ld succes, dat niet duur gekocht werd. De
doesoen Toea ligt aan den bovenloop
der Batang Hari, ten Noorden van Moea
ra Teho.
Dit de Arbeiderswereld
BUITENLAND.
Te Essen verwacht men de volgende
week een staking van all mijnwerkers
in het Roerbekken. De arbeiders eischen
loonsverhooiging, op grond van de hoo-
dividenden, welke aan de aandeel
houders werden uitgekeerd, en van de
gunstige prijzen der steenkolen.
De beweging vindt gedeeltelijk haar
oorzaak in de strenge maatregelen door
de maatschappijen genomen inzake de
wormziekte.
Faillissementen.
Failliet verklaard
7 Aug. A. A. Engels, zonder beroep
ia 's Gravenhage, Paul Krugerlaan
22. Rechter-commlssaris mr. A. E.
Croockewit
Fioris Guyt, vischhandelaar, te Kat
wijk aan Zee. Rechter-commissaris mr.
C, W. Vollgraff.
10 Augustus, Daniël van Duivenbode,
hoffiehuishouder te Hilversum, Violen
straat 56. Rechter-commissaris mr. J. J.
A. L. Beuns.
A. F. Beijen, aannemer en timmerman
te Amsterdam, Marnixstraat 37, vroeger
Jacob Catskade 31, en P. Bosch, koop
man, Prins Hendrikkade Nr. S5, vroeger
aldaar op Nr. G3. Rechter-commissaris
mr. J. J. A. L. Beuns.
Opgehev en het faillissement van Ge-
rardus van Brugge, arbeider te Veur.
Geëindigd door het verbindend worden
der eenige uitdeelingslijst het faillisse-
metn van Petrus Wouterus van Run,
broodbakker te 's-Hertogenbosch.
Rechtzaken.
Door J. G. Helling, malielaar te Buik.
ïloot, ia hooger beroep aangeteekend
van het vonnis der arrond.-rechtbank
te Leeuwarden, waarbij hij wegens den
bekenden loterij-zwendel tot drie jaren
gevangenisstraf is veroordeeld.
Uit de Pers.
Het ontslag Linden1 an.
Ia een artikel in de Telegraaf levert
Mr. J. A. Levy een beschouwing over
het ontslag van den hr. S. Lindeman,
leeraar aan de Rijkslandb.school te
.UiWageningen. wegens een door dezen
te Gouda gehouden rede tijdens de
protesten door het z. g. Comité van
"erweer, tegen de uitbreiding van het
(strafrecht.
De heer Lindeman zeide toen o.a.,
Dr. Herman Gorter citeerende:
„Het is te hopen, dat Dr. Kuyper
,25 jaar lang geen "bewust huichelaar
is geweest, maar dan toch is hij 25
jaar lang een onbewust huichelaar ge
dweest."
Aau dit fraaie proza, werd, als van
eigen herkomst, het navolgende toe
gevoegd
j „Zoo ziet ge, arbeiders, hoe de bour
geoisie gebruik maakt van haar macht
ia den Staat, hoe uw broeders en ka
meraden worden opgeroepen om in een
speupakje gestoken met geweer en ba-
jouet gewapend te worden. Zooals al
tijd en overal maakt de burgerij ge-
biuik van het militaire geweld; dit
lis de zedelijke macht waarover deze
regeering beschikt."
Deze uitingen gaven aanstoot. De
(heer Lindeman werd, door den minister
zelf, onder wiens departement de Land-
sc| bouwschool ressorteert, onderhouden,
op het onvoegzame van zijn gedrag ge
wezen, in de gelegenheid gesteld des
wege berouw te gevoelen, en, schrif
telijk te toonen. Deze pogingen van
regeeringswege, vergezeld van de waar
schuwing, dat, hadclen zij niet gevolg,
hoi tegen den leeraar maatregelen geno-
I i men zouden worden, leden schip-
breuk. Dienvolgens werd, den S Aug.
)i, aan den heer Lindeman het be
richt van zijn ontslag toegezonden.
Er ligt, in dit droeve beloop van
aken, iets zoo ongemeen krenkends
•oor ons rechtsbewustzijn, dat de open
bare meening, bet koste wat het wil,
daartegen in ojjstaiid komen moet.
Aldus .Mr. Levy, die verder betoogt,
dat men hem wel niet van sympathie
met het Comité van Verweer verdenken
al en dan vraagt
„Geeft echter de besliste, onverholen
ea onomwonden afkeuring van de da-
Ideu des „Cornité's van Verweerde
jeering het recht, een ambtenaar
it ontslag te bestraffen, op den enke-
sa grond, dat hij, geestverwant van
adoeld comité, dit, met woorden,
peende moeten steunen?
