VAN DlJK's
INGEZONDEN MKüEDEF.-
LiNGEN.
SO eeiite psr regei
Ik zal O orertaigen.
't Is toch wel vreemd ia de wereld
dat de measchen zoo wantrouwend1
zijn en wij kunnen het hem toch wer
kelijk ni\.t kwalijk nemen wanneer
de lezers van de dagbladen alles wat
hun aangeboden wordt zoo maarniet
dadelijk als goeden munt aannemen.
Want het is vele malen voorgekomen
dat men van eten goed vertrouwen
misbruik gemaakt heeft en dat men
nu het een en ander van wat zoo
aangeprezen werd gekocht had, zeer
teleurgesteld is geworden. Maar wan
néér men zoo dagelijks de attesten
leest van Uwe eigene landgenoot-en
en welke landgenooten somtijds vlak
in uwe nabijheid wonen, zoodat het
U gemakkelijk valt U van dte? waar
heid te overtuigen dan kunt gij er
zeker van zijn dat het aanbevolene
ter goeder trouw genomen kan wor
den. Zoo had juffrouw Kreuk, wo
nende te II. I. -Ambacht C. 83 er ook
over gedacht.
Juffrouw KREUK volgen3 portret.
Alvorens de Pink Pitten te gebrui
ken, had 7.0 ook de noodige inlichtin
gen omtrent de werkdadïgheid van
dit geneesmiddel ingewonnen. Zij
was ook twijfelachtig maar de onder
vinding is voor haar de beste leer
meesteres geweest en zie hier wat
zij ons uit eigen beweging mededeelt:
..Bij dezen betuig ik U mijn harte-
lijken dank voor de wondervolle ge
nezing die ik door het gebruik Uwer
Pink Pillen bekomen heb. Sedert
etenigen tijd was ik lijdende aan he
vige bloedarmoede waardoor ik zeer
verzwakte, bij de geringste inspan
ning was ik doodelijk vermoeid, alles-
had ik er reeds voor aangewend en
niets mocht baten en thans kan ik
U verklaren, dat ik geheel en al her
steld hen en mijn linkerarm, die ik
voorheen wegens rheumatische pij
nen niet gebruiken kon, is thans ge
heel en al bruikbaar geworden. Ik
kan dan ook niet nalaten bij dezen
nogmaals aan den uitvinder mijn in-
nigsten dank te betuigen.
Prijs t 1.75 de doos J 9 per 6 doozen.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger, 27,
Rotterdam, hoofddepothouder voor Ne
derland en Apotheken. Franco toezen
ding tegen postwissel.
Ook echt verkrijgbaar voor Haarlem en
Omstreken bij Wed. W. PLAATZER v.
d. HULL. Drogerijen, Jansstraat 28.
een voortreffelijke
beschuitsoort, spe
ciaal voor Keukenge
bruik.
Overal verkrijgbaar
in bussen van 35 J
stuks a f {>.35.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek ut-:li dt
Redactie zich niet aansprakelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst oj
niet geplaatst, wordt de copy
den inzender niet teruggegeven.-
Mijnheer de Redacteur.
Veroorloof mij als belanghebbende in de
totstandkoming der spoor;tram)wegen door
de Haarlemmermeer en omgeving eenlge
kantteebeningeu op het debat gevolgd op de
le/.ing van den lieer Kretschmar van Veen.
gehouden tn café Brinkman op IS Mei J 1
alsmede op liet adres door het Comité van
Actie inzake de spoorwegplannen der H IJ.
S.M. aan den Raad der Gemeente Haarlem
Ingezonden d.d. 29 Mei 1903
Allereerst, Al. do R., een rectificatie om
trent het zielental der gemeente Haarl.moer.
Dit bedraagt niet 20.000, doch slechts 17.000
In ronde cijfers.
't Was de lieer Laane. die zich hierin ver
giste en die m 1. ook onjuist was in zijne
conclusie, dat Haarlem niet zoo'n hooge sub
sidie behoefde to geven als Leiden, wijl de
laatste gemeente meer belang bij de tot
standkoming der lijDen zou hebben.
Dit laatste betwijfel ik ten zeerste. Van
uit dc Haarlemmermeer bestaat er dagelijks
4 maal een vrij goede, zij het niet snelle
communicatie met Lelden, De bewoners van
den oostelijken en zuidelijken ringdijk, zoo
wel als zij. die aan den Aalsmeerderweg, den
Sloterwëg en de Hoofdvaart wonen, bezui
den den Kruisweg, behoeven zich waarlijk
niet zoo groote moeite te getroosten om van
het vervoermiddel, de boot. gebruik te maken.
Wat benoorden den Kruisweg woont bezoekt
6f Haarlem óf Amsterdam
Wat thans Leiden geregeld bezoekt, heeft
niet die behoefte aan Spoor(tram)verblnding
als zij die gaarne in Haarlem relation aan
knoopten of die langs een omweg over Am
sterdam nu Haarlem bezoeken.
In het adres heet het onder sub. 2.
„Tot op heden zijn de bewoners van ge
noemden polder, wenschen zij Amsterdam of
verder gelegen plaatsen te bezoeken, verplicht
2lch per as naar Haarlem te begeven.
