gen en het ook niet wenschelijk is,
de stoomtram op den Wagenweg te
brengen. De door B. en W. voorge
stelde communicatie is voldoende en
over de tarieven zullen de twee maat
schappijen het wel eens worden.
Er werd bezwaar gemaakt tegen
het brengen van de tram door de Gier
straat.
Vrij algemeen is men tegen stop
plaatsen op het traject Station—Dreef,
daar zij in deze winkelstraten niet
zijn in het belang van het publiek.
Gevraagd werd, of de bepaling om
trent het onderhoud niet kan worden
uitgebreid tot de overige lijnen van
de E. N. E. T., maar men was het
er vrij algemeen over 6ens, dat het
niet aanging van deze gelegenheid
gebruik te maken om een vroeger
verzuim te herstellen.
Aanbevolen werd overweging van
het denkbeeld om een bepaling te
maken omtrent naasting der gecon-
cessioneerde lijnen, hetzij vóór, hetzij
na afloop der concessie.
Verder besprak men in de afdee-
lingen een paar punten van onderge
schikt belang.
Kinderbal.
Wij vestigen hiermede de aandacht
van de abonnë's op het gekostumeer
de kinderbal, dat den 20en Januari
a.s. zal gegeven worden in de groote
zaai van het Brongebouw.
Evenals vorige jaren worden we
der vanwege de Directie prijzen uit
geloofd voor de mooiste en geestig
ste kostuums, zoowel voor jongens
als meisjes.
Naar wij vernemen bestaat er veel
animo voor dit feest en twijfelen wij
er niet aan of evenals vorige feesten
van dien aard, zal ook dit weder goed
slagen.
De leiding is opgedragen aan de
heeren Martin.
De heeren P. van Looij, I. K. Prent
en P. Clausing Jr. hebben zich zeer
welwillend bereid verklaard om als
jury te fungeeren.
Het kinderbal vangt aan ten 7 uur,
terwijl na afloop, gelegenheid tot dan
sen voor de abonné's zal bestaan.
Kantongerecht Haarlem.
Statistiek 1903.
In het afgeloopen jaar werden voor
het kantongerecht behandeld 3215
strafzaken. Terecht stonden 3624 be
klaagden, waarvan 3319 beklaagden
veroordeeld werden tot verschillend^
straffen, terwijl 167 beklaagden wer
den vrijgesproken, 9 beklaagden ont
slagen van rechtsvervolging en op 23
beklaagden geen straf werd toege
past. daar dezen gehandeld hadden
zonder oordeel des onderscheids.
Voorts werden nog behandeld 385
burgerlijke procedures.
Centrale Werkplaats.
Men meldt ons
Door den assistent-opzichter aan de
Centrale Werkplaats der H. IJ. S. M.
alhier is gisterenmiddag te circa 5
uur persoonlijk aan een zeventigtal
werklieden aangezegd dat zij tegen 1
Maart a.s. worden overgeplaatst naar
Amersfoort ten einde aan de werk
plaatsen daar werkzaam te zijn. De
ingenieur, zoo werd meegedeeld, ver
wacht geen brieven of verzoekschrif
ten om wijziging in die overplaatsing
en kan daartoe ook geen audiëntie
toestaan, maar ruiling tusschen de
genen die ongaarne naar Amersfoort
gaan en anderen die daar niet op
tegen hebben, is onder nadere goed
keuring toegestaan.
De aangewezenen zijn28 wagen
makers, 11 schilders, 12 wagenschil
ders, 15 bankwerkers en eenige vuur
werkers.
Kippendiefstal?
Het schijnt dat de kippendieven,
die gedurende eenigen tijd de om
streken van Haarlem onveilig hebben
gemaakt, het terrein hunner werk
zaamheden naar Haarlem hebben
verplaatst. Althans hedenmorgen ont
dekte een bewoner der Emmastraat,
dat zijn kippenhok openstond en vond
hij tot zijn niet geringe verbazing
in den tuin een zak waarin een twee
tal uit het hok ontvreemde kippen
waren.
Blijkbaar is de dief dus in het vol
voeren van zijn plan gestoord en
heeft hij met achterlating van zijn
buit het hazenpad moeten kiezen.
Men zij dus op zijn hoede 1
Aangehouden.
De persoon, die vóór eenige dagen
bij een schoenhandelaar eenige bot
tines stal, is door de recherche opge
spoord, en heeft eene volledige beken
tenis afgelegd. Het is een lS-jarige
jongeling, die juist vóór eenige dagen
uit de gevangenis was ontslagen,
waar hij zijn straf heeft ondergaan
voor diefstal van een paard en wa
gen, in het vorige jaar gepleegd.