Ik antwoord, met de meeste ener-
fi:. met de meeste beslistheid, zonder
tó Wnig voorbehoud: neen en duizend
maal, neen.
Op welken grond ter wereld
j zou, met mogelijkheid, zoodanige be
voegdheid aan de regeering kunnen
toekomen. Wat is hier gedaan, wat
eschied, dat haar wettigen zou?
'raagt men naar het karakter der ge-
B« hcrimineerde bewoordingen, bet is
•Mi «tuclpraat en anders niet. In het so-
c; Jjaal-democratische kamp, heeft men
'lijkbaar nog niet genoeg besef van de
'plichten, welke aan den rang eener
Raatkundige partij verbonden en ver-
"zijn. om van gezwets, als
it onderhavige, zich te onthouden,
aadaar zoo menig ergernis gevend
fl *oord, straattaal in. den volsten zin,
J3arvan zij meenen zich te moeten be
lenen, die, op de hartstochten van
en dommen grooten hoop speculee
rt
Hier echter is gestraft, en, menver-
l fete het niet, voor straf is een rechts-
'2' rond noodig. Ik vraag, en houd niet
JP met aandrang te vragen: welke is
'J- rechtsgrond? Waar, in ons ge
dreven, of ongeschreven recht is er
«ti voorschrift, neen, een regel, neen,
woord, dat straf rechtvaardigt, op
Ïod van laffe snorkerijen, van on-
ookte dwaasheden, door een amb-
lar in een volksvergadering geuit?
Wil de regeering optreden, als be
waakster, dat hare ambtenaren slechts
zeggen en doen, wat met bet gezond
verstand vereenigbaar is, dan zou hare
dagtaak eindeloos "zijn. Indien zij ech
ter straft, is zij rekenschap schuldig,
dat er een misdrijf is gepleegd."
Ten slotte zegt Mr. Levy:
„Het hooge woord, moet er uit. Mij
schijnt, in den jongsten tijd, in gouver-
nementeele kringen en daarbuiten, op
meer dan ééne wijze tegen Neerlands
alouden vrijheidszin te worden gezon
digd. Vervolgingen wegens prenten,
veroordeelingen wegens een onverto
gen, onvoorzichtig woord, het zijn
vooze, veege teekenen van de hydra
der reactie, die het hoofd opsteekt.
Daar waait een mousson van gezags-
vertoon op den vaderlandschen bo
dem, een wind, die zoetsappigheid
kweekt, huichelarij aanwakkert en aan
zelfstandigheid afbreuk doet. Welnu,
men weere en keere haar, die storm
vlaag. Zij brengt de waardigheid der
regeering, en het karakter van ons
volk in gevaar.
Wat de regeering betreft, est certa
quaedam ars nesciendi et scientia. Dat
zij, het Recht huldigend, de kunst.ver
sta en beoefene van te ignoreeren, ook
en zelfs hetgeen tegen haar gebazeld
wordt.
Wat ons volk aangaat, niet door
te straffen links en rechts, werkt men
opvoedkundig. Wij hebben mannen van
noode, die vrijuit, rondweg, hunne mee
ning durven verkondigen. Begaan zij
daarbij malligheden, dan lacbe men
hen uit, maar straffen doe men ben
niet."
Aan een beschouwing hierover van
hei Centrum ontleenen wij het volgende:
Ook al kan men van oordeel zijn, dat
het ontslag een te strenge straf was,
toch staat het voor een ieder, die onbe
vooroordeeld denken wil, vast, dat de
overheid in een rijks-ambtenaar niet
datgene dulden kan, wat de heer Linde
man zich veroorloofde.
Alleen partij-hartstocht kan een ande
re meening inspireeren.
Oudergewoonte tracht men het thans
van socialistische zijde te doen voor
komen, dat de leeraar het slachtoffer
is geworden zijner beginsel-overtuiging.
Maar wanneer men de toedracht der
zaak gevolg heeft, dan wordt het
klaar, dat de heer L. niet gestraft is als
socialist, maar als propagandist.
Als propagandist van een beweging,
die alle middelen'goed achtte tot de be
reiking van haar doel en het spel speel
de der anarchisten.
Met het socialisme als min of meer
wetenschappelijk systeem had de agita
tie en de daarop gevolgde staking niets
te maken.
Zij was een uiting van revolutionnair
verzet, een aanslag op het wettig gezag,
een stelselmatige verdachtmaking ook
van instellingen en pérfeonen.
