Tweede Blad,
in de schaduw m den Dood.
Behoorende bij
„Haarlem's SSagblad"
van
Donderdag 5 Februari 1903
Nr. 6013
Stadsnieuws.
Tarief voor het steend'ra-
gen. In de Vrijdagavond gehouden
vergadering der patroons werd zooals
wij reed9 mededeelden een tarief voor
het steen/dragen en kalkdragen bij
gewone bouwwerken binnen de ge
meente Haarlem on omstreken vast
gesteld.
Op verzoek publiceeren wij hieron
der het vastgestelde tarief:
Op heden den 30en Januari 1903
zijn overeengekomen d'e ondergetee-
kenden, het bestuur van de afdydlaar-
lem van den Ned. Aannemérstoond,
daartoe gemachtig door de vereenigde
patroons, metselaars en aannemers
binnen Haarlem en Omsterelcen, en
het bestuur van den Nederlandschen
Opperlieden-Bond, afd Haarlem, ge
naamd Voorwaarts zij ons streven"
daartoe gemachtigd door de leden zij
ner vereeniging als volgt:
Voor het steendragen met inbegrip
van kalkdlragen op de gewoonlijk
voorkomende bouwwerken binnen de
gemeente'i Haarlem en Omstreken,
wordt vastgesteld1 het navolgende ta
rief berekend per 1000 steenen Waal-
vorm van af den tas en van af de
slapbak tot hij de aan het betrokken
bouwwerk werkzam zijnde metselaars.
a. Wanneer de steentassen op geen
grooteren afstand dan gemiddeld 15
meter van de ladders verwijderd zijn.
Ie. voor fundeering en kelderwerken
van af 3 M. to 0.10 M. beneden den
began en grond rondom het gebouw,
volgens» de hoogte daarvoor in het
bestek, door de bevoegde autoriteit, of
door den plaatselijken toestand aan
gegeven wanneer de steentassen in
den put staan f 0.75;
2e. Voor idem idem wanneer de stee
nen op den kant staan 1.15;
3e. Voor de opgaande muren van
0.10 M. beneden den beganen grond
tot aan den bovenkant balklaag der
le verdieping f 1.30;
4e. Voor de metselwerken van af de
eerste tot bovenkant balklaag der 2e
verdieping 1.70;
5e. Voor idem van af de tweede tot
bovenkant balklaag der 3e verdieping
t 2.10;
6e. Voor borstweringen, topgevels en
schoorsteenen boven de balklaag der
3e verdieping f 2.70;
b. Voor het steen- en kalkdragen
wanneer de tassen verder dan 15
M. uit h'et gebouw staan, voor elke
tien meter of gedeelte daarvan verder,
boven het vorenstaande tarief per 100Ó
steenen 0.10.
Voor het verwerken van steen in
den Rijn- of IJsselvorm, friesche drie
lingen enz., zal worden betaald per
1000 stuks voor de le verdieping ƒ1.—
voor elke verdieping honger 0.25
meer.
algemeene bepalingen.
Onder bovenstaande prijzen is be
grepen 'hei 'tnathoudeM) der steenen,
het omwerken en schoonschrabben
van de kalktobbens en verder al het
geen tot het opperen behoort; behalve
het bereiden van de metselspecie, het
'Steigermaken en het opleggen van de
pannen.
De hoogte eener verdieping wordt
gerekend te zijn hoogstens 4 Meter
met dien verstande dat de meerdere
of mindere hoogte van de eene ver
dieping in rekening komt voor de vol
gende. Bij meerdere hoogte dan het
gemiddelde van 4 M. voor elke verdie
ping wordt die meerdere hoogte bijbe
taald volgens het tarief der daarop
volgende verdieping.
Voor elke verdieping geldt de bepa
ling dat daarboven te maken borst
weringen topgevels en schoorsteenen
betaald worden met den prijs voor de
volgende verdieping bepaald.
Wanneer de schoorsteenen binnen-
dalis niet gelijktijdig met de muren
worden opgetrokken zal voor déze bet
tarief van iedere volgende verdiepmg
in rekening worden gebracht.
Voor fundeering en kelderwerken
dieper in aanleg dan 3 M. beneden
■den beganen grond, wordt in evenre
digheid der meerdere diepte het daar-
voo bepaalde bedrag verhoogd.
Wanneer het arbeidsloon voor het
metselwerk met inbegrip van den op-
u 111 tout.
UU het Engelsch,
van
E. W. HORNUNG.
64.
Weet u iets van hem. ÏVIrs.Wood-
gate?
Alles!
Dan kan ik hem alleen nog maar
aanbevelen in de sympathie, die ik
weet.dat hij al heeft. En intusschen
hoop ik met Mr. Steel te praten.