Gevonden voorwerpen:
een vrouwenzak inhoudende een
zakdoek, sleutel en vingerhoed een
zakagendaeen koperen 2'/» Deca-
gramgewichteen biezen koffertje,
gemerkt Emma Moreel No. 20, in
houdende eenige fleschjes, doosjes en
handdoeken.
Door de anti-rcvolutio-
naire kiesvereeniging „Nederland en
Oranje" wordt in district I de can-
didatuur van den heer Lasschuit aan
bevolen.
Haarleïnsche Jongelings-
Vereeniging Pred. 12la.
Op den 21sten dezer hoopt deze ver-
eeniging den feestavond te geven, die
onlangs moest worden uitgesteld. Het
programma is nieuw en goed voor
zien. Men zie de advertentie.
Binnenland
Een uitspraak van de
K. v. A. te Rotterdam.
De werklieden van den heer P. Pon
ders te Rotterdam hadden op den 28en
Dec. j.l. het werk gestaakt, wijl zij
in de houten loods niet langer kon
den en wilden werken. (Deze werk
staking is thans reeds weder opgehe
ven twee der werklieden,- zijn niet
weer in dienst teruggenomen). De
stakende werklieden riepen den len
dezer de tusschenkomst der Kamer
van Arbeid voor de confectiebedrij
ven in, die, gelijk is medegedeeld,
eene commissie benoemde, die een
onderzoek in loco instelde, en een
laatste poging tot verzoening bij den
heer Penders waagde, die echter to
taal mislukte.
De Kamer stelde in haar vergade
ring van 7 dezer, naar aanleiding
van het rapport der commissie, haar
oordeel over dit geschil in de volgen
de conclusie vast
De Kamer van Arbeid voor de con
fectiebedrijven te Rotterdam, consta-
teerende, dat bedoelde werkplaats in
een jaargetijde als het tegenwoordi
ge en verkeerende in den toestand,
waarin zij gekomen is, na het ver
bod der bouwpolitie op 21 December,
om er eene kachel te branden, te
eenenmale ongeschikt is voor het doel
waartoe zij bestemd is; in aanmer
king nemende, dat deze houten loods
na onderzoek door een harer leden,
door de Gezondheidscommissie alhier
in hare vergadering van 12 Januari
eveneens ongeschikt voor het doel is
verklaard, daar de loods allerminst
tochtvrij is en van geen stookplaats
kan voorzien wordenoordeelt, dat
de vraag der werklieden om eene
blijvend betere werkplaats al'eszins
gerechtvaardigd wasspreekt het uit,
dat de werklieden met bewijzen ge
toond hebben, dat ze de belofte van
den patroon, gedaan op 21 Dec. 1903,
n.l. „dat ze na Kerstmis een betere
werkplaats zouden hebben", ten volle
geloofden, daar ze tot den 25en Dec.
1903 in de loods hebben gewerkt
keurt ten zeerste af het niet houden
dezer belofte door den patroon, die
op 28 Dec. zijne werklieden afscheep
te met de mededeeling, dat bij gebrek
aan tijd, zijn meubelen niet uit de
voorkamer hadden kunnen worden
genomen en dus deze kamer toen
niet als snijkamer kon worden inge
richt en de snij(achter)kamer niet
als werkplaats kon worden gebruikt;
lettende voorts op de aanbieding der
werklieden, die hun daggeld er voor
over hadden, om den patroon in het
verhuizen behulpzaam te zijn, en in
aanmerking nemende het feit, dat het
geheele pand Tollenstraat no. 57 den
heer Penders in eigendom toebe
hoort, zoodat met eenigen goeden wil
wel plaatsruimte had kunnen worden
gemaakt
is van meening, dat onwil aan pa
troonszijde zijne werklieden tot het
uiterste heeft gedrevenredenen
waarom de Kamer de daad der werk
lieden, die na alles tevergeefs be
proefd te hebben, op 28 December niet
langer in die loods wilden werken,
alleszins kan billijkenvoorts be
schouwende de redenen, die de pa
troon aangeeft voor de uitsluiting van
een deel der werklieden, 5, van de 8
(als zou de snij(achter)kamer slechts
ruimte voor 5 werklieden'bieden), als
een gezocht voorwendsel, wijl het den
inspecteur van den Arbeid na onder
zoek is gebleken, dat, bijaldien de
eischen der Veiligheidswet op het be
drijf van den heer Penders van toe
passing waren, in de bovenbedoelde
achterkamer 7 personen arbeid zou
den mogen verrichtenacht dan ook
de bepalingen der werklieden, om in
dit jaargetijde eene andere, betere
werkplaats te hebben en indienstne
ming van alle stakenden, gesteld als
voorwaarden, waarop ze weder aan
den arbeid zouden gaan, alleszins
billijk
kan niet scherp genoeg de houding
van den patroon P. Penders veroor-
deelen. die elke poging tot verzoening
afwijst met de woorden„ik wil ner
gens van weten
en ziet zich genoodzaakt van haar
oordeel publiek kennis te geven, ten
einde de schoenmakers te dezer stede
te waarschuwen zich niet als werk
man bij den heer Penders aan te
melden, wijl de wijze waarop deze
patroon met zijn personeel omspringt,
de werklieden aan de grootste wille
keur overlevert en het loon daarbij
niet van dien aard is (gemiddeld 10
per week, bij een arbeidsdag van 10'/»
uur) dat dit tot aanmelding van werk
zou kunnen uitlokken. N. R. C.