En teekenend is het zeker, dat, terwijl
de sociaal-democraten voortdurend eer
bied opeischen voor hun overtuiging,
voor hun vrijheid van handelen en de
eerlijkheid hunner bedoeling, zij in den
tegenstander telkens de zwartste gevoe
lens onderstellen, en een rijksambtenaar
zich niet ontziet, in 't openbaar den eer
sten minister des lands als een bewus-
ten, of onbewusten huichelaar te sig-
naleeren.
Waar zou het heen, vragen wij, als
dergelijke dingen bij ons inheemsch
werden? Wij kregen dan ongetwijfeld de
treurige politieke toestanden, die Frank
rijk onder veel hartstochtelijk ge
schreeuw te gronde richten.
Democratie uitstekend Maar igeen
revolutionnaire agitatie, die met alle
middelen werkt, en geen brutale mis
kenning van het wettig Gezag
Gemengd Nieuws,
UitbarstiDg Tan den Vesuvius
Een telegram aan de Tribuna meldt
dat de krater van den Vesuvius ge
scheurd is en een lavastroom door
laat, die waarschijnlijk de zuidelijke
helling zal afdalen. De scheuring haa
plaats bij zeer sterke ontploffingen.
De Engelsche koningin rookende
De Cork Examiner, een Iersch blad,
zegt in een geestdriftige beschrijving
van koning Eduard's bezoek: „De Ko
ning glimlachte en rookte een dikke
sigaar. De Koningin ook."
Alpen ongelnkken.
Sedert het begin van dit seizoen
verloren 62 personen het leven hij het
bergbeklimmen in Zwitserland en
Tyrol. Hoofdzakelijk schijnt dit aan
onvoorzichtigheid te Wijten te zijn,
vaak ook aan te groote zuinigheid dei-
bergbeklimmers, die liever een gids
wilden uitsparen. Zonderling is bet.
dat slechts vier dezer ongelukkige Al
penreizigers Amerikanen of Engel-
schen waren.
Ook dezer dagen hebben weer twee
Oostenrijkers en twee Zwitsers net
leven verloren. Over het algemeen is
het weer tot nu toe in de Alpen bui
tengewoon slecht, waaraan ook wel
voor een deel is toe te schrijven, dat
reeds zoovele ongelukken hebben
plaats gehad.
Temster aangevallen.
Een vreeselijk drama heeft plaats ge
had in een menagerie te Perteaux. Ge
durende de „repetities" viel een panter
de temster, een Duitsch meisje, aan en
beet haar zoo geweldig in het been, dat
zij waarschijnlijk dit lichaamsdeel zal
moeten missen. Met veel moeite slaagde
de temster, geholpen door een paar be
dienden der menagerie, er in, verdere
aanvallen van het woedende dier te voor
komen en dit in zijn hok te drijven.
Een jeugdige bookmaker.
Te Edinburg heeft de politierechter
een jongen van twaalf jaar tot, twee
pond sterling boete veroordeeld, om
dat hij aan den openbaren weg zaken
dreef als bookmaker. Werklieden
wedden druk bij den knaap.
Graaf Levetzow.
De oud-president van den Rijksdag
Von Levetzow is overleden. Hij werd
in 1828 te Gossow geboren, trad toen
zijn studiën voleindigd waren, in den
Pruisischen Staatsdienst en werd in
1867 tot lid van den Pujksdag geko
zen, waarin bij zich bij de üuitsch-
conservatieve partij aanslootvan
'81'84 en '88'95 was hij president
van den Rijksdag, in het laatste- jaar
trad hij af. toen zijn voorstel^ om
Bismarck op diens SOsten verjaardag
namens den Rijksdag te gaan geiuk-
wenschen, verworpen werd.
Levend begraven.
In 't Russische dorp Nowotscherkask
is de vrouw van een grondbezitter le
vend begraven. Men had de begrafe
nis van de dood gewaande in werke
lijkheid slechts schijndoode vrouw,
wregens de gropte hitte van het sei
zoen niet uit wollen stellenen toen
eenige dagen later de kist bdj toeval
geopend moest w-orden, vond men
daarin de ongelukkige, met heele pluk
ken haar in de hand, in haar schrik
kelijke doodskramp uit 't hoofd ge
trokken.
Het lynchen in de Yer. Staten.
Er is een statistiek verschenen over
het lynchen, welke afschuwelijke cij
fers geeft. Van 1885 tot 1900 hebben
niet minder dan 2516 lynchmoorden
plaats gehad. 1678 negers, 801 blan
ken, 21 Indianen, 9 Chinèezen en 7
Mexicanen vielen als slachtoffers.