De eerste zin werd bijna werktuige
lijk uitgesproken. Daarmee was Lang
holm niet vervuld, e<n in eens was hij
vol van hetgeen hem nu wachtte. Hij
lichtte zijn muts af maar inplaats van
weer op zijn wiel te stappen, reed hij
het zeer langzaam de oprijlaan langs.
Het rijtuigje stond voor de deur, toien
Langholm daar aankwam, en Rachel
zelf kwam vlug naar buiten om hem
op de stoep Le verwelkomen slank
en buigzaam, in een lichtkleurig rij-
costuum, dat tot op haar voeten neer
hing. en een bekoorlijken hoed op het
hoofd maar daaronder een gelaat
dat jaren ouder scheen dan hetgeen
perdienst per 1000 steenen of in massa
door den patroon wordt uitbesteed1 aan
een ploegbaas of aan meerdere metse
laars te zamen, dan zullen deze ge
houden zijn om het hierboven bepaal
de loon aan de opperlieden uit te be
talen, zullende bij gebreke hiervan
het te kort betaalde oppeloon voor
hunne rekening door den patroon wor
den uitbetaald.
Bij voorkomen van bouwwerken boo-
ger dan drie verdiepingen en van bij
zonderen aard waarbij het transport
der materialen merkelijk 't zij meer
't zij minder arbeid1 vordert, zal van
het vorenstaande tarief kunnen wor
den afgeweken eM de prijs voor het
steen- en kalle-dragen op zoodanig
werk in onderling overleg nader wor
den geregeld.
Het vorenstaande tarief en verdere
•bepalingen zijn bindiend van beide
partijen, zoodat wanneer door perso
nen, staande buiten of behoorende tot
de hierboven genoemde vereenigingen
daarop inbreuk mocht worden ge
maakt. partijen van beide zijden ge
houden zullen zijn om de bepalingen
van deze overeenkomst te doen hand
haven.
Beide partijen zullen zooveel moge
lijk het geven en nemen van aange
nomen werk volgens de bepalingen
dézer overeenkomst in de band wer
ken.
Wanneer ©en van beide partijen in
gebreke blijft om aan deze voorwaar
den te voldoen of wanneer de daartoe
genomen maatregelen mochten blijken
onvoldoende te zijn om den geregel-
den gang van liet werk te verzekeren,
alsook wanneer verschil van. meening
mocht ontstaan tussclxen partijen over
de bepalingen van deze overeenkomst,
dan zal de zaak in banden worden ge
steld van eene commissie van Arbi
trage, bestaand© uit vijf leden, waar
van 2 aan te wijzen door de afd. Haar
lem van den Ned. Aannemersbond en
2 door de afd. Haarlem van d!en Op-
perliedenbond, terwijl als 5e lid, te
vens als voorzitter wordt aangewezen
de directeur van publieke werken der
gemeente Haarlem of zoodanig amb
tenaar aan het bureau van gemeente
werken als daarvoor door den direc
teur zal worden aangewezen. Deze
Commissie van Arbitrage zal in den
regel binnen 3 dagen na hunne be
noeming uitspraak doen en bij langer
verwijl do redenen da ai-van in haar
rapport opnemen.
Beide partijen zullen gehouden zijn
peet de uitspraak der Arbitrage-Com
missie genoegen te nemen.
De leden dezer commissie genieten
geen honorarium, tenzij zulks vooraf
door hen. wordt bedongen en als dan
het bedrag is vastgesteld.
Gedurende den loop van het geding
zullen de werkzaamheden op de wer
ken waar het conflict is ontstaan dooi
den betrokken patroon en de daarbij
betrokken arbeiders worden voortge
zet op den voet zooals door het bestuur
van de afd. Haarlem van den Ned.
Aannemersbond en het bestuur van
den Opperliedenbond in gemeen over
leg zal worden bepaald, onder beding
evenwel diat het vanaf het ontstaan
tot de beëindiging van het conflict, te
weinig of te veel betaalde, zooals uit
de beslissing van genoemde Arbitrage-
Commissie volgen zal, zal worden bij
betaald of afgetrokken. Wanneer één
der betrokken partijen nalatig blijft
om zich overeenkomstig bovenstaande,
bepaling te gedragen, dan zal de an
dere partij kunnen vorderen dat door
de beide onderteekenende vereenigin-
gen gezaraentlijlc zoodanige maatre
gelen worden genomen als noodig zul
len blijken pan de handhaving der be
paling te verzekeren.
