NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
Haarlemmer Halletjes.
21e Jaargang.
No. 6275
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
MAANDAG 14 DECEMBER 1903.
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
PER DRIE MAANDEN: Van 1—5 regels 50 Cts.iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem ƒ1.20 Haarlem van 15 regels 0.75, elke regel meer 0.15. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der \vs3tÊ?fê*i L - n» *1 i-t ~kL
gemeente) v j Groote letters naar plaatsruimte. Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Franco per post* door'Nederland' 1 L65 (Pj[fel Kleine advertentiën 3 maal plaatsen voor 2 maal betalen.
Göïlusfreerd Zondagsblad, 'voor Haarlem' a37}f Hoofdbureau en Drukkerij: Zuider Buitenspaarne No. 6.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 122.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Bijkantoor: Groote Houtstraat No. 55. Telefoonnummer 724.
Abonnementen en Advertentiën worden aangenomen door onze Agenten en door alle Boekhandelaren en Courantiers. Met uitzondering van het Arrondissement Haarlem is het uitsluitend recht tot plaatsing van Advertentiën
en Reclames betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, opgedragen aan het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Azn. te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicitc Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs, 31bis Faubourg Montmartre.
Dit nu turner bestaat uit
acht bladzijden.
Eepate Blad.
Haarlem's Dagblad Tan 14 Dec.
bevat:
Blad A. Buitenl. Overzicht, Ka-
Haarlemmer Halle-
Binnenl. en Stadsberichten.
Blad B. Rubriek voor Dames,
Sportpraatje, Berlijusche Brief,
Binnenl. en Kerknieuws.
Bovendien behoort bij dit nummer
fan ons blad no. 171 van ,,De Zater-
dagavond", bevattende o.a.
De Oom uit AmerikaEen gereser
veerde coupé Iets over 't leven van
vuurtorenwachtersEen dwergenvolk;
MoppentrommelFeuilleton.
Uuitoulandscli Overzicht
Bij de debatten in den
8I DUITSCHEN RIJKSDAG
over de begrootingen kwam natuur
lijk ter sprake het al of niet bestaan
van misstanden in het Duitsche le
ger en werd daarbij aangehaald het
werk, waarover zooveel te doen is ge
weest, dat van luitenant Bilse te For-
bach. waarin deze in romanvorm het
garnizoens leven in Duitschland he
kelt en dat hem gevangenisstraf en
ontslag uit den dienst heeft gekost.
De minister van oorlog sprak gis
teren over de toestanden te Forbach,
die niet alleen het Duitsche volk,
zei de minister, maar ook het Duit
sche leger ten diepste geschokt had-
De naam Forbach die eens van
goeden klank was, stond nu in kwa
den reuk.
Wat in het boek van luitenant Bilse
stond, was gedeeltelijk waar. Officie
ren die zich zoo misdragen hadden
als in het boek stond, waren geen of
ficieren in den zin van Pruisische of
ficieren. Als het waar was, wat de
socialisten zeiden, namelijk dat dit
een gevolg was van het militarisme
en het daarbij gevolgde stelsel, moest
het heele Duitsche volk, dat sedert
100 jaar den dienstplicht had, zwak
hoofdig zijn. Dit kon echter niet zijn,
want het Duitsche volk heeft met
IS geestkracht en weergalooze vlijt een
groot deel van de wereldmarkt ver
overd.
Ten slotte geeft de minister dan
toch toe dat de beschreven misstan
den bestaan, waaraan trouwens nie
mand twijfelde.
Het
JAPANSCHE
parlement is ontbonden.
We spraken in ons overzicht van
gisteren over de mogelijkheid van
een aftreden van het kabinet en het
daarmee samenhangend gevaar dat
een meer oorlogszuchtig ministerie
zou optreden, wat de hoop op het be-
j waren van den vrede zeer zou ver
kleinen. De Keizer heeft nu een an-
deren weg gekozen het ministerie
blijft voorloopig en er wordt een be
roep gedaan op het Japansche volk,
jdat nu bij de verkiezingen voor het
parlement zich kan uitspreken of het
j't eens is met de afkeuring van het
ministerieel beleid, zooals die was op
genomen door het nu aftredend par
lement in het adres van antwoord.