Dit gedwongen bedrijf lieeft ten gevolge, dat
Telen hunne iukoopeu te Haarlem verrich
ten. wat den neringdoenden liter ter stede
geen gering voordeel oplevert. Krijgen die
bewoners oen hetere verbinding met Am
sterdam en Leiden, dan zal Haarlem stellig
minder bezocht worden,"
Hoe men tot deze voorstelling komt is mij
een raadsel. Het centrum der gemeente
Haarlemmermeer is Hoofddorp. Vandaar ver
trekt des morgens half acht. des middags 12
uur en half vijf ca des avonds acht uur een
omnibus naar Aalsmeer, correspondeerendc
op do booten der Mij. Carsjens naar Am
sterdam.
Zij die aan do Hoofdvaart, aan den IJ weg
en den Spieringweg wonen ton westen van
den Kruisweg kunnen in veel kortereu tijd
Vogelenzang en Hillegom, twee stations aan
de lijn Haarlem-Lolden, dan wel Haarlem
bereiken Van de eerste alinea onder sub 2
hüjft dus weinig over.
En wal de 2e alinea betreft, wanneer de
neringdoenden geen meerder voordeel trok
ken dan wat het gedwongen verblijf van
menschen. die Amsterdam en verder gelegen
plaatsen bezoeken hun iu den schoot wierp,
dan zou dat voordeel weinig meer dan nihil
bedragen.
De derde alinea:
„Krijgen die bewoners een betere verbin
ding met Amsterdam en Lelden (en Haar
lem. w aarom wordt deze plaats niet genoemd?)
dan zal Haarlem stellig minder bezocht wor
den". gaat eveueeus mank
Haarlemmermeer heeft met Leiden en Am
sterdam vrij goede communicatie; Haarlem
mermeer mist die met Haarlem.
O. neen. mijnheer de Redacteur. Vier om
ul lnisdiensien, die aan tering lijden, volgens
den heer Laane, bestaan er tusscben Hoofd
dorp en Haarlem. Uit die mededeeling. zoo
als ze daar staat zou misschien geconcludeerd
mogen worden dat het vervoer naar Hoofd
dorp nooit zoo groot zou worden. De oudste
der omnibusdiensten tweemaal 's weeks, 's
Maandags t-n Donderdags, is van den heer II
Jansen Wil een bewoner van den Aalsmeer
derweg. de Zuid-Oostelijkste der wegen in
de Haarlemmermeer des Maantfjrgs per Jan
sen naar Haarlem, dan dient hij niet later
i dan 7 u, 30 min. zich te bevinden aan den
Kruisweg hoek Aalsmeerderweg. Tegen 10 u.
30 min. bevindt hij zich reeds te Haarlem
Des Donderdags vertrekt Jansen om 9 uur
van het Hoofddorp en eenlge minuten eer
der of later ziet ge de ondernemers H. .T, de
Vries en Ceelen Hoofddorp verlaten. Beide
diensten zijn dagelijksche. Zoowel Jansen als
de anderen vertrekken te half drie ure des
middags uit Haarlem.
is het woudcr of geen wonder. M. de R.
dat deze diensten aan de tering lijden? Mag
uit eeue communicatie eenmaal des daags,
want feitelijk is het toch slechts één dlPiist
geconcludeerd worden, dat het vervoer naar
Haarlem nooit zeer groot zal worden? Eer
het tegendeel.
Komen dc geprojecteerde lijnen tot stand
dan zal bet centrum des polders, Hoofddorp,
slechts 23 min sporens van Haarlem zijn.
Om van Hoofddorp naar Amsterdam te ko
men moet men 41 min in den trein zitten
en naar Leiden wel 1 uur. Die dus uitgaat
van de stelling „Tijd is geld", zal dan toch
zeker èn om den kortereu tijd én om den
goedkooperen prijs een bezoek aan Haarlem
verkiezen boven een bezoek aan Leiden of
Amsterdam.
De heer Laane zou meer ingenomen zijn
met een locaallijntje van Haarlemmermeer
naar Haarlem, eindigende ten zuiden der
stad in de buurt van den KI. Houtweg of
den Hout. Waarom geen aansluiting aan de
lijn der H. IJ. S. M.? Om de neringdoen
den? Maar de afstand van den KI. Houtweg
of den Hout tot het centrum der stad is toch
beslist grooter dan die van hel station der
li. IJ S. M. naar het centrum? Dat kan dus
de redeu niet zijn. Ontworpen bouwplannen
in 'i zuiden der stad zullen toch geen ge
wicht ln de schaal leggen? Dan toch zouden
de algemeene belangen aan de persoonlijke
geknecht worden. Van leden eener Mij. tot
bevordering der Nijverheid mag zulks ulet
eens ondersteld worden.