Drie jaren na het in werking treden
dezer overeenkomst, zal elk der par
tijen, mits daarvan de andere partij
minstens 3 maanden te voren kennis
gevende, bet recht hebben herziening
daarvan aan te vragen en desverlangd
de overeenkomst kunnen opzeggen.
Aldus gedaan te Haarlem,
Negentienhonderd en drie en door bei
de partijen in duplo onderteek end.
Het bestuur van de afd. Haar
lem van den Ned. Aannemersbond,.
Het bestuur van den Ned1. Op
perlieden-bond, afd. Haarlem.
Van de opvoering van ..Lucia van
Lammermoor'' te Amsterdam door de
Nieuwe Nederlandsche. Opera, wordt
in het Hdbl. o.a. gezegd:
Was dus eenerzïjd's de opvoering
van een opera, die eens een afwsi.se-
ling in de1 „Lohengrin's", Tannhau-
ser's" enz. enz. gaf. reeds een daad
van verdienste en een belofte voor de
toekomst, die vertolking bewees dat
hij in zijn hart droeg, ofschoon de
uitdrukking van wanhoop het niet
minder mooi maakte.
Ik durf u nauwelijks iets te vra
gen! snikt© zij terwijl haar hand
beefdei in d'e zijne. Is u nog iets ver
der gekomen met uw onderzoek?
Een beetje.
En hij opende zijn hand om de hare
te drukken.
O, maar iets is beter dan niets!
Kom binnen en vertel het mij vlug!
Bravo! voegde een stem uit de
portiek er bij, die zich uitstekend
scheen te amuseeren.
Het was Steel, net-jes en ernstig als
immer, met een lichtroode blos op
zijn bewegelijk gelaat, een lichtroode
bloem in zijn roeiersbuis, een gele
hoed' van Panamastroo bedekkend zijn
witte haren en miet keurig nette
schoenen van geiteleer aan de kleine,
welgevormde voeten. Langholm .groet
te hem terug, hopende dat het heven
van zijn rechterhand niet zou worden
bemerkt door die van den ander, die
hij nu o-enoodzaalct was te drukken.
Ik kwam om Mr. Steel te spre
ken. zei Langholm, een beetje suf.
Uitmuntend! fluisterde die gent
leman met zellfvioldamen glimlach.
Maar mag ik het ook niet hoö-
ren? vroeg Rachel.
het der directie ernst is met de kunst.
Dit bleek ook uit de koren, die flink
gestudeerd hadden en zich gemakke
lijker leeren bewegen.
Een zwak punt blijft het orkest, dat
te veel op zich zelf staat en in de be
geleiding nu en dan veel te sterk op
den voorgrond treedt Bovendien zijn
we nu eenmaal een goed bezet orkest
gewoon en komen kunstmiddelen te
spoeidig aan den dag.
Eigenaardig is. dat de meening der
bezoekers in één opzicht zoo volmaakt
eenstemmig is: het leedwezen, dat de
heeren Orelio c.s. niet meer op het
Leidscheplein optreden. De omgeving
•werkt er zoo mede, men is re aan
gewoon hen daar te hooren. Doch ook
in hun ballingschap hebben ze vele
vrienden, getuige de avond van gis
teren.
Ter terechtzitting van de ar-
rondissements-rechtbank ailbier van 3
Februari 1903 is de heer Mr. W. M. J. N.
Smit alhier, beëediigd als advocaat en
procureur bij deze rechtbank.
Bij vonnis van die arrondisse-
mentis-rechtbamk te Haarlem, d.d. 3 Fe
bruari 1903 is in staat van faillissement
verklaard Christiaan Koster, winkelier,
wonende te Haarlem (Amsterdamstraat).
RecMer-Comnriissaris Jhr. mr. R. de
Marees van Swinderen,
Bij vonnis van die arrondisse-
ments-rechtbank ailhier, d.d. 3 Februari
1903 is gehomologeerd het accoord in het
faillissement van August Hoogveld, res
taurateur wonende te Zandvoort, (10
boven de opbrengst van, den boedel).
Gevonden voorwerpen:
Een zwarte fikhorud. Een witte bond
met bruine vlekken. Een paar overschoe
nen. Een wit boezelaar. 2 portemonnaie
met geld. Een zwartleeren portefeuille.
Een ongeverfde handwagen. Een bor
duurlap. Een wit front.
Bekeurd. Een 18jarige juffrouw is
bekeurd, omdat zij 's nachts in de
Lange Boogaardstraat burengerucht
maakte.
A.s. Zondag 7 uur zal' de Chr.
Jonigedochteï-svéreenigiing „Kom tot Je
zus" haar jaarfeest viering houden op de
bovenzaal van de „Korenbeurs aan het
Spaarne alhier. Voordracht en zang zul
len zich afwisselen.