Dit luidde in zijn geheel
Uwe Majesteit heeft de goed
heid gehad vandaag in per
soon de beraadslagingen van het par
lement te openen, en heeft een harte
lijke boodschap uitgesproken, welke
1 de Kamer met levendige erkentelijk
heid heeft ontvangen. Het Japansche
rijk is thans op zijn toppuntzijn te
genwoordige toestand is zonder we-
I dergade sedert duizend jaren. De le
den van Uwer Majesteits Kamer van
I vertegenwoordigers betreuren het diep
dat in zulke hachelijke omstandig
heden, waarbij het lot van de natie
betrokken is, het beleid van het ka
binet zoo weinig in overeenstemming
is met den toestand, en dat dit be
leid er "niet op uit is den nationalen
invloed te verhoogen. Het is duide
lijk dat het beleid van het ministerie
onvereenigbaar is met den vooruit-
jgang van het rijk, daar dit zuiver
binnenlandsche politiek en een poli-
jtiek van schipperen is. Zijn diploma
tie heeft schipbreuk geleden, en wij
vragen nederig' aan Uwe Majesteit,
den toestand te overwegen. Dit ant
woord, dat ingegeven is door zorg
voor den vooruitgang van het rijk,
vertolkt de wenschen van de natie."
Later op den dag is bij de Kamer
een interpellatie ingekomen, verkla
rende dat het langer dralen in de
regeling van de onderhandelingen
;met Rusland een bron van verdriet
J voor het land was en den vrede in het
I Oosten in gevaar dreigde te brengen.
De interpellatie vraagt bovendien
dat de regeering den voortgang zal
mededeelen die tot dusver in de on
derhandelingen bereikt is.
Het antwoord is geweest de ont
binding van het parlement. Eerst had
men nog gehoopt dat het parlement
het adres van antwoord nog zou wij
zigen, maar het was daarvoor niet
te vinden.
Wij zullen nu weldra weten of wer
kelijk de overheerschende stemming
onder het Japansche volk een oor
logszuchtige is. Is dit het geval dan
zal er natuurlijk ook een oorlogszuch
tig parlement worden gekozen, dat
misschien in nog krasser bewoordin-
'gen het regeeringsbeleid afkeurt, het
optreden van vecht-ministerie nood
zakelijk maakt en wat er dan gebeu
ren gaat is niet moeilijk te raden.
Onder de tegenwoordige omstandig
heden zullen de verkiezingen voor het
nieuwe parlement zeker spoedig
plaats hebben.
De oorlogszuchtige stemming van
de republiek
COLUMBIA
is gauw bekoeld, trouwens haar plot
seling aanvallende houding was moei
lijk au sérieux te nemen.
Er wordt dan nu ook gemeld dat
het voortrukken der troepen (zouden
ze werkelijk al op weg zijn geweest?)
is afgelast. Panama kan dus gerust
zijn, Columbia volhardt in zijn pas
sieve houding.
Men weet dat in
ZUID-AFRIKA
verschil van gevoelen bestond naar
aanleiding van het al of niet invoeren
van Chineesche werkkrachten. Thans
wordt vernomen dat het geschil tu&-
schen Botha en Grove, de stichters
van het Transvaalsche landssyndicaat
dat een gevolg was van de houding
van den Bóeren-generaal tegen het
Britsche bestuur inzake de Chineesche
arbeiders, nu naar genoegen is gere-
geld. Er is tusschen hen een overeen
komst gesloten, waarbij Botha zich
[verbindt zijn vijandige houding
tegen Milner te laten varen, terwijl
Grove zich verplicht een beroep op
j het rijk te doen om het doel van het
syndicaat, dus het verkrijgen van
hulp voor Engelsche, koloniale en
i Bóeren-pachters, te steunen.
j
Stadsnieuws
Haarlem, 12 December 1903.
j De Quaestie der Ziekenbriefjes.