Onder de vermoorden waren 50 vrou
wen. Van de 45 staten, waaruit de
Bond bestaat, werd slechts in Mas
sachusetts. Newhampshire, Rhode Is
land en Utah niet gelyncht, In dit
jaar waren reeds 45 gevallen te tellen.
Het lynchen geschiedt tegenwoordig
op de meest wreede en verfijnde wij
ze. De slachtoffers worden met petro
leum overgoten en langzaam inbrand
gestoken, ten doode geroosterd dus.
Onlangs verdrongen zich om zoo'n
ongelukkige in den staat Delaware
meer dan 2000 toeschouwers, mannen,
vrouwen en kinderen.
President Roosevelt heeft wèl ge-
liijk, wanneer hij zegt. dat waar zul
ke gruwelen nog plaats vinden, geen
sprake kan zijn van vooruitgang
beschaving.
President Roosevelt heeft zijn gevoe
lens te kennen gegeven over de lynch-
quaestie, in een brief gericht tot den
heer Durbin, gouverneur van den
staat Indiana. „Zulke gewelddadighe
den", zegt de president, „zijn niets
dan een vorm van anarchie, en de
anarchie is steeds geweest de voorloo-
per van de tyrannie. Elk ontwikkeld
man moet met gchrik kennis nemen
van de toenemende lynch-manie in dit
land. en de wijze waarop de woede
der menigte zich uit. voornamelijk
tegen de slachtoffers van het gekleur
de ras.
„In vele gevallen heeft de gelynch
te zich schuldig gemaakt aan een ver
schrikkelijke en onbeschrijflijke mis
daad, maar toch dient men de justi
tie niet te; storen in haar onderzoek en
bovendien mag men den schuldige
zijn recht niet onthouden tot verde
diging."
De avondbladen aijn vol lof over
dezen brief.
Gevonden voorwerpen.
Een onderstuk van een uithangbord;
een verzameling postzegels in eene por-
temonnaie.
Vervolg Stadsnieuws
Geheel-onthouders spaark
Men schrijft ons:
Het doel der geheel-onthouders spaar
kas is op den laatsten kermis-Maandaj
hereikt gewordende boottocht naar
Utrecht is naar aller wensch geslaagd
men heeft gedurende den tocht veel plei-
zier gehad, en alle deelnemers kunnen
getuigen, dat men zonder alcohol veel
genieten kan. Zelfs hebban 24 personen
zich opgegeven als lid voor de spaar
kas; er is van Januari tot en met Aug.
omstreeks 250 igespaard geworden, zóó.
dat ieder lid de vrije beschikking had
voor hetgeen hij gespaard bad. Vele
deelnemers hebben dan ook ta kennen
gegeven, het volgende jaar weder deel
te nemen.
Droevig ongeluk. In oen speel
tuin in de Saenredamstraat is Woens
dagmiddag een vreeselijk ongeluk ge
beurd. Mej. Bosman, woonachtig Ba-
rendsestraat, die met haar kinderen voor
pleizier den dag aldaar doorbracht,
stond des middags naar het schommelen
der kleinen te kijken, toen zij per on
geluk met den schommel in aanraking
kwam.
De slag tegen haar hoofd was zoo he
vig, dat de arme vrouw achterover viel
en bewusteloos bleef liggen.
Dadelijk snelden hulpvaardige men-
schen toe en droegen haar naar een
naastbijgelegen bank, waar alle pogingen
om haar weder tot bewustzijn te bren
gen werden aangewend, doch helaas te
vergeefs. Ook een inmiddels aangeko
men geneesheer bon geen hoop meer
geven, daar bloed en hersenen reeds uit
mond en neus kwamen.
De dokter gelastte onmiddellijke over
brenging van de vrouw naar hare wo
ning, waar zij een paar uur later over
leed.
De ongelukkige was gehuwd, 35 jaar
oud en moeder van 3 kinderen.
Woensdagmiddag, omstre eks
drie uur, hadden eenige jongens de bal
dadigheid in de Lange Poellaan een
brandje te stichten, waarvan het gevolg
was dat van een hunner de kleederen
in brand geraakten. Op zijn hulpgeroep
schoot een voorbijganger toe, die de
brandende kleederen bluschte.
Eentegenhanger.
Maakten wij in den laatsten tijd zoo
nu en dan melding van rijwielen, die
gehuurd en niet teruggebracht werden,
thans vermeldt het Politie-rapport
juist het tegenovergestelde en wel dat
Zondagavond bij een smid alhier "een
tweewielig motorrijwiel in bewaring
werd gegeven en tót op heden nog niet
teruggehaald is, zoodat de smid thans
den eigenaar beleefd verzoekt hem zoo
spoedig mogelijk weder van het onge
vraagde rijwiel te verlossen.
