Derde Blad
behooreïidf hjj
„Hwprlem'r Danbïarf'*
V8T'
Maan da? 1 Dec. 1002
Mo. 5959
Haarlemsche Handels-
vereeniging.
Goed gele. bij Kon. Beelwi van
12 Nov. No. 22, 1899.
De Haarlomsch© Handelsvereeniging
hier ter stede, opgericht 10 Mei 1892
heelt in den loop van den tijd wel
haar recht van bestaan bewezen, in
teer veel gevallen, zaken van verschil
lenden aard betreffende, is zij opge
treden en dikwijls niet groot succes.
Jammer echter, dat men algemeen
niet meer blijk geeft, dit te waar
deeren door als lid der vereemgmg
toe te treden. Er zijn wel meer
dan 600 leden, maar dat is niet vol-
doende. Elk handelaar, ieder nering
doende. ja zelfs particulieren moesten
lid worden, om ten minste te laten ge
voelen, dat men het werk op prus
gtelt, dait de Haarlemsche Handelsver
eniging steeds opneemt als doende,
wat hare hand vindt om te doem
De voordeelen, die de Vereeniging
buiten hare bemoeiingen van verschil-
lenlen aard haren leden aanbiedt, zijn
zeer vele, en zeer groot tegenover de
geringe jaarlijksche contributie van
12.50, die gevraagd wordt.
De Haarlemsche Handedsvereeniging
bemoeit zich in de eerste plaats er
mede de belangen van hare leden te
bevorderen door onwillige betalers
voor bun tot betaling aan te manen,
en informa'üiën voor hen in te winnen.
Bovendien hebben de leden het recht
het hun gratis te verstrekken advies
van de rechtsgeleerde adviseurs der
Vereeniging te vragen, die ook in pro-
ceduren en faillissementen gratis voor
hen optreden, natuurlijk alleen voor
zaken betreffende den handel en het
bedrijf der leden.
Rechtsgeleerde adviseurs der Ver
eeniging zijn de heeren Mrs. Th. de
Haan Hugenholtz en H. Ph de Kanter
ter, Spaarne 94, alhier.
Bankiers der Vereeniging zijn de
Heeren Laane en van Bemmel, Kruis
straat 51.
Het bureau der Vereeniging lis ge
vestigd Lange Begijnstraat 22.
Voor incasso's door bemiddeling der
Vereeniging wordt een vast recht van
2 pCt. der vordering, voor incasso's,
door bemiddeling der advocaten een
vast recht van 5 pCt. der vordering
berekend. Bovendien moet 10 c. voor
porto steeds worden bijgevoegd, bij in
zending van vorderingen door bemid
deling der advocaten te innen.
De kosten van informatiën naar bui
ten de stad woonachtige personen be
dragen 60 ct. per informatie plus 5 ct.
porto vergoeding. Informatiën naar
binnen de stad wonende personen wor
den gratis verstrekt.
Pretentiën op buiten de stad wonen
de personen worden n'iiet behandeld,
wanneer niet 10 ct. voor portovergoe
ding is bijgevoegd.
Ruim 1450 informaties en rechtskun
dige adviezen werden in het afgeloo
pen jaar gegeven.
In de maanden Mai en Juni a. c.
rijn 66 vorderingen tot een bedrag van
f2248.36 behaald. 15 vorderingen wor
den afbetaald, en 18 vorderingen zijn
uitgesteld.
Volgens art. 7 dient het geheim der
lijeten van wanbetalers ongeschonden
bewaard te blijven.
Alle brieven, aanvragen, reclames,
of wat dan ook, moeten worden ge
adresseerd aan het bureau, dat ge
opend is dagelijks van 'emorgens 9
tot 1 uur, en 'snamiddags van 2 tot
4 uur, waar dan ook verdere inlich
tingen zijn te bekomen.
Men wordt geraden alvorens te leveren
aan J. K. Kottman, Camphuisstraat 1B,
Mejuffrouw Meijer, Zuidpolderstraat 14,
Mej. Hessels, wasch- en strijkïnrichting,
Kloosterstraat 36, zich om inlichtingen
te vervoegen aan. het Bureau.
HET BESTUUR.
B i n n e a l a a d.
„Hulp aau zuigelingen".
De residentie is een zeer nuttige in
richting rijker geworden.
Sedert korten tijd bestaat daar de
vereeniging Hulp aan Zuigelingen.
Het doel is, alle middelen aan te
wenden om de kindersterfte zooveel mo
gelijk te beperken.
Langs verschillende wiegen 'trach.
de jonge vereeniging dit doei te hei ei
ken. Iu de eerste plaats door 'iet aan
moedigen en bevorderen der natuurlij
ke voeding bij zuigelingen, maar ook
en voornamelijk door net verstrekken
van gesteriliseerde melk van uitstekt ti
de hoedanigheid, samengesteld over
eenkomstig de behoefte van ieder kind.
