Gratis Bijvoegsel van Haarlem's Dagblad
Letterkundig Weekblad voor Jong en Oud.
Meestgelezen Dagblad in Haarlem en Omstreken.
ALLERLEI.
Nauwelijks had zij mijn teekening
gezien, of de meid snelde weg en keer
de terug met... drie entreekaartjes voor
een stierengevecht.
De u'itvinding van het satijn is, even
als zoovele andere uitvindingen, aan
een toevallige omstandighed te danken.
Hen jong zijdewever, Üctavio Mayo,
slapte op zekeren dag in zijn kleine,
armoedige werkplaats op en rieder.
peinzende over de slapte in zijn vak en
of hij niet iets kon bedenken om er
wat meer leven in te brengen
Mij plukte af en toe onder het na
denken draden uit de weefsels, stak
dio in den mond, kauwde or op, en
spuwde ze daarna weder uit.
Toen hij eenige uren later den vloer
aanveegde, vond hij daar verscheide
ne bolletjes zijde., welke een buitenge
wonen glans hadden.
Hij herinnerde zich terstond, waar
d'io vandaan kwamen. Nu sneed hij
zijde in verscheidene lange stukken en
onderwierp die aan een behandeling,
welke aan dezelfde voorwaarden van
warmte en vochtigheid beantwoordde
als het kauwen.
En eindelijk gelukte hef hem door
een warm toegopasic, slijmachtige ap-
protuur, de fraai glanzende stof te
verkrijgen, die wij thans satijn no-
Ee n koning smuller.
Iemand', die het weten kan, deelt de
volgende, minder eerbiedwekkende
dan wel zonderlinge bijzonderheden
mede, omtrent den eetlust van den
hem een plaats naast zich wijzende:
En thans kunnen wij praten.
Aan tafel is dat zoo gemakkelijk niet.
De geschiedenis van de
N ieuwj aar skaart
Reeds in de vijftiende eeuw was zij,
misschien onder ee nanderen vorm,
in Duitschland in zwang. Een schrij
ver uit hot begin der zestiende eeuw
schildert, hoe in zijn tijd het Nieuw
jaarsfeest gevierd werd. ,,Op den letn
Januari", zoo schrijft hij ,,het tijd
stip waarop het nieuwe jaar en onze
tijdrekening een aanvang neemt, be
zoekt de ecne bloedverwant den an
dere, en dq vriend zijn vriend; zij
reiken elkaar de hand en wenschen
elkaar een gelukkig Nieuwjaar toe en
vieren dan dien dag met feestelijke
geluk Wensch<in en drinkgelagen.
Naar oud gebruik wisselt mem te
gelijkertijd geschenken.'
Toenmaals waren derhalve inplaats
van St. Nicolaas- of Kerstgeschenken
Nieuwjnarscad'qaux in de mode. Toen
in de 14e en 15e eeuw zich de schrijf
kunst in dehoogere kringen meer en
meer uitbreidde, en. het brievenschrij
ven onder bloedverwanten en kennis
sen veelvuldiger voorkwam, wisselde
men onderling Nieuwjaarsgroeten als
God geve u en ons allen een goed,
zalig Nieuwjaar, en na dit leven het
eeuwige leven. Amen.
De uitvinding der boekdrukkunst
bracht in hdt midden der 15e eeuw
koning van Portugal. Noch het be- dei vervanging van geschrevene en
zit van zijn macht, noch de glans van mondelinge gelukwenschen door ge-
zijn kroon geven Zijne Majeteit zulk drukte mode. De- eerste bekende, ge-
een genot als eenjonge eend uit Rou- drukte Nieuwjaarswensch dateert
aan of een moo.e karper van Cham. vm Wj0 m ,8 v(m dp hnm, v(m Mn
Om den vorst te tracteeren. zette de Duitechen koperetlser.Op een vol
hertog van Chartres te Saint-Finnin; bloeiende bloem, een zinnebeeld van
(diep het binnenland in) een moot| het aanbrekende jaar, staat het Chris-
zalni oj) zijn menu met boter vanjtuskind, hdt houdt een zweivend lint
Montpellier, alles schreeuwend duur. in de hand, met den wensch ,,Ein
Do koning liet er zich driemaal van guot selig jor". Deze zinnebeeldige
vorm schijnt bij onze voorvaderen
veel opgang te hebben gemaakt; men
vindt althans een massa herdrukken
daarvan terug.
bedienen.