Arrondlssements-Rechtbank.
Zaak-Politiek.
Heden heeft de Arrondissements-Recht-
bank alhier vonnis gewezen in de zaak
van Arnoldus Politiek, veldwachter t£
Krommenie, tegen wien wegens het val-
schelijk opmaken van een proces-verbaal
en het gebruik maken daarvan, 3 jaar
gevangenisstraf was gevorderd.
De Rechtbank sprak bekl. vrij van het
hem ten laste gelegde.
De Rechtbank overwoog bij haar von
nis in de eerste plaats omtrent de door
beklaagdc's verdediger beweerde niet
ontvankelijkheid van het Openhaar Mi
nisterie in de strafvervolging ter zake
der sub 1 en 2 bij dagvaarding ten laste
gelegde feiten omdat bij het voorloopig
ondrezoek niet zijn in acht genomen de
voorschriften vervat in de artikelen 273
en 274 van het Wetboek van Strafvorde
ring.
dat daaromtrent, bij geen dezer arti
kelen noch bij eenige andere wetsbe
paling de ontvankelijkheid eener vervol
ging wegens valschheid in geschrfte af
hankelijk wordt igemaakt van de nako
ming dezer bijzondere voor dit misdrijf
bij het voorloopig onderzoek
te nemen maatregelen ter vaststelling
der identiteit van het van valschheid
verdachte stuk, terwijl uit die bepalingen
evenmin valt af te leiden, dat daarbij
voor dit speciale delict eene uitzondering
wordt gemaakt op de algemeene bepa.
lingen omtrent het wettig bewijs in
strafzaken, doch veeleer dat ter verge
makkelijking en tot meerdere zekerheid
van het bewijs dier identiteit behoudens
de in het algemeen voorgeschreven wet
tige bewijsmiddelen de bij die artikelen
aangegeven wijze van onderzoek behoort
te worden gevolgd;
dat mitsdien het O. M. is ontvankelijk
in zijne te dezer zake ingestelde straf
vervolging
dat verder door de ter terechtzitting
bijgebrachte wettige bewijsmiddelen niet
is geleverd het wettig en overtuigend
bewijs dat de beklaagde opzettelijk te
kwader trouw in strijd met de waarheid
het ter dagvaarding omschreven proces
verbaal heeft opgemaaKt en ondertee-
kend met het oogmerk om het als echt
en onvervalscht te gebruiken, waaruit
volgt, dat zoowel voor de primair als
subsidiair den beklaagde bij dagvaar,
ding ten laste gelegde feiten het bewijs
ontbreekt en hij mitsdien van het hem
ten laste gelegde behoort te worden vrij
sproken.
Verdediger van beklaagde was Mr. F.
A Bijvoet.
Uitspraken:
1. J. Swart, opperman te Purmerend,
verduistering, 3 maanden gevangenis
straf.
2. W. Kok, los werkman te Zaandam,
beleediginig ambtenaar in functie en
wederspannigheid 14 dagen gevangenis
straf.
3. G. Evers, sigarenmaker, zónder
vaste woonplaats, mishandeling twee
maal gepleegd, 3 weken gev.straf.
4. H. Snijder paardenkoopman te Am
sterdam, mishandeling van een dier, 14
dagen gev.str.
5. A. de Looper, werkman te Haar
lem, wederspannigheid, een week igev.
straf.
6. L. de Vries, arbeider te Purmerend
diefstal, een week gev.straf.
7. H. Busch, koopman te) Oostzaan,
diefstal van vee uit de weide, 9 maan
den gev.straf.
laars zijn aan het werk om hier en diende, want in den hoek stond' een;
daar m het oude gebouw muren uit te haveloos bed. Te midden van dien
breken en veranderingen aan te bren- 1 armoedigen rommel liep een kleinen
gen. Zij hebben echter ook geen baast jongen heen en weer. die een klein
eu hebben er nu hun gemak van ge-wurm in een toegespeld pak van nau-
nomen om hun tweede ontbijt te ver- welijks vier weken met een hongerig
orberen. Op den trap van het direktie- oud-mannetjes-gezicht op de armen
gebouw aan m,ju linkerhand, waar suste Het baalte hem welniK of hij
vroeger de „Personalien" van de nieu-
we gevangenen werden opgenomen, zit
ten een paar opperlui met wijde, open
hangende boezeroenen over de ruige,
behaarde borst, tegen de deurpost ge
leund en bijten in een dikke „Ilulle"
(boterham).