Om dit laatst© middel krachtig ie
kunnen doorvoeren, had de verer-uigtng
een gebouw noodig, waar dagelijks een
geneesheer zitting zal houden, teueiade
aan de moeders, die zich zullen aan
melden, alle inlichtingen te geven,;
aangaande de voeding der zuigelingen
onder voorwaarde dat de kinderen op
vastgestelde tijden weer zullen wor
den getoond, ten einde te controleeren,
of de raadgevingen goed zijn opgevolgd
en tot goed© resultaten hebben geleid.
Dat gebouw is er nu. In een wo
ning op het Oranjeplein 40 zijn thans
eenige lokalen keurig voor het doel
ingericht. De ligging der inrichting
te midden van. de zich in dat stads
gedeelte meer en meer uitbreidende
werkliedenwijken mag al zeer gun
stig genoemd worden, terwijl de wo
ning zich uitstekend voor het doel leent.
Daar is in de eerste plaats een een
voudig ingerichte kamer voor den ge
neesheer, die aan de vereeniging zijn
krachtigen steun verleent, dr. J. B. A.
M. Van den Berg, dan een helder,
luchtig vertrek, waar de kinderen ont
kleed, gewogen en ingeschreven wor
den. Want dit alles moet met de mees
te nauwkeurigheid geschieden wil
men later met de resultaten op de
hoogte komen.
De geneesheer zelf kan zich natuur
lijk met de hierboven genoemde werk
zaamheden nie- bezighouden.
Daarvoor hebben zich tal van dames1
bciangeluos aangemeld die ook een
moeielijke taak hebben te vervullen in
wat men kortheidshalve de sterili
se erkam er" zou kunnen noemen
In een der vertrekken van de nieuwe
woning zijn namelijk all© toestellen,
voor liet sterlliseea-en der melk aan
wezig.
Deze nieik in die kamer bereid
zal worden afgeleverd in fleschjes,
waarvan de inhoud voldoende is voor
éen maaltijd. Telkens zal niet meer
dan de hoeveelheid fleschjes, benoo-
digd von,!- 24 uren worden verstrekt»
De melk moet worden afgehaald, en
wordt in daarvoor ingerichte mandjes
afgeleverd.
Op reinheid 't behoeft nauwelijks
gezegd is in deze inrichting, bij de
bereiding der melk, kortom bijalles, in
alle opzichten gelet-
Geheel kosteloos wordt de melk n'iet
verstrekt doch de prijzen zijn uiterst
billijk. Een mandje met 8 fleschjes
kost voor de eerste klasse men heeft
een indeehng m klas&en gemaakt, naar
den welstand dar moeders 20 cent,
voor de tweede klasse 15 cent, voor de
3e klasse 10 cent, Zeer behoeftige
menschen kunnen desnoods tegen nog
geringer prijs terecht.
Deze inrichting, die een voortzet
ting genoemd zou kunnen worden
van de proefnemingen, dieDr. van den
Berg voornoemd reeds ec-nige maanden
iu zijn kliniek in de Van derDuyn-
straat en dr. Plantinga in de Regentes-
seiaan hebben genomen, zal bij
voldoenden steun veel nut kunnen
stichten.
Diefstal.
Doo rde politie te Nijmegen is aan
gehouden zekere li. H. 27 jaren oud,
voerman bij de geineenteremiging, als
verdacht van diefstal van een zilveren
horloge, uit een bakkerij, alwaar hij
vuilnis moest ophalen.
Ongelukken.
In een onbewaakt oogenhlik kwam
het vierjarig zoontje van den arbeider
Wesselink ;te Drorgter-Opslagen (Dr.)
met zijn kleertjes te diclit bij 't vuur,
zoodat deze vlam vatten.
De dood maakte spoedig een einde
aan het smartelijk lijden van den
kleine.
De jager G. Spanhaak te Kampen
zakte met zijn slede in den IJsel door
het ijs. Slechts met groote moeite en
eigen levensgevaar gelukt© het een
paar voorbijgangers den man tp erd-
d'en.
Branden.
Te Den Ham is het woonhuis van den
timmerman 11. Reuvers geheel afge
brand.
De brandweer t© 's Gravenhage
bluschte een binnenbrand in den hout
handel van den heer Dekker aan den,
Z u i d-Bu iit ensingel.
Men meldt uit Winschoten
De groot© turfloods, niet een enoir-
m© voorraad turf, van gebrs. Droge is
afgebrand. De direct aangrenzende1
stoomdesinfectiefabriek is met groo-
te moeite behouden gebleven.
Vreeselijke val.
