Enquête Spoorwegpersoneel.
en gezegd6/7 van de week is voor
de maatschappij, maar over dat 1/7
dat overblijft moet de arbeider zeli
baas zijn, om dat te kunnen versnip
peren in eigen kring. De arbeider
heeft aan de zes werkdagen zeer wei
nig, er schiet geen tijd over om zich
te ontspannen, nauwelijks om te rus
ten. De Zondag moet hij daarom vrij
hebben, om zich aan zijn huisgezin
te kunnen wijden.
Vervolgens ging spr. na, hoe in
den ouden tijd de Zondagsrust werd
volbracht. In 't jaar 800 na Christus
was het alleen geoorloofd op den Zon
dag om krijgsvoorraad te vervoeren,
graan te oogsten en een lijk te begra
ven, anders niets.
In onzen tijd, waarin men zoo be
zorgd is voor de dieren, voor schoot
hondjes enz. is het ongehoord dat
men niet bezorgder is voor den mensch
en hem geen verplichte Zondagsrust
voorschrijft.
Als wij ons eens afvragen of wij
wel al het mogelijke doen om de
Zondagsrust te bevorderen, zal er
nog wel iets aan ontbreken. Laten
wij er allen voor zorgen om des Za
terdags onze inkoopen te doen, dan
zullen de winkels op Zondag wel slui
ten, wijl deze nu nog open blijven,
omdat er Zondags nog altijd koop
lustigen zijn.
De Zondagsrust moet geen aalmoes
zijn, waarvoor men moet bedanken,
neen het is een recht dat een ieder
toekomt.
Een warm applaus beloonde ook de
zen tweeden spreker.
Hierop werd de vergadering door
den voorzitter gesloten, na allen nog
opgewekt te hebben om alles in het
werk te stellen tot verkrijging van
Zondagsrust.
Laten wij zelf de Zondagsrust zoo
veel mogelijk bevorderen en in eigen
kring steeds propaganda daarvoor
maken.
Maandelijksch Overzicht
van de vereeniging „Weldadigheid
naar Vermogen". Boekjaar 1 Novem
ber 1903—31 October 190-4.
Voor behoeftigen werd toegestaan:
aan brood en levensmiddelenin
November 1903f 273,31in December
1903 f 288.15 in Januari 1904 f 497.30
aan brandstoffen in Nov. 1903 f 23.50
in Dec. 1903 173.25; in Jan. 1904
S4.25
aan ligging en kleedingstukken in
Nov. 1903 f 11.35 in Dec. 1903 f 18.—;
in Jan. 1904 26.10.
aan geld in Nov. 1903 f 604.75, in
Dec. 1903 f 711.15in Jan. 1904 /1004.30'
aan verplegingskosten en diversen in
Nov. 1903 35.in Dec. 1903 f 10
in Jan. 1904 f 0.
aan administratiekosten in Nov.
1903 100.55; in Dec. 1903 f 101.12';
in Jan. 1904 f118.87.
Totaal op 1 Jan. 1904 f 4080.96.
Binnenland
Sta ten-Generaal
Kameroverzicht.
In openbare zitting had de Tweede
Kamer, die gisteren weder bijeen
kwam, vooralsnog weinig te doen,
weinig anders althans dan de gebrui
kelijke formaliteitenkennisneming
van ingekomen bescheidenvan het
bericht van overlijden van den heer
Van Wyck samenstelling van de af-
deelingen bij loting. Tot voorzitters
dier afdeelingen werden benoemd de
heeren Heemskerk, Seret, Lobman,
Drucker en Van Dedem.
Besloten is om hedennamiddag het
afdeelingsonderzoek der reeds vroeger
aangekondigde wetsvoorstellen te be
ginnen.
Daarna, doch niet voor Dinsdag, in
behandeling te nemen de wetsvoorstel
len betreffende onteigening ten be
hoeve van de Westl. Stoomtram
voorschot voor de tram NeedeHel-
lendoornwijziging der wet
op het Hooger Onder w ij s.
Men vermoedt, dat het debat over
het H. O. drie weken zal duren.
Daarna is nog de interpellatie in
zake Lindeman aan de orde gesteld.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen
een wetsontwerp tot goedkeuring van
een contract met de Kon. Weet-Indi-
sche Maildienst, wegens het uitvoeren
van eene vaart van Amsterdam naar
Paramaribo en Curasao en terug.
Benoemd tot nachtwacht
aan de Centrale Werkplaats der H.
IJ. S. M. alhier, de heer Alleman,
gevangenbewaarder aan de strafge
vangenis alhier.