Tegenover me, voor het hoofdge
bouw van de gevangenis, dat met zijn
achterkant aan de Spree staat, ravot-
SS J» '.woning" zat een a£ge;
de leege stop altijd weer opnieuw in
den mond van het wicht schoof. Het
doordringende schreien hield geen
oogemblik op. het bekende schreien
van heel kleine kinderen, waarbij
geen tranen te voorschijn komen. De
moeder was niet thuis en geduldig
bleef de kleine dreumis maar heen en
weer loopen met het wurm in de
een breeden booggang. De jeugdige be
woners van het holle gebouw hebben
maar het hoogst noodïge aan met het
het oog op het warme zomerweer en
nog meer met het oog op de schraal- ijv(,ri en vulden de Hossen v00r een
heid van moeders portemonnn,o de ^eevfrij met ongebleekt mohair. Eea
k'lpmfi mpisifis p#»ti iiii-k-iA on fto L-loino - - -
tobde moeder in het midden van het
ertrek achter een groot wiel; tegen
over haar een aankomend meisje, even
eens achter een wiel. Beiden draaiden
Gehomologeerd.
Door de Arrond|;sements-Rechtbank
alhier is heden gehomologeerd het ac-
coord van 15 in het faillissement van
Jan Dil, aannemer, wonende te IJmui.
den.
Uit de Omstreken.
Overveen.
Woensdagavond had het logement
van ouds het raadhuis alhier eene ver
gadering plaats van Koninginnedag.
Uit het verslag van den penningmees
ter bleek, dat er over het afgeloopen
jaar wel een tevredenstellend saldo was,
doch dat de kas versterking noodig had
door de aanwinst van nieuwe leden.
Er werd- besloten, dat de kinderen van
alle scholen in deze gemeente op den
kleine meisjes een jurkje en de kleine
jongens een kort broekje, dat door
bretels over het hemd wordt opgehou
den of een broekje met vast lijfje, een
soort hansopvorm. Bij deze uitrusting
behooren een paar vuile bloote been
tjes en niet minder vuile gezichten.
Ik heb nog zelden zulke intens vuile,
iimig groezelige kindergezichtjes ge
zien als van deze kinderen, waarop
huilpartijen en verkouden neusjes hun
ne zichtbare sporen hadden achterge
laten, vermengd met stof en roet. Daar
in de „woningen" van het groote huis
geen water is, is het waarlijk geen
wonder, dat moeder de vrouw er zich
met een „Jantje van Leiden" afmaakt,
en alleen in den uitersten nood, wan
neer de neuzenverkoudheid barer
spruiten het maximum bereikt heeft,
met een tip van haar rok of van haar
groezelige schort even een energische
veeg beschrijft over de onbeschrijfelijk
smerige gezichten barer huwelijkspa'n-
den, na afloop van welke proceduur ze
haar kinderen weer daar buiten de
deur om qp de corridor te spelen.
Daar is meer plaats dan binnen. De
kinderen hebben er het rijk alleen en
mogen er ravotten naar hartelust. De
breede uitgesleten trappen, de donkere
schuilhoeken van de holle gangen, wel
ke de zijvleugels met het hoofdgebouw
verbinden, vormen een uitstekend speel
terrein voor de kleintjes. Ik laat me door
den Hausverwalter die door den huis
jesmelker is aangesteld om de heeren
op te halen en de orde te bewaren, den
weg wijzen door het sombere, verwaar
loosde gebouw. Het is een bonkige, man.
ke kerel met een norsch gezicht, die ook
in een vroegere periode van het huis,
als cipier goede diensten zou hebben ge
daan. In zijn functie als „Hausverwal
ter" weet hij zich onder de bewoners
ook respect te verschaffen. Op onzen
rondgang kwamen we op de hoogste
verdieping, waar een man en een vrouw
tegen het raam leunden en naar bene
den keken op de binnenplaats. Beiden
zagen er even slordtg en verwaarloosd
uit. De man leek me het echts type van
een „verkommen genie", dat betere da
gen gekend had. Men kon het hem aan
zien, dat hij vroeger een heer geweest
was, maar de drank had hem waar
schijnlijk aan lager wal gebracht; daar
van getuigden het opgezette, roode ge
zicht en de uitpuilende oogen. Zooals
hij daar met zijn grijzen kop in zijn
shabby genteel kostuum achteloos te
gen het kozijn leunde, en ons daarbij
nieuwsgierig opnam, deed hij mij den
ken aan den ouden dronken tooneelspe-
ter uit Gorki's Nachtazyl.