Te Drouwen, gemeente Borger (Dr.)
zou de arbeider B. een put schoonma
ken van den landbouwer E. Toen hij
door middel van een takel in de diep
te zou neergelaten worden, brak een
ketting, waardoor B. in den onge
veer 14 meter diepen put stortte. Met
veel moeite slaagde men er in den
deerlijk gewonden man weer boven
te brengen; het bleek dat één zijner
beenen was gebroken, alsmedie een
sleutelbeen, terwijl voor oen rugge-
breuk wordt gevreesd. B. is ter ver
pleging naar het Academisch Zieken
huis te Groningen vervoerd.
Vulsck muntbiljet.
De vrouw van H. Dontje te Siddebu-
ren (Gr.) heeft een valsch muntbiljet van
t 10 ontvangen van een reizend koop
man, die haar goederen verkocht en te
vens het biljet verzocht te wisselen. Het
biljet is aan de eene zijde slechts bedrukt
en waarschijnlijk afgetrokken van een
ansichtkaart.
Ongeluk.
De vrouw van den werkman Leenders,
te Helmond, bezig zijnde een kind van
een half jaar te verschoonen, had het
ongeluk, dat het kind van haar schoot
viel, juist in een ketel kokend water,
dien haar man even naast de kachel had
gezet om deze op te stoken. Het kind be
kwam zulke hevige brandwonden, dat 't
spoedig bezweek.
Bedrogen koopwaar.
De officier van justitie te Alkmaar ver
zoekt aanhouding en overbrenging van
de navolgende personen: een man van
50 60 jaren, zich voordoende als knecht
van den 2e, een man van 25 a 30 jaren,
als heer gekleed met deukhoed, doof of
zich houdende als doof, voorgevende uit
Transvaal afkomstig te zijn en thans in
verband met zijn vertrek daarheen be
zig te zijn met die goederen uit zijn ma
gazijnen te verkoop en.
Beide personen trachten in vereeniging
volgens de bekende truc onder verschil
lende verhalen minderwaardige manu
facturen voor hooge prijzen van de hand
te doen en zijn daarin op 5 Nov. j.l. te
Heer-Hugowaard geslaagd.
Prins Albert van Pruisen zond ook dit
jaar aan de vereeniging „Dorcas" te
Voorburg zes fraaie handwerken toe,
als prijzen voor de jaarlijksche loterij
ten voordeel© van minvermogende zwak
ken en zieken aldaar.
Een bejaard paar.
Onder de gehuwden te Rotterdam was
onlangs een bruid van 73 jaar, die met
een bruigom van 63 zomers ten Raad-
huize toog en natuurlijk veel bekijks had.
Leger en Vloot.
De lichting der militie van 1903 is vast
gesteld op 17.500 man, waarvan 12.300
man ter volledige oefening en 5200 tot
korte oefening zullen worden ingelijfd.
Letteren en Kunst.
Wederlaudsch of Hollandsch?
Beide woorden, Nederlandisch en Hol
landsch, hebben een oudere, beperktere
en een jongere, ruimere beteekenis.
Onder Nederlandsch in engeren zin
verstaat men de taal van het Nedeatland-
sche volk, of nauwkeuriger de spreek- en
schrijftaal van dat volk, zooals die zich
uii en naast de dialecten heeft gevormd
als middel van geestelijke gemeenschap
voor het beschaafde deel der natie; het
is de taal, die door alle beschaafden in
het land wordt verstaan, gesproken en
geschreven, met geringe dialectische ver
schillen. In ruimen zin omvat Neder
landsch ook de taal, die buiten ons land
door onze stamverwanten wordt gebruikt
door de zgn. Viaamsche bewoners van
België, verder in Z.-Afrika, Noord-Ame-
i'ika enz.; zoo bedoelt het Neerlandla, dat
zich richt tot alle Nederl an dsch-sp rek en
den.
Hollandsch is in beperkten zin de taal,
die in Holland (ongeveer) wordt gespro
ken; die beteekenis heeft het woord,
wanneer de taal van Hildegaersberch bv.
Hollandsch wordt genoemd. Maar door
bekende ooi-zaken zijn de woorden Hol
land en Hollanders gelijk in waarde ge
worden met Nederland en Nederlanders;
allengs krijgt dan ook Hollandsch. naast
zijn oude beteekenis, die van Ne-
iandsch: Hollandsch papier, de Holland
sch© schilderschool, de Hollandsche jon
gens van Hidebramd, en honderd bewij
zen meer zijn bij te brengen voor dit ge
bruik. Het lijkt, als ligt er soms in dit
woord Hollandsch iets van onze 17e
eeuw, iets ferms, iets kranigs en dege
lijks, iets ideaals in één woord: Holland
sche jongens zijn jongens van Jan de
Witit; huiselijkheid en degelijkheid on
derscheidden, volgens Potgieter (Jan,
Jannetje en hun jongste Mnid),weleer al
les wat Hollandsch w.as; de waarheid
zegt men in goed Hollandsch (bv. „dat
lieg je, dat 's Hollandsch"). Vooral ïn de
17e eeuw valt deze uitbreiding in de be
teekenis van de woorden Holland enz.