De lieer Peereboom deelde volgens het ver
slag dier vergadering in de plaatselijke bla
den mede. dat hij vernomen had. dat de
grond Sn Haarlemmermeer niet geschikt zou
zijn voor den verhouw van bloemkool, erw
ten en boonen. In de laatste vergadering van
den "raad van Haarlemmermeer op 28 Mei
verklaarde de heer Biesheuvel, die van af
de droogmaking der Haarl meer aldaar woont
en reeds meer dan 40 jaren landbouwer in
den vollen zin des woords is. Hoofdingeland
van den Haartemmermeerpolder, een man
dus die geacht kan worden volkomen op de
hoogte te zijn met den aard. de kwaliteit en
de' voortbrenging des bodems, dat de gron
den integendeel zeer geschikt voor dien ver
houw waren. Ook de lieer Lammens, hoer
van professie, bevestigde des lieeren Biesheu
vels woorden, daaraan toevoegende, dat de
vroege aardappels met groot succes in Haar
lemmermeer geteeld worden. ZIJ die zich met
koolbouw hebben bezig gehouden, waren ui
terst tevreden over de opbrengst, doch waar
ie afzet zoo moeilijk was. moest de verbouw
gestaakt. Genoemde producten zouden aller
eerst een afzetplaats vinden in Haarlem,
juist wijl deze stad het dichtst bij Haarlem
mermeer ligt.
In sub 3 van het adres van het comité van
Actie wordt gezegd: „Haarlem verkeert vol
gens het tramplan in een minder gunstige
conditie dan Leiden. In deze stad is men nl
voornemens het tramstation te vestigen in het
centrum der stad in de onmiddellijke nabij
heid der veemarkt, terwijl dat te Haarlem op
gericht zal worden bij het station der 11.
IJ S. M.
Het is waar dat de terreinsomstandighedeu
te Leiden liet mogelijk maken naast de aan
sluiting aan het station der II. IJ. S. M
nog een afzonderlijk eindpuut te vestigen,
dicht hij dat deel der stad waar de Carsjens
booten aanleggen en waar de bezoekers uit
de Haart .meer gewend zijn hunne inkoopen
to verrichten.
Wilde men te Haarlem even gunstig aan
komen. dan zouden de treinen tot bij de
Damstraat moeten rijden, aangezien de om-
nihusdieusten tot daar gaan. Men zal wel
inzien, dat dit onmogelijk is. en erkennen,
dat het station der 11. IJ. S. M- dichter hij
dit punt gelegen is dan een eventueel te hou
wen slation in Zuid-Haarlem, aan den Klei
nen Houtweg, of waar ook.
f 500.000 zou het plan meer kosten, wanneer
voldaan werd aan den wensch van sommige
Haarlemmers, dio een station aan de zuid
zijde der stad hegeeren. Omtrent dit puut ver
wijzen we naar de missive door de II. E. S.
M. d.d. 25 Mei gezonden aan de leden van
den Raad. welke missive ook afgedrukt werd
in de naarlemsche bladen.
Wat aanbelangt het onder sub 1 van het
adres van het comité van Actie, aangevoerde;
„Wanneer men de voor het tramplan op
gemaakte kaart aandachtig beschouwt., z.al
het elkeen duidelijk worden dat met eene
geringe eventueel aan te brengen wijziging
de door Haarlem zoo zeer gewenschte snijlijn
door den Haartemmermeerpolder (ter Bestrij
ding waarvan Juist ons comité utt ingezete
nen van Haarlem gevormd is), aanwezig zal
zijn.
Die geringe, (aanzienlijke) wijziging zal
nooit kunnen geschieden zonder concessie
van den minister.
De minister heeft thans concessie gewei
gerd mede op grond om den aanleg der tram
spoorweg der II. E. S. M. te bevorderen.
Het woord geringe is zeer misplaatst daar
het baanvak Hoofddorp-Venneperdorp. dat
ongeveer met do snijlijn samen zou vallen,
het gemakkelijkste gedeelte dier lijn is. De
groote moeielijkheid schuilt ln de stukken
van Hoofddorp naar Amsterdam en van Veu-
ueperdorp naar Leiden. Bovendien maakt de
verbinding van Venneperdorp over Alkema
de met Leiden het aanleggen eener directe
lijn (via de Kaag) onwaarschijnlijk.
O. l. had het comité van Actie beter gedaan,
Indien liet het navolgende adres had lngc-
dleud ut plaats van het gezondene:
Aan den Raad der Gemeente Haarlem.
Geven met verschuldlgden eerbied te ken
nen:
G. van der Most van Spijk, koopman, wo
nende to Haarlem:
F. 11. Smit, koopman, wonende te Haarlem.
Air. Joost de Graaff. advocaat en procu
reur, wonende te Haarlem.
ln hunne hoedanigheid van voorzitter, eer
ste secretaris en adjunct-secretaris van het
te Haarlem bestaande „Comité van actio in
zake de Spoorwegplannen der Hollandsche
IJzeren Spoorw. Maatschappij".
dat geuoemd comité op eene den ten Mei
1903 gehouden vergadering besloten heeft het
navolgende onder uwe aandacht te brengen.
Zooals uwen Raad bekend is. heeft de Hol
landsche Electrische Spoorweg-Maatschappij
het plan opgevat eene tramverbinding aan
te leggen in den Haartemnu-rmeerpolder.
waarvoor zij niet alleen aan enkele gemeen-
teu aldaar, doch ook aan Haarlem een sub-1
siuic vraagt; van eerstgenoemde gemeenten1
hebben verscheidene zich reeds verhouden
het plan financieel te steunen, hetgeen wei
nig verwondering zal wekken, aangezien de
totstandkoming voor die gemeenten van het
grootste belang is. wat eveneens gezegd kan
worden ten opzichte van Haarlem. De gron
den, waarop onze meening steunt dat voor
Haarlem slechts voordeel, in elk geval geen
nadeel, uit deze verbinding voortvloeien
moei, zijn de navolgende:
1. Wanneer men de voor het tramplan op
gemaakte kaart aandachtig beschouwt, zal
het elkeen duidelijk wordeu dat slechts mei
zeer groote wijzigingen de door Haarlem'
zoozeer gevreesde snijlijn door den Haartem
mermeerpolder (ter bestrijding waarvan Juist
ons comité uit ingezetenen van Haarlem ge
vormd is) tut stand zou kunnen komen.