Een Drankbestrijdster.
Bekend is het zonderlinge optreden
van de fanatieke Amerikaansche
stxijdster voor de geheel-onthouding,
miss Carrie Nation. Zij blijkt onuit
puttelijk te zijn in het uitvinden van
nieuwe „reclame" voor haar ideaal.
Met een van haar volgelingen, de
niet minder fanatieke miss Blanche
Boies heeft zij zich naar een gebouw
te Tojeka (Kansas) begeven, waar
een historisch schilderij hing, voor
stellende: „De laatste veldslag van
generaal Custer tijdens den succes
sieoorlog". Met bijlen gewapend, ver
nielden de beide propagandisten het
doek, als reden opgevend, dat het
door een „rijken dronkaard" aan den
staat Kansas ten geschenke was ge
geven Een dergelijk feit was vol
doende om de schilderij in de oogen
der drankbestrijdsters voor goed zon
dig te maken. De zonderlinge gehcel-
onthoudsters worden door de politie
nauwlettend bewaakt.
Brandgevaar.
De directeur Conried van de opera
te New-York is, aangespoord door de
rampzalige gevolgen van den schouw
burgbrand in het Iroquois-theater te
Chicago op het denkbeeld gekomen,
op "ué plaatsbewijzen der toeschou
wers aanwijzingen te laten drukken
omtrent de ligging der nooddeuren.
Op deze plaatsbewijzen zal de bezoe
ker kunnen lezen, welke nooddeur
hij het vlugst en het gemakkelijkst
zal kunnen bereiken en tevens wordt
hij uitgenoodigd, bij het verlaten van
de zaal door bedoelde deur te gaan
om er aan te wennen. De heer Con
ried verwacht, dat deze eenvoudige
maatregel voldoende zal zijn om het
ontstaan van een paniek te voorko
men.
Het gevaar van een Dagboek.
Te Kidderminster in Engeland werd
in October een vrouw vermoord. Van
den dader was geen spoor te vinden.
Dezer dagen werd te Lincoln een land
looper wegens bedelen tot gevange
nisstraf veroordeeld. Een cipier zag
nu hoe de gevangene een blaadje uit
een boekje scheurde en het trachtte
door te slikken. Dit werd hem belet
en het papier kwam den cipier in
handen. Er stond opgeschreven„Ik
heb Zaterdagavond 1 October te Kid
derminster, in Worcestershire, Swin-
ford (zoo heette de vrouw) vermoord.
God helpe mij. Een moord komt eens
uit." De man staat nu wegens moord
terecht.
Koloniën
Een Renzentocht.
Van betrouwbare zijde vernemen
wij omtrent den reeds eerder -verm el-
den tocht dwars door het onbekende
van Noord-Sumatra, dat thans de
overste Van Daalten is aangewezen,
om dien tocht aan te voeren. Wel
licht gaat men van Bajeuën uit of
Segli, vermoedelijk van eerstgenoem
de plaats, dan via Serbödjadi in de
Gajo Locos en door het gebied van
Petiambang, om ten slotte nabij
Bindjey in het Langkatsche uit te
komen. Hadden wij onzen zin dan
nam men dat stanknest van goed
aardig barbarisme, de Pak-Pak-lan-
den meteen mede en gingen er dwars
door heen tot aan Singkel.
Dan was dat verhaaltje van de
vreeselijke gevaarlijkheid dier vuile
menschenetersbende meteen uit.
Met 100 man doet men ook in dat
onbereikbare, undurchquerbare oord
al heel wat, zouden >ve denken.
(Deli Crt.)