Het zijn Hollanders, die op alle zeeën de
Hollandsch© vlag voeren, die in alle we-
reliddeelen zich vestigden. Ook aan De
Kaap. En daarom heet de taal daar nog
steeds Hollandsch, Hoog-HoUandsch, Af-
rlkaansch-Hollandsch of Kaap-Hol-
landsch. Later blijft dat gebruik. Al
moge aan het „Koninkrijk Holland" het
Fransch schuld hebben, al kregen wij
voor Van Effen's „Hollandsche Specta
tor" een „Nederlandsche", wij hebben
toch nog een „Hollandsche Illustratie",
een „Hollandsche Revue" een „Oud-Hol
land" en zien telkens een niéuw „Jong-
Holland" verrijzen. En buiten onze
grenzen? In Amerika is een Holland-So
ciety, op Ceylon een Hollandsch Gezel
schap. Dit zijn eenvoudig feiten van taal
gebruik. Wij weten, dat men theoreti
sche bezwaren heeft geopperd. Te Win
kel begon, gelooven we, in De Taalgids;
Johan Winkler wordt in Oud-Nederland
ietwat kregel, als hij meedeelt, dat men-
over onze grenzen ieder Noord-Nederlan
der een Hollander noemt, en ik zelf heb
eens een vergadering van een leesgezel
schap bijgewoond, waarin een lid voor
stelde Netscher's „Hollandsche Revue"
niet op te nemen, omdat... zij „Holland
sche" heette. Wij vragen evehwei niet:
is het wenschelijk Hollandsch in dezen
zin te gebruiken: wij stellen alleen vast,
dat de taal het doet. Dezelfde oorzaken,
die voor het Nederlandsch van België den
naam Vlaamsch in gebruik deden ko
men, leidden er ook toe, dat men in en
buiten ons land Hollandsch met Neder
landsch gelijkstelde.
Voor ons, Nederlanders, is evenwel die
gelijkstelling niet volkomen. Neder
landsch is, vooral in onzen tijd, het meer
technische, wetenschappelijke woord;
Brill schreef nog een „Hollandsche
Spraakleer", tegenwoordig verschijnen
er tal van Nederlandsche spraakkunsten
geen enkele Hollandsche meer. Hol-
landsch is het vlottere woord van de om
gangstaal; het is minder zwaar op de
hand, minder deftig. Dit is een verschil
in kleur. Maar er is bovendien ook een
verschil in inhoud. Nederlandsch heeft
ruimer opvatting, het omvat ook Zuid-
Nederlandsch of Vlaamsch. Terwijl bijv.
Hollandsch bij Verdam ïn zijn „Uit de
geschiedenis der Nederlandsche taal" tel
kens afwisselt, met Nederlandsch, waar
hij spreekt over Amerika en Afrika ,blz.
86 vlgg.), noemt hij de taal, die in
Vlaamsch-België gesproken wordt, geen
enkele maal Hollandsch. En dat is geen
toeval. Voor de taal van Noord-Nederlan
ders en hun afstammelingen, voor zoo
ver zij die taal trouw bleven, is ook Hol
landsch in gebruik; voor die der Zuid-
Nederlanders niet. Waar men dus als in
Neerlandia den geheelen stam wenscht te
omvatten, ook onze Viaamsche broeders,
daar is Nederlandsch het woord.
Neerlandia).
Sport en Wedstrijden
Het programma van den internatio
nalen wedstrijd in schooririjden op
schaatsen voor liefhebbers, die dit sei
zoen onder de reglementen van de
Internationale schaatsenrij ders-Unie
door de ..Amsterdamsche IJsclub" zal
georganiseerd worden, ijs en weder
dienende op Vrijdag 9 en Zaterdag 10
Jan. a.s., luidt als volgt:
Vrijdagsmorgens om 10 uur vangen
d© verplichte en vrije oefeningen voor
'het Europeesch kampioenschap m
kunstrijden aan en 's namiddags om
twee uur liet hoofdnummer. De win
ner ontvangt den titel van „Kampioen
van Europa in Kunstrijden voor 1903".
de gouden kampioensmedaiile en een
eereprijs. Bij groote deelneming ont
vangt no. 2 een zilveren medaille en
eereprijs, en de 3e een zilv. medaille.
Het hoogste aantal punten gezamen
lijk te behalen bedraagt 354 en wel
voor de verplicht© oefeningen 234, vrije
oefeningen (naar keuze) 120. Het ver
menigvuldigingsgetal bedraagt 10. De
vrije oefeningen naar keuze mogen
hoogstens 5 minuten duren.