2 Tot op heden zijn de bewoners van ge
noemden polder, wenschen zij Amsterdam of
verder gelegen plaatsen te bezoeken, verplicht
zich per boot naar Amsterdam of Leiden te
begeven. Dit heeft tengevolge dat menigeen
op die plaatsen zijn inkoopen doet.
Nu hebben de Haarlemsche neringdoenden
belangrijke schade. Belangrijk voordeel krij
gen die neringdoenden als onze stad per
spoor met Haarl.meer verbonden is. Bij een
verbinding met Haarl.moer, zullen Amster
dam en Leiden minder. Haarlem daarente
gen drukker bezocht worden.
3. Haarlem verkeert volgens het tramplan
in even gunstige- zoo niet gunstiger postitie
dan Leiden. In belde steden zal de aanslui
ting bij het station der H. IJ. S. M. zijn.
Nemen we nu in aanmerking dat Leideu
door de spoor(tram)verbindiug in geen gun
stiger conditie komt (immers de passagiers-
booten zullen wel vervallen) dan begrijpt Uw
college dat het weigeren van subsidie geen
reden van bestaan heeft, omdat vrijwel vast
staat dat, zoo Haarlem geen subsidie ver
leent, de plannen der hT E. S. M. hoogst
waarschijnlijk geheel en al in duigen zullen
vallen,
Het Comité van Actie heeft derhalve de
eer Uwen Raad te verzoeken in navolging der
gemeeute Leiden tot het verteenen va.u sub
sidie te besluiten. Doch daar onze gemeente
meer belang heeft bij de totstandkoming der
plannen als Leiden, geeft genoemd comité
U in ernstige overweging een hooger rente
loos .voorschot dan Leiden 100 000) te ver-
leenen of een rente-garantie daaraan geëven-
redigd.
't Welk doende.
Volgen de handteekeningen,
Haarlem, 29 Mei 1903
U dankend voor de plaatsing, mijnheer de
redacteur.
Uw. dw. dr.,
D. DEDDENS,
Uitgever van „Dc Meer- en Amstelbode".
te Aalsmeer.
Koloniën.
Atjeli.
Onder dagteekening van 24 April
werd uit Kota-Radja aan de Java-
Bode'' onder meer het volgende ge
schreven:
De onderafdeeling Lho Seumawé
was als tot dusverre het tooneel van
een hardnekkige vervolging van Pan
glima Polèm en consorten. Naar ik
van personen hoorde, die van nabij
de bewegingen onzer troepen gade
sloegen, zou hét haast niet mogelijk
zijn, dat Panglima Polèm en zijn aan
hangers, onder een dergelijk régime,
het nog lang uithielden. Hfeit i's alsof
onze aanvoerders de woorden van den
generaal, uitgesproken op den avond,
toen de onderwerping van den pre
tendent-sultan hier bekend werd, in
dadfen omzetten.
Nauwelijks komt de eene patrouille
van een vijf- of meer daagschen
tocht thuis of een andere staat weer
gereed te vertrekken, terwijl de eer
ste zich nauwelijks rust gunt om.
kleeding en wapening wat in arde te
maken en meestal twee dagen later
op haar beurt wefer het terrein door
kruist. De vijand vindt feitelijk ner
gens een rustplaats en moet al zijn
vindingrijkheid in toepassing bren
gen om niet in de handen van de
eene of andere colonne tie vallen.
Zoo liep Christoffel met zijn man
nen van den 17en fot den 29en. Maart
een groot .deel van de Boven-Pisa en
Boven-Keureutoi-streek af, geen po
ging onbeproefd latend om aanra
king met den vijand te krijgen. Van,
in eenige ladangs opgevatte personen
vernam hij, dat Panglima Polèm
naar de kampongs aan de Pisa was
teruggekeerd, daar hij zich op zijn
vroegere ladangs niet meer veilig ge
voelde. Een groot aantal menschen,
verwittigd van de komst der colonne,
was naar de vlakte afgezakt Wel
licht leverden deze een deel van het
contingent, dat zich weer in hun
vrdfigere woonplaatsen vestigde.
Trouwens, ergens moeten ze heen, nu
de Keumpenïe al hun hebben en hou
den in de schuilplaatsen aan de
vlammen prijs geeft.
Langs de Oeloeë Rampas zijn weg
vervolgend, kwam dia patrouille, na
onderweg nabij Panté Djamba Goeda
nog een achttal padischuren met
voorraden vernietigd te hebben, den
25en aan den mond van die rivier,
alwaar een nederzetting zou zijn van
T. Tji Geudong. Het bleek evenwel,
dat deze een paar dagen te voren
door de colonne Later reeds was be
zocht en opgeruimd.