Hedenmorgen werd door de Genie
alhier aanbesteed Bestek no. 7 het
maken van eene nevenbatterij bij het
fort bij Vijfhuizen onder het beheer
alhier, raming f 10100.Ingekomen
waren 10 biljetten. Het laagst werd
ingeschreven door den heer P. Hoetjes
alhier, voor f 9700.
Binnenkort zal door het
Hoofdbestuur der Posterijen en Tele-
graphie te 's-Hage worden aanbe
steed het opruimen van lijnen tus-
schen Amsterdam en Haarlem. Het
werk wordt geraamd op f 2913.
Gevonden voorwerpen.
Een bruin hondje met rood lintje
een fantasie-armbandeen flesschen-
kist.
Diefstal.
Tegen een 24-jarigen werkman is
wegens diefstal van geld ten nadeele
van zijn mede-commensaal proces-ver-
baal opgemaakt.
Ontvreemd.
Door een winkelier is aangifte ge
daan, dat van zijne toonbank een
kistje met sigaren is ontvreemd.
De heer J. C. Hagedoorn
heodacht den dag, wararop hij
vóór 25 jaar als ketelmaker in dienst
trad bij de H. IJ. S. M..
Hoewel deze dag onopgemerkt door
de directie voor hem voorbijging, be:
sloten zijn kameraden, waarmede liij
opnieuw den 20sten April in dienst
trad en eenige anderen hem dezen
dag zoo aangenaam mogelijk te doen
zijn.
Zij schonken hem namelijk een
aandenken, dat Hagedoorn zeker aan
genaam zal hebben gestemd.
S t e u n-C o m i té.
In de week van 39 Februari werd
bij het Plaatselijk Steun-Comité voor
de uitgestotenen ontvangen van den
heer A. H. te H. 1, van den heer v.
T. te H. f2, van mej. S. te H. 15 pond
brood, aan boodschappen 10 bons, van
het Landelijk Comité f 17, van den A.
N. D. B. f 17, opbrengst collecte 31
Januari f 4.20, opbrengst collecte „Da
geraad" f 1.95, opbrengst inteekenbil-
jetten f 1.75, opbrengst verkochte bons
42.50, saldo vorige week f36.48 to
taal ontvangsten f 123.88 de uitga
ven bedroegen f89.13; saldo op 10
Februari f 34.75.
Donderdagavond geeft
het Ilaarlemsche Muziekkorps een
concert voor de leden der Sociëteit
„Vereeniging" met hunne dames.
De wel bekende dichter-zanger de
heer Speenhoff die iederen avond bij
zijn optreden in Amsterdam bijzonder
succes heeft, werkt dan mede.
Een groote opkomst der leden mag
dus wel venvacht worden.
De Staatscommissie tot het houden
van een enquête onder het spoorweg
personeel heeft thans aan H. M. de
Koningin verslag uitgebracht.
De Commissie heeft tal van men-
schen gehoord; het laatste verhoor
had plaats den 2den November,
het geheel, met inbegrip der eerste,
op 29 Juni aangevangen verhooren,
zijn 2S8 verhooren gehouden.
Maar ook langs andere wegen zijn
door de Commissie tal van gegevens
verzameld.
De Commissie bepaalt zich tot een
zoo beknopt mogelijk overzicht van
de verkregen uitkomsten, gevolgd
door de beschouwingen en voorstel
len, welke zij thans aan de overwe
ging van H. M. de Koningin kan on
derwerpen.
Het verdere deel van het verslag
splitst zich alzoo in twee afdeelingen,
waarvan de eerste, bevattende een
overzicht van de verkregen uitkom
sten, is ontworpen door de aan de
Commissie toegevoegde adjunct-secre
tarissen, wier ijverigen arbeid zij ten
zeerste waardeert. De beschouwingen
en voorstellen in de tweede afdeeling
vervat, drukken het gevoelen van de
Commissie als zoodanig uit, in wier
midden slechts enkele malen verschil
van meening bleek te bestaan; op
verreweg de meeste punten was de
Commissie eenstemmig.
Aan de uitvoerige beschouwingen
en voorstellen der Commissie, betref
fende de rechtsverhoudingen en de
voorwaarden, waaronder het perso
neel bij het spoorwegbedrijf in dienst
is, gaan enkele algemeene opmerkin
gen vooraf omtrent de werkstakingen,
die in de laatste dagen van Januari
en in het begin van April 1903 heb
ben plaats gehad, en omtrent de bij
het spoorwegpersoneel bestaande grie
ven.
