te zeggen, de verzwakking van
hun weerstand voorkom!. Het aan
getaste giet-ijzer ondergaat eene ont
binding, die men verwoeking noemt,
én dan kan jm-n hot met een mes snij
den evenals menie. De vc-rami i-Mg 1
des te sterker naar gelang van don
duur der onderdompeling en den a'tird
van het gietijzer,
Pi 'bode 'in Britsch-Indië.
Postiljon uit de 17de eeuw.
Getuigenverklaringen.
ging wegens poging tot doodslag zon
der de bekentenis van den beschuldig
de nooit zou hebben kunnen slagen.
Men meent, dat door dergelijke
proefnemingen een reeks van regelen
uit de ervaring zal kunnen worden
verkregen, welke dén bekwamen vech-"
ter zullen mogelijk maken, de waarde
van getuigenverklaringen zekerder te
j beoorde-olen, dan nu het geval is. De
psychologie zal zich ook in dit vraag-
stuk een waardevolle bondgenoole van
'.ié strafrechtswetenschap toon en.
Genezing van pokken.
M n weet wellicht, dat. sedert eeni-
weer een nieuwe geneeswijze
is ontdekt genezing van pokken en
lupus door middel van rood licht en
geconcentreerde chemische lichtstra-
I leh.
Proeven, genomen met kikkereieren.
1 blootgesteld aan licht van verschillen-
kleur, schonken aan den Deenschen
gi-.hcNiels Finsen de overtuiging
dat de blauwe lichtstralen van grooten
j "mvloed zijn op het leven der organis-
j men. De aan liet blauwe licht bloot-
gestelde kikkerlarven vertoonden bij
vergelijking met die, onder andere v.er-
IicMi'ng gebracht, veel sneller en aan-
i zienlijk Levendiger beweging.
Dat het licht-baetëriën doodt, was
reeds w orger aangetoond.'Uit den in
vloed van het zonlicht wordt ook het
verschijnsel verklaard;, dal een besmet
te rivier d'.roomafwnarts vanzelf ge
zuiverd wordt. Aan Finsen komt ech
ter de eer toe, dezen invloed te hebben
teruggebracht, tot dien der chemische
Wh; stralen, die, buiten het vlo ld1
het zon'nespectrum vallende, op ziclr
zelven niet waarneembaar zijn voor
het oog. Eerst heeft Finsen. te Kopen
hagen in staat gesteld tot vestiging
van een laboratorium en verplegings-
instituut, geconcentreerd zonlicht aan-
Proèven, die in de criminalistischc gewend later geconcentreerd elektrisch
Drijvende drukkerijen.
De luxerieuse inrichting der groote
oceaan-stoombooten neemt bijna met
elk dezer vaartuigen dat van stapel
loopt, toe. Nu is de Norddeutsche
Llovd onlangs begonnen zijn salon
booten met een kleine drukkerij te
voorzien. Het doel dezer drukkerijen
is devervaardigingdernoodigernenu's.
Nadat men reeds jaren geleden de
afdeeling aan de universiteit te Bei-
lijn in de laatste weken zijn genomen,
bobben versch -idene leerrijke bijzon
derheden inzake de onbetrouwbaar
heid van getuigenverklaringen aan
den dag gelegd.
Bij de eerste proef werd een gebeur
tenis uit de strafrechtspraetijk uiteen
gezet als de verklaring van een be
klaagde, voor een grom van toehoor
hoorders; een uit de tweede groep aan
een derde, en een uit de derde aan
een vierde groep. De man uit de der
de groep gaf reeds een geheel andere
voorstelling» van de' gebeurtenis, zoo
wel in het algemeen als in de bijzon
derheden, en daarmede een vernieti
gende critiek over de ..getuigenis van
hooren zeggen."
Bij een tweede proef werd. zonder
dat degenen die er aan deelnamen wis
ten dat het gebeuren zou. in aanslui
ting aan een wetenschappelijke voor
dracht, door twee heeren vo-lgens een
te voren vastgesteld plan een woor
denwisseling gehouden, die ten slotte
booglicht van groot, vermogen. Onder
inwerking dezer chemische lichtstra
len zijn ter genezing van lupus ver
rassende resultaten verkregen. De che
mische stralen dooden den bacil en
wekken :in het lupusweefsel een gene
zing brengende ontsteking.
Van Finsen's toestellen zijn in den
laat sten Ijjd in de voornaamste geil-
lustreerde tijdschriften, herhastldelijk
afbeelding gegeven.
Ook voof de bevordering der gene
zing van roodvonk en mazelen koes
tert men zekere verwachtingen van
de Finsen'sche licht-geneeskunde. Dat
ziekte door verpleging in het duister,
het voorkomen van ettering bij de pok-
ziektee door verpleging in het duister,
maar ook door toelating van rood licht
wordt begunstigd, is reeds aan oude
volken bekend geweest. In Roemenië
en inAzië is het een oud gebruik, pok
lijders eën rooden doek over gelaat en
handen te wei-pen, of hen in een spe
lonk te verplegen, welks opening met
een rooden doek is afgesloiten. Thans
weet men. dat men de chemische Licht
stralen moet buitensluiten en de roode
of warmtestralen mag toelaten om te
zorgen, dat de ziekte geen litteékens
achterlaat. Ook in dit opzicht zijn te
Kopenhagen zeer bevredigende resul
taten verkregen. De poklijders blijven
dangedurende de ziekte in een zaal met
diep rood gekleurde vensters.
De gevolgen van kogel wonden.
De uitkomsten der laatste oorlogen
waaronder te begrijpen de Z.-A. oor
log hebben doen zien. dat die ver
wondingen, door het lclein-kaliber ge
weer veroorzaakt, niet de verwoesten
de gevolgen hebben op het. physiek.
welke men er van verwachtte, op grond
der groote aanvankelijke snelheid. Na
tuurlijk moet het gebruik van dum-
dum-kogels en dergelijke worden uit
gesloten.
De wonden genezen spoediger, voor
al borstwonden zijn: minder aan infec
tie onderhevig, terwijl die in de zachte
deelen minder pijnlijk zijn-
Bij been verwondingen houdt de
splintering al op verre binnen een af
stand van 2000 M.; sommigen nemen
den maximum-afstand van splintering
500 M., wat echter te klein is.
Ook schedel wonden genezen nu be
te A tenzij de hersenen zwaar belee-
digd zijn. Tri 1870 stierven nog 78 pet.
van dc gewonden aan den schedel.
In Z.-Afrika zijn vele buikwonden
genezen zonder dat operatie noodig
was.
Merkwaardig is echter dat de nieu
we projectielen op het zenuwgestel een
grooten, soms zeer ernstigen invloed
hebben. Een 60tal soldaten, niet ern
stig gewond, sommigen zeer licht en
zonder dat de wonden difformiteit ach
terlieten. vertoonden nerveuss sjrmp-
toinen, waaruit blijvende invaliditeit
volgde!
i ri j M
1Ï"
Cbineesche postbode op Formosa.
De zenuwachtigheid, gepaard! aan
groote lichamelijke zwakte, geleek
veel op die, voorkomende na een.
spoorwegongeluk of andere groote
ramp. Vonden aan hoofd en becnen
geven het meest aanleiding tot dezen
toestand.
Een reconvalescentie-tijdperk van
zes maanden met de meest zorgvuldige
behandeling bracht niet de minste ver
betering.
Vele Engelsche geneesheeren mee-
.i AïSËL-
De fabriek van de bekende Veen's Cacao te Sneek.