Het menu van Rambouillet behelsde
gekruid kippevleesch, ragoót la
Toulouse, waarmede de koning zijn
maal deed, terwijl 8 soepen, 6 sterke
sausen. 4 vladen en20 tusschengerech-
ten te Derrières op de tafel van baron
Rothschild den koninklijken gast in
verrukking brachten.
Deze vorst is een uitstekend eter.
Hij heeft den geweldigen eetlust van
een Bourbon en is een fijnproever als
Grimod de la Reynière Men verze
kert, dat hij dikwijls in zijn paleis te
Lissabon naar de keuken gaat om er
zelf zijn lievelingsgerechten te berei
den of schotels, die hij op reis heeft
leeren kennen en waardeeren. Geen
vorst heeft zulk een majestueus voor
komen. zulk een edele on waardige
houding als de koning, wanneer nij
op etenstijd zich aan tafel plaatst en
het servet voordoet.
Evenals alle goede eters, is de ko
ning tevens een eerste proever. Hij
stoort zich ook aan niefs en na ver
loop van oen goedenmaaltijd kan men
hem luid hooren snorken.
Zoo behoudt men degezondhetd!
zegt h!? gebruik makende van een
Spaanscho uitdrukking.
Men vertelt dat bij een déjeuner te
Rambouillet de president der Repu
bliek verwonderd was over den eet
lust van zijn gast en hem dienaan
gaande zijn compliment maakte.
Kent gij vroeg dc koning, den
oorsprong van deze kippesaus au ra-
goüt de Toulouse?
De president bekende glimlachend
zijn onwetendheid.
Zij werd uitgevonden door Oen
markies d'Aigrefeuille, een tafelge
noot van Cambacérès.
Een geweldig smuller die aarts-
kqnselior! zei de heer Loubet.
Ja. hernam de koning, maar
Brillat-Savarin deed hem een ernstig
verwijt, hot ernstigste- verwijf, dat
men een man van smaak kan doen:
hij at te snel.
Gewoonlijk spreekt de koning van
Portugal zeer weinig aan tafel. Hij
handhaaft in dit opzicht detradltio.
Grotoe gastronomen beginnen pas
aan het .dessert te babbelen.
Terugkomende van het kasteel de
Marais. moedigde hij een tooneel-
schrijver. wiens talenten hij zeer
waardeerde, in zijn waggon. Hij zei
Ook op scheurkalenders, afkomstig
uit dien tijd, werden vaak dergelijke
gelukwenschetn gedrukt. Zoo zond
de boekdrukker Hans Zainar uilt Ulm
in 1483 bij wijze van reclame, aan
alle klanten scheurkalenders, waar-
•re.gelmatig verschijnende! couranten
in de mode kwamen, werd het ge
woonte, aan de abonné's bij de jaar
wisseling gelukwe/nschen toe te zen
den.
De IGe eeuw brachlt het gebruik
van visitekaartjes medé), en dit gaf
den stoot tot het ontstaaA van een
massa andere kaartjes voor verschil
lende doeleinden. Op de- Nieuwjaars
kaarten in de moderne beteekenis,
die weldra ovejral ingang vondem,
is de visi/tckaart gevolgd. Wel ver
schillen de Nieuwjaarskaarten veel
van haar voorgangstor en de gods
dienstige strekking is totaal verdwe
nen. De nieuwe kaarten zijn daaren
tegen bedrukt met obelisken, pyrami-
den, symbolen van edele hartstoch
ten, en vooral offeralitaars, altaren
met da godin der vriendschap, Amor,
de Gratiën, de Muzen, e.a. De smaak
van een tijd, waarin de dichters hun
geliefden als Chloë en Phyllis bezon
gen en hun beeldspraak ontleenden
aan de Grieksche en de Romeinsche
mythologie, weerspiegelt zich ook in
de Nieuwjaarskaarten. Do spreuken
op diie kaarten vloeiden over van ho
nigzoete verzekeringen van vriendir-
schap.
Hoezeer het onuitputtelijk thomla
der jaarwisseling er zich toe leent, om
kunstenaars, rijk aan fantasie én ge
moed. te inspiireqren tot bevallige,
zinrijke en ernstige zoowel als humo
ristische afbeeldingen, geschikt voor
een zoo klein formkat als dalt van
Nieuwjaarskaarten, blijkt uit dia
prachtige collecties van fabrieken,dio
zich uitsluitend bezighouden met de
Vervaardiging van dergelijke kaar
ten.
TWEE VLIEGEN IN EEN KI.AP.
Men hoorde de deur in 't slot, c
den deurwaarder de trappen afvallen.
UIT EEN ROMAN.