D'eze was omstreeks denzelfden tijd,
als Christoffel op Weg gegaan naar
Boven-Biram en Beurendang. Zijn
weg leidde over Tè Tè en Blau Panté
naar Biram, een kampong, die sedert
lang verlaten en geheel rimboe was
geworden. Vervolgens werd Loeboe
Minjien bereikt, nadat verschillende
ladangs waren gepasseerd, waar geen
rijst maar djagong werd verbouwd.
Te Loeboe Minjien werd verbleven,
omdat volgens den gids in Aloeë Min
jien, een half uur stroomopwaarts, pe
troleum zou zijn. Ter plaatse werden
ook werkelijk op een paar punten pe-
troleumwellen aangetroffen. Een on
derzoek zal natuurlijk moeten leeren
of een exploitatie loonend is.
Den 23en Maart werd naai' Toealang
opgerukt met hetzelfde doel als dat
van Christoffel, waarvan zoofaven,
sprake was. Daar T. Tji Geudong ge
vlogen was, werd de terugtocht aan
genomen. Een ladang kon. zonder dat
de troep bemerkt werd, bereikt wor
den, maar ongelukkigerwijze was "t
meer dan slechte schieten der man
schappen oorzaak, dat men hoege
naamd geen succes had.
Hei blijkt trouwens op tochten als
deze meer en meer, dat dc opleiding
in een vak, dat de soldaat in de eer
ste plaats moet kennfem, dikwerf erg
bedroevend is. Volgens menschen,
die het weten kunnen, zou de tegen
woordig gevolgde methode klassen-1
oefening, met overgangen, naar groo-
tiere afstanden, absoluut geen waarde
bezitten voor de vorming van goede
schuttere. Instede hiervan zou het
leeren vuren op een, zelfs te groote
schijf op kleine afstanden, gevolgd;
door individueel vuur op steeds klei
nere, eindelijk zich bewegende doe
len. de kern vormen van een behoor
lijke opleiding. Eerst als alle schoten
op die kleine dofeJen raak waren,
moest tot een volgenden afstand wor
den. overgegaan, In plaats van Mas-
senschutters krijgt, men dan af stam-
denschutters tot bijv. -op 500—600 me
ter. De laatsltèn heetten dan scherp
schutters. maar ook zij, die op den
kleinsten afstand alles raak schie
ten op kleine bewegende doelen, zijn
feitelijk scherpschutters.
Verder Schrijft de correspondent:
Den 11 en April en volgende dagen
ging de mare, dat Panglima. Polèm
en Toeankoe Radja Keumala naar
Pidië waren getrokken. Daar een
drietal berichten van verschillende
kanten dit gerucht bevestigden, was
aan de waarheid er van bijna niette
twijfelen. Nu, te verwonderen was 't
niet, wanneer de, als wild opgejaag-
den, verademing zochten in een an
dere streek. Of ze echter de goedé
richting hebben gekozen, valt te be
twijfelen, daar met de (hem eigen
voortvarendheid de militaire en ci
viele gezaghebber in minder dan gelen
tijd alle beschikbare troepen in bewe
ging zette.
De verhalen gewaagden van ster
ke benden, waarbij P. Ben Peukan
en de twee*. voorname hoofden hierbo
ven genoémd, die naar de Tiro-streek
zouden zijn getrokken.
Op die berichten marcheerde Dar-
lang met twee brigades over Amoet
naar d>e Tiro-streek, werdl luitenant
De Bruin met zijn peleton cavalerie
van Loeëng Poetoe naar Lam Meulö
gedirigeerd en vertrok luitenant Buis
uit Meureudoe, waar bij patrouilleer
de. per extra-trein mét twee brigades
naar Teupin Ra ja, om zich vandaar
naar de Tiro-streek te begeven, en
onder de bevelen van Darlang den
vijand te vervolgen.
Een sectie Europeanen rukte op
naar Lam Meulo om kapitein Janssen
met twee sectiën gelegenheid te ge
ven zich bij de algemeene beweging
aan te sluiten. Daar de mogelijkheid
bestaat, dat Panglima Polèm, als hij
werkelijk in Pidië is, naar de VII
Moekims zal trachten uit te wijken,
marcheerde een sectie onder kapitein
Janssen naar het gebergte van Tcrag
Poedèng, terwijl luitenant Bierman
met de zijnen naar d'at van Lala op
rukte.
Volgens te Loeëng Poetoe ingeko
men berichten zou den 16en de bende
van T. Bin Peukan met twee brigades
van Darlang bij Glé Pinto (Tanah
Mirah) zijn slaags geweest en bij die
gelegenheid zes man hebben verlo
ren. Voegt men bij dit alles nog het
bericht, dat den civielen gezaghebber
van de VII Moekims gewerd, waarbij
Panglima Polèm in die vlakte bij
Keumala werd gesignaleerd, dan
moet. men haast met zekerheid aan
nemen, dat al die verhalen waarheid
bevatten. Hoe biet ook zij, de tijdin
gen geven moedi en wijzen er op, dat
de nu gevolgde taktiek de ware is
om tot het einddoel te geraken.
West-Tndië.
Bij de opening der Koloniale Staten
van Suriname heeft de gouverneur, de
heer Lelv. een redevoering gehouden,
waarbij hij o. a. zeide:
De herinnering aan het afgeloopen
jaar is ook ditmaal in menig opzicht
niet opwekkend.