Rechtszaken
Het schoolhoofd K. te Heerenveen,
heeft appèl aangeteekend tegen het
vonnis der rechtbank, waarbij hij we
gens overtreding tegen de zeden tot
twee jaar hechtenis werd veroordeeld.
Ook het O. M. is in appèl gegaan.
Doodslag.
In de zaak van den 29-jarigen kell-
ner te 's-Gravenhage, door de recht
bank aldaar veroordeeld tot 5 jaren
gevangenisstraf terzake van doodslag
op een koetsier in de Vaillantlaan, ge
pleegd door het afschieten in zijn ge
zicht van een met scherp geladen re
volver. overwoog het gerechtshof, dat
bij de beraadslaging is gebleken, dat
het onderzoek niet volledig is geweest
ten aanzien van de vraag, in hoeverre
de feiten, door bekl. gepleègd, hem
wegens ziekelijke storing zijner ver
standelijke vermogens kunnen wor
den toegerekend.
Met het oog hierop beval het Hof,
dat te dezen aanzien het onderzoek
zal worden heropend.
Behalve prof. Winkler, hoogleeraar
te Amsterdam, zullen als deskundigen
worden gehoord dr. A. v. d. Scheer en
dr. C. Vinkhuyzen jr., artsen te 's-Gra
venhage. De deskundigen worden ge
dagvaard ter terechtzitting van 28
dezer, ten ,01/4 uur.
Het gerechtshof te Arnhem deed uit
spraak iu de zaak van K. D., huis
vrouw van J. T. te Zwolle, door de
rechtbank te Zwolle veroordeeld tot
een jaar gevangenisstraf ter zake, dat
zij een juffrouw, die haar geld ge
leend had, met geweld had gedwon
gen een quitantie van ƒ900 te teeke
nen. Het hof veroordeelde haar des
wege tot zeven maanden gevangenis
straf.
In dit blad is indertijd van deze
zaak melding gemaakt.
De Moord te Woerden.
Gisternamiddag stond voor de ar-
rondissements-rechtbank te Utrecht
terecht C. L. Hupsel, kermisreiziger,
geboren te Altewedel, gedetineerd, be
klaagd van in den avond van 19 Oc
tober, na het sluitingsuur van de ker
mis, in het koffiehuis van F. H. N.,
te Woerden M. v. d. End met een
mes, dolk of eenig scherp gepunt
voorwerp in den rug te hebben gesto
ken, zóó dat de linkerlong en het hart
gewond zijn, tengevolge waarvan ge
noemde v. d. End het leven heeft
verloren. Drie deskundigen, de arts
Verkerk te Woerden, die het eerst bij
den verslagene werd geroepen en de
beide professoren Eykman en Spronck
'die het lijk in het ziekenhuis alhier
hebben geschouwd, verklaren dat als
1 rechtstreeksche oorzaak van den dood
inwendige verbloeding te beschou
wen is.
De verslagene stond gunstig bekend
De moord vond plaats terwijl zes ker
misreizigers in de herberg onderling
en met de overige gasten ruzie maak
ten. De bediende in het café heeft
gezien dat bekl. eenige malen naar
den verslagene stak, dat deze roche
lend voor het buffet neerviel en na
weinige oogenblikken stuiptrekkend
den geest gaf. De doodelijke steek
werd toegebracht, terwijl Van der
End met een anderen kermisreiziger
Gerritsen, aan het bakkeleien was.
Hupsel nam, nadat hij den stoot had
toegebracht, ijlings de vlucht.
Beklaagde, die een zeer ongunstig
uiterlijk heeft, ontkent ten stelligste
in den avond van 19 October in die
herberg, waar het misdrijf plaats
vond, te zijn geweest Hij komt, ver
zekert hij, slechts zeer zelden in zulke
huizen en draagt nimmer een dolk
mes bij zich, als waarmede de ver
slagene v. d. End vermoedelijk ge
troffen is. Andere getuigen zijn ech
ter zoo pertinent in hunne verklarin
gen, dat zij gezien hebben dat Hup
sel van achteren op zijn slachtoffer is
aangeslopen en hem den moordenden
stoot heeft toegebracht, dat de offi
cier van justitie zijn schuld als bewe
zen aanneemt en zijne veroordeeling
vordert tót 6 jaren gevangenisstraf.
De ambtshalve toegevoegde verdedi
ger, mr. van Hoogenhuijze pleit
schorsing der behandeling, vrijspraak
of ontslag van rechtsvervolging.
De uitspraak wordt bepaald op he
den over 14 dagen.
Sport en Wedstrijden
Paardensporf.