De eerste werkstaking is uitgebro
ken aan de goederenstations der II.
S. aan de Oostenburgergracht en
Rietlanden te Amsterdam en had tot
leuze solidariteit met de havenarbei
ders. Naar het inzicht der Commissie
echter bewijzen de verklaringen dat
solidariteit met de dokwerkers tot
werkstaking noopte wel, dat men die
solidariteit op den voorgrond stelde,
maar niet, dat ook de drang naar
betere arbeidsvoorwaarden niet aan
de werkstaking ten grondslag lag. In
elk geval reikte de invloed der .boot-
erkers niet verder dan de havenste
den en schijnt de groote uitbreiding,
die de werkstaking in enkele dagen
aannam, alleen hieruit te verklaren,
dat men, terecht of te onrecht, met
de bestaande arbeidsvoorwaarden on
tevreden was en daardoor geneigd op
het eerste sein het werk neder te leg
gen.
De tweede werkstaking is opgezet
om het tot stand komen der wetten,
die thans de dagteekening dragen van
11 April 1903, te verhinderen. De Com
missie meent evenwel dat, al moge
dit motief bij sommigen gegolden
hebben, bij verreweg de meesten van
hen, die aan deze werkstaking heb
ben deelgenomen, andei'e beweegre
denen den doorslag hebben gegeven.
Ook zijn velen tot het nederleggen van
den arbeid door vrees gedreven door
vrees voor overlast of geweld jegens
hen zelf of jegens hun gezinnen, door
vrees ook voor ontslag, ingeval de
Nederlandsche Vereeniging voor
Spoor- en Tramwegpersoneel ander
maal de zege mocht behalen. Daarbij
was de drang naar betere arbeids
voorwaarden bij beambten en werk
lieden, zoo ook bij een deel der amb
tenaren, vrij "algemeen. Ongetwijfeld
hebben zeer velen, denkelijk zelfs de
meesten. aan de tweede werkstaking
vooral daarom deelgenomen, omdat
zij hun loon onvoldoende achtten, en,
door het werk op een gegeven oogen-
blik neer te leggen, tot betere arbeids
voorwaarden hoopten te geraken.
Dat de loonen in de lagere rangen
onvoldoende geacht werden, was ze
ker de voornaamste grief, die aan de
werkstakingen ten grondslag lag.
Een duidelijke aanwijzing daarvoor
is gelegen in de verzekering, in ette
lijke der door de Commissie uitNoord-
Brabant ontvangen schriftelijke in
lichtingen gegeven, hoewel bij de
mondelinge verklaringen slechts door
een enkelen getuige herhaald, dat het
Zuiden even goed als het Noorden
aan een zuiver economische werksta
king zou hebben deelgenomen, en zich
alleen wegens het revolutionair ka
rakter der tweede werkstaking van
deelneming daaraan onthouden had.
De hoofdgrieven van het personeel,
die der Commissie zijn kenbaar ge
maakt, zijn de volgende
a. te lage loonen in de lagere ran
ge*1;
b. gebreken van het premiestelsel,
waardoor de loonen voor onderschei
dene categorieën van personeel wor
den aangevuld
c. gebreken van het stelsel van stuk
loon, zooals het in de centrale werk
plaatsen wordt toegepast
d. trage bevordering en onbillijke
werking van de eischen van benoem
baarheid in bepaalde betrekkingen.
e. lange diensttijden en te weinig
rust;
f. te weinig vrije Zondagen;
g. onvoldoende regeling van pensi-
onneering en ten deele ook van zie
kenverzorging
h. veelvuldige straffen zonder be
hoorlijk geregeld recht van beroep
i. onbehoorlijke behandeling door
onmiddellijke chefs zonder voldoend
recht van reclame
k. veronachtzaming van de wen-
schen van het personeel door de di
rection
De Commissie heeft uit het door
haar ingestelde onderzoek den indruk
verkregen dat de spoorwegmaatschap
pijen haar zedelijke verplichtingen te
genover haar personeel, bij vergelij
king met andere groote werkgevers
hier te lande, niet hebben verwaar
loosd.
De Commissie meent het voordra
gen eener aanvulling of wijziging van
artikel 27 der wet van 9 April 18io,
in overweging te moeten geven, in
dier voege, dat daarbij de bevoegd
heid tot regeling der dienst- en rust
tijden van alle beambten en bedien
den der spoorwegdiensten tot vast
stelling van bepalingen gelijk die van
artikel 113 bis A. R. D. bij algemee-
nen maatregel van bestuur uitdruk
kelijk worde toegekend.