Den 17 en Febr. a. s. zullen,
naar wij vernemen de kleine zanlgers van
het „Te Deum Laudamus koor" van de
parochie van de H. Jozef in de Jans
straat alhier, hun jaarlijksche uitvoe
ring geven voor begunistigeis en genoo-
digde in het Brongebouw alhier, onder
leïdiins van de beer N. H. Andriessen.
Uit de Omstreken.
Bennebroeh.
Dat die leerplichtwet voor deze gemeen
te gunstig werkt, blijkt weil uit bet feit,
dat gedurende 1902 slechts één nalatige
vader voor de commissie tot wering van
schoolverzuim behoefde te verschijnen.
De commissie wijist er verder in haar
jaarverslag op, dat het onderwijs zeer ge
regeld wordt gevolgd, de school behoor
lijk wordt afgeloopen, en verzuim uiterst
zelden voorkomt.
Onder den naam „Bennebroek—Voge
lenzang" is alhier opgericht eene afdee-
ling van het Holl&ndsch bloembolien-
lcw e ekers-g eno ots chap
Voorzitter is de heer J. F. Reijdon, se
cretaris de heer J. Roes, penningmeester
de heer J. C. v. d. Laan, terwijl de hee
ren Q. de Jong en W. van. Lierop als
commissaris zullen optreden.
Naar we vernemen is men binnenkort
eene lezing 'alhier te wachten van; den
heer F. Netscher, over het onderwerp:
„Hoe krijgen we meer loon', die zal op
treden voor de vereeniging van bloemist-
knechten.
Binnenland.
Kamerverkiezing.
Vanwege de Nationale Arbeidsparty,
de onlangs opgerichte coalitie van de
mocratische Katholieken en anti-revo
lutionairen, die hun orgaan vinden ln
Maatschappelijk Welzijn, wordt eene
camdidatuur voorbereid ln het district
Almelo.
Mishandeling.
Zondagavond is de telegrafist van het
tramstation te Barraeveld, de heer Pos-
Beste Mts. Steel, er is op het
oogenblik nog heel weinig, dat ik u
kan vertellen. Ik wou maar, dat e.r
meer was. Maar er zijn slechts een
of twee kleine lichtpunten. Zou u mij
niet toe willen staan ze eeirst met uw
ochtgenoot te bespreken.
O, natuurlijk.
Haan- toon was niet scherp. Enkel
klonk er teleurstelling en wan
hoop uit.
Je hebt slag- om met een vrouw
heel aangenaam om te gaan. merkte
Steel op, terwijl zij wachtten tot het
rijtuigje verdween in een laan, lij
kende op een smalten Romeinscheti
weg.
Je bent de eerste die het zegt, zei
de novellenschrijver met een bijna
zwargn zucht.
Komaan, laten wij een sigaar
nemen, en dan volgt uw nieuws. Ik
beken, dat ik er benieuwd naar ben.
Mij dunkt, een wandeling zal aange
namer zijn dan in huis blijven zitten,
dunkt je niet? De dikste muren heb
ben ooren, Langholm, als iedere die
naar den dienst opgezegd heeft. Alle
maal? O ja. zeker, zonder onderscheid
Het is bepaald amusant ieder hun
ner wenschte liever te blijven en ver
giffenis te krijgen. De buren zijn niet
veel beter. Sommige hunner hebben
tema, door een diaetal personen op een
ven-aderlijke wijze zeer errustig mishan
deld.
Nadat men met een steentje tegen een
der vensters zijner woning gegooid; had,
naar aanleiding waarvan de heer P, zich
naar buiten begaf, werd hem aan den
hoek van het station eensklaps met een
mes een lange en diepe snede over het
gelaat toegebracht.
Vervolgens werd de verwonde door het
drietal hevig geschopt en geslagen.
De politie heert den vermoedehjken
hoofddader, dien letterzetter G. A„ in
hechtenis genomen, terwijl ook het be
bloede mes in beslag genomen Is.
De vrouwen der Boeren.
Terwijl den Bóeren-Generaals, de
directe verdedigers van de Zuid-Afri-
kaansche vrijheid', tegen het Britscbe
gezag, overal hulde gebracht werd,
wijdt de heer W. F. Andriessen in
De Gids (Jan. 1903) een welsprekend
woord, van hulde aan de wouwen, der
Boeren. Eén groep is er zegt schrij
ver. waarin niemand zich heeft mis
rekend. één groep, die inderdlaad
heeft volbracht wat buiten het bereik
ligt van den gewonen mensch. Dat
zijn d/e vrouwen der Boeren. Zij zijn
in dezen oorlog op de» zwaarste proef
gesteld, maar schitterend hebben zij
die doorstaan; een voorbeeld zijn zij
geweest, dat vele mannen niet heb
ben kunnen navolgen. De lijdensbe
ker, die haar aan de lippen werd ge
zet, hebben zij to-t den laatsten drup
pel leeg gedronken ie.n ook toen nog
hebben zij pal gestaan, zij zijn ge
bleven trouw en onbezweken. Nie
mand heeft meer van dien oorlog gele
den dan de Boerenvrouw.