I Naar aanleiding van ons bericht in
j'v vorig nummer aangaande zieken-
j boefjes aan de Conrad kunnen wij
mededeelen, dat de heer Ootmar
(hoewel anders zooals men wel weet
'steeds tot welwillendheid geneigd
!ge-.i«n«' heeft tegenover de Directie
jv-m d- Conrad tot geen onverplichte
j diPnsten te zijn gehouden, waar de
Directie door de aanstelling van een
Kasten medicus voor de Ongevallen
wet, tegenover hem allerlei scheve toe-
standen in 't leven heeft geroepen ten
i opzichte van zijne patiënten.
I De weigering van den heer Ootmar
i steunt dus geenszins op een gril, maar
.heeft wel degelijk een principieelen
basis.
i Wat den heer Mulder betreft kun-
jnen wij mededeelen, dat terwijl den
j lOden Dec. door den voorzitter van
het iZekenfonds, den heer P. Goed
koop Dz., bij aanplakking den werk-
i lieden werd aangeraden, niet naar
de doctoren Mulder en Ootmar te
gaan, reeds den 12den daaraanvol
gende de heer Goedkoop moest komen
.verklaren, dat zeer ten onrechte en
tot zijn spijt de naam van Dr. Mulder
jwas genoemd geworden, claar bij na-
der onderzoek gebleken was, dat Dr.
j Mulder alleen geweigerd heeft, een
briefje te teekenen voor een werkman,
I die volstrekt niet ziek was."
Dit „nader" onderzoek had derhalve
wel vóóraf mogen geschieden,
j De heer Ootmar heeft de zaak bij
den Geneeskundigen Kring aanhan
gig gemaakt.
I Protestantsche Kiesveree-
niging.
Vrijdagavond heeft bovengenoemde
i kiesvereeniging in een druk bezochte
vergadering hare houding inzake de
Raadsverkiezing bepaald. En de ge
nomen besluiten zijn in zooverre
merkwaardig, als daarbij afgeweken
wordt van het oorspronkelijke plan
om samenwerking te zoeken met de
i antirevolutionaire kiesvereeniging al-
hier.
Immers, de candidatuur van den
heer Florijn in I wordt niet gesteund.
Voor dat district stelde de Protestant-
sche Kiesvereeniging de heeren P.
Goedhart en Mr. H. Ph. 't Hooft, de
laatste in deze verkiezing een nieuw
i man.
Mr. 't Hooft heeft evenwel, naar wij
j uit de beste bron vernemen, wegens
drukke werkzaamheden ditmaal voor
een candidatuur voor den Gemeente-
I raad bedankt.
j In district III werd gesteld de heer
Vincent Loosjes, die daar, zooals men
weet, ook reeds "esteld is door den
Kieskring, de R.K. Kiesvereeniging.
I de Liberale Unie en allerwaarschijn-
lijkst ook door Burgerplicht daar ge
steld zal worden.
i Volkskiesvereeniging.
i Voor een flink bezette zaal sprak
gisteravond de heer Gerritsz van
I Haarlem voor de onlangs opgerichte
I volkskiesvereeniging te Schoten.
Spreker behandelde in 't kort de ver-
I andering der productiewijze van vroe-
j ger tot nu en het ontstaan daardoor
j van de klasse der loonarbeiders. Als
gevolg daarvan de drang naar orga-
I nisatie bij de arbeiders om te trach-
i ten, de meer-waarde voor den pa-
troon zoo klein mogelijk te doen zijn.
i Verder behandelde spreker de indi-
j recte belastingen, waardoor de ar-
beider, hetgeen hij aan de eene zijde
J door verhooging van loon etc., wint,
af-
aan de andere zijde weder moet
I staan. Om dit nu te voorkomen,
liet noodig. dat de arbeiders hun ver-
tegenwoordigers hebben in het parle-
ment. Daarom ried spreker den arbei-
j ders van Schoten aan zich te organi-
I seeren in een volkskiesvereeniging,
j vooral met het oog op de algemeene
i verkiezing in 1905. De gemeente Scho
ten toch behoort onder het kiesdis-
trict Beverwijk, voor welk district zit-
j ting heeft de tegenstander der neu-
1 trale arbeiders-organisatie, de heer
j Passtoors. Verder kan de Volkskies-
i vereeniging nuttig zijn voor de ver-
j betering der plaatselijke belangen.