Vooreerst ware voor te schrijven,
dat door bestuurders der spoorweg
diensten van elke afwijking van de
dienstroosters onverwijld mededeeling
moet worden gedaan aan den Raad
van Toezicht.
Voorts ware bij de reglementen krach
tens artikel 113 bis vast te stellen aan
de beambten en bedienden de be
voegdheid toe te kennen, om van
elke afwijking van den dienstrooster
te hunnen opzichte rechtstreeks schrif
telijk kennis te geven aan den eerst-
aamvezenden ambtenaar.
Eindelijk komt eene bijzondere con
tröle op de feitelijke dienst- en rust
tijden van het locomotief- en trein
personeel der Commissie gewenscht
vcor.
Tegen beperking van den dienst op
Zondag bestaan, meent de Commissie,
verschillende bezwaren.
De commissie geeft in overweging,
het A. R. V. aan te vullen met eene
bepaling, waarbij het aannemen, af
halen, afleveren of bestellen van be
stelgoed op Zondagen en algemeen
erkende Christelijke feestdagen ver
boden wordt.
De Commissie vereenigt zich geheel
met het gevoelen der enquête-commis
sie van 1882, dat aan het spoorweg
personeel zooveel doenlijk een gere-
gelden rustdag behoort te worden
verzekerd.
De Commissie is van oordeel, dat
de geheimhouding van loonregelingen
voor het personeel is af te keuren.
De hoofdgrief van een groot deel
van het personeel acht zij ongetwij
feld gelegen in te lage loonen in de
lagere rangen. Uit den aard der zaak
kan de Commissie geene loonregelin
gen ontwerpen. Zij behoudt zich voor,
de door bestuurders der spoorweg
diensten in te dienen loonregelingen
in het licht van de haar ten dienste
staande gegevens aan een nauwgezet
onderzoek te onderwerpen.
Naast het loon dient voor het perso
neel in de lagere rangen ook de ver
goeding van overuren, voor zoover
daarvoor termen zijn, naar vaste re
gelen te worden bepaald.
Het komt der Commissie billijk voor,
dat aan personeel, waarvoor een. nor
male arbeidstijd is vastgesteld, ver
goeding worde toegekend voor elk
uur, dat daarboven wordt gearbeid.
Het bedrag dier vergoeding is te be
rekenen naar het dag- of weekloon,
gedeeld door het aantal uren van den
normalen arbeidstijd per dag of per
week.
Inzonderheid voor het personeel in
de lagere rangen is het een groot be
zwaar, wanneer de opklimming van
het minimum tot het maximum der
aan den rang verbonden bezoldiging
te lang duurt.
Ten aanzien van het waarnemen
eener hoogere betrekking op de bezol
diging van de lagere, acht de Com
missie billijk, dat als regel gelde, dat,
waar die waarneming langer dan zes
maanden duurt, het hoogere loon
wordt toegekend, terwijl voor korter
aarneming een regeling kan worden
getroffen.
Een der hoofdgrieven van het per
soneel betreft het premiestelsel, waar
door de loonen van onderscheidene
categorieën van beambten en bedien
den worden aangevuld. Zonder aan
het premiestelsel alle waarde te ont
zeggen, meent de Commissie te mogen
betwijfelen of het voordeel daarvan
over de spoorweg-maatschappijen wel
geëvenredigd is aan den administra-
tieven omslag en de kosten daarvoor
ereisebt.
In het algemeen acht zij, bij gehee-
le of gedeeltelijke omzetting van pre-
miën in vast loon, overgangsbepalin
gen in vele gevallen onmisbaar.
Zij- meent alzoo het treffen van bil
lijke overgangsbepalingen te moeten
aanbevelen.
De bepalingen betreffende dienstwo
ningen en dienstkleeding dienen, naar
het oordeel der Commissie, te worden
herzien.
De Commissie is voor het verleenen
5van 14 dagen verlof met behoud van
loon per jaar.
Ten aanzien van de pensioenfond
sen meent de Comm., dat de getroffen
voorzieningen onvoldoende zijn. Zij
stelt daarom verschillende bepalingen
te dien aanzien voor.
Vaste aanstelling dient, meent de
Comm., sneller te volgen.
In het belang eener goede verhou
ding tusschen de spoorwegmaatschap
pijen en haar personeel, is het meer
gewenscht, dat de bestuurders en chefs
van dienst, ook al verleenen zij niet
op geregelde tijden audiëntie, voor
zooveel noodig toegankelijk zijn voor
leden van het personeel en voor de
besturen van erkende organisatiën uit
het personeel.