Het voornemen bestaat dezen zomer
te Middelburg een harddraverij voor
paarden te houden, waarvoor belang
rijke prijzen, o. a. één van ƒ1000 en
één van ƒ500, zouden worden uitge
loofd. Bij een daarnaar ingesteld on
derzoek moet een geschikt terrein voor
dit doel gevonden zijn.
Uit de Pers
Dienstweigering.
De Tijd schrijft onder meer
Gemoedsbezwaren, vooral godsdien
stige gemoedsbezwaren, behooren ont
zien en geërbiedigd te worden. Zeer
zekerDoch is daarmede gezegd,
dat op dit gebied volstrekt geen gren
zen bestaan en dat iedereen vrijheid
moet hebben, de gehoorzaamheid aan
de wet op te zeggen, zoodra hij zich-
zelven werkelijk inbeeldt of zoodra hij
slechts voorwendt (wie zal tusschen
beide mogelijkheden uitspraak doen)
dat de stem van het geweten hem al
dus beveelt?
Het zou inderdaad niet mogelijk zijn
aan te toonen hoe indien eenmaal
deze stelling moest worden toegegeven
alle wettelijke verplichtingen even
goed opgeheven konden verklaard
worden en eene geordende maatschap
pij welhaast onmogelijk zou wor
den.
Daar is niets zoo dwaas onder de
zon, zegt men, wat niet door de eene
of andere wijsbegeerte is geleeraard
geworden en daar is geen zedelijke
afdwaling zoo lomp of monsterachtig,
welke niet op godsdienstige gronden
of met Bijbelteksten is verdedigd.
Evenals in de dagen van Jan van
Leiden en der oudste Wederdoopers,
heeft men tegenwoordig „christelijke
anarchisten". Bij de Mormonen heet
de grootste onzedelijkheid plicht, zoo
genaamd op goddelijk voorschrift. De
Naaktloopers in vorige eeuwen (tegen
woordig schijnen „de Natuurmen-
schen" op enkele plaatsen de sekte te
doen herleven) beweerden „gemoeds
bezwaar" te hebben tegen het dragen
van kleederen, omdat Adam en Eva
in het Paradijs ook geen kleederen ge
dragen hebben.
In Voor-Indië heeft men een gods
dienstige sekte van „moordenaars"
het levend verbranden van weduwen
met het lijk van haar overleden echt
genoot, het dooden van hoogbejaarde
ouders door de kinderen wordt bij
sommige volken gerekend tot de gods
dienstige plichten te behooren, enz.
enz.
Het is duidelijk, dat in een Staat,
als de onze, deze en veel andere prac-
tijken niet kunnen geduld worden. Als
bij ons een moordenaar, voor de recht
bank gebracht, beweerde, dat hij de
bloedwraak voor een gebiedenden ge
wetensplicht hield en derhalve ernstig
gemoedsbezwaar had tegen het artikel
der strafwet, hetwelk hem verbood,
zijn vijand te dooden, dan zou dit ze
ker voor den rechter geen reden zijn
tot vrijspraak terwijl een onderzoek
naar de echtheid, het oprecht-gemeen
de van het gemoedsbezwaar door den
zelfden rechter vrij wel overbodig zou
worden geacht.
De plicht van den staat, der gehee
le menschelijke maatschappij, om het
eigen bestaan en de na zóóveel eeu
wen verworven beschaving en zedelij
ke goederen te verdedigen, gaat in
dergelijke gevallen vóór alles.
En het is geen overdrijving, indien
men beweert, dat door de handeling
van den dienstweigeraar het bestaan
van de maatschappij zelve met de
door haar bezeten en na eeuwenlan-
gen en moeitevollen strijd verworven
beschaving en zedelijke goederen wor
den aangerand.
Om slechts op één enkele en voor de
hand liggende consequentie te wijzen!
De dienstweigeraar, die beweert,
dat zijn consciëntie hem verbiedt, zijn
dienstplicht te vervullen en zich in den
wapenhandel te oefenen, omdat hij
het bestaan van legers en van een ge
wapende macht in strijd acht met de
leer des Evangelies of met de uitspra
ken van zijn geweten, moet wil hij
logisch zijn ook het betalen van be
lasting weigeren. Immers een met
gering gedeelte van de door nem be
taalde belastingpenningen strekt tot
betaling van de door hem verfoeide
instellingen, leger, vloot en gewa
pende politiemacht tot wier instand
houding hij van zijn standpunt op
geenerlei wijze mag bijdragen.
Ieder begrijpt tto welke onzinnige en
onmogelijke conserruenties het leiden
moet, zou men beginnen met vrijstel
ling te verleenen, aan elkeen, die be
weerde, gemoedsbezwaar te hebben
tegen het dragen van wapenen, om
vervolgens door eene logica, waaraan
men onmogelijk zou kunnen ontko
men, ook gemoeds- of consciëntie
bezwaren te erkennen tegen het be
talen van belasting.