De toestand van landbouw en in-
dustrie was over het algemeen zeer
ongunstig.
Op de plantages Alliance en Mariën.
burg hadden ernstige ongeregeldheden
plaats, welke krachtig optreden van
de militaire macht door gebruik van
vuurwapenen op laatstgenoemde plan
tage noodzakelijk hebben gemaakt.
Toch is er ook reden tot groote
dankbaarheid bij herdenking van net
ageloopen jaar. De gele koorts, de
ziekte die niet alleen verscheidene
slachtoffers heeft geetgcht, maar bij
na de geheele bevolking met angst
heeft vervuld en die een afschrik was
om deze kolonie te bezoeken, is geheel
geweken en de gezondheidstoestand
der bevolking is thans gunstig te noe
men.
De regeering heeft de noodige wets
ontwerpen ingediend om uitvoering te
geven aan de reeds door u goedge
keurde verordening tot aanleg en ex-
i ploitatie van een spoorweg naai' het
Lawa-gebied en tot exploratie van dat
gebied, en heeft daardoor getoond ha
rerzijds bereid te zijn door krachtigen
steun van het moederland de welvaart
der kolonie te bevorderen. Met groote
erkentelijkheid zult gij dit voorzeaer
met mij herdenken, welke ook de uit
slag moge zijn van de beslissing der
Staten-Generaal, die thans met span
ning. maar ook met goede hoop wordt
afgewacht.
1 De ongunstige toestand van den
landbouw betrof in de eerste plaats de
cacao-cultuur. het hoofdproduct van
onzen bodem.
Terwijl de productie over het jaar
1901 bedroeg 30,040 balen, daalde die
in 1902 tot 21,871 balen, en ook de prij
zen ondervonden mede eene niet on
belangrijke daling.
Donker liet zich dan ook de toe
komst voor verscheidene plantages
aanzien, en de vrees was niet onge
grond dat toet voortzetten van het
bedrijf voor sommige plantage-eige
naars wegens gemis aan reserve-kapi
taal onmogelijk zou worden.
Ik acht mij gelukkig u echter te
kunnen mededeelen, dat op dit oogen-
blik die vrees althans ten deel© is ge
weken, doordien het uitzicht der cul-
tivatie zeer is verbeterd.
Hoewel noch over het gewas, noch
over het rendement van het suikerriet
viel te klagen, waren toch de resulta
ten der suikerfabricage niet gunstig,
tengevolge- van de lage prijzen.
En wat de koffiecultuur aangaat,
zijn de voortdurend lage prijzen oor
zaak. dat deze voor eenige jaren nog
zooveel belovende tak van landbouw
bijna te niet is gegaan
Ter verbetering va1? den toestand
van den landbouw zal in de eerste
plaats wetenschappelijke voorlichting
noodig zijn. Ik zal mij daarom dan
ook beijveren de oprichting van het
proefstation, waartoe bij de begroo
ting voor ditlaar besloten is. zooveel
mogelijk te bespoedigen.
liet rfgeloopen jaar was mede zeer
ongunstig voor de goudindustrie. De,
waarde t an liet verkregen goud be
droeg slechts ongeveer 865,000 tegen
ongeveer f 1.107.000 in 1901 en onge
veer 1,289,000 in 1900.
Ik meen evenwel dat uit deze on
gunstige resultaten nog volstrekt geen
conclusie kan worden getrokken om
trent hetgeen deze industrie voor de
kolonie kan worden, indien zij krach
tiger en onder meer dieskundige lei
ding wordt voortgezet eu de goudliou-
deiide streken door het aanleggen en
verbeteren van verkeerswegen beter
bereikbaar zullen worden.
Dat betere deskundige leiding voor
de goudindustrie een hoofdvereischte
geacht moet worden, is ook de geves
tigde meening. waartoe de hoogleeraar
Van Loon gekomen is door zijn bezoek
aan onze kolonie.
Om deze industrie tot ontwikkeling
te brengen, zal het dan ook noodig
zijn dat het bestuur over deskundige
voorlichting kan beschikken, hetgeen
vanzelf het geval zal zijn indien tot
de voorgenomen exploratie van net
Lawagebied wordt overgegaan.
Bij deze ongunstige mededeelingen
omtrent landbouw en goud-industrie
verheugt het mij u te kunnen mede-
dieelen dat het afgeloopen jaar voor
de balata-industrie gunstig is geweest.
Uitvoerig werd in dat jaar 321.478
k.g. tegen slechts 239.054 k.g iu 1901
e n208,S05 k.g. iu 1900.
Met ingenomen heid herdenk ik de
moeilijke en belangrijke werkzaawne-
den. die op wetenschappelijk gebied
door de Saramacca-expeditie. zijn ver
richt tot vermeerdering van kennis
omtrent onze kolonie, en het is mij
aangenaam u te kunnen mededeelen
diat binnenkort eene nieuwe expeditie
zal vertrekken, welke zich ten doel stelt
het onderzoek van het gebied van de
Gonini.
Gemengd nieuws.
Primitieve vaartuigen.