Heeft de ellendeling dat durven wa
lgen? brulde de vorst sprakeloos van
woede.
op Niauwjaarswenschen gedrukt wa
ren. Begrijpelijk is het, dat door de
gedrukte wenschen, dó mondelinge
en schriftelijke niet verdrongen wer
den. In de omstreeks Nic-uwjaarstijd
geschreven brieven ontbreekt de
wensch voor een gelukkig, genadevol
Nieuwjaar nimmer.
De gedrukte Nieuwjaars\vc|nscben
uit do 16e eeuw, hebben wel mett die
voorafgaande beeltenissen van het
Christuskind gemeen, maar men
heeft aan de beeltenissen nog lange
teksten toegevoegd, zoodat de wen
schen plakkaten worden, die men
aan de kamerdeur of aan kofferdek-
seJs vasthecht.
Spoedig verdwijnit echter hot Chris- niet?
tuskind van de kaarten, om, naar de Uitgever. Om van weg te loopen.
gewoonte dier dagen, plaats te ma
ken voor allerlei hoogdravende gc- Professor: En zoo heeft zich receD
zwollen zinnebeelden. menig ontdekkingsreiziger aan deNoord-
Toen in het begin der 17e eeuw de pool het hoofd gcstootenl
UIT EEN NOVELLE.
De eerste ridderorde! Zijn
knoopsgat huppelde van vreugde!
DRUKFOUT.
Eulalia dweepte steeds met blonde kne
vels en zei. HIJ die mij tot vrouw krijgt
moet blind zijn!
REALISTISCHE KUNST.
Dichter tot uitgever. Hoe vindt u
mijn gedicht ,,De Vlucht", realistisch
HET BEGINSEL DER TRUSTS.
Het is makkelijker van een miJlloen
menschen el'k één gulden te steilen dan
een millioem gulden van één mensch.
Welke kogels hebben de meeste uit
werking?
Die raken.
ONZE DIENSTBODEN.
Dienstmeisje (dat zich komt presen
teeren). Hebt u kinderen, mevrouw?
Mevrouw. Eén dochtertje, een aller
liefst kind, maar, als u het verlangt, zal
ik het naar een kostschool zenden.
VERHINDERD.
Zij (boos)- Als je een man was, zou
je mij helpen, al die pakjes te dragen.
1-Iij. Hoe kan ik dat nu, met allebei
mijn handen ln de zakken.
Op een Schotschen spoorweg, waar
scherpe controle was, zei een Enigelsche
reiziger.
't Moet hier bij jelui Schotten toch
een dievenboel zijn, dat er telkens naai
de kaartjes wordt gekeken.
Neen, meneer, zei de conducteur;
's winters kijken we er nooit naar; maar
's zomers reizen hier zooveel Engel-
schen, ziet u!
VREEMDE WOORDEN.
Hoe gaat 't nu met uwe vrouw?
O, dank u; .de reconvalescentie
maakt groote vorderingen.
Hemel! dat is toch niet besmettelijk?
Eerste vriendin. Ik ben verloofd met
Jan en ik weet niet goed hoe er van af
te komen.
Tweede vriendin: Heb je er een,
bepaalde redien voor om het af te ma
ken?
Eerste vriendin. Zeker. Jan is de
bepaalde reden, maar ik zoek een voor
wendsel.
Sergeant (tot recruut). Hoe moet een
soldaat zich tegenover den vijand ge
dragen?
Recruut. Hij moet ja sergeant, het
zal er van afhangen, hoe de vijand zich
gedraagt.
JUISTE WOORDEN.
Vrouw. 't Schijnt man, dat je wel
een beetje te veel hebt gebruikt.
Taalgeleerde (van een congres thuis
komend). Jo vergist je, vrouwlief, op
het congres hebben we juist uitgemaakt,
dat het passende woord hier smoordron
ken is.
DIERENBESCHERMING.
Wat hebben ze "den staart van dat
paard .kort afgesmeden, zei een oude
heer.
Zijn meester is lid van de Vereeni-
ging tot bescherming van dieren, ant
woordde de stalknecht, zoo kan hij die
arme vliegen niet kwellen.
Ge moet het nummer van uw huls eens
medebrengen, zei de meester tot het
kleinste ventje.
Dat kan ik niet, zei het ventje.
En waarom niet?
't Is op do muur geschilderd.
Hij. Heeft uw vriendin de sopraan
do hooge O ooit gehaald?
Zij. Ja, eens is haar dat gebeurd.
Zij was toen bij don dentist.
A Wel. waar hebt ge eigenlijk uw
vrouw leeren kennen, dokter?