De prijs voor het schoonrijden in
paren op Zaterdagnamiddag te 2 uur
bestaat in een izilv. mei en een eere
prijs voor de dSme en dén heer af
zonderlijk.
Het sportseïzoen geëindigd' zijnde,
zoo heeft men de volgende wieleme-
corct voor 1902 als officieel vastgesteld.
De 500 meters standig start, blijft
aan Mac Donald, daar er niemand'zich
dit jaar heeft op toegelegd om het te
verbeteren; de 1000 meters is eigen
dom gebleven van Didïer Nauts. Con-
tenet is recordman van 't uur; Dickeni-
mann blijft in 't bezit der twee uur
en Rob] is meester gebleven van 3 tot
6 uur. De records van 6 tot 24 uren
blijven aan Walters.
Het mijlrecord, vliegend vertrek,
staat ten name van Conténet; staande
vertrek voor denzelfden afstand staat
op naam van Chase; de 50 mijlen be-
hooren aan Tom Linton en de 100 mij
len aan Baugé.
Koloniën.
DE SPOORWEG NAAR LAWA.
Heden middag deelden wij mede,
dat de Koloniale Staten met aJge-
meene stemmen het ontwerp betrek
kelijk den spoorweg naar Lawa heb
ben aangenomen.
Ziehier het verslag dat „Onze
West" geeft van de vergadering der
Koloniale Staten:
De heer Muller zegt, dat toen hij in
deze zaal op 11 Juli jl. bij de behan
deling van de koloniale huishoude
lijke begrooting van 1903, als een
noodzakelijk gevolg van den econo-
mischen toestand der kolonie, de ur
gentie bepleitte van spoorwegaanleg
naar de Lawa. Spr. en hij gelooft
niemand van dit college bevroed
de dat de Regeering, dezelfde inzich
ten 'toegedaan, reeds toen maatrege
len beraamde, waardoor het moge
lijk werd dat zbo kort na 't optreden
van den tegenwoordigen landvoogd
het ontwerp ons kon worden aange
boden, dat, straks tot verordening
verheven, het middel zal zijn, waar
door Suriname niet alleen van veel
onheil zal worden gevrijwaard, maar
tot veelzijdige ontwikkeling gebracht,
zooals de kolonie tot nog toe niet ge
kend heeft. Bij al wat van deze zijde
reeds over de noodzakelijkheid: van
den spoorwegaanleg en de gevolgen
die daaruit voor de kolonie zullen
ontstaan, is aangevoerd, kunnen bij
't geen bovendien in de voortreffelijke
memorie van toelichting over hetzelf
de onderwerp, op zóó meesterlijke
wijtfe is uiteengezet, moeilijk nieu
we gezichtspunten worden geopend.
Ik bepaal mij daarom. aldus ver
volgt de spreker bij deze, om mijn
groote erkentelijkheid te betuigen,
vooreerst aan den gouverneur, die
als eisch voor de aanvaarding van de
hem aangeboden landvoogdij dezer
gewesten, den spoorwegaanleg naar
de Lawa op den voorgrond stelde
en ten ander aan de Regeering, die
dien eisch heeft ingewilligd, dien zij
op zoo loyale wijze wenscht ten uit
voer te brengen.
Ik moet wel hij 't uitspreken van
dit laatste onwillekeurig denken aau
den man. die tot het nemen van dit
Regeeringisbesluit zeker het meeste
heeft bijgedragen, nl. onzen onverge-
telijken oud-gouverneur, Jhr. Van
Asch van Wijk, die als Minister van
Koloniën ook in andere aangelegen
heden getoond heeft, Suriname een
warm hart. zoo lang hij kon te hebben
blijven toedragen. Vergun mij dat ik
hij deze ontboezeming, nu aan dezen
voortreffelijk-en staatsman niet meer
dank kan worden geweten voor zijn
aan de kolonie ten dezen bewezen
diensten, de gelegenheid aangrijp,
eerbiedige hulde aan zijn nagedach
tenis te brengen.
De gouverneurheeft, zijnerzijds,
door den eisch te stellen, zooeven ge-
nomd, getoond, volkomen op de hoog
te te zijn van hetgeen Suriname het
meest behoeft om zich niet alleen
veelzijdig maar ook spoedig te kun
nen ontwikkelen en zoodoende in een
niet. ver verwijderd verschiet van 't
moederland financieel onafhankelijk
te worden en wat. ook van niet min
der aanbelang is, de kolonie zal, door
den spoedigen spoorwegaanleg voor
een groot deel gevrijwaard wezen van
de rampen en tegenspoeden, die an
ders ontegenzeggelijk haar deel zou
den wezen, zooals ik reeds in mijn
begrootingsrede heb uiteengezet,
treden van hetgeen ten aanzien va.n
het laaiste door mij is betoogd, en
waartegen zoowel hier als huiten deze
zaal door enkelen protest werd aange-
teekend. en mij het. verwijt gedaan,
dat ik de zaken pessimistisch heb
voorgesteld, toch leeren de omstandig
heden reeds nu helaas maar al te
pijnlijk, dat ik slecnts de waarheid
lieb verkondigd.