Met lucht gevulde dierenhuiden
werden iu ouden tijden veel als vaar
tuigen gebruikt. Op groote schaal ziet
men ze in West-Azié nog op Tigris en
Eufraat waar ze eenigszins den over
gang vormen tusschen een vlot en
het holle schip .De kekels zoo wor
den zij genoemd bestaan uit een ze
ker aantal met lucht gevulde zakken
in concentrische rijen aan elkaar ge
bonden Daarop bevestigden de schip-
perls een planken vloei', dien zij met
een dikke laag gras en kruiden bedek
ken om de lading tegen de aanraking
met het water te beveiligen. Zij sta
pelen hun koopwaren er op. en van
boomen voorzien voor het sturen,
zakken zij de rivier af, in den regel
zonder ongelukken, al barsten er ook
wel een'ige zakken.
Men kan die vaartuigen gemakkelijk
Stroom op - zouden ze met hun
vaartuig niet ver komen- daarom ver;
koopen de schippers ter plaatse hun
ner bestem.niLug de koopwaar tegen
vrij hoogen prijs, laden deze op den
rug van ezels en keeren naar hun uit
gangspunt terug.
Voor de vlotten waarmee passagiers
worden vervoerd, gebruikt men soms
tachtig zakken en op het schip wordt
een hut of tent geplaatst, vijftig zak
ken zijn daarentegen voldoende voor
het vervoer van schapen of gevogelte
van vruchten kaas of granen,
gebruiken, want zij glijden gemakke
lijk over de stroomversnellingen heen.
De steppenbewoners van het La
Platagebied in Zuid-'Amerika hebben
eveneens wel opgeblazen runderhui
den gebruikt voor het oversteken van
de groote Zuidamerikaansch© rivie-
ven. Of zij bij onze exploratietochten
in Guyana dienst zouden kunnen
doen Stroomaf zeker wel, maar het
is helaas bij Coppename- en Saramac-
ca- en Marowyneexpedities eerst zaak
stroom-op te komen. En 't werk
stroomop is daar lang niet gemakke
lijk.
Radica, het kleine Hindoesche meis
je dat. zooals men zich herinnert, on
geveer een jaar geleiden van haar zus
ter Dodica, met wie zij was saainge-
groeid, door middel van een chirur
gische operatie gescheiden werd, ligt
(naar de „Daily Mail" bericht), nu
op sterven. Zij werd aangetast door
hetzelfde lijden, waar Dodica aan be
zweek tering. In het Parijsclie gast
huis. waarheen men haar gebracht
heeft, bereidt zij zich kalm en gela
ten op den dood voor.
De milloennairsducliter recht
vaardigt zich.
Het Engelsche blad Observer be
vatte onlangs een heftig artikel tegen
de Ameiikaansche erfdochters, die
naar Londen kwamen om daar te
trouwen. Een der strijdbaarste onder
dezen dient liet blad thans van re
pliek. Mijn echtgenoot, zegt ze. bracht
me een titel, die ik niet "verachtte,
maar ook niet hegeerde. Ik was rijk
genoeg om een leger van neven en
parasieten te onderhouden en van
vonnissen enz. te redden. Ik nam be
zit van een landgoed dat hoewel ver
vallen toch mooi was. Ik betaalde de
schulde i, die eraan kleefden als mos
selen aan een schip. Ik kocht de ver
pande familieportretten terug. Ik
liet goede arbeiderswoningen bouwen
en bracht met mijn veracht geld den
glimlach op het gelaat der boeren ve-
rug Maken we de balans eens op.
Hij gaf: een pairstitel een slechte re
putatie, een verhypothekeerd land
goed, s1 echte vrienden, eindelooze
schulden, een ondermijnd gestel, een
goed karakter. Ik gaf: een vermogen,
gezondheid, een goed uiterlijk, nieuwe
welvaart, geluk.
De millionairsdochtej; stelt daarna
de vraag aan de Observer, wie nu
eigenlijk wel het meest gaf.
Noodlottig ongeluk.
Dezer dagen 's nachts omstreeks
half 1 uur reden te Rotterdam twee
rijtuigen met lieden, die huiswaarts
keerden, in de richting van Charlois
door de Pretorialaan. Over die straat
is een buis aangelegd, waardoor de
modder uit de Maashaven gespoten
wordt cp een terrein achter de Preto
rialaan gelegen. Zóó hoog is die buis
boven de straat aangelegd, dat een
rijtuig er onder door kan. doch dan
moet de bestuurder bukken. Ter
weerszij len aan den weg staan bran
dende 1 intaams. De koetsier van het
eerste rijtuig. M. Vinke wonende'
Hofstraat. No. 43. in dienst van <j
stalhouder Cockx op bet Haagscl
veer. heeft de buis niet opgemerkt
is er met de volle borst tegen aaii|
reden, waardoor de man zóó deer!
is verwond, dat de dood er oumidd
lijk op volgde. De in hel rijtuig j
tenden, bemerkten door het hart
loopen van het paard, dat er iets ri
in orde was. Een hunner sprong
ut ien greep heit paard, en toen vond
zij dien ernstig verwonden koetsier
de schulp van het rijtuig liggen, wa
iu hij van zijn bok gevallen was. I
lijk is naar zijn woning vervoerd.