Wanneer de vader en de zoons
bleven zij achter in afwachting van
wat de vijand over hon zou beschik-
naar de. comand'o's waren getrokken,
ken. En dit was zeer zelden iets edel
moedigs. In den regel vernielde hij
het huis, vermoordde het vee. en trok
niet weg, vóór dat hij wist. dat. niets
dan een puinhoop was overgebleven.
Vaak ontzag hij zich niet, de weer-
looze vrouwen aan te randen. Da on
der het heilzame regime der Boeren
binnen de perken gebleven Kaffers,
waren maar al te zeer geneigd het
voorbeeld van den Engelschman, met
wien zij immers onder hetzelfde
vaandel streden, te volgen, en wat d'e
blanke meesteressen van hen te lijden
hebben gehad, vo-imt wel een zeer
donkere bladzijde in de beschavings
geschiedenis. Daarna zijn duizenden
vrouwen en kinderen samengepakt in
de beruchte concentratiekampen,
waar die dood ze heeft wqggernoord
en waar haar lijden moe.st dienen om
dien man of broeder in het veld', tot
.ingeven" te nopen.
Dé mannen met de Mausers leid
den wel een moeilijk bestaan, omdat
zij voortdurend werden opgejaagd
en de uiterste behoedzaamheid in
acht moesten nemen, om niet in han
den van den vijand" te vallen, maar
hun leven is niet te velgelijken ge
weest met dat van de vrouwen, die
aan de willekeur van Tomm Atkins
waren overgeleverd1. Niettemin zou
ook thans de oorlog nog voortduren,
wanneer de vrouwen over de verne
derende voorwaarden van Vereeni
ging te beslissen hadden gehad. Zij
betreuren het. 't meest, dat deze vrede
zonder vreugde is tot stand gekomen.
Om den Afrikanerstam voor onder
gang te behoeden, versaagden de
manmen; de v-rouwen .vreesden niet
den dood. wanneer door het rekken
van den strijd Engeland, er toe had
moeten komen, de onafhankelijkheid
te erkennen.
Zoo staan de vrouwen daar voor
ons, eenvoudig van uiterlijk, niet ge
leerd', maar met een opvatting van
nationaliteit, een vrijheidszin en op
offeringsgezindheid. die ons vervul
len met het. diepst- ontzag. Aldus de
heer Andriessen, en hij gaat vervol
gens de litteratuur over de Afrikaan-
sche vrouwen na, aangevuld door
persoonlijke ervaringen, om stof te
vindon, ten einde een .goed beeld van
haar te kunnen ontwerpen.
De schrijver wijst aan, hoe de Boe
renvrouwen in Zuid-Afrika gekomen
zijn, hoe men bij de weeshuizen te
Rotterdam en Amsterdam: aanzoek
deed om meisjes te verkrijgen voor
Zuid-Afrika, en er twee maal een vijf
tigtal werden overgebracht; hoe er
later Franse he emigranten bij kwa
men. die zich vermengden met. de
Hollanders; hoe ook Duitschers, No
ren en Portugeezen zich in het Hol-
landsch element oplosten. Een bij
zonder karakter dezen- kolonisatie was
dat zij zich niet vermengden met de
naturellen. Een eigenschap die zij
zeer zeker van de Franschën overna
men is de voortvarendheid, welke het
pblegma der Hollanders, oorspronkelijk
•vreemd was, en die lien er toe bracht
naar het binnenland door te trekken,
waarbij ook de vrouwen trouw deel
namen aan de beweging.