Dokter. Wij zijn samen eens voor
hetzelfde examen gedropen, en hebben
too» zoo n medelijden met elkaar gekre
gen, dat er trouwen van gekomen ls.
Na. 121.
Zaterdag 3 Januari
1903
Dl MTÏEDADAMD
Het bezoek van mevr. Baga
aan den Harem.
Vizier Golil Bassa wa9 altijd een
vriend der Hollanders geweest en kon
het steeds niet onzen consul Cornells
Ilaga uitstekend vinden. Toen dan
ook deze laatste hem had medege
deeld dat zijn echtgenoote weldra zou
arriveeren, om zich bij hem to Porn
voorgoed te vestigen, stelde hij alles
in 't werk om haar zoo luisterrijk
mogelijk te ontvangen. Bij haar aan
komst vond Mevrouw Ilaga een uit
gelezen gezelschap te barer ontvangst
aanwezig, allen in Grieksche koet
sen en in de schilderachtigste kostu
mes gekleed. Ja, do ridderlijke vizier
had' zelfs de attentie gehad haar door
zijn eigen jacht van Chios to doen
halen.
De kennismaking scheen goed be
vallen te zijn. zoo goed, dat toen een
jaar daarna bij den Bassa een feest
zou zijn, do groote en nog nooit ge-
gehoorde eer aan dos heeren Ilaga's
huisvrouw te beurt viet tot het feest
dat hieraan verbonden was, te wor
den uitgenoodigd.
Kleine oorzaken hebben vaak groote
gevolgen. De Hollandsche vrouw
maakte bij deze plechtigheid, waar
zich geen andere dan Turksche da
mes bevonden, natuurlijk een onge
hoorde indruk op de gemoederen, en
leverde de stof voor maandenlange
beschouwingen in alle harems van
Constantinopel.
Wie zal het eens den Sultane euvel
duiden dat zij, die nog meer opgeslo-
ton dan hare vriendinnen, dit buiten
kansje niet had kunnen bijwonen, na
korten tijd zoo ontembaar nieuwsgie
rig was. dat ze dag noch nacht rust
kon vinden en ten einde raad besloot
het vvondermenscii le verzoeken zich
eens te laten zien.
Of zij haar gemaal hiervan in ken
nis gesteld heeft, is mij niet bekend.
En zoo verscheen op een morgen,
tot grooten schrik van den ambassa
deur, twee reusachtige Turksche koet.
son voor zijn deur. De boodschap
viel echter nogal mee en behelsde niet
anders dan een uitnoodiging voor
Mevr. Ilaga om Hare Majesteit de eer
van haar gezelschap te willen ver
gunnen.
Weigeren zou natuurlijk zeer on
gepast geweest, zijn, waarom de tocht
dan ook dadelijk aanvaard* werd.
Voor de poort van het serail werd
halt gehouden en stapte mevrouw
gevolgd door twee dienstmaagden,
uit de koets. Onmiddellijk werd bevel
gegeven, dat alle mannelijke bedien
den zich zouden verwijderen, terwijl
een slavin die gasten naar liet vrou
wenverblijf zou geleiden.
De ontvangst in dit gebouw, waar.
in zich de vrouwen en kinderen van
den Sultan bevonden, geschiedde doen
de hofmeesteres, die hen in een schit
terend versierde zaal bracht, waar de
uitgezochtste spijzen voor hen worden
opgezet.
Nauwelijks binnengekomen, werden
zij echter tot haar verbazing weder
weggeleid naar een-aangrenzend ver
trek, nog weelderiger ingericht danj
het eerste, waar terstond de Sultane,
De familie Humbert.
Mevrouw Humbert zit roclits, mej. Marie Daurignac in het midden, on Eve Humbert
links. i)e staande man met den hoed op is Frédéric Humbert, de zittende man met het
lorgnet Daurignac, de broeder van mevr/Humbert
Aycke, weduwe van Nassus Bassa en
na diens onthoofding tot favoriet van
Zijne Majesteit verheven, haar in ei
gen persoon kwam verwelkomen.
Nadat de gebruikelijke groeten ge
wisseld waren, zetten de dames zich
volgens Turksche wijze op den grond
neder en nam hot gesprek, dat door
middel van vrouwelijke tolken ge.
voord werd, een aanvang.
Aan stof ontbrak het natuurlijk
niet, tot eindelijk dc gastvrouw de
ambassadrice verzocht op te staan en
met haar aan tafel plaats te nemen.
Er werden door een paar slavinnen
twee schabellen van enkel goud bij
geschoven, waarop de beide dames
zich konden nederzettenook de ta
fel was van fijn bewerkt zuiver goud.