Waarschijnlijk had hij iets uitgehaald
legen het uitdrukkelijk bevel van den
Verwalter, ten minste plotseling was ik
getuige van een hevige woordenwisse
ling, waarbij de manke reus woedend
tegen hem uitvoer. De vloekende, zwa
re stem dreunde door de holle ruimte.
Het verkommen genie liet zich evenmin
onbetuigd. Op zijn wijde, afgetrapte pan
toffels „schlürfte" hij achter ons aan,
druk gestikuleerend en mij bij zijn ver
dediging steeds aankijkend. 'n Skan-
dal, was man sicli alles hier gefallen
lassen muss gilde hij met opgeheven
vuist, terwijl hij weer naar zijn oude
plaatsje terugslofte.
Op eiken corridor, waar wij belandden,
herhaalde zich steeds hetzelfde schouw
spel. Links en rechts lange rijen cellen,
door zware met ijzeren bouten beslagen
deuren afgesloten. Het geheele gebouw
heeft een goede twee honderd kleinere
en grootere cellen, het juist aantal kon
mijn mentor niet opgeven, waarvan
veertig cellen verhuurd zijn aan fami
lies, terwijl een aantal anderen als werk
plaatsen gebruikt worden. In de cel,
waar Frits Reuter gevangen zat, staat
nu een timmerman aan zijn schaafbank.
Boven elke genummerde en van een
ander "meisje van een jaar of tien
schilde intusschen bandag een paar
komkommers af en in een kinderbedje
in den boek sliep een zuigeling rustig
met de leege stop in den mond, niet
tegenstaande dozijnen vliegen over bet
gezichtje wandelden.
Wie nu meent, dat de arme men-
scben bier in de voormalige gevangenis
voor een bagatel een onderkomen heb
ben gevonden, vergist zich.
Daar waren families die 12 Mrk.
(f7.20), 15 Mrk. (f9.—), zelfs IS Mrk.
(f 10.80) buur per maand moesten be
talen. De huren van arbeiders wonin
gen worden hier steeds bij de maand
gerekend.) Dus ruim een rijksdaalder
in de week voor één vertrek zonder een
enkel gerief behalve de vaste kachel!
Op elÊen corridon is een kraan met
spoelbak, doch de aanwezige privaten
zijn totaal onvoldoende en ontzettend
onzindelijk. Waarom, ze er dan blijven
wonen? Het antwoord dat ik kreeg,
leek me niet erg steekhoudend. „Wn
zijn bier in bet centrum van de staa
en de kinderen kunnen naar har
telust spelen."
Ik sta. weer buiten op den drukken
Molkenmarkt en wacht op mijn tram.
Plotseling voel ik een tik op mijn arm
en omkijkende, zie ik daar het shabby-
genteel verkommen genie staan, dat me
op zijn uitgetrapte sloffen is nageloo-
pen. „Sind sie nicht von den Presse,
mein Herr Bitte sclireiben sie mal
scharf über den Verwalten!" Waar
de vriend, ik schrijf in geen duitsclie
bladen." Teleurgesteld draaide de an
der zich om eu slofte weer terug naar
zijn hol.
K.
testsrtoïstïhe
door bemiddeling van ue l5rm« 0LAA88.'5W
er. EÏJüm
Gister. Heden
W«.12An2 Dl. 13132.
elke school zal kunnen gebruiken.
Brieven uit Berlijn
(Van onzen correspondent.)
verjaardag van H. Majesteit een feest
zouden hebben. Voor elk kind werd /0.50 kijkgaatje voorziene deur staat links
u:tgetrokken, zoodat voor ruim 1000 kin- J de oppervlakte in vierkante meters,
deren dit reeds meer dan 500 bedraagt. Audits het aantal ge\angenen. dat
Aan elke school zal het Hoofd eene1 "l6"1 opgeslotein vermeld Daar
i znn kleme cellen voor een persoon,
commissie ter zode staan d.e naar hare (J gTootere ïan 32 73, 97 vierkante
beste inzichten de uitgetrokken som voor oppevlakte voor 2—8 personen.