De schrijver gaat dan den loop der
geschiedenis na, het trekken der
Boeren, hun leven gedurende d'e eer
ste helft der 19e eeuw, en hun strijd
tegen woeste inboorlingen en tegen
Engeland, en wijst daarbij op menig
zich verlaagd tot het- maken van ex
cuses! Ik denk, dat zij gedacht had
den. dat wij den omtrek zouden ont
vluchten of hun de opwindende vol
doening van een dubbelen zelfmoord
zouden verschaffen. En heusch, we
zijn geen van beiden van plan daar
toe onzen toevlucht te nemen, als wij
't over iets eens zijn dan is het daar
over. En mijn vrouw heeft zich ge
dragen als een heldin, ofschoon ze
mij dat niet gaarne zou hooren zeg
gen; zij. wenschte dat wij hier zou
den blijven, alsof er niets geheurd
was, en dat wij zelfs niet naar Zwit
serland; zouden gaan. zooals vrij eerst
van plan waren. Daarom adverteeren
wij nu voor een nieuw dienstperso
neel, en na de volgende week dinee-
ren wij te Ireby. Die invitatie ont
vingen wij wel is waar, voordat de
olie in het -vuur werd gegoten, maar
ik verbeeld mij te kunnen vertrouwen
dat de Invernesses zich niet zullen
laten influence eren. Ik ben benieuwd
wat zij zullen doen. Het is wel rustig
ook om door de buren gemeden te
worden, zij het dan ook op geen aan
gename wijze.
Tijdens deze alleenspraak was het
tweetal een heel eind al rookende de
plaats langs geslenterd, en Langholm
blies ontzettende rookwolken de lucht
heldenfeit door de vrouwen verricht,
op hun deelneming aan alles, op de
stem van aanmoediging, die den Boe
ren steeds van de zijde der vrouwen
tegenklonk. Toen in 1838 de Zoeloe
benden van Dingaan de trekkers in
Natal overvallen waren, en een vree-
selijk bloedbad hadden aangericht,
gingen er in een algemeene vergade
ring wenschen op om dit vreemde
land te verlaten, maar toen waren het
de vrouwen, die daar tegen met
kracht hun stemmen verhieven. ..Dat
waren de ware dapperen van Zuid-
Afrika. ..Van geen wijken wilden zij
hooren; neen, het bloed der vermoor
den schreeuwde om wraak, en die
wraak moest eerst uitgeoefend- wor
den, vóór men kon praten van Natal
te verlaten" zegt Dr. Van Oordt diie
geschiedenis verhalend.
De vrouwen hebben de verschrik
kingen van den pioniersarbeid steeds
ondervonden, en niet ontzien. En
teen de trekkers zich over de Vaal
vestigden, toen de wilde Kafferstam
mei ndoor moord- en plunderzucht de
Boeren met hun zonen soms maanden
achtereen in het veld riepen op com
mando, terwijl er nacht en dag moest
gewaakt worden tegen wilde "dieren,
in dien tijd drukte te huis voortdu
rend de zorg voor het gezin op die
moeder, die daar have en haard had'
te verdedigen en te verzongen met
haar jonge kinderen en dóchters. Zij
moesten heesten, bokken en schapen
oppassen en zorgen, dat deze niet
onder bet bereik van leeuw en jak
hals kwamen; zij moesten rooien,
bouwen en tabak planten, waterlei
dingen aanleggen; zij moesten voor
kost en kleedere-n zorgen, en als de
vader van de jacht te huis kwam
moest or door hen voor gezorgd wor
den, dat het vleesch gedroogd werd,
enz. Des avonds alleen had de moe
der eenigen tijd haar kinderen iets
te leeren.
Onderscheidene maliën 'geleurde 't
in dien tijd, dat de vader na
afwezigheid van huis de zijnen niet we
derzag, en ontdekken moest, dat zij op
wreedaardige wijze door de naturellen
vermoord waren, of wel, sehandelü'k mis
handeld, moesten vluchten naar de bos-
schien of de bergen.
Zulle een leerschool hebben de Afri-
kaanische vrouwen gehad, zoo werden
zij gehard m het lijden, maar zoo ook
groeiden zij van jongs af op tot een
sterk geslacht, onversaagd, zich zelf be
wust; als .een ras, dat het land, waar
zooveel herinnerinigen aan verbonden
waren, dat met zooveel strijd en zorg
het hunne geworden is, lief had.
Zoo zetten de vrouwen sieeds die man-
men aan, om voor hun onafhankehjkheid
te strijden.
Toen in 1877 Shepstone de Transvaal
h.ad geannexeerd en de onderhandelin
gen, om dit ongedaan te maken, niet
haatten, spraken de vrouwen, het onder
handelen moede, een woordje mede, en
zeiden: „Ais jullie nie iga vecht nie, dan
gaat ons. Dit optreden der vrouwen gaf
den stoot tot den eersten vrijheidsoorlog.
Zoo geeft de schrijver uit dien oorlog
voorbeelden van het dapper optreden
der vrouwen. De overwinning op den
Amajuba is voot een deel te danken ge-
weest aarn Mevr, Joubert, die 's morgens
vroeg de „Rooinekke" ontdekte; die zelf
in de eemehand „die voertouw vatte' en
in de andere de lange zweep, om den
ossenwagen in 't gezicht der voorposten
door de drift ,te brengen, ten einde haar
man In 1881 te fourageeren, daar haar
kafferdlrij vers vluchtten. Zy verkreeg
den eerenaam van de „Transvaalsche
Kenau Hasselaar".