S O.a. noemde spreker de slechte ver-
i lichting van liet stadsgedeelte van
j Schoten, het slechte drinkwater, ge-
brek aan brievenbussen, waterplaa 1-
sen enz., hooge belasting, geen scho
len, gebrek aan toezicht op den hui
zenbouw, enz.
Na eenig debat werd de vergadering
gesloten.
Tuinbouw.
De afdeeling Haarlem en Omstre
ken der Nederlandsche Maatschappij
voor Tuinbouw en Plantkunde verga
dert op Maandag a.s. in 't Gebouw
„Weten en Werken" alhier.
De agenda bevat
1. Ingekomen en uitgegane stukken.
2. Verkiezing van twee bestuursle
den wegens periodieke aftreding van
de heeren J. D. Onderwater als Voor
zitter en P. W. Voet als Secretaris-
Penningmeester.
3. Opgave van punten voor de Win-
terbijeenkomst.
4. Behandeling van het in de vorige
vergadering gedane voorstel tot wij
ziging van Art. 4 van het Huish. Re
glement, hetwelk dan zal luiden „De
gewone leden der afdeeling betalen
een jaarlijksche contributie van ƒ5.—
De bloemkweekers en tuinbazen eene
van ƒ3. Tuinknechts en leerlingen
betalen 2.50, zij hebben beneden 18
jaar geen stemrecht. De Donateurs
betalen een jaarlijksche contributie
van 25. Van de contributie van 5
wordt twee gulden en van die van
3.en 2.50 één gulden aan de alge
meene kas afgedragen."
5. Lezing van den heer H. de Greeff
te Frederiksoord over„Het snoeien
van onze vruchtboomen.".
6. Wat verder ter tafel komt.
7. Onderlinge tentoonstelling.
Een trouwe opkomst wordt vrien
delijk verzocht wegens belangrijkheid
van punt 4.
Hondententoonstelling.
Dat de hondententoonstelling, wel
ke in het laatst van Januari a.s. te
Haarlem zal worden gehouden, zich
in veler sympathie mag verheugen,
blijkt ongetwijfeld uit het feit, dat
nu ruim 150 speciale prijzen daarvoor
zijn uitgeloofd. Deze bestaan uit geld
prijzen, kunstvoorwerpen en medail
les een en ander onverminderd de
gewone prijzen, door de tentoonstel
ling gevende vereeniging beschik
baar gesteld deze toch bestaan in
geld en als iets nieuws uit artistiek
bewerkte kruisen.
M u s e uin van Kuns t nij ver-
heid Haarlem.
In het Museum van Kunstnijverheid
te Haarlem is gedurende eenigen tijd
een werkstuk tentoongesteld, dat ze
ker in verband met het feit, dat op
het gebied der zilversmeedkunst he
den ten dage zooveel op mechanischen
weg verkregen wordt, van beteekcnis
mag worden genoemd.
Het tentoongestelde bestaat uit twee
vazen, elk ter hoogte van 32 c.M.
gedreven uit vlakke platen in Tom-
bach-metaal en gemonteerd met zil
ver. De algemeene vorm der vazen is
zeer eenvoudig en bestaat uit versier
de vakken, die met de glad-gepolijste
gedeelten van den hoofdvorm eene
treffende afwisseling vormen. De ver
siering dezer vakken is geïnspireerd
door het Indisch ornament en bestaat
uit motieven van lofwerk en vogels,
die met de meeste zorg geciseleerd
zijn.
Het geheel vormt een treffend be
wijs, dat er op dit gebied van het
kunstambacht artistiek werk ten on
zent kan vervaardigd worden en werd
uitgevoerd door den lieer F. Zwollo,
leeraar aan de School voor Kunstnij
verheid te Haarlem.
De handwerken van de dames Ree-
sema en Nierstrasz zullen a.s. Zondag
nog tentoongesteld zijn.