Mocht van het laatste ooit sprake
komen, ér zou zeer spoedig reden zijn
zich te verbazen over de groote tee-
derheid van geweten, welke bij een
aanzienlijk gedeelte van het Neder-
landsche volk wordt aangetroffen en
de bodem der schatkist zou in onge
looflijk korten tijd zichtbaar worden.
Het blad hoopt, dat aan echte of voor-
gewende sentimentaliteit door de re
geering allerminst concession zullen
gedaan worden. Zij is geen voorstand
ster van persoonlijken dienstplicht
maar nu deze eenmaal werd inge
voerd, behoort hij naar haar mee
ning te worden gehandhaafd.
Daarom ook zouden wij. zoo schriift
het blad verder, ten sterkste ontraden
het toepassen van hulpmiddeltjes,
zooals thans door welmeenende, maar
al te weekhartige gevoelsmensclien
woi'den voorgesteld. Sommigen zou
den de dienstplichtigen, wier teeder
geweten hun het dragen van een ge
weer verbiedt,, gedurende den gewo
nen tijd, dien de overige miliciens
onder de wapenen doorbrengen, wil
len belast zien met handenarbeid,
met het onderhoud van dijken of we
gen, met heide-ontginning of wat
ook.
Hierop zij geantwoord het werk.
hetwelk men in de plaats van dienst
vervulling bij het leger wil stellen, zal
öf voor den smaak en de bijzondere
geaardheid van veel miliciens lichter
en aangenamer wezen en vooral meer
vrijheid schenken dan de militaire
dienstin dit geval zal men het leger
spoedig geheel zien verloopen öf wel
om laatstgenoemd euvel te voorkomen
zal men den burgerlijken dienst, wel
ke voor den militairen dienst in de
plaats treedt, zóó zwaar maken, dat
alleen werkelijk ..gemoedsbezwaar
den" daaraan de voorkeur zullen ge
ven. Maar men voorziet nu reeds, welk
een storm dan zou opgaande man,
die gemoedsbezwaren heeft zou
bet heeten wordt daarvoor met on-
menschelijken dwangarbeid gestraft
Hoe men de zaak ook beziet, er is
voor de Overheid, wil zij overeenkom
stig haren plicht, Staat en Maat
schappij voor ernstig gevaar behoe
den, maar één weg. Zij late de vij
anden van orde en gezag tierenzij
late overgevoelige dwepers schreien,
maar zij trede zonder aarzeling dwin
gend en straffend op tegen iedereen,
die zich weerspannig toont, waar het
aankomt op de vervulling van Iiem
bij de wet opgelegde verplichtingen
hetzij het geldt de vervulling van
den militairen dienstplicht, hetzij het
betalen van belastingen. Dit moge
tegenover den eenen of anderen dwe
per of zonderling in enkele gevallen
hard wezenbet algemeen belang ge
doogt niet anders.
Wijziging der wet op het hooger on
derwijs.
Het Sociaal Weekblad is van mee
ning, dat er een tijd zal komen, waar
in men zich niet zal kunnen begrij
pen, dat een wetsontwerp als wat
thans over het hooger onderwijs aan
hangig is. beschouwd is als van zóó
groote politieke beteekenis, dat daar
bij de politieke partijen fel tegen el
kaar in het harnas zijn gejaagddat
men zich verbaasd zal afvragen, hoe
de toekenning van het jus promovendi
aan universiteiten, waarvan de hoog
leeraren niet van een rijksstempel zijn
voorzien, ooit kan beschouwd zijn als
het begin van het einde van den bloei
van hét hooger onderwijs. Het blad
oordeeltwanneer een gedeelte van
bet Nederlaudsche volk van de open
bare universiteiten niet is gediend,
dan trachte men aan die grieven te
gemoet te komen door ook aan bij
zondere hoogescholen dezelfde rechten
toe te kennen als aan de openbare.
Natuurlijk, schrijft zij, dat er waar
borgen moeten zijn, dat het onderwijs
aan die bijzondere instellingen, zoo
wel wat de hulpmiddelen als het on
derwijzend personeel betreft, niet bij
dat van de rijksacademies ten achter
staat. Blijkens het kamerverslag nu
vond men die waarborgen in het voor
gestelde wetsontwerp niet voldoende
aanwezig. Het was volgens de leden,
die hier aan het woord waren, niet
genoeg, dat in iedere faculteit min
stens drie professoren zaten en dat
iedere universiteit minstens drie facul
teiten telde.