Vijftig slavinnen, elk een schotel op
do linkerhand1 dragende, traden bin
nen en presenteorden van de spijze,
die zij medegebracht hadden. Het
menu bestond uit dertig verschillende
gerechten, alle zoo toebereid, dat men
geen mes daarbij behoefde te gebrui
ken Na het vertrek dezer slavinnen
kwamen er weer andere binnen, die
warme dranken opdienden in gouden
kopjes met parelen bezet ,of in fijn
porcelein. Van allo spijzen waarvan
do sultane en mevr. Ilaga gebruikt
tafel gebracht waaraan de beide
hadden, werden de schotels naar de
dienstboden en de hoogste en meest
begunstigde gezelschapsdames zich
neder gezet hadden.
Het overige verhuisde dan naar de
slavinnekamer.
De maaltijd1 werd besloten met een
wandeling in den vrouwenhof. e<m
tuin vol zeldzame en wonderlijke
planten,aan welks einde zich een tuin
huis bevond, geheel van glas en zoo
gebouwd, dat alles zich in zijn wan
den honderdvoudig weerkaatste.
Intusschen begon de avond reeds
te vallen en noodigde men de houge
gaste uit haar slaapvertrek te willen
la treden. Alles was hier weder zoo
schitterend mogelijk ingericht. Aan
do wanden hingen kostbare tapijten,
overal sierlijk ingelegde meubelen, ja
zelfs de lakens van het bed waren
met gouddraad gestikt, terwijl de de
kens van beschilderd fluweel waren.
Don volgenden dag kwam de gast
vrouw. omringd door een stoet van
gezelschapsdames en slavinnen, dit
maal allen in zuiver brocaat gekleed,
haar weder uitnood'igen het discours
van den vorigen dag te vervolgen;
maar 's middags moest zij alleen het
middagmaal gebruiken.
's Avonds werd zij door de sultane
in eigen persoon door hare vertrek
ken geleid en kon zij de meer dan
overdadige weelde dor zalen en bou
doirs bewonderen
Toen echter op den dorden dag de
ambassadeur zijn echtgenoote nog
niet zag terugkeeren,oordeelde hij het
wenscholijk een einde aan het bezoek
te maken en verstoutte hij zich een
paar koetsen voor hetpuleis te zen
den. met het verzoek zijn vrouw we
der te mogen ontvangen.
Do eunuchen boodschapten het Ba
rer Majesteit, die slechts noode haar
Hollandsche gasten wilde zien ver
trekken en in ieder geval van haar de
belofte verlangde, ecu kraag van
Brussclsche kant, waarin zij bijzon
der veel behagen schepte, gedurende
eenige weken te mogen houden. Zij
wilde beproeven of hare slavinnen niet
tot het vorvaardigenvan zulk werk te
bekwamen waren.
Mevr. Ilaga ontving daarop een
eigenhandig door do sultane vervaar
digd handwerkje en word nu langs de
met rood laken belegde trappen en
gangen naar de poort geleid, waar de
koetsen stonden te wachten.
Zonder verdere wederwaardigheden
bereikte zij, met haar dienstmaagden,
weder haar woning, waarhuar echt-
"enoot reeds in spanning haar terug
komst zat af te wachten, want zelfs
voor een stoeren Hollander uit de ze
ventiende eeuw. was een zoo onge
woon bezoek wel geschikt om zich een
beetje niet-erg-op-zijn-gemak te ge-
VOrleiI.
N. KLUIJVER.
(in Eigen Haard).
Taalkundige.
De timmerman Schaaf had hij den
heer Taalman gedurende do schoon
maak een en ander gerepareerd.
Schaaf was oen eerlijk ambachts
man, knap in zijn vak en had daarom
heel wat klantjes, Dij wien hij zoo
geregeld in het voorjaar aan het op
knappen was.
Maar een handwerksman blijft
een handwerksman, zei hij, en daar
om had Schaaf voor zijn zoon hoogerc
aspiraties. Die moest wat andiers wor
den en daarvoor zou Schaaf werken,
hard werken.
Do jongen had het nu al zoover ge
bracht. dat hij in de eerste klasse van
de Hoogere Burgerschool zat en hier
op was Schaaf trots, llij zag in zijn
zoon een toekomstigen geleerde van
het zuiverste water en volgd-e met be
wondering zijn studie in do Eransche
en Duitsche talen, zijn eerste schrede
op het pad der algebra, do oplossing
van ingewikkelde rekenproblemen, zijn
geografische sprongen en historische
navorschingen.