De Commissie is van oordeel, dat
elke spoorwegmaatschappij de stiptste
onpartijdigheid behoort in acht te ne
men tegenover op ordelijke wijze op
tredende organisatiën uit het perso
neel, die ook na het In werking tre
den der groepen-vertegenwoordiging
nog wel reden van bestaan zullen be
houden, immers in stand zullen blij
ven. Ook blijft zij het alleszins ge
wenscht achten, dat de directiën der
spoorwegmaatschappijen zich, voor
zooveel noodig, beschikbaar stellen
voor besprekingen met de besturen
van dergelijke organisatiën. Na ken
nisneming van de klachten over de
ruwe wijze, waarop sommige lagere
chefs tegenover het onder hen ge
plaatst personeel zouden optreden,
acht de Commissie het van hoog ge
wicht, dat de directiën, niet alleen bij
de aanstelling van lagere chefs, maar
ook zoolang zij in functie zijn, nauw
keurig letten op hunne geschiktheid
in den omgang met het personeel, en
ruwheid en vloeken tegen hun onder
geschikten streng bij hen te keer
gaan.
In verband met de werkstakingen,
meent de Commissie ook harerzijds
den wensch te moeten uitspreken dat,
in geval behoefte ontstaat aan uit
breiding van personeel, zij, die zich
tot het nederleggen van den arbeid
hebben laten verleiden, van vernieuw
de aanstelling niet uitgesloten zullen
zijn.
De Commissie bepleit verder de wen-
schelijkheid van het toelaten van be
roep op een scheidsgerecht van straf
fen wegens veiligheidsvergrijpen en
van niet-op-verzoek-verleend ontslag
14. keuze der groepenvertegenwoordi-
ging naar het evenredigheidsstelsel
15. verzekering van de veiligheid van
het personeel en 16. geriefelijke in
richting der stations ten zijnen be
hoeve.
De afwijkende nota's der leden La-
man Trip, Molengraaf! en Talma be
treffen het beroep op een scheidsge
recht, rust- en arbeidstijden en de
arbeidsvoorwaarden.
Gouv.-Generaal van Ned. Indië.
Werd onlangs voor vrij zeker ver
meld, dat de heer Heemskerk of ge
neraal Van Heutsz in aanmerking
zouden komen voor de vervanging
van den gouverneur-generaal van
Ned.-Indië, den heer Rooseboom, wij
kunnen thans uit geheel goede bron
verzekeren, dat in de regeerings-
kringen men zich nog niet met over
wegingen omtrent de keuze van een
nieuwen landvoogd heeft beziggehou
den. (D.)
Abnormaal.
In het zuidoosten van Friesland
heeft het Maandagavond en Dinsdag
in den vroegen ochtend geonweerd,
vergezeld van hagel- en sneeuwbuien.
Opgelicht.
Men meldt uit Zaandam
Eenige winkeliers zijn hier in den
loop der vorige week de dupe gewor
den van sluwe oplichterijen. Bij drie
werden een of meer paren schoenen,
bij een vierde vier gouden horloges,
bij een ander weer ondergoederen be
steld en door die winkeliers afgege
ven. Aan de Amsterdamsche politie
is het gelukt als den vermoedelijken
dader aan te houden zekeren v. T.,
vroeger te Zaandam woonachtig.
Soms kocht deze op eigen, maar
meest op een gefingeerden naam. De
goederen werden door hem beleend
in een der banken van leening te Am
sterdam. Van het geld wist hij goede
sier te maken .Hij is naar hier over
gebracht en heeft reeds bekend.
Nederland's neutraliteit tegenover
Rusland en Japan.
De afkondiging van de onzijdigheid
voor Nederland en zijn Indische be
zittingen in den oorlog tusschen Rus
land en Japan kan nog voor het einde
dezer week worden tegemoet gezien.
BRAND TE BALTIMORE.
Onbetamelijk optreden.
Het Volk meldt
In verband met de verplaatsing van
den kantoorknecht Linthuis, redac
teur van de Posthoorn, orgaan van
den bond „de Post,"is door het hoofd
bestuur der posterijen en telegrafie
bij dienstorders het navolgende den
beambten medegedeeld
,Het geval is voorgekomen, dat een
beambte, die herhaaldelijk in een
bondsorgaan hekelende en insinuee-
rende artikelen schreef tegen den di
recteur van 't kantoor aan hetwelk
hij werkzaam is, verplaatsing is aan
gezegd.