Zondag is de tentoonstelling kos
teloos
De (laders gearresteerd.
Onder de gevonden voorwerpen in
ons nummer van gisteren vermeld,
heeft men kunnen lezen een zestal
zilveren lepeltjes, waarom een geel
bandje, henevens een potlood. Deze
vondst heeft aanleiding gegeven tot
ontdekking der daders van de laat
ste twee inbraken.
De lepeltjes, die het eigendom ble
ken te zijn van één der bestolenen,
waren n.l. in de Lepelstraat, het ge
deelte Groote Markt tusschen de
paaltjes, in den vroegen morgen na
de inbraak gevonden door een poli-
tie-agent, even nadat door genoem
de straat een tweetal bij de politie
welbekende personen waren geloopen.
Het vermoeden viel dus aanstonds
op deze beide jonge mannen.
Zij werden dan ook Vrijdag gear
resteerd en aan een scherp verhoor
onderworpen, dat tot resultaat had
dat beiden bekenden zich aan de in
braken in de Boerensteeg en aan den
Schotersingel te hebben schuldig ge
maakt.
De gestolen jas van den heer Fei-
kema is door de recherche te Am
sterdam opgespoord.
De daders zullen naar het Huis van
Bewaring worden overgebracht.
Instructie.
Vrijdagmiddag werd eene instruc
tie gehouden in de zaak der aanva
ring van den botter Urk 38 door de
Hunze 2. waarbij schipper H. E. Bak
ker over boord sloeg en verdronk.
De zoon van den schipper verklaar
de dat de schuld der aanvaring lag
aan de Hunze, die uit den koers was,
en ook door tijdig stoppen het onge
val hadden kunnen voorkomen. Ook
andere getuigen verklaarden in ge
lijken geest.
Haarlemsch Gem. Iioor.
In de j.l. Dinsdag gehouden verga
dering van bovengenoemd Koor heeft
de heer Faber zijn functie van presi
dent neergelegd.
In het Douche Badhuis
aan den Koudenhorn zijn in de af ge
loopen week genomen 407 baden en
op het Leidsche Plein 210.
Een ZaterdagaTondpraatje.
Met aandoening heb ik onlangs ge
lezen, dat de Nederlandsche Bond van
Horlogemakers zich tot de Regeering
heeft gewend met het verzoek, om
eenheid van tijd in te voeren. Im
mers, van de ongelijkheid van tijd
moeten zij het juist hebben. Als ons
horloge of onze klok voortdurend ver
schilt met andere horloges of klokken,
dan gaan wij naar den horlogemaker,
anders niet. Daarom noem ik het
adres van de horlogemakers een no
bel besluit. Voorwaar, er zijn nog
brave menschen in de wereld.
Overigens wil ik niet zeggen, dat ik
mij persoonlijk voor de gelijkmaking
van den tijd zoo druk zou willen ma
ken. Toen de Greenwichtijd voor de
spoorwegen werd ingevoerd, is dat
heel lastig geweest. Wordt er nu een
heid van tijd verkregen voor maat
schappelijk en spoorwegleven, dan
zullen wij weer moeite hebben, om
ons ddaraan te gewennen. Laten we,
wanneer eenmaal iets geregeld is,
toch niet telkens weer aan verande
ring denken. Vooral niet als er in
engeren kring nuttiger dingen te doen
vallen en dat is hier het geval. Kon
ik er wat aan doen, dan zou ik wil
len, dat de twee deskundigen, die de
uurwerken verzorgen van de Groote
Kerk en van de kerk op het Spaarne
het samen eens werden over den tijd.
Nu is dat het geval nietde heeren
verschillen gewoonlijk vijf minuten,
soms meer. Het kan gebeuren, dat
iemand de Turfmarkt overgaande te
tien uur. zonder onderweegjes aan
komt op de Groote Markt te kwartier
over tienen. Dit brengt méér men
schen in de war, dan de tweeërlei
tijd van dagelijksch leven en spoor
weg-maatschappij. Wie of er nu ge
lijk heeft, de klokkenist van de Groote
Markt of die van 't Spaarne, laat mij
koud. Alleen verzoek ik hun vriende
lijk het samen eens te worden. Het
zoxi een gewaardeerde Nieuwjaars
surprise wezen, wanneer met ingang
van 1904 dergelijke overeenkomst tot
stand kon worden gebracht.