Door den tegenspoed onzer culturen,
den stilstand op vele onzer goudpla-
cers, den wéinigen omzet in hande'l,
staan wij thans voor een ernstige li-
nantieele crisis, die alleen door een
omzichtige, kundige leiding is Ie brei
delen eensdeels en anderdeels door
het verschaffen van werk aan de ve
len, die thans zonder iukomen rond-
loopen.
Reeds begint, zich de invloed van
dezen ongewenschten toestand in de
opbrengst van 'slands middelen te
teeltenen, en die, natuurlijk, bij voor
keur slechts zouden bevestigen, wat ik
te dien aanzien reeds vroeger heb
voorspeld.
Om dit alles dus kon niet genoeg
aan het bestuur" en de regeering dank
worden geweten dat door het met alle
kracht ter hand nemen van den spoor
wegaanleg veel ten goede zal worden
gekeerd, wat ons anders veel nadeel
zou berokkenen.
Suriname gaat een goede toekomst
tegemoet.
Ik voeg hier gaarne bij, dat veel,
oneindig veel nog zal moeten worden
gedaan, alvorens wij op het standpunt
zullen komen, waarop wij zoo graag
zouden staan. Maar ik ben er zeker
van, dat, nu de weg geeffend wordt
om er te komen, wij ons doel zuilen
bereiken.
Ik geloof, dat Suriname door den
spoorwegaanleg niet alleen in betrek
kelijk korten tijd geen subsidie meer
van het moederland zal behoeven,
maar ook het kapitaal zal kunnen te
rugbetalen, dat de Regeering, ik her
haal het, op zoo loyale wijze aan de
kolonie wil leenen.
In uie verwachting zal ik met gan-
scher harte vooh liet ontwerp mijne
stem uitbrengen.
De heer Dacosta zegt. dat het nau
welijks noodig zal zijn te verklaren,
dat hij zich con amore schaart aan de
.jde van den heer Muller, waar de
sprekeir hulde heeft gebracht aan hem,
die het initiatief tot den maatregel ge
nomen heeft, in de verordening gere
geld, welke verordening, straks ge
sanctioneerd, ons dien spoorweg waar
borgt, Daar waar bij allen vaststaat,
dat spoorwegaanleg het middel iistoit
ontwikkeling van de binnenlanden,
daar kan het niet anders, of men moet
groote ingenomenheid betuigen voor
den genomen maatregel. Het is dan
ook niet, om in herhaling te treden,
dat spr. het woord gevraagd heeft,
maar zoo noodig klem bij te zetten,
bij hetgeen de vorige spr. heeft aan
gevoerd, om te doen uitkomen, dat wij
allen voor de verordening con amore
onze stem zullen uitbrengen.
De heer Van 't IToogerhuis, zich ver-
eenigende met de hulde aan de re-
reering en het bestuur gebracht, zegt,
dat in de Mem. van Toelicht de ver
wachting wordt uitgesproken, dat de
Lawaspoorweg den houthandel een
hoogere vlucht zal doen nemen, en in
in de raming der opbrengsten ook ge
rekend lis op de voord'oelen van hout-
transpO'i-L Maar het zal blijken, zegt
spr., dat alis steeds watertransport,
goedkooper is. Thans wordt het hout
aangevoerd in vlotten door Boschne
gers en Indianen, menschen die de leu
ze „tijd is geld" niet huldigen. Zij
berekenen bij den verkoop niet dien
tijd van het transport, maar alleen het
arbeidsloon voox liet vellen enz. Om
die reden zal het vervoer per spoor
meer kosten dan tegenwoordig. En wie
hekend is met de enorme moeilijkhe
den waarmede de houthandel te kam
pen heeft, zal begrijpen, «lalt verhoo-
gfing van lasten, hoe gering ook. be
lemmerend zal werken op den hout
handel, het tegenovergestelde derhal
ve van wat het bestuur verwacht van
den spoorweg. Bovendien zegt spr.,
zal het hout moeten worden getrans
porteerd naar het. hoofdspoor, ivaar-
oor zijlijnen noodig zijn. Dit nu zou
geen bezwaar zijn. indien, zooals el
ders hier uitgestrekte streken waren,
waar exploitabele houtsoorten te vin
den zijn. Doch dat is niet het geval.