,Die beambte heeft zich daarop tot
den directeur-generaal gewend met
de bedoeling om te vernemen„wat
wij mogen doen en zal worden toe
gestaan in verband met onze grond
wettige rechten en ambtenaarsplich
ten (die in geen wet zijn beknot)" ten
einde dit „den leden en den eventueel
te benoemen redacteur vanmede
te deelen, opdat zij ook niet het slacht
offer van hun rechten worden", enz.
enz.
Vermits de termen, waarin den
beambte zijne verplaatsing werd aan
gezegd, hem kennelijk in dwaling
brachten omtrent de reden daarvan
is die reden hem nader medegedeeld.
Zij bestond eenig en alleen hierin,
dat zijn hekelend en insinueerend ge
schrijf tegen den directeur van het
kantoor waarover hij reeds in Mei
door den directeur-generaal per
soonlijk werd onderhouden niet
toelaatbaar is in het belang van de
behoorlijke personeelsverhoudingen
ten kantore waar hij dienst doet en
dat van zijne plaatsing in eene an
dere omgeving verbetering in dit op
zicht verwacht wordt.
„Van dit geval wordt te dezer plaat
se mededeeling gedaan, opdat een
ieder wetc, waaraan, hij zich te hou
den heeft. Het schrijven in bondsor
ganen op betamelijke wijze staat aan
beambten vrij, niet het hekelen en
verdachtmaken van hunne superieu
ren. Dit kan niet worden toegelaten
en tegen hen, die dit uit het oog ver
liezen, zullen de maatregelen geno
men worden, welke tot verbetering
kunnen lelden."
Over den ontzettenden brand te
Baltimore nog het volgende
Op het oogenhlik, dat de wind
draaide en de vlammen zuidwaarts
naar zee toe werden gejaagd, werden
de fabrieken voor het inmaken van
fruit en groenten aangetast; voet voor
voet moesten dc brandweermannen in
hun strijd tegen dc vlammen wijken.
Het puin van de verwoeste gebouwen
stapelde zich in de straten tot tien
voet hooge bergen op. De troepen
zorgden er voor, dat de orde bewaard
bleefvooral de detectives en de po
litie bewezen groote diensten bij het
te keer gaan van plundering. Een on
vergetelijk schouwspel moet het ge
weest zijn, de inwoners uit de bran
dende straten te zien vluchtenin
het noordelijk deel van de stad ver
drongen zich de vluchtelingen om aan
het gevaar te ontsnappen. Men zag
geheele families Poolsche Joden, die
slechts met moeite voort konden gaan,
beladen als zij waren met het huis
raad en de kostbaarheden, die zij nog
uit hun brandende woningen gered
hadden. Te midden van de voortdrin-
gende menigte zag men huurrijtui
gen, ook eigen rijtuigen, transport
wagens, alles vol met vluchtelingen,
die in groote opgewondenheid de
paarden voortzweepten, om toch voor
al hun goederen in veiligheid te bren
gen. Men trachtte de vlammen tegen
te houden door katoenbalen in dc
straten opeen te stapelen, waarbij de
genietroepen behulpzaam waren.
Bijna 27 uur lang had de brand
met volle hevigheid geduurd, toen
eindelijk de woede der vlammen be
gon te verminderen.
De vroegere commandant van de
brandweer te Baltimore voert nu weer
het bevel, daar de tegenwoordige chef
en zijn plaatsvervanger beiden aan
brandwonden ziek liggen. De uitwer
king van het dynamiet, dat men ge
bruikte om de huizen te laten sprin
gen, ten einde op deze wijze de vlam
men tegen te houden, was geheel an
ders dan men verwachtte. De muren
der woningen bleven bijna ongeschon
den, terwijl het inwendige geheel ver
woest werd en gedeeltelijk in den
grond verdween. De aanblik van het
verwoeste stadsgedeelte kan onmoge
lijk beschreven worden; overal half
\ernielde muren, ingestorte gebou
wen. Deze brand overtreft in uitge
breidheid zelfs dien van Chicago in
1871, welke toch de grootste is, dien
men in de Vereenigde Staten ooit
aanschouwde.
De correspondent van de „Daily
Mail" deelt o.a. de volgende bijzon
derheden mede
Behalve de schade van ruim 200
millioen dollars heeft de brand nog
een middellijke schade veroorzaakt,
die op het oogenhlik natuurlijk zelfs
niet te schatten is. Veel dakloozen
zijn er te Baltimore ten gevolge van
den brand niet, daar de verbrande
gebouwen voor het grootste gedeelte
kantoren bevatten.