Voor beide bezwaren gevoelen wij
iets. Dat iedere faculteit voldoende
voor alle vakken bezet is, als zij drie
hoogleeraren telt, zal niemand vol
mondig durven erkennen, al zal men
moeten toegeven, dat werkelijk veel
zijdige mannen stellig meer dan één
onderdeel van een wetenschap kunnen
doceeren. Dat de academie slechts uit
drie faculteiten zal behoeven te be
staan. zou op zich zelf tegen het daar
verstrekte onderwijs nog geen steek
houdend argument zijn. Immers het
onderwijs in die drie faculteiten zou
even uitstekend kunnen zijn als ware
de universiteit met een volledig vijftal
faculteiten toegerust. Alleen valt niet
te ontkennen, dat het wetenschappe
lijk leven aan een academie met vijf
faculteiten breeder en ïn voller bloei
kan zijn dan aan een afgeknotte uni
versiteit. Wij zeggen met opzetkan
zijn. omdat men in Nederland nu in
de laatste jaren bij de studenten niet
heeft te klagen over wat de premier
eens noemde intellectueele hypertro
fie. De wisselwerking van de eene fa
culteit op de andere is, voor zoover
de studenten betreft, tot nog toe niet
zóó groot, dat men een universiteit,
die niet alle faculteiten bevat, voor
een misgeboorte zou moeten houden.
Voor dien enkelen student die in meer
dan een faculteit de colleges volgt be
hoeft men de geheele organisatie van
het hooger onderwijs niet in te rich
ten.
Er is echter een ander bezwaar een
bezwaar, dat zich juist in de toekomst
scherper zal doen gevoelen. Het kan
niet uitblijven, of voor juristen zal op
den duur het studeeren van verschil
lende vakken, die thans tot de medi
sche faculteit behooren, een eisch des
tïjds worden. Voeg daarbij, dat ook
aan de bespiegelende wijsbegee-
te door hen een veel te lang ge
weigerde tol zal moeten worden be
taald, en men zal moeten erkennen,
dat in de toekomst een universiteit,
die wel een juridische, maar geene
medische en litterarische faculteit be
zit, bepaald onvolledig zal moeten wor
den genoemd. En juist die medische
faculteit is het, die waarschijnlijk aan
de toekomstige bijzondere hoogescho
len zal ontbreken, omdat de kosten
daarvan te groot zullen zijn voor de
draagkracht van hen, op wie de uni
versiteit moet steunen. Ziehier bezwa
ren, die door het regeerings-antwoord
niet worden weggenomen.
Verder wijst het blad er op, dat het
subsidie-stelsel gehandhaafd blijft
dat er zelfs in dc wijze, waarop de
staatsbijdrage kan woraen toegekend,
geen verandering is gebracht.
Zoo blijft het dus een feit, schrijft
zij, dat op eens voor de oprichting van
een universiteit een som van 100,000'
uit de schatkist kan worden beschik- j
baar gesteld, terwijl misschien na j
eenige jaren die universiteit wegens j
gebrek aan levenskracht wegkwijnt.
Een dergelijk omspringen met de I,
staatsgelden is waarlijk niet in 's lands
belang. n
Het Sociaal Weekblad meent, dat het L
zich laat voorzien, dat ook van hen,
die in beginsel niet tegen het geven
van jus promovendi aan bijzondere I
universiteiten gekant zijn, de regee-
ring de stem zal moeten missen, nu j
zij aan het systeem van de rijkssub- I
sidie heeft vastgehouden. h
Gemengd Nieuws
De Yooruitgaug. j;
De firma Siemens en Halske te Ber- P
lijn heeft een nieuw typedruk-tele- l
graaftoestel vervaardigd, dat in staat
is 2000 teekens in de minuut over te i
seinen. Het Duitsche Rijks-postbestuur
heeft lange lijnen, voor de beproeving Ij
van het toestel, ter beschikking van L
de firma gesteld en er moet reeds ge-
bleken zijn, dat de aangekondigde j]
snelheid van 2000 teekens in de mi- fi
nuut gemakkelijk en zeker te berei-
ken is.
Een hinderlijke reclame.
Het voorbeeld, door een Engelsch
weekblad gegeven, om aanzienlijke
sommen gelds ergens te verbergen en
de lezers door duistere aanwijzingen
op het spoor te brengen, is door an
dere bladen gevolgd. De kans om op
die manier ineens ,een klein kapitaal
machtig te worden, vermeerderde de
oplaag van het blad zoo sterk,
dat dit er dubbel en dwars de uitgave f
door vergoed kreeg. Op het oogenblik
zijn er vele duizenden die in Londen
en de voorsteden zoeken naar de
schatten, die de Weekly Dispatch ter J
gezamenlijke waarde van 12,000 hier
en ginds in den grond heeft gestopt.