Alle hout. is geen timmerhout, ene
hoezeer geroomd, zijn er maar weinli-
ge Surinaamsche houtsoorten, van
rc.ëele waarde voor den handel. Men
vindt het bruikbare hout op groote af
standen, Dit in 't. oog houdend. ïs't
duidelijk, dat het transnort door ne
gers en Indianen het voordeeligst is.
De tijd komt er voor die menschen niet
op aan. Spr. erkent, dat hel houttrans
port niet. een van de voornaamste mid
delen is waarop voor de exploitatie ge
rekend wordt. En spr zal ook gaar
ne zijn stem geven aan de verordening.
Maar waar gesproken wordt van de
te verwachten uitbreiding van den
houtkap, tengevolge van den spoorweg
daar meende spr. te moeten waarschu
wen veor teleurstellingen, die zeker
het gevolg zouden zijn, zoo men af
ging up het te dier zake in de Memo
rie van Toe Lichting aangevoerde.
De heer Muller kan de zienswijze
.n den vorigen spreker niet deelen.
Als de spoorweg er is, zal men voor
een nieuwen toestand siaan. Dan zal
men niet langer aikaukelijk zijn van
Boschnegers en Indianen, maar zullen
personen van den houtkap een beroep
maken en er een broodwinning in vin
den, evenais in Deuierary het geval
is. Van Demerary worden scheepsla
dingen hout uitgevoerd naar Liverpool
en Manchester. Dat kan ook hier het
geval worden, als de zaak practised,
aangepakt wordt. Spr geeft toe, dat
alle hout geene timmerhout is. Maar
men heeft niet uitsluitend tunmerhout
noouig. Ook ander hout vindt zijn
weg. Inderdaad vindit spr., dat de
lieer Van 't Hoogcrhuis zijn bezwaren
heel breed heeft uitgemeten. Spr. be
treurt dit. daar de lieer Van 't Hoo-
gerhuis, die belanghebbende in den
houtkap is, als autoriten in deze aan-1
gelegenheid zal gelden en daarom
wellicht meer waarde aan zijn woor
den zal worden gehecht, dan zij, naar
spr. meent, verdienen.
De heer Van 't Hoogcrhuis zegi, dat
de heer Muller geen aanleiding heeft,
spr. te signaleeren uJs iemand, die
overdrijft. Spr. hee't gesproken met
wetenschap, op grond van langduri
ge ondervinding. Spr. blijft erbij, dat
de verwachtingen in de Memorie van
J oelichting uitgesproken tot deceptie
zullen leiden.
De gedelegeerde, de lieer Havelaar,
zegt, dat de lieer MulW het hem ge
makkelijk heefl gemaakt, door te wij-
i op den houthandel in Demerary.
Spr. bevestigt, dat die handel van in
derdaad zeer aanzienlijke beteekenis
Is. Iu hoofdzaak groenhart wordt uit
gevoerd en zeker bezit Suriname hout
soorten van niet minder waarde dan
liet groenhart van Demerary. Waar
dat groenhart daarbij exploitabel
blijkt, gelooft spr. dat geen reden
bestaat anders te veronderstellen voor
Suriname. In den Congo, waar de
toestand in zooveel opzichten overeen
komt met dien in Suriname, geldt het
zelfde tarief voor timmerhout, als hier
vastgesteld, en ook daoi zal men wel
weten wat men doet. Verder wijst spr.
op Java, waar de exploitatie van dja
tihout op dezelfde wijze plaats vindt,
terwijl het transport duurder is.
De spoorweg wordt aangelegd om de
streken, die hij doorsnijdt, tot ontwik-
Ruling to brengen, Blijkt het voorge
stelde tarief, dat heel bescheiden is,
inderdaad drukkend voor don houthan
del, welnu, dan zal het zich aanbuigen
in overeenstemming van de belangen
terwille waarvan de spoorweg werd
aangelegd. Ten slotte v ijst spr. ea-op,
dat m ae raming der opbrengsten
slechts f2ü.000 is uitgetrokken voer
het transport van hout en balata.
Niemand verder het woord verlan
gende, worden de algemeene beschou
wingen besloten en wordt de verorde
ning artikelsgewijs in stemming ge
bracht.
Bij art. I licht de gedelegeerde, de
adm. van fin., toe,dat met de uitdruk
king „Lawagehted" bedoeld wordt, 't
land (en geen rivieren) tusscheu de
Lawa en de Tapanahony. Deze toe
lichting wordt gegeven naar aanleiding
van gebleken misverstand.
De geheele verordening in stemming
gebracht, wordt met algemeene stem
men aangenomen.
Gemengd Nieuws,
ltoinantisch.