Over het uitbreken van den brand
schrijft de correspondent, dat binnen
20 minuten het vuur op 12 plaatsen
te gelijk brandde. De geheele bevol
king was, uit haar slaap gewekt dooi
de hevige losbarstingen, onmiddellijk
op de been. De wind was op dat
oogenhlik zoo hevig, dat de brandweer
niet met vrucht kon optreden. Onmid
dellijk werden telegrammen om hulp
gezonden naar de naastbijgelegen ste
den. President Roosevelt zond uit
Washington een afdeeling politie om
de orde te helpen handhaven. De bur
gemeester van Philadelphia zond 400
agenten, twee regimenten infanterie
en een afdeeling mariniers.
Honderden handelslieden haastten
zich om hun boeken en papieren in
wagens en andere voertuigen in vei
ligheid te brengen. Toen de juweliers
winkel van Mc Donald Co. bedreigd
werd, grepen de leden der firma en de
bedienden zooveel kostbaarheden als
zij slechts dragen konden bijeen en
snelden er mee naar buiten. Haast in
elke straat kon men dergelijke too-
neeltjes zien.
Op straat was de toestand vooral
hoogst gevaarlijk door de neervallen
de electrische draden ,die nog aan de
centrale aangesloten waren. Een aan
tal brandweermannen ontving he
vige schokken bij de aanraking van
deze overal verspreid liggende draden.
's Avonds kon men haast geen water
meer krijgen voor de brandspuiten,
zoodat vele werkeloos moesten blijven.
Onder de groote gebouwen, die door
den brand vernield zijn, mogen in de
eerste plaats wel de effecten-, de ko
ren- en de graanbeurs genoemd wor
den.
De verschillende verzekeringsmaat
schappijen zijn naar schatting voor
ongeveer 72 millioen gulden bij dezen
brand betrokken. Men vreest, dat een
aantal kleinere maatschappijen er
door failliet zullen gaan.
Ruirn 50,000 personen zijn ten gevol
ge van deze ramp werkloos.
Zoodra in de op het oogenhlik heer-
schend e verwarring eenige verbete
ring gekomen is, zullen de regeering
en het stadsbestuur hun maatregelen
nemen. Voor onbepaalden tijd mag,
volgens regeeringsvoorschrift, nie
mand betalingen eischen, vervolgin
gen instellen, enz.
De wetgevende raad van Maryland
zal waarschijnlijk een voorloopig voor
schot van 25 millioen dollars voorstel
len, om de slachtoffers bij te staan.
De gouverneur heeft de ingenieurs der
marine, welke gewoon zijn met dyna
miet om te gaan, naar Baltimore ont
boden, om daar de gedeeltelijk ver
woeste muren te laten springen, daar
zij anders de veiligheid te zeer zou
den bedreigen.
M
van alle weeke deelen en een
ader werden doorgesneden, en a:
rechterhand, die gedeeltelijk vern
werd. Een snelverloopende, algj
ne infectie veroorzaakte spoedig
dood, niettegenstaande de gruv
mishandelde spoedig onder go Blh:
kundige behandeling werd gests
Do vraag waarom het ondei
voornamelijk draaide enwaa
de deskundigen, drs. F. W. Ad
K. II. J. Barendrecht, G. Walk
J. W. Jacobi, dan ook speciaal
den gehoord, was „Had de in heei
en dus de dood voorkomen ku
worden door eene oogenblikkelijl
neeskundige hulp Immers,
bleek, dat omwonende vrouwen
na de mishandeling hadden getr
de verschrikkelijke bloeding te
pen, door middel van vuile boezejmis
of handdoeken.
De deskundigen verklaarden
omtrent, dat deze omstandigheid
zeker van invloed heeft kunnen
Bovendien schijnt de verslagene dan
veel lichamelijk weerstandsvern wer
te hebben bezeten, wat ook het 00t
kan hebben bijgebracht tot het gis(
en ongunstige verloop, en waf
onrein op z'n lichaam.
Bij het verdere getuigenverhoo
klaarde de weduwe, dat bekla
veel dronk en dan ruzie maakte
zijn vrouw. Op 6 December wa
ook het geval, toen had bekla
zijn vrouw de deur uitgejaagd,
horst bemoeide zich daarmede
poogde beklaagde tot kalmte te
gen, die daarop een hakmes,
soort klewang, haalde en de vei
dingen toebracht. Beklaagde
zich van het gebeurde niets me
herinneren, daar hij zeer dro
was.
Mr. Wentholt, het O. M. was
mend, eischte tegen beklaagde 4
gevangenisstraf.
Letteren en Knus
Rechtszaken
Mishandeling met
doodelijken afloop.