Men kan dag en nacht op de plekken,
die men meent, dat aangeduid zijn,
menschen zien snuffelen en spitten.
Ofschoon er in het blad gezegd is dat
men nergens steenen behoeft op te
breken of hekken vernielen of bloem
bedden omwroeten, verschoonen de
schatdelvers in hun begeerte niets. De
gemeenteraad van Luton heeft zich
Dinsdagavond dan ook bezig gehou
den met de schade, die die fortuinzoe
kers aan de openbare wegen toebren
gen. De politie zal in 't vervolg eiken
overtreder inrekenen.
Rechtspraak Tan een Jury.
De Coroner en zijn gezworenen te
Shoreditch, een wijk van Londen,
hadden gisteren een gruwelijk geval
te behandelen. Een lantaarnopsteker
die aan den drank was, sarde zijn
vrouw sedert lang met hun jongste
kind, een meisje van anderhalf jaar,
dat, beweerde hij, niet van hem was;
ook van den achtjarigen zoon zei hij
dat. Verleden week Donderdagavond
werd de zoon uitgestuurd om wat
visch en aardappelen te halen. Toen
hij er mee thuis kwam, zei de vader,
die gedronken had en ruzie met zijn
vrouw had weer noemde hij het
meisje de dochter van een ander
dat de zoon er niets van aan het
kleine kind mocht geven. De móéder
nam toen het kind, opende het raam
en gooide het er uit. Het was een
tweede verdiepinghet kind viel op
straat voor een wandelaar neer. Deze
liep er mee naar een dokter, maar
kort daarop stierf het wicht. De moe
der bekende voor den Coroner. De
gezworenen beslisten, dat zij tot hun
spijt de vrouw schuldig moesten ver
klaren, maar niet aan moord, slechts
aan doodslag onder groote uittarting
van haren man, dien zij als mede
plichtige in de zaak betrokken wilden
zien. De Coroner merkte op, dat de
man niet vervolgd kon worden al3
medeplichtige aan doodslag, wel aan
moord. Zij behoefden niet bang te
wezen, dat de vrouw de doodstraf zou
krijgen. Een der gezworenen Wij
houden de arme vrouw in het geheel
niet voorschuldig. De CoronerDan
zou 't een geval van tijdelijke krank
zinnigheid wezen, en daarover heb
ben de gezworenen van een Coroner
niet te oordeelen. De gezworenen be
slisten daarop, dat de vrouw schuldig
stond aan moord en de man haar
medeplichtige was. De Coroner ver
wees daarop beiden naar den straf
rechter. Het is wonderlijk, dat de ge
zworenen liever de vrouw aan een
zwaarder straf blootstelden dan zij
haar gunden, dan den man buiten
schot te laten.
Reclame.
De „Daily Mail" bevat een bericht
van 1/3 pagina, waarin het blad aan
kondigt, dat voortaan eiken morgen
uit Londen een speciale „dagblad-
trein" zal loopen naar het Westen van
Engeland. Deze „Daily Mailtrein" zal
getrokken worden door de snelste
locomotief van de Great Western Rail
way de waggons worden van boven
tot onder volgeladen met „Daily
Mails" en nog eens „Daily Mails". Te
5.30 in den morgen is de express-trein
te Bristol. Op zichzelf lijkt dit een
grootsche, der „Daily Mail" waar
dige onderneming. Maar nu kondigt
de „Daily News" iets dergelijks aan.
Een „Daily News"-trein, getrokken
door de snelste locomotief van de G.
W. Railway zal eiken morgen naar
het Westen van Engeland vertrekken
en te 5.30 in Bristol aankomen. De
„Daily Express" laat eveneens eiken
morgen een „Daily-Express-trein" in
dezelfde richting vertrekken en even
eens om 5.30 te Bristol binnenvliegen.
Zonderlinge plannenHoe zal dat in
zijn werk gaan, zegt de ..Westminster
Gazette". De directeurs der bladen zul
len hun lezers niet voor den gek hou
den dus zullen de treinen zeker op
elkaar gestapeld worden, als dit bij
de bochten maar niet te gevaarlijk
wordt! Maar daar zal de spoorweg
maatschappij wel rekening mee hou
den in elk geval zal bet een buiten
gewoon belangwekkend gezicht zijn,
dien zonderlingen trein in den vroe
gen morgen uit Londen te zien ver
trekken.