Niet alleen daarom zullen verschil
lende menschen naar het einde van
1903 verlangen. Vooral in Haarlem
hebben wij haast om een nieuwe pe
riode te beginnen. Het jaar 1903 heeft
velen onzer in financieelen zin niet
zooveel goeds gebracht, dat we er op
gesteld zouden wezen, het langer te
doen duren.
„Banken vallen om", zegt mijn
waarde neef Wouter, „en wat krijgen
wc er voor in de plaats? Nieuwe
Kiesvereenigingen Daar wordt mijn
portemonnaie niet vetter van." Ik
kan deze beschouwingen in al haar
geldzuchtige dorheid niet deelen. De
mensch kan niet alleen om en nabij
Banken leven, hij is ook kiezer en
zooals we binnenkort weer zullen ko
men staan te vernemen neemt daar
door zeer belangrijke plichten op
zich. Toch heeft Wouter geen onge
lijk. Volkskiesvereeniging te Schoten,
vrijzinnig-democratische Kiesvereeni
ging te Haarlemhet kan niet op.
Wat die omvallende banken be
treft. onze Hillegomsche naburen zijn
daar zóó van geschrokken, dat ze van
geen Bank meer schijnen te willen
weten en precies doen als teerbezorg-
de moeders, die, wanneer kleine
Jantje zijn vingertje gebrand heeït
aan de kachel, er gauw een hekje om
gaan zetten, niet bedenkende, dat
Jantje straks aan dat hekje zijn klei
nen teen zou kunnen stooten. Ik be
doel te zeggen, dat de Hillegommers
plannen hebben voor de oprichting
van een coöperatieve Bank. Zouden
ze denken, dat die instelling nooit
dwars zou kunnen gaan Dat alle
coöperatoren door en door voorzichr
tige, geschikte en brave menschen
zijn Als dat waar was, dan zou ik
in den trant van de slagers, die een
malsch dier hebben geslacht en daar
voor de klanten willen optrommelen,
uitroepen„Nu allen naar de coöpe
ratie
Maar helaas, zoover is het nog niet.
In de coöperatie blijft het individu.
En dat individu, naar we weten, is
zwak en slecht en behept met vele ge
breken en vooroordeelen. Tot de laat
ste behoort o. a. dat hij er volstrekt
niet op gesteld is, dat zijn vakgenoo-
ten (in een booze bui spreekt hij ook
wel van „die lamme concurrenten")
ook maar eenigszins op de hoogte zou
den kunnen komen van zijn han
delstransacties en van zijn finan
cieelen toestand. En nu heeft ook een
coöperatieve Bank een Raad van Toe
zicht noodig, of een Raad van Be
heer, of een College van Commissaris
sen zooals men dat noemen wil en
't is zelfs, in den tegenwoordigen tijd,
waarschijnlijk, dat van hen een toe
zicht zal worden gevorderd niet in
naam, maar in der daad. Zal dus de
Commissaris, bloemist A., precies op
de hoogte wezen van de zaken en den
toestand van bloemist B., C., D. en
de rest van 't Alfabet Ik denk, dat
dezen daar niet veel plezier in zullen
hebben. Maar dan brengen ze ook hun
geld niet en dan kan de Bank ook
niet bestaan. Neemt men als Commis
sarissen een rentenier uit Maastricht
en een steenfabrikant uit Nijmegen,
benevens een graankooper uit Gro
ningen, dan is dat bezwaar opgehe
ven, maar zullen de menschen er al
weer hun geld niet brengen, omdat
dan zeker het toezicht niet goed kan
zijn. Ik ben dan ook bijzonder be
nieuwd, hoe onze Hillegomsche buren
dezen knoop zullen ontwarren.