De toestand in Algiers
Aangaande de fusillade waara
de gouverneur Jonnart en zijn gevi
bloot stonden, wordt nader het
gerrdla gemeld:
De gouverneur-generaal Jomiart
aan een groot gevaar ontsnapt.
toestand in aanmerking genom
waarin zich hij en zijn reisgenooi
op een gegeven oogenblik bevond
hebben, dan mag hij van geluk sf
ken dat het zoo goed is afgeloop
De gouverneur was met zijn gev
van verscheiden officieren, persmi
nen, den directeur van zijn kabi
Aynard, d'en senator Gérente, ei
naar Beni Oenif gekomen per rijt
en daarop te paard naar Figtg
trokken. Over de Zenagabergen tl
het gezelschap onder geleidé i
eenige compagnieën soldaten, tot
een afstand van een halven kiloi
ter van de stad. Te Figig waren oi
al op de muren gewapende maai?
te zien, die volstrekt niet van p
schenen den Franschen gastvrijh
te bieden in deze streken. Op ri
van generaal O'Connor trok de tr
weetr af langs een anderen weg t
zij gekomen was, daar de heem
met vele kloven en afgronden uit i
militair oogpunt niet veilig was. i
bleek, dat generaal O'Connor i
overdreven bezorgd was geweest, w
nauwelijks was het gezelschap w
op den terugweg, of van alle kan
word er uit hinderlagen geschot
De soldaten verspreidden zich to
om als tirailleurs den vijand op
afstand te houden, maar het heeft
toch zoo voorgestaan, dat de gom
neur en zijn gevolg werdten besclio
van 300 meters afstand uit de hint
lagen, waarin de Marokkanen 2
hadden genesteld.
De onzichtbare vijand was t<
niet te treffen door de spahia, die
de onmiddellijke nabijheid van c
gouverneur waren gebleven. Bov
dien was de weg voor de paarden z
gevaarlijk en bet knallen van gei
ren, zoo vlak bij, zou de beesten t
schrikt hebben kunnen maken,
aan alle zijden gaapten de istijle
vijnen. Een wonder is het dus, 1
alleen de vechtende soldaten door
Marokkanen gewond zijn. en van
talrijke ruitergroep, gevormd di
Jonnart en zijn gevolg, geen man
wond is.
Na afloop van den tocht heeft J
nart verklaard, dat hij nu Wist.
hij weten wilde. Hij had nu 1
waargenomen, dat de Marokkaans!
regeering niet bij machte was de r
rige grens stammen in bedwang
houden.
In die omstandigheden heeft J
nart later gezegd zijn wij dus
rechtigd de repreesaille-maatrege
te nemen, die noodig zijn voor 0
veiligheid, welke maatregelen z
trouwens onder de gegeven omsti
digheden niet kunnen uitstrekken
de bezetting van een deel van
Marokkaansche grondgebied.
Gister zijn de Fransche troepen
Pigeg (binnengerukt. Ze hadden
dooden en gewonden.
B-rand te Eton
ln het bekende Eton-coliege
Maandag j.i. een brand uitgebrok
waarbij twee der leerlingen van
college in de vlammen omkwam
De sympathie in Engeland met
ouders der beide omgekomenen is
gemeen; de bladen wijdëai gans-
kolommen. aan de beschrijving 1
dezen brand.
Allen roemen de orde en de tu
die er onder personeel zoowel als
der de scholieren heerschte en
zeer zeker oorzaak is geweest dati
meerdere slachtoffers zijn geval!
Mev. Kindersley wierp haar kle
kinderen uit liet raam n
beneden, waar zij in de armen
grootere scholieren werden -opgev
gen: daarna eerst zag zij naar 1
ding uit voor zich zelf. Een paar
leea'lilngen renden, blootsvoets
bijna ongekleed, naar de naastbïjzi
de brandwacht, zoodra de brand a
uitgebroken.
Jongens, kleine zoowel alg grof
gediroegen zich uitstekend; bij
vluchten uit hef, brandende gebo
wilde de eene soms niet vóór den
der er uitgaan. Telkens en telk
gingen er van de oudere leerlin;
in het gebouw om anderen te redd
telkens bij hun terugkomst hegr
door een „Bravo Eton, bravo Eto
De Koning en de Koningin hebl
aan dr. Waite, hoofd van het Et
college, een telegram van deelnem:
gezonden; ook de Prins en de Prin
van Wales zonden een symnathie-
tuiging.
De zwarten naar de mijn en
Een afgevaardigde van de Kan
van mijnwezen in Z.-Afrika, de h
Charles Nourse, heeft in Oegar
1000 zwarten gerecruteerd. waartoe
heer Chamberlain onlangs verlof 1
gegeven niettegenstaande liet prot
der veveenigingen tot beschermi
dér inboorlingen. De afgevaardia
vraagt machtiging nog 1000 andei
aan te werven. Sommige Zuid-Al
kaansche financiers zouden voorstel
de zwarten van de Nijl en de Za
besi naar het Zuiden te zenden om
werkzaam te stellen bij de exploits
der mijnen.
Een geheel onderscheid,
Aan de Temps wordt uit Ween
geseind Een blad te Sofia beric;
dat de Macedonische opstandeling
zoodra ze alle middelen hebben u
geput, over zullen gaan tot een da
van wanhoop. Zij zijn in het be
van een aantal flesschen bacill
van de Indische builenpest, en zi
len deze in het uiterste geval gebri