Ook van den laatsten oorlog kon Bo
tha met recht getuigen: „De vrouwen
zijn onze beste generaals geweest." Toen
de oorlog uitbarstte bracht dlit droefenis
in alle kringen. De Afrikaner vrouw be
greep echter, dat zy 't haren man niet
zwaarder moest maken dan zij 't al had
den: vandaar geen klachten en gejam
mer van haar kant: integendeel: opwek
kende woorden, werden gesproken, en
den vertrekkenden werd nogmaals op 't
hart gedrukt, zich toch nooit voor den
Rooimek te buigen. „Mijn man en drie
zooms zün op commando", zei een Boe
renvrouw .te Middelburg tot. Michael Da_
vitt, „en my'n vierde jongen, die pas
veertien jaar oud is, bewaakt de brug.
Ik wou, dat ik er nog twintig had om
tegen onzen rijand te vechten'
De voorbeelden van de toewij
dende vaderlandsliefde dei- vrouwen
in den laatsten oorlog zijn tarijk. Als
de moeders soms mochten aarzelen,
dan kwamen de dochters haar over
halen. Wessels verhaalde hel volgen
de: „Op een onzer hoeven was een
jongen van 15 jaar, hij smeekte zijn
moeder met de Boereu te mogen uit
trekken naar het oorlogsveld. Doch
de moeder wilde den knaap bij zich
houden. Daar kwam de zuster binnen
„Moeder-', zegt ze. „gij zult hem im
mers laten gaan; en, houd hem niet
terug" en broeder en zuster smeek
ten het verlof af, dat, het moederhart
zoo moeilijk geven kon." Kort, daarna..
in. Eenst had hij zich alleen verwon
derd over die koelheid van den ander;
nu voelde hij zich in zijn hart ge
kwetst door do verstoktheid, hot ge
babbel en heit egoïsme van zijn met
gezel. Opeens kon Langholm het niet;
langer verdragen. Steel scheen in
staat om over iedere beschouwing,
van het onderwerp van gedachte te
wisselen, uitgezonderd oven- dat van
het onderzoek, waarmee zelfs zijn le
ven gemoeid was. Langholm keek met
afschuw naar hem, toen zij ver dier
wandelden. De groote rand van zijn
Panamahoed wierp tot aan zijn hals
een schaduw over zijn gdlaat; maar
voor Langholm's verhitte verbeelding
was het de schaduw van de zwarte
kap en van de galg zelf. Het was
de schaduw dóe liet vorige jaar op
zijn vrouw gelegen had. gelukkig om
haar voor altijd te verlaten; nu zetel
de ze op haai* echtgenoot; en als
Langholm er iets aan doen kon zou
het een schaduw hl ij ven. maar hoe
kon hij zich daarvan verzekeren? Hij
wa? geheel buiten zichzelf. Hij luis
terde niet naar Steel; zonder plicht
pleging viel hij hem ten slotte in de
redie.
Ik dacht, dat je naar mij zoudt
luisteren?
Besl^ kerel, riep Steel, je hebt
vertrok de jongen naar het front. Het
was de zoon van Wessels zeil", met
uk-u dit plaats had.
Vele vrouwen trokken ook zelf aan
vankelijk naar de commando's mede.
zooals bij Gronjé's leger. Het moge
onverstandig geweest zijn. dit toe ie
laten, het getuigt van der vrouwen
moed.
Maar het meest in 't belang der zaak
werkten de vrouwen, die thuis bleven
en daar door dubbele werkkracht in
stand trachtten te houden wat zij kon
den. Daar verrichtten zij het zwaarste
mannenwerk. Zij spreidden kennis
en energie en toon, die verbaasden,
In de stallen vrouwen, op het veld jon
ge meisjes, ossenwagens bereden door
vrouwen, en dat alles kalm en rustig,
vertrouwend op God. op het recht van
hun goede zaak en op de dapperheid
der mannen. „Wij zijn de Aarons en
de Hurs in dezen oorlog." sprak een
dei' vrouwen, „al is het ver, wij hel
pen onze eehtgenooten, en bidden voer
hun zegepraal."
De afgeloopen staking.