Men kan zeggen, dat onze omstre
ken zich roeren. Hillegom met zijn
Bank, Schoten met zijn Volkskiesver
eeniging en Heemstede met zijn prijs
vraag voor den mooisten gevel op
Bosch en Vaart. Alleen Bennebroekis
uiterst kalm en rustig, zelfs zóó, dat
het getal van zes Raadsvergaderingen
door de wet voorgeschreven, er dit
jaar niet bereikt is, zoodat er nog
vliegensvlug twee vergaderingen
worden uitgeschreven, waarvan de
eene zoogoed als niets en de andere
heelemaal niets van belang zal op
leveren.
Wat die prijsvraag op Bosch en
Vaart betreft, weet niemand vooruit
of die het gewenschte succes zal hen-
ben, maar de ontwerper, de architect
Kuiper, verdient al hulde wegens het
denkbeeld alleen. Had men iets der
gelijks op het Kleverpark toegepast,-
dan zou dit allicht niet zoo reddeloos
bedorven zijn door rijen eentonige
huizen, allen zonder onderscheid ver
sierd met hetzelfde trararietje, allen
in hetzelfde kleurtje geverfd, ja zelfs
o wanhoop der massabouw allen
mei hetzelfde behangselDe stuk of
wat groote huizen, die midden in dit
park staan, moeten dan ook wel groo
te oogen opzetten over hun omgeving.
Toch is er in deze doodsche stra
ten, waarvan nog maar een enkel
huis. bewoond is en de mensch zich
eer een nummer, dan een persoon
moet gaan gevoelen, een poging ge
daan tot iets beters. Ik verklaar plech
tig, dat ik dat streven waardeer, ik
loof het in den mij onbekenden bou
wer, dat hij in deze desolate eentonig
heid althans eenige afwisseling heeft
willen brengen, maar ik zou hem met
een willen smeeken: laat het bij deze
proeve blijven, doe het als ik u bid
den mag, nooit weer. Het motief
voor dit bouwwerk moet een taart met
suikerwerk zijn geweestin zijn af-
metingen houdt het 't midden tus
schen een miniatuurvilla en een tuin-1
huisje. Nooit heb ik kunnen veron-
derstellen, dat een gevel zooveel
moeite kon opleveren voor den
stukadoor. Beschrijven kan ik het
bouwwerk niet, men moet het gaan
zien om het te gelooven en ik deel j
dan ook aan belangstellenden mee,
i dat het perceel in quaestie aan den
Oostkant ligt in de nieuwe straten,
dus aan den kant van de cavalerie-
kazerne. Wie Zondag soms door 't
Kleverpark gaat, moet het maar eens
gaan kijken.
De heer Kuiper stelt voor het mooi
ste gebouw op zijn terreinen belang-
rijke prijzen beschikbaar, ik zou wil
len, dat er aan den anderen kant
een boete werd gesteld op het maken
van leelijke gevels. Tegenwoordig
wordt er bij de beoordeeling van
bouwplannen door de overheid alleen
gelet op het praktische, op afmeting,
rooilijn, afvoer en zoo meer.
Waarom zou zij zich mettertijd ook
niet bemoeien met 't uiterlijk schoon
Wij menschen hebben weinig uit ons
zeiven, we moeten worden opgeleid
tot waardeering der natuur door
mooie plantsoenen, tot waardeering
van de bouwkunst door mooie gevels.
Wie die opleiding stoort door de plant
soenen te vernielen, krijgt straf. Ik
zou willen, dat wie onze artistieke op
leiding stoorde door een buitenge
woon leelijk huis te bouwen, óók
straf kreeg.
En in diezelfde lijn heb ik nóg een
grief. Namelijk tegen een orgel
draaier. Hoewel de man lange haren
draagt, moet ik wel aan zijn muzi
kale ontwikkeling twijfelen, omdat hij
zoo'n buitengewoon leelijk orgel heeft
gehuurd. De grondtonen zijn geheel
in strijd met de eischen der harmo
nie. Dit orgel, dat in 't voorbijgaan
gezegd, een groen front heeft, moet
allernadeeligst werken op de publieke
opleiding tot de kennis der muziek.
FIDELIO.