Sommige hebben maar een getralied
raam, andere twee, op manshoogte
boven den vloer. Naast de deur is bij
j vele cellen nog een breede gleuf, waar
schijnlijk indertijd daar aangebracht
voor den cipier om dezen in staat te
i stellen, den gevangene beter te bespie-
Van een huisjesmelker en van een den.
voormalige eeuwen-oude gevangenis. I deze sombere .woningen"
zonder waterleiding en zonder privaten
o, j trof ik op alle verdiepingen vele fa
milies. Bijna overal een grenzenlooze
Berlijn, 13 Augustus 1903. rommel en een verwaarloosd, diep
Door een poort vóór aan de Mol- treurig interieur. Meestal bestond het
kenmarkt naast het oude Ambtsge- geheele meubilair uit een paar lage
richt kom ik op een kleine plaats, loop bedden met vuile, uitpuilende buit-
recht tegenover weer een tweede poort zakken, waarin hier en daar een man
door, waarboven vroeger met groote of een aankomende jongen overeind
letters bet woord „Hausvoigtei" te le- rees, wanneer we op den drempel ver
zen stond, maar de letters zijn naar be- schenen, verder een vervallen keu-
neden gevallen en hebben "alleen een kenkast. een stoel, een tafel, alles „auf
litteeken in den muur achtergelaten, 's gerade wohl" neergezet voila
en kom nu op een groote vierkante tout.
plaats, de vroegere binnenplaats van i Het vertrek, dat als slaapkamer,
de gevangenis. keuken en woonkamer moest dienst
Rondom hooge, vuil-gele muren met doen. diende bij velen overdag nog
kleine getraliede vensters, waarvan als werkkamer.
sommige kort geleden zijn uitgebroken j Op onzen rondgang een hoek van
om voor grootere plaats te maken. een corridor omslaande, hoorde ik
Successievelijk zullen ook in andere j uit een dichtbij gelegen cel, waarvan
cellen de kleinere raampjes door groo- i de deur openstond, het klagelijk
ter vervangen worden, maar de pack- schreien van een klein kind. Naderbij
ter maakt er geen haast mee, hij ver- gekomen, keek ik in een onbeschrijf-
huurt zijn „woningen" ook wel in hun .lijk interieur, op 't eeijste gezicht
ouden staat. Een stuk of wat metse- werkplaats, maar dat ook als woning
Xt-chison Topeku, Cotuni
Denver Rio Grande
Erie's
Kansas City Èonth
do. prrf.
Missouri Kansas Texas, Com.
National B. R. of Mexico
New-Yors Ontario
Norfolk Western
Rock Island Cy.
Southern Paciöe
Southern Railway*
Onion Pacific
W abash t
American Car
New-Orleans R. Oo.
Steels
KoninkL Petroleum Maataob.
Columbia
?>rand Trunkof Canada
19 207/,
341/, 3d
IS 101/4
17 lAS/s
217, 22
60 621/,
217/8 2478
421/j 44i/g
191/, 21
701/» 7—l/a
19 29»/,
3lt33
10V, 11.
21*/., 23
437 450
373ste Staatsloterij.
Tweede Klasse. 4e Lijst.
13 Aug. 1903.
Nr. 3949 f 400.
Nr. 11539 f 1O0.
Prijzen van ƒ30.
1225645004 9108134431517918530
108 28815301 9968134581Ö19C18679
197 3050 674110674141981519918929
749 3394 604810854 143691547219035
1347 3784 627211114145601615019608
1476 3804 660711206147931629819584
16223853715311676148O01632919591
16334052730011715148061703919682
16564183770112350148591720719678
17524273 783212356148711773619829
1770 42S6 8863128641501717741 19936
1888 4504 8992130301508817923 20198
2127 4542 905613058151011826120236
2240 4782 9062130921510918367 20360
Burgerlijke Stand.
Ondertrouwd
Aug. 13. P. J. KopsP. J. Carlier
J. J. ten BoschA. M. v. d. Eijkkof
L. BolkesteinA. Bronsveld; C. do
WijmanJ. M. Soellaart; L. W. Tib-
be—M. H. de GraaffG. A. Degenaar
J. W. de JongG. MeppelinkK.
W. Homkes.
Getrouwd
Aug. 13. H. J. van der VeerA. G.
VasenD. H. EzermanM. S. Stolp.
Bevallen 11 Aug.: C. S. Kijkwer
Geerke d. 13 Aug.: A. Polderman
Siffels d. T. GoversPalland z.
11 Aug.G. E. van Leijenhorst—
Bouwinkelman z. 13 Aug. H. de
BraalVessel d. J. S. M. van den
NouwlandLoerakker z. 12 Aug.
J. BuurHooglugt z. 13 Aug. A. C.
-an BeekPollé d.
Overleden 11 Aug.: H. van Amstel
83 j. M. v. Ileemskerckstr. 12 Aug.:
N. H. van Eijkern 8 m. z. Delftskade.
M. J. Maassen 15 m. z. Delftskade.
M. RekmanKempenaar 50 j. Voor-
tingstr. 13 Aug. H. Huijber 57 j.
Rozestr.