Voor eenige jaren ging een Parijsch
naaistertje, dat twaalf uren daags werk
te veor een daalder, Lucie Boyce, met
een Amerikaansche dame mee naar haar
hotel om iets te passen. Zij maakte op
haair, haar man en hare kinderen zulk
een alleraangenaamsten indruk, dat men
haar voorstelde aJs bonne den volgenden
dag mee te gaan naar Amerika. Zonder
lang bedenken sloeg zij toe. Sedert zijn
eerst de drie dochtertjes van haren heer
en eindelijk ook zijne vrouw overleden
en thans is de weduwnaar met haar
hertrouwd. Voor Amerika is hij niet
rijk: een goede 23 millioen gulden is al
wat hij bezit. Maar de gelukkige Lucie
is met weinig tevreden.
Krankzinnigen in Kusland.
Dr. Molotkoff te St. Petersburg, een
dér voornaamste psychologen in het
groote Rijk heeft de aandacht der re-
geering gevestigd! op den treurigen
toestand der krankzinnigen in Sibe
rië. Alleen iu de groote steden bevin
den zich gestichten En hoe zijn deze
darmog ingericht! Volgens Siberisch
gebruik wordit een krankzinnige aan
een ketting vastgelegd en zóó zijn
gansche somher leven bewaakt. Dr.
Molotkoff heeft in een boerderij een
man gevonden .die achttien jaar lang
op deze wijze aan een kribbe lag ge
ketend'.
Toenemende hevolking.
Sedert twintig jaar is de gezamen
lijke hevollving der aarde met 25 pCt.
aangegroeid!. Dat geeft dus in den
loop eener eenw een verdrievoudiging!
Waarmoe zal dat eindigen?
Wolkbreuken
hebben in het Oosten van Corsica
groote overstroomingen veroorzaakt.
Het dorp Ghisonaccia staat volkomen
onder water. Verscheidene huizen zijn
ingestort: de bewoners moesten zich
met behulp van vlotten redden. Ook
de bruggen over de Traro en de Fiu-
morvo werden vernield. In sommige
dalen werden geheele schapenkudden
d'oor dJe vloeden meegesleurd. Overal
is men in de weer om door dammen
het onheil zooveel mogelijk te beper
ken en door noodbruggen de commu
nicatie eenigszins te herstellen.
I)o ontzettenile brand
in de petroleumschachten te Borys-
law. waarvan wij melding maakten,
liréidt zich. tegen de verwachting,
aanzienlijk uit, Reeds zijn achttien
schachten en twintig huizen een prooi
dier vlammen geworden Blussching
van het vuur is niet meer mogelijk.
Vele schachten verkeeren nog in ge
vaar .door het. vuur te worden aan
gegrepen, Do lcalkgroeven in de na
bijheid zijn no'f onbeschadigd.
't Was maar oon neger.
Eindelijk weder land!
Al zijn het ook maar do kale, door
den alles verzengenden gloed de equa
toriale zon uitgedroogde Kaapverdi-
sclie eilanden, wier naam van de
„eilanden van het groene voorgeberg
te" ons als een spotternij in do ooren
klinkt, hel is na lange weken niets
dan water te hebben gezien, weer een
genot, land te aanschouwen.
Het anker is uitgeworpen. Het inter
national© reisgezelschap, aan boord
van den Zuid-Amerika-toomer. leunt
over de reeling en wisselt van gedach
ten over het landschap.
Veel is er nu juist niet te zien aan
de steile, starre rotseilanden. Rechts
de grotesque klip van het Birds-Island
met den witten vuurtoren, verderop
het voornaamste eiland St, Vincent
met de haven Puerto Mindello, welles
witte huisjes en zwarte kolen lagers
door de dikke in trillende beweging
zijnde lucht moeilijk te onderkennen
zijn en eindelijk op den achtergrond
St. Antonio, het grootste van d1© eilan
den groep.
Van St. Antonio komen kleine vls-
scheffsbooten met reusachtige zeilen
aangevaren. Zij brengen vruchten en
groenten aan, want slechts op dit
groote eiland valt, tengevolge van
zijn hooge bergen, somtijds regen,
waardoor een spaarzame plantengroei
ontstaat. Men begint zich aan boord
te vervelen.
Men wil aan land. maar daarvoor
moet men nog een poosje geduld heb
ben D© gele vlag waait van den fok-
kamast en zij zal ook niet worden
neergehaald alvorens het schip van
de quarantaine ontheven is. Want
het komt van het door koortsen be
zochte Santos en daarom wordt het
verdacht, ofschoon de Portugeesche
gezondheidspolitie de zaak niet. zoo
nauw neemt, vooral niet op de Kaap-
verdïsch© eilanden.
Er is dus niets aan te doen, wij
moeten nog een paar uur op de „ver
vloekte kolenkast" zooals een jonge
Engelschman het groote. trotsche