Den 6den December van het vorige
jaar had er op een erf aan de Oude
Eemnesserstraat te Hilversum een
twist plaats tusschen J. C. Hey enW.
Methorst, die zóó hoog liep, dat de
eerste zijn tegenstander verschillende
verwondingen toebracht, waaraan de
ze na een paar dagen overleed.
Gisteren stond de 37-jarige Hey te
dezer zake voor de rechtbank te Am
sterdam terecht. Het bleek, dat M.
door hem gewond werd met een hak
mes, en wel aan den linkerpols, waar
Internatioiiale wedstrijd
te Monte-Carl i
Gisteren is te Monte-Carlo wee
internationale schaakwedstrijd
gonnen. Ditmaal zijn er slecht:
deelnemersGunsberg (Londen),
co (Weenen), Maroozy (Boedaj
Marshall (Amerika), Slechter
nen) en Swiderski (Leipzig).
Er wordt gespeeld eiken werl
van 1 tot 7 en van 9 tot 11. D(
denktijd is vastgesteld op één
voor elke 16 zetten .Als eenige pr
uitgeloofd een bedrag van 5000 fi
benevens een eere-bokaal. De
prijswinners krijgen ieder 500 fr
vergoeding voor reiskosten en 40
voor iedere gewonnen partij. L
twee deelnemers met gelijk a
punten voor den prijs in aanmei
komen, zullen zij een kleine n
moeten spelen, waarin de rei
partijen niet tellen en als winne
beschouwd worden hij, die 't
twee partijen gewonnen heeft.
In de le ronde (Maandag) won
roezy (wit) tegen Gunsberg (zv
terwijl de partijen SwiderskiN
en SchlechterMarshall in ong
gelijke stelling werden afgebrok
Gemengd Nieuws
Het afnemen van den Hoe
Over het afnemen van den hoe
beleefdheidsbetoon, heeft dr. La
de, uit Straatsburg, in een stud
de „Fleisersche Revue" een en a
medegedeeld.
Het gebruik is een overblijfsel
het middeleeuwsche leenstelsel,
leenman stond niet alleen in di
maar ook onder bescherming van
leenheer. Verscheen hij voor zijn
dan behoefde hij zich zelf niet t
schermen. Hij mocht zich daaron
niet voorzien van weermiddelen,
scheen hij gewapend voor zijn
dan beteekende dat trots, gebrel
vertrouwen en aan eerbied.
Het belangrijkste beschemingsm
was de helm. De leenrechtbo
schrijven dan voor, dat de vazal
zijn heer niet slechts zwaard en
moest afleggen, maar ook het t
moest ontblooten. De leenheer
daarentegen in wapenrusting,
nu nog bij de opening van den B
dag de Keizer den helm op het
houdt, terwijl al de anderen heti
ontblooten.
De plicht tot het afnemen van
hoofddeksel bestond slechts aan
hof van den leenheer, niet in het
of als de leenman in militairen d
van zijn heer was. Vandaar, dal
afnemen van het hoofddeksel geei
litaire groet is. Het brengen va
hand aan den helm is een syn
van het afnemen.
Deze historische oorsprong verk
het verschijnsel, dat het afnemen
den hoed bij die volken gewoont
welke het leenstelsel hebben gek
Bij de Oostersche volken bijvoorl
is het bedekken van het hoofd
teeken van eerbied. Voorts dat
groeten door het afnemen van
hoofddeksel alom gebruikelijk is
worden tusschen personen, die tc
lagere klassen der maatschappij
hoorden. Deze bleven steeds buits
leenverhouding staan, en vol]
slechts tegenover anderen bel
heidsgewoonten van den adel na
Het is door den oorsprong ook
klaarbaar, waarom de gewoonte
tot de vrouwen is uitgebreid.
Uitgehongerde Bosehjesmann
Omtrent 14 dagen geleden zijl
zoowat 45 Boschjesmannen van u
Kalahari te Upington gekomen
kost bij 't gouvernement te zoeken
hun dan ook ondersteuning g
Zoowat 4 A 5 zijn op weg hierl
gestorvennaar alle waarschiji
heid is het aan honger toe te sc
ven. Nu kunt gij zelf een opinie
men hoe of het gesteld is, anders
nog nooit een wilde Boesman
woestijn (waar hij naar liarts
leeft) verlaten om bij blanken on
steuning te zoeken. Al de „Zamn
„Kambroos" en „uintjes" zijn ven
nen door de langdurige droogte,
welk het eenige voedsel van onze
broeders is.
(V. W. Nieuwsbod