De hoefijzer-oorrespondent van het
Handelsblad heeft o. a. betreffende de
staking nog geschreven:
De afgeloopen staking- moet. dunkt
ons. om twee redenen hoogst beden
kelijk geacht worden door wie de
maatschappij niet eenzijdig beschouwt
zonder naar den weg te vragen waar
langs men vooruitstreeft, en zich niet
laat leiden louter door bewondering
van een verschijnsel, alleen omdat
het groot is.
Bewondering, wij hebben die ook
gevoeld bij deze gelegenheid.
Niet zoozeer wegens de kalmte en
de orde waarmee alles, op een enkele
ongeregeldheid' na, is afgeloopen. Im
mers, wat had het stakend spoorweg
personeel te verstoren dat niet reeds
door hen was verstoord? Den geregel-
den loop van zaken hadden ze inder
daad „voorbeeldig" in de war ge
stuurd. Moesten ze nu nog de orde
verstoren, geweld plegen, gelijk tegen
over de Durgerdammers isgeschied?
Waarom? Er was geen aanleiding toe.
Niemand legde hun een stroohalm in
den weg. „Onderkruipers" bleven ver
re en gaven den stakers dus geen ge
legenheid om hun „voorbeeldigen" or
dezin te toonen.
Bewondering is ons echter wel afge
dwongen door de gehoorzaamheid en
de snelheid waarmee de arbeidersor
ganisatie in deze heeft gewerkt. In
dat opzicht, maar ook in dat opzieïre
alléén, hebben de leiders eer van hun
arbeid. De stakingstoestel was prach
tig in orde en er moet veel ijver, veel
taaie volharding, veel overredings
kracht noodlig zijn geweest gedurende
een langen voorbereidingstijd, om het
zoover te brengen. Waarbij men ech
ter wel in aanmerking moet nemen
dat de beweging vermoedelijk niet zoo
spontaan geweest is als ze wel scheen.
Gelijk wij dezer dagen in een Kamer
overzicht reeds opmerkten, schijnt de
minister van waterstaat reeds eenigen
tijd geleden geweten te hebben dat er
wat broeide onder het spoorwegperso
neel In de avondzitfing van 19 Dec.
zei hij, in antwoord aan dien heer
Helsdlngen (Handelingen blz. 730):
ik geloof dat. wanneer wij en
kele dagen verder zullen zijn, wij spoe-
dig zullen hooren, dat het spoorweg
personeel althans niet verkeert in d'ien
toestand van beschroomdheid, dien de
geachte spreker aan de arbeiders van.
den waterstaat toeschrijft".
Blijkelijk was er' dus toen reeds iets
gaande ©n wachtte men maar op een
gelegenheid om. de organisatie eens
op een krachtproef te stellen.
Toch blijft het vlug en stipt werken
van zulk een groote organisatie, op
zichzelf, bewonderenswaard
Stakings-jammer.
Zooals onze lezers weten, kon het
personeel der Ned. Opera Zaterdag van
Haarlem naar Rotterdam eerst toen
de heer Ilugenhoitz toestemming ge
geven had, dat de trein vertrékken kon.
Men kwam er dan toch.
Erger was men er na afloop der
voorstelling aan toe.
Het „Rotterdamisch Nieuwsblad" ver
haalt er het volgende van
Na afloop van de voorstelling verza
melden de solisten en het verder per
soneel zich in het Schouwburg-café
van den heer Nortietr, c-m af te wach-
;en, op welke wijze men naar Amster
dam kon temgkeeren, waar het orkest
Zondagmiddag in een matinee moest
meewerken, en 's avonds „Lohengrin"
gegeven moest worden. De heer Van
der Linden was inmiddels ulitgereden.
om voor de terugreis maatregelen te
nemen.
Toen het 1 uur was in den nacht,
gelijk, daarom gingen wij wandelen!
Waarom ter wereld liiet je mij door-
jbabbelen? Maar komaan, waar zou je
het ook weer over hebben o j'a! Na
tuurlijk, heb je zekter niets belang
rijks ontdekt wat die zaak aangaat,
is 't wel? Ik zag je voor een Don
Quichot. aan toen je besloot d» zaak
te onderzoeken; inaar ik zal je voor
een soort Miinchhausen aanzien als
je mij kunt vertellen, dat je binnen
een week iets wijzer bent geworden!
En toch is dat zoo. zei Langholm
boos.
Iets, dat d'e moeite waard is?
Ik denk het wel.
Je wilt mij toch niet ver-tellen,
dat je den sleutel gevondien hebt?
Ik geloof, dat ik de hand kan
loggen op den misdadiger, zei Lang
holm zoo kalm mogelijk. Maar hij
was de zenuwachtigste van de twee.
De ander stond eenvoudig stil en
staarde hom orgeloovig aan. De sta
rende blik ging over in een glimlach.
(Wordt vervolgd.)
